24 Temmuz 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

| | | Temmuz - Dün yurdun her tarafında bayram yapıldı UBaştarafı 1 inci sayfada) ; | e ir ea e sk lida 5 niz ene tar) Milli Şefe minnet ya karşı dostane tezahüratı arasın 'Türk bayrağı çekilmiştir. Dünkü merasim Antakya 23 — Anadolu Ajansının Hususi muhabiri bildiriyor: Hataydaki son Fransız kuvveti bu sabah 7,30 da Antakyadan ayrılmış - tır. Bu münasebetle yapılan merasim iki dost ordu arasındaki şerefli silâh ar - kadağlığı çerçevesi içinde çok muhte- şem olmuştur. Merasim saatinden çok önce, bütün Antakya halkı kışlanm önünde yer almış bulunuyordu. Lübnan, Beyrut ve Halebde bulunan birçok Türk &ile - leri de bu tarih! dakikaya bütün Ha - taym tam olarak Türk bayrağı altına girişine şahid olmak için gelmişti. Bu keşif halk kütleleri arasında göze çar- ve şükran Ankara 21 (A.A) — Hatay Valisi Sök. mensüer, Hatayın anavatsna kavuştuğu. nu Reisiedmhurumuz Milli Şef İsmet İn. önüne aşağıdaki telgrafla arzetmıştir: Mili Şef Büyük inö'ü “Türkün makös tallini Metrestepede yendiniz. Büyük Türk ulusunun başına parlak siyasi zafer tacını da Hatayda koy dünüz. Bugün 23 Temmuz 1939 saat 11,49 feri de Hatay hududlarını terketmiştir. Şimdi bütün Hatayda yalnız Türk bay - rağı delgalarmaktadır. Millet m larda bu mukaddes bayrağın gölge tında misli görülmemiş tezahürat! tarıcıları ve Mint Şe Böyük minnet ve üşkran hislerini göklere ka » al - 5 5 sonsuz da dostumuz Fransız ordusunun son ne -| “fer olarak müstevliyi demze dökmüş 9. bir sürü intere'ller komisyonlar sistemi üyük Lozan zaferinin 16 ncı yıldönümü j (Baştarafı 1 inci sayfada) çin Paris varoşlarında ayrı ayrı birer de, yedi devlete karşı çok çetin bir mü.| mehikümiyet muahedesi kaleme »ldıkları esdele neticesi aktettiği bir mukavele ile| gibi Sevnde de Osmanl imparatorluğu İbuna ekli 17 diplomstik senedin altını| için bir idam hükmü hazırlamışlardı. On. 'imzalamıştı, Bu, yeni Türkiyenin ilk bü.İlerın gayesi Osmanlı imparatorluğunu yük siyasf zaferi ve yaşama beratı olen | yalnız parçalayıp küçültmek değil, baki. Hozan mushedeşidir. Onun Boğazlara,İyesini de esir etmekti, Yemen, Asir, Hi. İ Trakyada “Türk - Bulgar ve Türk - Yu.lcaz, Filistin, Suriye ve Irak ile bütün 2.) İnan hududlarındaki gayri askeri mta. | dalar ayrıldıktan başka İstanbula Bo- kalara ve nihayet Türkiye . Suriye hu.| Zazlar, Trakya, İzmir ve hinterlândı, An. dudundaki Hatayı ald kısımları tadil|talya, Kilikya, Anteb, o Maraş, Urfa ve görmekle beraber diğer hükümleri henüz | Mardin onlarca işgal ve istismar oluns. mer'idir. cak, doğu vilâyetierimizde sun'i bir Er. Lozan muahedesınir yeni Türkiyenin | Menistan vücude getirilecek, küsür ka - siyasi tarihi bakımından hiçbir şeyle öl.|'an yerlerde sureta berhayat kalacak büyük kiymeti vardır ki dlan Türkiyede askeri kontrol, boğazlar, | İbirisi askeri sahada muvaffak ve muzaf. adliye, maliye ve hakem komisyonu gibi en istediği. hu. | Je gene kendileri tarafından idare olu. i, Iktısadi, ma, | acaktı. dâl ve tahdidsiz, İstiklâl hürriyet ve otoriteden mah. et kazandırması, diğeri de ye.