2 Mayıs 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Kurukahveci MEHMED EFENDi MAHDUMLARI En iyi kahveyi sotarlar Jfll umhuriyet Sa)fll 3 9 3 6 Telgraf re mektup tdresi: Cumhuriyet, Istanbuı . Posta Kutusu: Istanbul No. 246 ve matbaa fcısmile Matbaacıiık ve r Gazetemiz bıjgün "\ r6rŞBmD8 2 MâyiS Neşnyat şırfcen 24299 24290 1935 sahifedir Teielon: Başmuüarrir Te evl: 22368, rahrlı neyeti: 24298. Idare Dost Yugoslavyada Büyük değerli dost Bir devlet adamı u büyük değerli dost devlet adamı, Yugoslav hükumeti Başkan ve Dış İşleri Bakanı M. Yevtiçtir, ki dost memleketin mukadderatını büyük yeterliklerle yürütmekte, ulusal Yugoslav hak ve menfaatlerini arsıulusal insanhk şeref ve faydalarile atbaşı beraber götürmektedir. Devletlerin siyasalannda şahıslann tesirleri olur mu olmaz mı meselesi bizce müspet olarak halledilmiş bir meseledir. Bir Türk atalar sözü her yiğitin bir yoğurt yiyişi olduğunu söyler. Öyle devlet adamlan vardır ki şahsî büyük kabiliyetlerinin damgasını takib ettikleri ulusal (millî) siyasanın alnına nakşederler. M. Yevtiç bu nadir devlet adamlanndan biri olarak gerek ulusal ve modern Yugoslav varhğında, gerek içinde bulunduğumuz zor zamanlann arsıulusal Avrupa hayatında şimdiden kendisine tarihsel önemli (ehemmiyetli) ve parlak bir yer almışbr. Balkan Andlaşmasının saygı değer bir üyesi (azası) olan Yugoslavyanm büyük bir scçim imtihanı geçirmekte olduğu şu sırada dost ülkenin değerli başkanını göven belgesi (teminat vesikası) asil bir sima olarak gözlerimizin önüne almaktan özel (hususî) bir zevk duymaktayız. Göven belgesi asil bir sima... Evet, bizim kuvvetli ianınımıza göre, işte M. Yevtiç herşeyden ve başka her rürlü düşünceden önce budur. Özüne dayanılabilir, sözüne inanılabilir ve dostluğuna güvenilir bir adam. Siyasayı içi başka, dışı başka olmak sanan, ve siyasa adına sağa bir tü^lü, $ola öteki çeşid söylemeği marifet tayan insanlar bulunur. Bunlara «öre kclki siyasa çok zor bir İştir. Bilseler ki gerçek siyasanın en zor marifeti sadece özü ve «özü bir ve dürüst olmaktan ibarettir! Her nekadar bu şeklile siyasa basit bır ış seviyesıne iner amma söz ve öz birliğini çok açık bir dürüstlükle birleştirebilmek için çok kuvvetli karakter ister. Herkeste bu karakter bulunamadığı için olacak, ki açık alınla ve yüksek sesle belirtilen basit ve dürüst politikayı yürütmek herkese nasib olmaz. Bizzat kendisinin yaphğı bu siyasayı Cumhuriyet Türkiyesi pek iyi tanır ve onu nerede görürse sevgi ve saygı ile karşısında iğilir. M. Yevtiç bizim anladığımız bu sade, fakat zor siyasanın en yüksek anlamını yükselten bir devlet adamıdır. Kendisile hiçbir ilişiğimiz olmasa yalnız karşıdan ve uzaktan görmekle bu erdeminden (faziletinden) dolayı onu gene takdir ederdik. Halbuki fazla olarak bu değerli devlet adamı ülkeleri mizin elbirliği ettikleri dış siyasada bizimle beraber çalışan bir zattır. Onun için kendisine karşı takdirlerimiz aynca en yürekten sevgi ve saygılanmızla da kuvvetlendirilmiş bulunuyor. Müteveffa Kral Aleksandnn büyük şahsiyetini ülke ve ulus şeklinde geriye bıraktığı eserin büyüklüğünde olduğu kadar kendisinin fikir arkadaşlannda da görüyoruz. M. Yevtiç müteveffa büyük .kralm en güvendiği arkadaşlanndan