2 Mayıs 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

eç / fikri 2-5-935 _———===TAN ankaRR RAFLAR HÜKÜMET iŞ KANUNUNU DÜN KAMUTAYA VERDiİ e Ğ GÜD EİREE Eeceni veya fikri hizme'ttini kiralayanlar işçi sayılır Ankara, 1 (Husust muhabiri- Miz bildiriyor) — Hükümet bu- gün senelerdenberi üzerinde Ça- İrştığı iş kanun lâyıhasını, Ka - mMutaya vermiştir. İş kanun lâ- yıhasının hükümleri Kamutayda da, aşağı yukarı, bütün encü- Menlerin tetkikini icap ettirmek tedir, Kanun lâyıhası 140 madde- den mürekkeptir. Umumi hü- kümlerden başka kanunun esba- br mucibesi, Şürayı devlet mü- taleaları da çok geniş yazılmış- tır. Lâyıhanın encümenlerde Müzakeresi çok uzun sürecek ve belki bu devrede kanuniyet kes- betmiyecektir. Lâyıhanım müzakeresi için muhtelit bir encümen teşkil e- dilmesi muhtemeldir. Çok uzun yazılan esbabı mu- tibede; tetkikat sırasında şim - diye kadar bu bapta mütecaddit lâyıhaların kaleme alındığı, bu cümleden olarak İktisat Bakan- lığınca mesai kanunu namı al- tında 120 maddelik bir lâyıha tanzim edildiği, ayrıca iş me- cellesi denilen 99 maddelik bir lâyıha da hazırlandığı, fakat bunların mecliste müzakere e- dilmediği, bu 192 maddelik di- ğer bir lâyıhanın da meclise ve- rilmiş olmasına rağmen geri a- lındığı yazılmaktadır. Esbabı mucibede bütün vekiâ- letlerin ayrı ayrı mütaleaları ya- zılmaktadır. Bunları bir nokta- da toplarsak, Türk işçisinin hak ve menfaatlerini vikaye etmek gayesi güdüldüğü görülür. *y Köünvnıa acarlarıma mör Sya hizmetinin ve bunlar: her ikisini bîrliku" bqkııırr:î kiralayan işçidir. İş sahibi de ş'â şekilde tarif edilmektedir: Bir iş akdi dolayısile bir bağ- kasının hizmetinden istifade e- den hakiki veya hükmi şahiş... Sınal müesseseler şunlardıre A — Her türlü madenleri çı- karma, (taş ocakları). mul iptidat müiddelerin işlenme- ı'l'(: — Her türlü kurma, tamir işleri. b D — Müteahhit sıfatile yapı- lan işler. —| E — Yol, demiryolu, tram- vay, liman ve emsali işler. F — Elektrik veher türlü muharrik ktivvetler istihsali, G — Su 've gaz tesisatı işleri. H — Telefon, telgraf ve em- sali işletme işleri, I — Demiryolu ve vapur in- şası. J — Kiarada nakliyat işleri. K — Göl ve nehirlerde insan, eşya ve hayvan nakilleri işleri. M — 'Eşyanın istasyon, an- trepo, idkele, limnlarda yükle - tilmesi. ' * N — Matbaa işleri. Yukarıda sayılan müessescler haricinile kalan her hangi bir müesstsenin sınaf müesseselere dahil #lup olmadığını İktisat Bakanlırğı tayin eder. Devletin, vilâyek ve belediyelerin — idari teşkillitmda müstahdem bulu - nanlar bu kanun hükümlerine tâbi değildir. Kanun 30 gün- den teksik olan hizmetleri kısa hiztfret saymış ve aşağıdaki hü- künülerden hariç tutmuştur. Devamlı hizmet akitlerinin yazılı mukavelelere bağlanması şalıttır. Söliradan eksik olan mükaveleler damga resminden nguaftır. Devamlı hizmet akitle- di için en çok bir ay tecrübe “*müddeti kabul edilmiştir. Yapı- Tan mukavele müddetinin hita- mından evvel ancak şu sebepler- Te fesholunabilir. — sahibinin işini tasfiye etmesi, 3 - İşin küçülmesi, 4 — İIşçinin o i- şe devamına şahsi ve sıhhi cid- di bir mazeretin tahakkuku. Muayyen bir hizmet müdde- tini ikmal etmiyen akitlerin feshi için her iki taraf 15 gün €evvel ihbar etmek mecburiye - tindedir. Bu 15 günde iş sahibi işçiye günde iki