|Tum küçük ve zayıf Türkiyede bulunacak lan Tür ye hemen he dudler içinde siyasi, a: li ve adif tam bir İst ibir mütarekesinin malüm şartlarını İtilAŞ devletlerinden koparmak için onları mü. zakereyi kesmek ve harbe devamla teh, did etmek mecburiyetinde kaldıktan baş. ka Lozanda da Lord Gürzonün müzaka, reyi keserek bütün maiyetile İngiltere © ye gitmesine karşı, müzakerenin inkıta. ım, mucib olan hakiki sebebleri, İng. terenin çok nüfuzlu hariciye nazırının beyannamesinin hilâfına olarak, açikça Uân gibi büyük bir siyasi celâdet göster. mesi İzm gelmişti. ki Lozanım çok heyecanlı günlerile uy. kusuz gecelerini burada tarlf etmek ka. bil değildir. Bundan başka Lozanla Ye . ri Türkiyenin neleri kazanmak için ne gi. bileri fedeys mecbur olduğunu birer bi - Ter saymanın yeri de br gibi yazılarda sayılmaz. Yalnız şumu söylemek kâfi ge. lir ki Lozanda tesbit edilen hududlar, mi. sakı mill hududlarıdır. Bütün mağlöb devletlerin kabule Oo mecbur olduk . pıyordu. Saat yedi buçuğa doğru Hatav Va - Esi Şükrü Sökmensüer, refakatinde AJ bay Şükrü Kanedlı, sub/k başkonso- los Fethi Denli, İskender konsolo- su Ahmed olduğu halde kışlaya gelmiş ve buraya gene ayni zamanda gelmiş olan şimali Suriye Fransız kıtaat: ku. mandanı General Moley ve albav Col- let ile karşılaşmış ve selâmlaşmışlar - dır. Türk - Fransız dostluk tezahürü 'Türk ve Fransız kıt'a'r., kışlaya kar | ç, Fransız kıt'ası ordu yolu üzerinde, 'Türk Iutaatı da şehir istikametinde yer almışlardı. Şükrü Sökmensüer, General Moley ile karşılaştığı zaman, şahid olunmak Üzere bulunan terihi hâdisenin iki dar yükselttiren Hatsyhiardan minnet ve şükranlarına, şahsi minnet ve tazimlerimi katarak Hatayın bu bahti - yarlığını yüksek huzurunuza arzetmekle mes'udum, &ziz Şefimiz. Hatay Valisi Sökmensüer Mili Şef, Hatay Valisinin bu telgdra - fına aşağıdaki cevabla mukabele buyur. muşlardır: 'B. Şükrü Sökmensiler Hatav Valisi Hatay kurtuluş gününe sevinçlerle bi. tün vatan, bütün vatandaşlar iştirak edi. yor. Hataylılara refahı ve bahtiyar ya - şayış istiyoruz. 1. İnönü Paşvekilin telçrafları Ankara 23 (A.A) — Hatayın anava » tana kavuşması münasebetile Başvekil memleket arasındaki dostluğu bir kat daha arttıracağını ve Türk - Fransız kuvvetlerinin teşriki mesaisine sağlam bir temel teşkil eyliyeceği ümidini iz - har eylemiştir. General Moley, güç zantettiği dal - Mİ'bir heyecan içinde, iki memleket a- daha iyi anlaşma arzularının ancak bir misali olan bu neticeyi selâmlamış tar. Bun» mütenkıb bende Marsiyezi çalmağa başlamış ve Şükrü Sökmen - süer İle General Moley, albdy Sükrü Kanadhı, albay Collet, Fransız ve Türk kıtalarını teftiş eylemişlerdir. Teftiş sonunda bando Fransız bay- rak marşmı çalmağa başlamış ve Fran sz bayrağı yavaş yavaş indirilerek İs- *iklâl marşı çalmırken de yerine Türk bayrağı çekilmiştir. “Halkın coşkum tezahürü Hatayın tamamen Türk bayrağı hâ- ktmiyetine geçtiği bu dakikada, daki - kalarca süren bir alkış tufanı kopmuş ve heyecanına hâkim olamıyan halk, $imdi artık kapısı üzerinde şanlı bay- rağımızın dalgalanmakta olduğu kış- laya girmiştir. Merasimin bayrak indirme ve çek - me kısmı bittikten sonra, Fransız kıt. ası selâm resmini ifa etmekte bulunan Türk kıt'asının önünden geçmiş ve on- dan sonra da Türk kıtastı Fransiz kıta sının önünden geçmiştir. İki dost mem İeket orduları mümessillerinin Hatay topraklarında bu son karşılıklı ihtiram merasimini takiben Fransız kıtastı Rey heniye, Yenişehir yolu üzerinden yü- Tüyüşe geçerek saat 11.40 da Andifil Mevkiinde Türk topraklarım terkey - lemişlerdir. Ea Geçid resmi Antakya 23 — Hataym «na vatana tam ve mutlak olarak kavuşmuş oldu. Ku bugün bütün Hataylılar tarafından «n coşkun bir heyecan ve en içten bir sevinçle kutlulanmıştır. Hataylılar bil hassa bu büyük günlerinde millet mec - si ve Parti mürnessillerinin araların - da bıflunmakta dimesihdan fevkalâ- de mütehassis kalmışlardır. Hatayı bu aziz güne kavuşturan A - tatürk ile Milli Şef İnönüne karşı yü- Tekten gelen mirmet ve bağlılık ifa -| met İnönü'ne aşağıdaki telgrafı çekmiş - tir: Büyük Reistcümkurumuzun Yüce Katlarına Hatayda şanlı bayrağımızın çekildiği bugünü bize yaşatan ük Şefimize, bi. zi daima iyiye ve ileriye götüreceğinden hiç şüphemiz olmıyan yüksek direktifle. ri altında çalışmaktan mütevellid en de . Tin şükranlarımı ve tebriklerimi arzeder tazimle ellerinizden öperek daima sihhat ve âfiyetinizi dilerim. Doktor Refik Saydam MiNi Şefimiz, Başvekilin bu telgrafı - na şu cevabla mukabele buyurmuşlardır: Doktor Refik Saydam Sayın Bâşvekil . Yalova Hatay gününü size ve Cümhuriyet hü. kümetine takdir ve minnetle tebrik ede. rim, Muhabbet sözleriniz için samimi 6 . larak teşekkür ederim 1. İnönü DAİ cilerin, kız ve erkek bütün mektebli - lerin, esnaf gruplarının geçidres mi takib eylemiştir. 'Merasimden sonra heyet azaları ve delegeler Harbiyede ikametlerine tuh- sis edilen Defne oteline gitmişlerdir. İskenderumda İskenderun 23 — Anadolu ajansının hususi) — muhabiri bildiriyor: Hatayın 23 Temmuz kurtuluş ve ana vatana kavuşma bayramı Hatayın diğer şehirlerinde olduğu gibi İsken - runda da heyecanla ve büyük teznhü - ratla kutlandı. Merasim yeri sabahmn erken saatlerinde halkla dolmuş, tak- lar ve bayraklarla süslenmişti. Meydanda © İskenderunda mevcud garnizon kıtaatı ve Ilmanda buluran Hamidiye kruvazörü eratile, İskende- run jandarma bölüğü yer almışlardı. Saat tam 10 da Adana tümen komutan vekili albay Kemal Yasınkılıcın kıta. atı teftişile merasime başlandı. Komu- tan berrberinde yarbay Naci (Aka, kaymakam Memet, Parti reisi, Emni- yet âmiri, reisi, jandarma komutanı, diğer zevat hazır bulundu- Zu halde teftişini bitirdi. Bu sırada rıh Doktor Refik Saydam, Keisicümhur İs -| ni Türkiyenin münkariz eski Osmanlı i devletine asla benzemiyen ve hiç te mü. İnssebeti dimıyan yepyeni ve modern bir| j devlet olduğunu Avrupaya ve dünyaya | gösterip isbat etmesidir. Bunlardan baş. ka Lozân muahedesinin bambaşka bir husususiyeti daha vardı Ki, o da Büyük j Harbden sonra galiblerle mağlüb mütte. fiklerimiz Almanya, Avusturya, . Maca. ristan ve Bulgaristan arasında aktedil. imiş olan bütün muahedeler münhasıran | galibler tarafından kaleme alınıp mağ. Tüblara müzakeresiz sadece imza ettiril. dikleri halde Lozan mushedesinin bir ta. rafta Türkiye ve diğer tarafta İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya. Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya olarak tamamile müsavi şartlar altında, ve uzün süren ve hattâ 'bir defa da inkıtaa uğrayan çetin müzakereler neticesinde aktolunmasıdır. Filvaki Büyük Harbin mağlüb devlet. Jeri arasında ogaliblerin tahakkümüne kanşı ilk evvel isyan ederek tam bir İs. tiklâT ve hürriyetle sulh aktetmeğe mu. vaffak olan Türkiyedir. Fakat bu, ona Büyük Harbden sonra daha dört sene muhtelif cephelerde türlü düşmanlarla savaşmağa ve sonra bir de Lozanda çok güç ve ağır bir mücadeleye malolmuştu. Galib MiAf devletleri Almanya, A. vusturya, Macaristan ve Bulgaristan İ. ama mmm direğe çekilirken Hamidiye tarafın - dan twp atılarak bayrağımız selâmla - nıyordu. Gece sehir elektrikle tenvir edilerek fener alayları yapılacaktır. Ankarada Ankara 23 — Ankara Ha'kevi, Ha. tayın ana vatana coşkun tezehüaratla kutlamıştır. Şehrimizde Hatayın bilfiil ana vatana kavuşma- sı münassbetile dün yurdun her tara. fında olduğu gibi şehrimizde de teza- hürat yapılmıştır. Parti, Halkevi ve belediye bina'arı, azlıklar da Üstelik daimi bir tazyik, teh, did ve bir yeni Işgal vesilesi olacaktı. İste Büyük Harb galiblerinin oSevrde Türklere hazırindikları ölüm beratı bu idi ve maslesef şahsı ve tahtını korumak için bunları kabul edecek zelil yaratılış. te bir padişah ile milliyetsiz ve ruhsuz bükümet adamları bulmuşlardı. Bunler Büyük Harbin bütün kabehatlerini men.! çin. orada her şeyden evvel İngilterenin sob oldukları milletle onun o vakte ka. | sabık Hindistan kraf nafbi ve en böyül derki müdirlerine yükleterek merhamet | şark işleri âlim ve miltehassısı olduktan ları askeri o tahdidat kaldırılmış tr. o Mali konferansta inkıta çıkarmak © pahasına, tamamile müstakil ve hür bir devlet ola. rak çıkmıştır. Bütün mücsdelenin gaye. si de zâten bu idi. : ve adli Kepitülâsyonlar, lâğvedilmiştir. Elhasıl Türkiye L-zandan Lozan muvaffakivetini elde etmek 4 J dilenmekten utanmyan insanlardı. Bu başka Loid Jorju devirmekte mühim suretle Türkiye içli ve dışlı bir hinayetin | bir amil olduğu için o vakit çok büyük neticesi oalrak artık tamamile mahvol.'bir nüfuz kazanmış olan hariciye nazırı muş sayılabiMrdi, Fakat galibler Türkiye ve Türklüğü İrur ve sert Lord Gürzonla her meselede İstanbulda buldukları karikstürlerden 1. | #leddevam mücadele etmek ve bir insa baret sanmakla aldanmışlardı. Bir harb. Bm malik olabileceği en son azim, te - de gelib ve mağlüb olmak zaruridir, Bu| yakkuz ve dirayeti sarfetmek mecburi.' Hibarla Türkler meğlübiyeti kabul ede.) yetinde kalan İsmet (Paşa gerçi Lozan rek bir mütareke akletmişlerdi. teslim olmamışlardı. Hele esir ve zelil tozile gelmiş bir asker ve generaldi. Fa. ve geniş salâhiyetli murahhas çok mağ Fıkat | konferansına harb cephesinden ayağımın yaşamaktansa ölmeği tercih etmek Tir. kat o-tâ genç yaşımdanberi nasıl ki yükü kün ana yasasıydı. İşte onlar bu nokta. |sek bir asker ve bir erkânharb olduğu larda gaflet etmişlerdi. İstanbul saray ve köşklerinin sahibi | kallde bir müzakereci o vebir politikacı, küçük ve milliyetsiz bir ekalliyet ile on. | olduğu anlaşılıyordu. Meşrvtiyeti mü - ler şuursuz bir avena kafilesi müstesna | teakıb Yemen isyanım bastırın Ahmed Türkler Sevre yani haksızlığa isyan etti. | İzzet ler ve müstevitlere karşı yeniden harbe kalktılar. Mesele basit değildi; bilâkis çok güç ve hattâ ümidsizdi. Çünkü düş. manın çokluğuna ve mutlak faikiyetine mukabil Türkler hem yalnız ve hem de ordusuz, silMhsız ve parasız ediler. Her taraftan da abluka edilmişlerdi. İşte, istikiM! mücadelesi bu ağır şart. lar içinde başlamış ve mücahidler yal nız dış düşmanlarla değil, iç hainlerle de uğraşmışlardı. O zamana kadarki muharebelerde hep kâfirlere karşı islâmın iman gayreti tah. rik olunur ve düşmanı dini bir hamiyetle yenmek esası farzolunurdu. Mustafa Ke. mal ise Anadoluda yabancıya karşı milf bir ateş yaktı ve bu suretle Türklerin islâmiyetten sonra ilk milli herbleri ve mii zaferleri istiklâl harbi ve istiklâl zaferi olmuştu. İşte kuvvetli düşman kalabalığına kar. Paşa, İmam Yahyaile Dan'da o" meğhur ve güzel 191) Yemen