5 Mart 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

Harb senelerinde Hüseyin arasında teati edilen mektublar Londrada neşredilen beyaz kitaba göre İngilizler Şerif Hüseyine 70 bin sterlin göndermişler , Umumi Harb senelerinde İngiltere- ER Misir fevkalâde komiseri Macma * on ile Şerif Hüseyin arasında teati & dilen muhabcratı mühtevi beyaz bir kitabın neşredildiğini dün telgraf ha - berlerimizde bildirmiştik. Dün akşam Anadolu Ajansı Londra mahreçli tek Erafında bu kitab hakkında şu dikka. te şayan malümatı vermektedir: Tondra 4 (A.A.) — Şerif Hüseyin #k mektubunda İngilterenin Arab memleketleri için istiklâl tanımasını rica etmekte ve bu Arab memleketle- pet Şöyle hududlandırmaktadır. Şimalde, Mersin ve Adananın cenu- ndan 37 Paralel'e kadar, ,Cenubda, Aden hariç olmak üzere Hind denizine kadar, Garbde, Kızıldenize ve Akdenize ka- ir, Şerit Hüseyin, ayni zamanda bir A- i#ab halifenin ilâmın: tasvib etmesini de rica eylemektedir. Şerif Hüseyin 5 "Teşrinisani (1915 tarihli cevabında Arabların Mersin ve Adana vilâyetinden vazgeçmeğe Ama. Yemende Alman ve italyanların faaliyetleri San'ada bir Alman askeri mektebi kurulmuş Londra 4 (Hususi) — Cibutiden bildi » #iliyor; Yemenin hükümet merkezi olan San'a- da bir Alman askart mektebi kurulmuş- $Ur. Ecnebilerin umumiyetle sıkı bir 1 altında bulundukları bu Arab öl an mektebinin muallimleri- ü serbesti verilmiştir. Mektebin ameli tedrisat müddeti üç Aydır. Bu müddet zarfında 120 sübaya fank, hava dafi top ve tutuştürucu bom - ların sureti istimali öğrettirilmekte » Gir. Her üç ayda bir, tedrisat müddetini #kmal eden talebe, yerini yenilere ter » ketmektedir. Diğer taraftan İtalyan hava sübayları bir Yemen hava kuvvetinin temelle - «ini atmakla meşguldürler. Almanya bir Avrupa harbine girmeğe mecbur kalırsa ne yapacak ? Berlin 4 (Hususi) — «Pres Asoslayşın» bildiriyor. Nasyona| - sosyalist partisinin milli mü alan mütehassısları, Almanyanın büyük â Avrupa harbine iştirake mecbur kal- I8: takdirde, merkezi Aşrupada alınması b eden taibirlere dair bir liste hazır. lamaktadırlar. Bu tedbirler listesinde, Çeko-Slovakya acaristanın vaziyetine müteallik es inmiyetli noktalar mevcuddur. m > Çeko-Slovakyanın sadakatine gü- dü Bunun için Çek ordusu ve an tensik: edilmeli, m Bütün Çek eskeri fabrikaları AJ- Yanın kontrolü altına geçmeli, Se — Macaristanın bitaraf o kalmasına a edilmemeli ve Macar zira! mah ğ nm Almanyaya terkini temin etmeli, man Slovakya ve Macaristan, Al- ne Valarının kendi topraklarından » “sine müsaade etmelidirler. ————. İzmirde bir cinayet ei 5 (Hususi) — Zehra isminde de, vdlnın idare ettiği umumi evler - mi birinde bugün bir einayet işlen - $. Osman isminde biri sermayeler « a İngilizlerle Şerif | de olduklarını bildirmekte ve hiristi - yan Arablarla Müslüman Arablar ara- sında hiçbir fark olmadığını ve hal - kının kâmilen Arab bulunduğunu ileri sürerek Haleb ve Berut vilâyetlerinin sahil mıntakası İle birlikte Arab İm - paratorluğuna ilhakında ısrar göster. mektedir. İngiltere fevkalâde komiseri 15 Kâ- mnuevvdi 1915 tarfhli mektubunda, müttefiki Fransanın menfaatlerini gö- zeterek Haleb ve Berut vilâyetleri hak- kında bir karar vermek hakkını muha- fara etmekle beraber Arab halkını Türk ve Alman «boyunduruğundan kartulmasını temin edecek şartlar al - tmda sulh mushedelerinin aktedilece- ğini temin eylemiş ve ayni zamanda Şerif Hüseyine 20 bin sterling gönder- miştir . Muhabere İngiltere fevkalâde ko - miserinin 10 Mart 916 tarihli mektu- bu ile nfhayetlenmektedir. Bu mek - tubda, Şerif Hüsevinin