saati geçmemek üzere B — Ham, yarı ve tam *ma- | iş aramak için müsaade etmeğe mecburdur. Tazminat şartları her iki taraf için ayni ahkâmı ihtiva etmelidir. Işçinin vazifede kendi kusuru olmadan kazaya uğraması ve bir ay içinde gebelik, lohusalık gibi hallerde iş sahibinin mukavele- yi feshetmeğe hakkı yoktur. İşçi, işin emniyet ve selâme- tini tehlikeye düşüren hallerden birini irtikâp ederse iş sahibi mukaveleyi feshetmek hakkına maliktir. İşçi ücreti en geç ay - da bir, tedavülü mecburi para i- le ödenir. Lâ; ikinci faslı iş müd. detini günde sekiz saat olarak kabul etmiştir. Her iş sahibi iş- çilerin sıhhat ve emniyetlerini temine mecburdur. Tehlikeli işlerde çalışacak a- teşçilerin hükümet veya beledi- ye tabibi tarafından muayene e- dilerek bir raporla hizmete alm. ması meşruttur. Kadırların her türlü işlerde ve 18 yaşından kü- çük çocukları nizamname ile tes bit edilecek müesseseler müs - tesna olmak üzere, gece çalıştı- rılmaları yasaktır. İş kazaları şunlardır: hiç çalışamıyacak surette kaza- ya uğrayan işçiye kaza günün deki gündeliğinin bir senelik iradı bağlanır. 2 — Daha az ücretli bir işte 1 — Muvakkat müddet için | çalışabilecek kaza hallerinde gündeliğinin yarısı kadar bir 1- rat verilir. 3 — Daimi surette hiç çalışa- mıyacak olursa gündeliğinin üç yüz mislinin ya daimi gün - 4 — Daimi suürette kazadan evvelki işinden az bir ücretle çalışabilecek ise kaza günündeki gündeliğinin hüsule gelecek te- nezzülün 300 mislinin yarısı da- mil yıllık irat olarak bağlanır. Kanuna göre grev yasaktır. Ekonomi bakanlığının tayin edeceği yerlerde iş bulma idare- leri kurulacaktır. Ankarada bu idarenin mercii olmak üzere u- mumi bir merkez yapılacaktır. ——— — ——— —: — Amerika ile Posta Paketleri Müraselâtı A nkara, 1 (Hususi muhabirimiz bildiriyor) — Posta Genel Direktörlüğü ile dmerika Birleşik Devletleri posta idare- leri arasnda kararlaşan uzlaşma ile ona mütcallik nizam- name Bakanlar Heyetir ce tır. Nizamnameye göre /xmerika Birleşik Devletleri, Alaska, Por- toriko, Samua, Guan, 'İlvirej arasında posta paketleri müraselâtı Sı'r.plhulmr. Paketler yirmi kiloya kadar kabul edilecek ve 500 tın franga kadar sigorta olunabilecektir. Almacak Üücretler; Otuz altın santimden idört altın frank 75 santime kadar tehalüf etmektedi: r. Karsta Oldu, 16 Şi.d(.ie.tli Zelzele Kişi Öldü Kars, 1 (A.A.) — Bugün iki saniye süren şiddetli bir yer sar- Sıntısı olmuştur. Şarsıntı 13-14 merkezde duyulmuştur. Karsta hüküme:t konağı ile bir çok yapıların duvarları çatla- bazı evler ve duvarlar yıkılmıştır. | A 'ç kişi ağır yaralıdır. Sarsıntı merkeze bağlı Dinur nahiyesile köylerinde daha işiddetli ve sürekli olduğundan buralarda bir çok €vler yıkılmış, an kişi kaybolmuş, altı çocuk ölmüştür. Felâket yerirle doktor ve sıhhat memurları ve öğü tamamile yınlı!