biri idi. Ve Marsilyadaki katil ve kanlı faciada gözlerini yummadan büyük kral son sözlerini bu yakın arkadaşına söylemişti. Şimdi AVRUPADA 1 MAYIS HÂDİSELERÎ Nafıanın bir zaferi daha Bulgaristanda komünistlerle hükumet kuvvetleri çarpıştı Sovyet Rusya ve Almanya büyük tezahürat içinde bayram yaptılar Avusturya ve Ispanyada karışıklıklar oldu, tevkifat yapıldı Moskova 1 (Hususî Muhabirimiz den, telsiz telgrafla) Kızıl payitaht dün geceden beri resimler ve bayraklarla donanlmış 1 mayısı kutluluyor. Şenliklere yann da devam edilecektir. Bugün saat onda alelusul Kızıl Meydanda büyük bir askerî geçid resmi yapılmıştır. Leninin mezanndaki merasimde Stalin, Kalenin, halk komiserleri heyeti ve Molotof hazır bulun muşlardır. Geçid resmini kordiplomatik, buradaki heyetimiz, ecnebi heyetler ve matbuat erkânı takib etmişlerdir. Tayyarelerin yaptığı geçid resmi çok muvaffakiyetli olmuş, fevkalâde intıbalar bırakmıştır. Geçid resmine işrj rak eden tayyarelerin adedi beş yüzü mütecaviz bulunuyordu. Bunlardan on iki tanesi alçaktan uçarak 400 kilometro süratle geçmişlerdir. Geçid resmi büyük bir intizamla yapılmış ve iki buçuk saat devam etmiştir. Nümayişlere takriben bir milyon amele ve ahali ijürak etmiftir. Gece fener alaylan tertib edılmiş, asker evinde, kulüblerde, tiyatrolarda müsame reler verilmiştir. (Arkast ikinci sahifede) Aydın demiryolları satın aima mukavelesi dün Ankarada imzalandı Hâdisenin en şerefli tarafı şudur: Mukavele sırf hükumetin malî itibarına istinad ediyor Ankara 1 (Telefonla) Aydın demıryollarımn satın alınması etrafmda Nafıa Bakanlığile şirket murahhası Mister Adın arasında dört aydanberı devam eden muzakere netıcelenmıa ve kararlaştırılan esaslar bir proje halınde Vekiller Heyetine arzedilmiştı. Mukavele Vekıller Heyetınin bu günkü toplantısında karara ıktiran etti. Ve mukavele yeni vekâlet binasının merasim salonunda Nafıa Bakanı Ali Çetinakya ile Mister Adin tarafmdan imzalandı. Aydın hattı hazirandan ıtıbaren devlete intikal etmiş olacaktır. Satın alma bedeli % yedi buçuk faizle ödenmek üzere bir milyon sekiz yüz 25 bin sekiz yüz kırk İngiliz lirasıdır. Demiryollanmız •iyasetinde bir zaDevlet Demiryolları şebekesıne gifer daha kaydeden giizide Nafıa recek olan bu hat yurdumuzun en Bakanımız Ali Çetinkaya feyizli sahasından geçmesi hasebile Bu mukavelenin şayanı dikkat bir diğer hatlarla beraber halkımızın ve hususiyeti de devletin malî tarihin yurdumuzun iktısadî ve ticarî hareketlerine pek çok yardım edecektir. (Arkast onuncu sahifede) Bulgar Dahiliye Naztrı' General Atanasof Alman Devlet reiri M. Hitler Bulgaristandaki hâdiseler En büyük çarpışma Enina isimli komünist kalesi köyde cereyan etti, birçok ölü ve yaralı var Sofya 1 (Hususî muhabirimteden, j münistler birkaç gündenberi Sof telefonla) Komünistlerin 1 mayada bugünku hükumet, bugünkü yıs bayramı bu sene ne Sofyada, ne rejim ve bugünkü kabinedeki bazı de vilâyetlerde geçen senelerde ol j nazırlar aleyhine geceleri mühim duğu gibi sukunetle geçmedı. Ko (Arkan 11 inci sahifede) Yeni bahriyelilerimiz ı ^ Deniz Lisesinden 40 talebe dün merasimle Hamidiye kruvazörüne geçti Iş kanunu lâyihası dün Kamutaya verildi Hükumet 146 maddesi olan bu kanunla