istediği 50 bin İngiliz lirasının tediyesi ve diğer bazı askeri mesail mevzuu bahsotmakta - dır. Polonya - Romanya arasındaki müzakereler! Varşovada Tuna havzası meselesi görüşülüyor Varşova 4 (A A.) — Havas: İyi haber alan mahfellerde söylen - diğine göre Gafenco ile Beck arasın - da yapılacak müzakereler esnasında Avrupammn siyasi vaziyeti ve bilhassa Tuna havzası meseleleri tetkik edile - cek ve Polonya ile Romanya arasın - daki iktisadi münasebetlerin sağlam - Taştırılması imkânları araşlerfcaktır. Bu müzakereler esnâsında Yahudi me selesinin de tetkik edileceğine mu » hakkak nazarile bakılmaktadır. Ayni mahfellere göre Polonyada Al manyayı takliden beynelmilel Tuna komisyonuna girmeği derpiş eylemek- tedir. SON POSTA Ruzveltin dünkü nutku Amerika Cümhurreisi demokrasiyi şiddetle müdafaa etti Vaşington 4 (Hususi) — Amerika donanmasının manevralarında hazır bulunduktan sonra bu gece Vaşingtona dönmüş olan Cümhurreisi Ruzvelt, A- mwerika parlamentosunun kuruluşunun 150 inci yıldönümü münasebetile meb- usan ve yan meclislerinin yaptıkları müşterek toplantıda heyecanlı bir nu- tuk söylemiştir. Ruzvelt, yarım saat kadar devem e - den ve sık sık alkışlanan bu nutkunda Amerika istiklâlinin ve kanunu esasi- nin tarihçesini yaptıktan sonra, Ame- rikanın İzmamen demokratik prensip- lere davanan bir devlet olduğunu ve bu demokrasiyi hiçbir şeye feda etme- mek azminde bulunduğunu beyan et- miştir. Ruzvalt, diğer devlet sistemlerinin zâhiren yeni görünmekle beraber, e - sasta çok eski olduklarını ve bir fer- din kütle üzerinde hâkimiyetini icbar ve idame etmekten başka hiçbir gaye- ye matuf bulunmadığını söylemiş, bu gibi sistemlerin zulüm ve cebirle ka- im olduklarını anlatmıştır. Reisicümhur hususi surette harici politikaya temas etmemiş, yalnız, dü- işünce, söz ve imân hürriyetlerine da- yanan demokrasi doktrinin yüksekli- gini ileri sürmüştür. Reisicümhur, Amerikanın 2 bin se nebk tecrübe ile sakatlığı isbat edil miş olan vejimlere dönülmesini tasvib edeniiyeceğini bildörmiş, Amerikanın politik sistemini ve hürriyetini met - hetmiş ve Amerika vatandaşlarının 150 sene evvelki cedlerinin başladığı ese re devam edeceklerini bildirerek söz- lerini bitirmiştir. Türkiyenin göz Kamaştırıcı Kalkınması Eski Fransız sef'ri bir konferans verdi İki nazır arasında yapılacak mülâ - kat esmasında Vistül nehrini Tunanm mansab cihetine bağlıyan bir kanal in-| şası projesi de görüşülecektir. Franko şerefine ingiliz kruvazöründe 2l pare top atıldı Londra 4 (Hususi) — Franko hüküme. tinin İngiltere tarafından tanınması şe - refine, Palma limanında (Majork adası) demirlemiş olan İngiliz «Devanşayr, kru vazörü, 21 pare top atmıştır. Sahildeki nasyonalist bataryalar mukabele etmiş - lerdir. Franko nezdine tayin edilen yeni İn. giliz sefiri Moris Paterson, yakında va - zifesi başına geçecektir. Amerikanın vaziyeti : Londra 4 (Hususi) — Amerikanın İs. panya sefiri Bavers, «Küin Merys vapu- ru ile Nevyorka hareket etmiştir. Setirin bu seyahati, Franko hükümeti. nin Amerika tarafından tanınmasile e'â. kadardır. Paris 4 (A.A.) — Fransanın Ankara eski büyük o elçisi Kont de Şambrun, ün akşam Akademi Française azasın- dan Chaumeix'in riyasetinde coğrafya enstitüsü tarafından tertib olunan bir toplantıda, Türkiye hakkında çok par lak bir konferans vermiştir., Konferansta bulunanların arasmda Türkiye büyük elçisi Suad Davaz, Ge- neral Gourod, kordiplomatik ve Aca- demie Française azaları, meb'uslar ve tanınmış gazeteciler göze çarpıyordu. Konferansçı Türkiyenin göz kamaş - tırcı kalkınmasını