ın taşı- Mak üzere de dtomobiller göndu'llıuîıt.i;rsidd:tlı rüzgârlardan telleri v.optuğundan zayiat ve lerecesi Kars un falırikası sahibi Hamit felâketzedelere ilk yardım ol- Mak üzere 10 çuval un göndermiştir. e © Kazdaamnı “Ankarada Mülkiye mektebi Ankara, 1 (Hususi muhabirimiz bildiriyor) — Cebecide plân ıum'jhî'::;nnniv:nin mahallesi olarak ayrılan sahada Mülkiye yapılması için eksiltme münakasası bugünlerde ya- 'Binanın keşif bedeli 350,000 liradır. Mektep kışa ka- d ikmal ;edilmiş olacaktır. B Sovyet artistleri İzmir yo'unda Ankara, 1 (A.A.) — Moskao - va büyük akademisi Devlet Ti - yatrosu artistleri bugün öğle tre nile İzmire gitmişlerdir. Dost memleketin büyük artistleri du- ratka Dış ve Kültür bakanlık - ları hususi kalem müdürleri, Matbuat umum müdürü ve Hal- kevleri ve Ankara Halkevi haş- kanları, Sovyet büyük elçisi ve elçilik ileri gelenleri ve birçok dostları tarafından uğurlanmış ve bayanlara Başbakan İsmet İnönü, matbuat umum müdür - lüğü, Halkevi namlarına çiçek - ler verilmiştir. Matbuat tmum müdürlüğü ayrıca artistlere An- karanın birer albümünü hediye etmiştir. —a İngiltere kabinesindeki tebeddül şayiaları Ifondrı.l (AA.) — Daily ıhğa:l dzızeteıî. Mac Donald'ın, öylediği gibi, kralın jübilesi liklerinden sonra vazifesini g ketmiyeceğini yazmaktadır. Bu Bgazete ilâveten diyor ki; “Başbakanın - sıhhi vaziyeti son zamanlarda çok iyileşmiş - tir. Şimdiki intihap devresi so- nuna kadar hükümette kalacak- tir, Bakanlar, umumi intihabata kadar mevkilerini muhafaza e- deçeklenııd_uı kabine tebeddül. leri ehemmiyeti olmıyacaktır. m:ııâe kınmı_r. ğııll:.ınhklır maha - Üsait bir şekilde karşı. lanmıştır, DUNYA SIYASASINDA Alman Donanması ve Deniz Hâkimiyeti Almanlar, müdafaa silâhları- | derece tekemmül ettirdiler. nı tamamlamak yolunda yeni ve kat'i bir adım daha attılar: 12 tane 250 tonluk denizaltı gemi- si inşasına başladılar. Dritnotlara nisbetle birer siv- risinek boyunda kalan bu mini mini denizaltı gemilerinin bu kadar mürekkeb döktürüldüğü - ne şaşılır değil mi? Hayır.. Şaş- mayınız. Denizaltı gemilerinin bugünkü tekemmülü ile ne kor- kunç ve can yakıcı bir silâh ol- duğu eski ve yeni tecrübelerle anlaşılmıştır. Umumi harbde denizleri, büyük zırhlılara dar - laştıran Alman denizaltı gemi - lerinin kahramanlık maceraları, muvaffakıyet destanları el'an hatırlarda olsa gerektir. Alman ya, deniz kuvvetinin bu kasmını tamamlamakla, deniz müdafaa- sının büyük noksanmı telâfi et- miş oluyor. Hem Versailles mu- ahedesinin kat'? hükümleri hilâ- fmna olârak... Hep aynı g'diş Almanlar, İngiliz Dış Baka - nının ziyaretinden evvel bir em rivâki yaparak mecburi askerlik usulünü tatbik etmişlerdi. Bu defa Londrada İngilizlerle ya - pacakları deniz mtinkerelenn_- den önce, Versailles muahedesi- nin en kat'? hükümlerinden bi- rini hiçe indirdiler. Denizaltı gemilerini inşaya başladıktan sonra, yeni bir emri vâki vücude getirerek İngiliz - lerle deniz müzakerelerine giri- şeceklerdir; bu, Almanyanın son zamanlarda tatbik ettiği diplomatik usulün yeni bir teza- hürdür. İngilizleri en ziyade en- dişeye düşüren iki çeşit kuvvet vardır: Tayyare ve denizaltı ge- misi... Bu iki silâh mağrur İn - gilterenin mahud: “İhtişamlı infirad,, siyasetini tarihe karış - İngilizleri himaye e- k” : şe iledir ki les muahedesi Almanların harb ve bombardıman tayyazesine ve denizaltı gemisine malik olma- larını kat'iyyen yasak etmişti. Alman deniz kuvvetlerini hiç denecek dereceye indirmişti. Versail!es'in bağları “Cep zırhlısı” adı verilen 10 bin tonluk yeni zırhlıları, sür'atçe bütün zırhlılara faik, eslahaca bütün kruvazörlere üstündür. Yeni kruvazörler 6 pusluk 9 topla mücehhezdir. Almanya muahedenin çizdiği hudud da - hilinde eri modern silâhlarla mü cehhez 6 kruvazör, 12 muhrib ve