bütün işçi hukukunu teminat altına almaktadır Büyük Atatürk Ankara Orduevinde genclere iltifat buyurdular Kadın Esirgeme Kurumunun ev velkı gece Ankara Ordu Evinde ter tib ettiği çayı Atatürk şereflendir miştir. Atatürk, Kadın Esirgeme Kurumunun faaliyetile alâkadar olmuş, söz Türk kadınının vazifelerine inti kal etmiş, Atatürk dil, kadm, talim ve terbiye mevzuları üzerinde Nuri Conkerle Makbule Eldeniz, Mediha Kâ zım Urbay ve Yarbay Saide nutuklar söyletmişlerdir. Atatürk Ordu Evınden ayrılırken «çocuklar yetiştiler, bizden daha gü zel söylüyorlar, bizden daha güzel düşünüyorlar ve duşündüklerinı da ha iyi ifade ediyorlar» diyerek ilti fatta bulunmuşlar ve «Varol Atatürk» seslerile uğurlanmıslardır Yeni bahriyelilerin diploma alma ve mehteb gemisine geçme merasiminden dört intıba sile birlik Hamidiye mekteb gemisin Dün saat ikide Heybeliada Deniz den motörle mektebe gelmiş, Yavuz Lisesinden 40 yeni mezun merasımle sava; bandosu kumandan borusunu mekteb gemisine verilmiştir. çalmıştır. Kumandan talebeyi teftiş Mrrasimde Umum Donanma Kumandanı Şükrii Ültanır, mekteb müdü ettikten sonra hepsile ayn ayn meş rü ve muallimleri bulunmuşlardır. Ku gul olmuş ve hatırlannı sormuştur. (Arkatı 11 inci tahifede) mandan Şükrii Ültanır erkânıharbiye KENDI KENDİMİZİ TENKtD Kantmun haklannda mühim maddeler ihtiva ettiği iscilerimizden... çilerle bunlara doğrudan duğruya veAnkara 1 (Telefonla) Üzerinya vekil olarak iş verenler arasmdaki de senelerdir uzun tetkikler yapılan ve iş münasebetlerini tanzim etmektedır. bütün Vekâletlerden ayn ayn geçtik Çiftçilik işlerile çahştırdığı işçilerin ten sonra Devlet Şurasında da göz mecmuunun vasatî miktanna nazaran den geçirilen i§ kanunu lâyihası bu günlük işçinin sayısı ondan az buK'nan gün Kamutaya verildi. Kanun lâyihaiş yerleri ve bir aile efradınm veya yası 146 maddelidir. Bu lâyiha ile hü {Arkası onuncu sahifede) kumet bütün iş sahalannda çalışan ışıııııııımıııııımıııımııiMi ıııııııııııııııııı ı,nııııııııiııııııııııiHiııııııııııııııııımııınmııııııııııııııııııııııııımıııııııııııııııııııımımHin«««' Süt kontrolu! Artık iyıden iyıye yüzgöz olduk: Bütun muşteriler bütün sutlere su. katıldığına kanidirler, ve bütün sutçüîer de kendi haklarmdaki bu kanaati gülerek geçiştinp gidiyorlar. Arayerde bir arayıp soran olmadıktan sonra, mademki genel kanaat bu yoldadır, bu iş te böyle karışık sütlerle yürütülüp gitse ne lâzım gelir de ğil mi? Fakat ne için hiç arayan soran yok, asil şaşılacak yer işte burası. Acaba bu arayıp taraştırma pek zor mu? Biz bütün dünyanın kolaylıkla yap tığı bu tşte öyle hakkından gelinemiyecek bir zorluk bulunabileceğine hiç inanmıyoruz. Galiba pek kolay da ehemmiyet verilmiyen kolay işler gibi, buna da aldınş edılmiyor diye ceğimiz geliyor. Ancak şurası var ki fcüçük çocuk larla hastalann bellibaşlı gıdası olan bu maddenin hakikaten şüphesız temizlikte olması elzemdir. Avrupa şehirlerinde süt temizliğinin en ehemmiyetli iş sayıldığım söylersek mubalâğaya hamledilmemesini rica ederiz. ' Bellibaşlı şehirlerimizde bir sut kontrolu teessüs ederse bundap umumî kanaat hilâjına belki ekserisi namuslu olan sütçülerimiz de şüpheden kurtulmak suretile istifade .etmiş olurlar. Bu işte çok geç