çizmiş, Atatürkün dehasını ve vatanperverliğini tebarüz rmişlir. Ve nihayet hazır bulunan- ların sürekli alkışları arasında Ata - türkün arkadaşı ve devamcısı İsmet İnönüne tazimde bulunmuştur. Ankara B. muhteliti Tamşvarı 5 - 2 yendi Ankara (Hususi) — Ramanyarşn! Tamşvar futbol takımı, bugün Ankara B, muhtelitile yaptığı ikinci karşılaş mada 5 - 2 gibi mühim bir farkla kay- «| betti, Pariş 4 — Mareşa! Patainin Burgos bü- yük elçiliğine tayinni mevzuu bahseden İnasyonalist hariciye nazırı general Jor - dana, Matin gazetesinin Burgos muhabi. rine şu beyanaita bulunmuştur” Fransa, bize karşı tâ kalbimizde his - settiğimiz çok güzel bir jest yapmış ve bi. ze en iyi ve en şerefli evlâdmı: büyük el. çi göndermiye karar vermiştir. Esasen birçoklarımızın kalbinde Fransız sevgisi- ni hâlâ tam olarak mevcud bulursunuz. Oyunun ilk devresi, sonlara kadar, güneşe ve çok şiddetli ösen rüzgâr al tında bulunmasına rağmen sistemli bir oyun çıkaran Ankaralıların lehine i - ken Rumenlerin son dakikada çıkar * dıkları bir sayı ile 2 - 2 beraberlikle bitti, İkinci haftaym başlar başlamaz pe - naltıdan 'bir sayı kazanan Ankaralılar, sağ ve sol muavinlerinin gayrelile 2 gol daha yaparak maçı 5 - 2 galibiyet- le bitirmişlerdir. tedris yıldönümü dün kutlutandı Dün Türkiyede ilk defa bir ilim adamı- 6 Yeni Papa na jübile yapılmış, profesör Fuad Köp - rülünün yirmi beşinci tedris yılı kutlu - Yazan: Selim Ragıp Eme R E bütün onklav adı verilen altmış lanmıştır, Ya Üniversite konferans (salonu, : profesörler, doçentler, memleketin tanm-| Kardinalden mürekkeb mec mış şahsiyetleri, ilim ve fikir adamlarile, | lis, Hıristiyanlığın en büyük ruhani münevver gençlik ile dolmuştur. cismani reisi olan Papayı intihab eti. Memleket kültürüne 25 yil hizmet e-| Ajans haberlerinin (bildirdiği gibi, den Fuad Köprülü, tören başlamadan bir) yeni Papalığa bundan evvelki Papa #" kaç dakika evvel yirm. beş yaşında bir/nın Hariciye nazırı olan Kardinal Pa delikanlı çevikliği ve tazeliğie salona) çelli seçilmiştir. İ girmiş, uzun uzun alkışlanmıştır. Kendisi Romalıdır ve bilhassa diple İ Tam saat on beşte Edebiyat Fakültesi | matik kabiliyeti ile temayüz ettiği için, doçentlerinden Ali Nihad Tarlan kürsüye | Vatikanda, siyasi faaliyetin diğerlerins gelmiştir. Doçent sözlerine: üstün geleceği umuluyor. «— Edebiyat Fakültesi silesi bugün) Şimdiye kadar Hıristiyanlığın dün « muhterem profesör Fuad Köprütünün yir| yaya intişarı üzerinden iki bin sem mi beşinci tedris ylı dönümünü kutlu «| geçmiştir. Bu müddet zarfında altı yüz Tuyor.» küsur Papa seçilmiştir. Fakat bunla « Diye başlamış ve şöyle devam etmiştir:| rın hiç biri ilk kur'ada ekseriyet ka “ «— Türk Irfanına velev cüz'i hizmet et-| zanmamıştır. Bu defaki seçim neticesi miş olsun her Hirn adamını takdir ve #Ük| Papa intihab olunup on ikinci «Pi» a * İranla karşılamak münevver ozümrenin|dını alan Kardinal Paçelli de, şahsiye. borcudur. (Fusj Köprülü) az sonra hü -İtinin kuvvetine, Konklav (meclisinde | lâsaten arzedeceğim büyük hizmetleri d0-| haiz bulunduğu nüfuza rağmen ancak layısile bu takdir ve şükranı en bÜyük| üçüncü seçimde intihab nisabını e « | salâhiyetle hakkelmiş bir ilim adamımız, | min etmeğe muvaffak olabilmiştir. 