altı zırhlıya malitkirler. Bu kuvvetin müazzam İngiliz, A - merikan ve Japon donanmalari- le böy ölçüşecek bir değeri ol- madığı muhakkaktır. Ancak, bunun ihmal edilemiyecek bir müdafaa kuvveti olduğu da mey dandadır. Bu donanmanın sik - let merkezi, Baltık denizinde Swinemunde limanındadır. A'manların talebi Almanlar, İngiliz donanması- nın yüzde otuz beşi nisbetinde bir deniz kuvveti istiyorlar. Bu hususta başlayan müzakerelere, gelecek ay Londrada devam edi lecektir. Müzakereler yalnız tek nik mahiyette olacaktır; gemi- lerin kategorisi, tip'i, ton mese- lesi, deniz toplarının çap ve kudreti gibi işler konuşulacak - tır. Berlinden Londraya yalnız eksperler gelecektir. Siyasi bir şahsiyet gelmiyecektir. Müza - kereleri Alman sefareti idare e- decektir. Almanların istedikleri yüzde otuz beş nisbet, mutedildir. U - mumi harbden evvel Almanya- nın deniz kuvvetleri İngiliz do- mnanmasının yüzde yetmişine ya. kın idi, Alman donanması elli büyük zırhlıdan, altmış kruva - zörden, 135 muhrib ve 80 torpi- dodan ve birçok denizaltı gemi- sinden mürekekpti. İngiliz matbuatı içinde en çok telâş gösteren Morning Post'tur. Bu gazete deniz hâki- miyetinin en ateşli taraftarıdır. Hiç bir-devletle deniz beraber- | kebal Halbuki, İngiltere, Amerika ile deniz be- raberliğini kabul ettiği gibi Ja- ponyanın da yüzde yetmiş nis- betinde bir deniz kuvvetine ma- likiyeti esasına raz. olmuştur. Japonların bunu arttıracakları da şüphesizdir. Vaktile: _“Çifı: Sancak” düsturunu, ya- ni en kuvvetli iki deniz devleti- samer. Versailles muahedesi Alman | ne muadil bir donanmaya mali- deniz kuvvetlerini şöylece tah - | kiyet prensibini takib eden İn - did etmişti: 10000 tonluk 6 zırhlı, 6000 tonluk 6 kruvazör, 800 tonluki2 muhrib. 200 tonluk12 torpido.. giltere, bugün, deniz hâkimiye- tini Amerikanlar ve Japonlarla paylaşmağa razı olduğu gibi, Almanların da yeniden engin denizlerin üstünde ve altında Bugüne kadar Almanlar bu | saygideğer ve kuüdretli bayrak- hududu geçmediler. Yalnız ge - | larımı dalgalandırmalarına — ses milerinin harb kuvvetini son | çıkarmayacaktır!. —H e Yere indirilen tayyare Roma, 1 (A.A.) — Salâhiyet- tar mahafil, bir Alman tayya- recisinin, İtalya askeri tayyare- leri tarafından icbar edilerek, 1- talyada yere inmiş olduğuna da- ir çıkan şayiaları tekzip etmek.- tedirler. Bu haber, bir İsviçre tayyaresinin, bundan bir kaç gün evvel, havanın fenalığı do layısile İtalyada yere inmeğe mecbur olmuüş olmasından ga - lattır. Bu tayyare hüviyeti anlaştı . dıktan sonra serbest bırakılmış- tır. Bir tayyare rekoru Nevyork 1 (A.A.) — Bir tay yare Los Angelos ile Nevyork arasındaki mesafeyi 11 saat 5 dakikada katetmek suretile ti - cari tayyare postalarına ait yeni bir rekor yapmıştır. Şubat ayın- da tesis edilmiş olan eski rekor- la bu sonuncusu arasında 29 da. kikalık bir fark vardır. Kum fırtınalarına karşı mü - cadele mecburiyetinde kalan bu tayyare, saatte 200 milden fazla sürati muhafaza * fak ; etmeğe muvaf- Rus -Fransız anlaşmas ve Fransız gazeteleri Paris, 1 (A.A.) — Gazete- ler, Fransız - Rus andlaşması metinlerinin raptını teşkil eden nazik ameliyenin bügün - bitiri- leceğini zannetmektedirler. Petit Parisien, metne, bil - hassa lokarno ve Fransız - Leh mu:âıedslet' in kayıtlarını ihti- va eden bir ilâve — yapıldığ yazmaktadır. Kui Echo de Paris, müdaf, . tibatı kısmının de.