kaldik, çok Nelere sinirlenirsiniz? Nezihe Huhittin «Birçok seylere, diyor; hele şu Istanbulda toplanıp sulhu biz yapacağız, diyen kadınlara...» Nezihe Muhıddin cevab veriyor: Nezihe Muhiddin beni evinde çok sevdığim o büyük nezaketi, v*e ınce mısafirperverhğile karşüadı. Kendisi benden dostluğunu esırgemiyen yakın bir arkadaşım olduğu ı çin ziyaretımın sebebinin bir gazete anketi olduğunu öğrenince çok güldü. Ve maamafih bütün samimiyetimize rağmen işin ciddi olduğunu anlayın ca bana çok enteresan cevablar verdi: Hayatta en çok neye smirlenirsm diye sordum? Neye mi sinırlenırım? diye guidü. Hıçbırşeye. Artık hiçbirşeye sı nirlenmiyorum Suadciğim. Uzun çağlar o kadar sinirlendim ki.. Artık güeüm kalmadı galiba.. Fakat bu çok fena: Dış çevrenin intıbalanna kar şılA vermiyen sinirler yorulmuş ve (Arkaat 11 inci sahifede) Bugütı 2 inci sahifede Yunan divanıharble rinde şayanı dikkat bir muhakeme, biz de 1 mayıs. bir 3 ncü sahifede: Karsta büyük zelzele oldu, Bır sorgu geçidi, yazan Halid ziya Uşaklıgü. 5 inci sahifede: Yugoslavya mektubları, Görüşler, görünüşler, Siz de bu fi kirde misiniz? 6 ıncı sahifede: Hikâye: Suad Derviş 1 inci sahifede: Bütün Fransayı telâşa düşüren bir çocuk sirkati, Atatürkün irşadile doğan Sağlık Ovası, Memleketteki idman şenlikleri in tıbalan. Spor haberleri, % ineî sahifede: 9 ncu sahifede: Çocuk sahifesi 10 cu sahifede: Ekonomi haberleri, Tahlil ve tenkidler 12 nci sahifede: Millî Müdafaa Vekâleti tekaüd şubesin de işi bitenlerin lis tesi. M. Yevtiçi iş başmda takib ederken Yugoslavyaya şimdiki birliğini ve güzdliğini vermiş olan bütün bir fikir toplulugunun olanca canhlığı ve olanca merdliğile yürütüldüğünü görüyoruz. Sanki büyük kral hâlâ ve bütün şahsiyetile Yugoslavyanın başındadır. O kadar onun dirik (canlı) prensipleri yüriitülüyor. Kral Aleksandr 1929 da verdiği açık vadi 1931 de yerine getirerek yeni bir ana yasa (teşkilâtı esasiye) ile arük birliğini acele tehlikelerin sağnağından kurtulmuş ulusuna bütün haklannı geri vermişti. Yevtiç hükumeti bütün bir cesaretle ayni yönette (istikamette) hatta daha geniş adımlarla yürüyerek yeni ulusal seçimi yaptırmakta buluriuyor. Büyük kralm olduğu gibi Yevtiçin dahi en vatansever düşüncesi Yugoslavyanın ulusal bir liğidir. Gerçek olarak bu temel hep korunmuş kaldıkça merd Yugoslav u lusuna göre hakkından gelinemiyecek hiçbir zorluk düşünülemez. Lioubliyana nutkunda Yevtiç dış siyasayı anlatmış olmak için Yugoslavyanın bütün komşularile banşı ayakta tutmağa yarar anlaşmalara istekli ve hazır olduğunu, ülkenin hak ve menfaatlerinin müdafaasına gelince mecburiyet halinde bunun en ileri derecelerinde yapılacağını söylemişti. B a l kan Andlaşması devletlerinden birinin başkanı ağzmdan bizim de duygulanmıza tamamile tercüman olan bu sözlerde Balkanlarla beraber bütün civar çevrelerin siyasalannı kısaltılmış «*rak görmekte hiç yânlış yoktur. Bu değerli devlet adammm kendi memleketinde dahi el üstünde götürüleceğini kuşkusuz sayıyoruz. Bizce 5 mayıs intihabatı ulusal Yevtiç hükumetini daha kuvvetli olarak tutmak sonunda karar kılacakto. \ TSski Kadmlar Birliği reîsi Nezihe Bfiuhittin ' * • 1500 lira mükâfat! Müsabaka tafsilâtı 8 inci sahifede. • ı YUNUS NADl