anlaşması. nı yapmak için erkânıharb binbaşı İs. met (beyin zeki ve istidadından istifade etmemiş miydi? General İsmet, İstiklâl Harbinde, bir taraftan Ger cephesinin bin bir çeşld as! keri meselelerile uğraşarak harb ediyom, | diğer cihetten dimağı memleketin dah ve harici türkü siyasi meselelerile yuğ sl rulmuyor muydu? İşte Lozanda Türkiye. raya merasim İçin gitmediğini evvelden Emasıl Türkler İstiklâ! mücadele ve | Gazi Mustafa Kemalin, Türk İstiklâl hap" bini yapan ayni generali Lozanda Tür sulbünü de kurmağa memur etmesi nakil vasıtaları bayraklarla donatıl . |$1 bir avuç Türke zaferi temin eden, mış, defne dalları ve çiçeklere şiş - | Sevri yırtan ve Lozanı yaratan müciye Tenmiştir. Gece saat 21 de Eminönü, Fatih, Şeh remini, Üsküdar, Beyoğlu, Şişli, Ba - bu olmuştur. Bu mucizedir ki galiblerin tahakkümünü evvelâ harb ve erlik mey. danında ve sonra da Lozan siyasi müba. Teze alanında sarsınış ve çok güç olduysa kırköy, Beşiktaş, Eyüb kazalarile di- | da nihayet Türkün hayat, istiklâl ve ğer kazalardaki Halkevlerinde hanr - hürriyet hakları bütün bir cihana tanı. lanan program mucibince taplantılar yapılmıştır. Bu toplantılarda muhte- lif hatibler söz alarak Hatayın ana va- tana iltihakındaki büyük ehemmiyeti beyecanla tebarüz ettirmişlerdir. Bu- nu müteakıb konserler, temsiller ve « rilmiş, eğlenceler tertib edilmiştir. Ge ce Parti, Halkevi ve belediye binaları elektrikle tezyin edilmiştir. , Dün akşam saat 21 de Kadıköy Hal- kevi tarafından Kadıköyde belediye ö- nündeki meydanlıkta bir açık ohava toplantısı tertib edilmiştir. Bu taplan- da Hatayın ana yurda kavuşması mü naşebetile hitaheler verilmiş, temsil, monoloğ, müzik ve diğer eğlenceler ya pılmıştır. Yurdda Hatay bayramı yurdun her tarafın. ge - İda büyük sevinç ve tezahürlerle kut - hulanmıştır. talmıştır. Galiblerin Türkiye hakkındaki kasid. leri, evvelâ mütareke hükümlerine mu. halif hareket ve tadilâtla, sonra da Sevr muahedesinin öldürücü maddelerile bel. liydi. Gerçi harbden sonra harb genai, minin tevzii dolayıs'le aralarında çıkan bazı kıskançiiklar yüzünden galibleri bi. ribirine bağlıyan rabıta gevşeyip çözül. müş ve nihayet Sevri tatbiks memur Venizelosun Yunan ordusu da mağlüb ve imha edilmişti. #akat bunlara ve her şeye rağmen Büyük Harb geliblerinin ve bahusus İngilterenin hâlâ kendilerini Türkiyeye karşı galib mevkiinde gördük. İeri ve Sevr zihniyetinden vazgeçmedik. leri evvelâ Mudanya mütareke toplantı. sında ve sonra Lozan konferansında ta. mamile ve bütün ağırlığile hissediimiştir, 9 derecede ki, bugünkü Relsicümhur in Mili Şef, o vekit muzaffer gerb cephe. büyük bir isabet olmuştur. Lozan, muzaffer Yeni Türkiyenin yaptığı büyük muahededir ve denileb lir ki yeni devletimizin temelleri orad atılmış ve kurulmuştur. Onun içindir ki: Lozanı yeni Türk tarihinin yalmz unu tulmaz şanlı bir sayfası olarak değil, ayı, ni zamanda, bugün de gölgesinde yaşa iz dığımız yüksek bir mili Türk abidesi de görülüyor idiyse ayni zamanda fıtri fev. © Yi temsil eden İsmet Paşa bu idi ve 00. Ki larak tes'id ederken bu büyük eserin sa ”. ni'leri olan ebedi ve milli Şeflere milleti, mizin derin minnet ve şükranlarını suz mak bizlere buğün düşen (büyük : bir vazifedir. H. E, Erkilet x DOYÇE ORİENT BANK Dresdner Bank Şubesi Merkezi: Berlin Türkiye çabeler; Galata - İstanbul - İzmir | Deposu: İst Tütün Gümrüğü # Her türlü banka işi k