îııtl:rul edilen tarzda bağlanmasını teh- likeli addetmektedir, _lu.lyın elçisinin Lavala, dün- kü ziyaretinden bahseden Övr ıı::uıı yazıyor ki; Elçi, İtalyanın, Roma top - lantısından evvel küçük itilâfla :ilııı muallak meselelerin hallı- görmek arzusunu beslediğini söylemiştir. Fransız - Sovyet andlaşması- nın imzasını mütcakıp bir de Çekoslovak - Sovyet andlaşma- sı imza edildiği takdirde Avru- parun ortalarına kadar nüfuz &- decek olan yeni ve büyük bir küvvet, - vaziyeti aydınlatacak PİYANKO BİLETİ GİBİ ADAMLAR İnsanlar yaradılışta kumar - bazdır. Kumara (lâdes) le baş- lar; tek çiftle devam eder ve yengin olursak bakara, züğürt kalırsak barbutla bitiririz. Bunu bir kalem yazdıktan sonra diyebilirim ki: İçimizden yüz kişiye — 100 kuruşluk bir piyanko bileti mi istersiniz, yoksa beş kuruş mu?.. Deseler, mutlaka 99 u piyan- ko biletini ister, beş kuruşu iste mez. Halbuki piyankodan kaçt kazanır acaba?, Başkalarını çekiştirmeye ha- limiz yok! - Hepimiz böyleyiz. Hayatt mutlaka piyanko gözile görürüz... Kazançta, aşkta, ve işte... Ve nihayet bu itiyad insanla- rın insanları seçmesine kgdır geçer.. Bilgisi, inanı, kudreti, ka rakteri, bir sözle içi dışı belli a- damlar daima 100 kuruşluk pi- yanko biletinin yanında beş ku- ruş gibidir. Altından ne çıkaca- gı belli olmayan ve bir p'ıyın_ko biletinin sahibine verdiği ümid- ler gibi ümidler veren kapalı a- damlar makbuldür. Bazan bu pi yanko biletlerine binlerce lira vurur, lâkin beş kuruş çıkmadı- ğt da coktur. j Istediğiniz kadar siz: n — Bugünkü yumurta yarınki tavuktan iyidir... diyiniz! Yu - murtaların çoğu cılk çıkmasına rağmen o hep gözünü tavuğa di er. İnsan yaradılışında böyledir. Doöğmadan ana babasını işkile düşürerek dünyaya gelir: — Kız mı, oğlan mı?.. diye B. FELEK Aydın Hattı Mukavelesi imza Edildi (AnkaraHusust Mu- habir.miz Bildiriyor:) Ankara, 1 Aydın demiryollarının satın alınması etrafında Nafia Bakan lığı ile şirekt murahhası Edenin arasında 4 aydanberi devam eden müzakere bitmiştir. Karar laştırrlan esaslar Vekiller Heye tinde kabul edildiğinden muka- vele bugün yeni vekâlet binası- nım merasim salonunda Nafia Bakanı Ali Çetinkaya ile şirket murahhası Eden tarafından im- za edilmiştir. Hat, haziran 1 den itibaren devlete intikal et- miş bulunacaktır. Mübayaa be- deli yüzde vedi buçuk faizle &- denmek üzere 1,825,840 İngiliz Hrasıdır. Bu mukavele yalnız devletin şeref ve itimadına da- yanan ve teminatsız olarak akte dilmiştir. Bu itibarla devletin mali tarihinde mes'ud bir hâdi- se teşkil etmektedir. Devlet Demiryolları şebekesi ne girecek olan bu hattın yurdu muzun en verimli sahasından geçmesi bu sene içinde, diğer hatlarla beraber. haikımızım ve yurdumuzun iktısadi, ticari bü- yük hareketlerine daha ziyade yardım etmiş olacağı şüphesiz- dir, Bayındırlık - işlerinde her- gün başarılmakta olan birçok mühim işlere ilâveten devletin iktısadi menfaatine olduğu ka - dar, siyasi şeref ve haysiyetini de yükselten bu yeni muvaffakı yetinden dolayı Cumhuriyet hü kümetimizi ve Nafia Bakanlığı- ni tebrik etmeyi bir vazife bili- riz, ——— .. Mide, Barsak ve kara- ciğer rahatsızlıklarına ve İtalya ile komşuları arasında AFYONKARAHİSAR ak =wur edilen uxlıım.ı]ınn NECLERSUYU