1 beynelmilel ilim âlemine değerli ismini| mamen Hıristiyan bir mahiyet erzet « | duyurmuş mütteşriklerin birçok ha -İmesi itibarile bizleri alâkadar etme ; | taların tashih ederek, kalemi ile de 0 Â-| mek lâzım gelen papa seçimlerinin husu | lemi fethetmiş bir âlimdir. siyeti şudur ki, bir defa, çok geniş b | Ali Nihad Tarlan bundan sonra profe-| insan kütlesinin ruhani ve cismant va | Würümüze yaptığı hizmetlerden, | ziyeti bu davada mevzuubahstır. | en bahsetmiştir. Bu bakımdan ve beynelmilel geniş AN Nihadı takiben kürsüye arabca vel bir mana ifade eden bu hâdiseye lâ. | İsrsça profesörü Ritter gelmiş, düzgün bir| kayd kalmak mümkün değildir. Kal « türkçe ile Fuad Köprülünün ilim hüvi-|dı ki, ideolojik davaların şiddetle kar « İ yetini tebarüz ettiren çok güzel bir ko -İ| şılaştıkları bu asırda seçilecek Papanm muşma yapmıştır. şahsiyeti, tezahür eden umumi fikirler Ritterden sonra doçen Ömer LAtfI, de-| itibarile siyasi vaziyetle de büyük bk gerli alimin tarihçiliğini anlatmıştır. yakınlık gösterir. Nitekim, o Papa on. Dördüncü olarak kürsüyü işgal eden do birinci «Pis nin ölümünü müteskıb ye çent Ziyaeddin Fahri çok güzel bir kon -| ; seçilecek Papa hakkında gerek de « feransla Köprülünün içtimaiyatçı VAS -İ mokrat Fransadan, ona mukabil Fa « fını tebarüz ettirmiştir. şist ve Nasyonal sosyalist İtalya ve Al Kabataş lisesi edebiyat hocası Nihad) anvadan yükselen sesler, her şeydem İİ Sami Bamarlı üstadın bir talebesi olarak bi & | Evvel dini bir mahiyeti haiz olmak lâ GE ay İzm gelen bu meselenin mahiyetini di Avrupa mecmualarında Fuad Köprülü|,. ai ği : Pİ z hi değiştirmek istidadımı göstermiştir. erlere makalelerden bazı parçalar) yanal Paçellinin seçimi, bir iddia « | Nihad Samiden sonra Azerbaycar. Ba- ni iz a mini etmi, kü üniversitesindeki, üstadın talebelerin. | / aşistleri münlali orrakmıştır. den Bayan Süreyya Oaoğlu heyecanlı bir) Hakikat şudur ki Kardinal Paçelii, bitabı Azeri arkadaşlar. namına Fuad ince zekâsile, Vatikan siyasetini idare © Köprülüyü selâmlamış, şiddetle alkışlan-| de gösterdiği yüksek dirayetle tema » mıştır. yüz etmiş ince bir kilise diplomatıdır. Bundan sonra üstad salonda bulunan.) Siyasi herhangi bir ideololiye âlet ol * manın, iki bin senedenberi devam eden ların büyük tezahüreti arasında kürsü- ye davet edilmiş, çok heyecanlı olan de. ğerli ilim adami, ağır ağır kürsüye çık - mış ve alkışlar arasında şunları söyle - miştir: Çok sevgili arkadaşlar, ç Hayatını gençlik hizmetin? vakfetmiş olmaktan başka hiç bır meziyeti olmıyan bir adama karşı gösterilen büyük tevec- cihler karşısında, büsbütün küçüldüğü « mü duyuyorum. Kendisine yapılan en küçük bir hizme- ti bile unutmamak ve onu en büyük mü- kâfatlarla karşılamak lütüfkâr ve âlice- hab Türk milletinin eski bir an'anesidir, Ben bu teveccühleri sadece bu asil an'anenin bir tezahürü gibi telâkki edi - yorum. Ve sizlere en candan- teşekkür - lerimi sunuyorum. Müli hayat kadrosu içinde kendisine düşmüş bir vazifeyi yapmaktan fazla bir iş görmiyen benim gib, âciz bir insan bu küçük hizmetin mukabilinde bu kadar bü yük mükâfata asla lâyık değildir. İnönünden Sakaryaya, Dumlupmardan Lozana kağar müselsel ve muhteşem za» fer âbideleri kurarak düşman çizmele - le çiğnenmiş topraklarda müstakil ve mes'ud bir devlet kuran Büyük Şeflerin idaresi altında kanlarını, canlarını ve - İren isimsiz kahramanları sonsuz hürmet ve minnetle analım, Onlar ancak, dev - lerin yapabileceği büyük işleri mukabi- linde hiç bir şey beklemeden sadece milli bir vazife olarak yapmışlardır. Arkadaşlar, bugün cümhuriye: ve in- kılâb yolunda, medeniyet ve itilâ yolunda MM Şefinin etrafında aşkla ve şuurla birleşen büyük Türk milletinin idealist gençliğini sizin şahıslarınızda derin say. de saflarınız arasından yetişecek büyük lm adamlarının hayali karşısında daha şimdiden en derin iftihar ve hürmet duy gı ile selâmlarken, çok yakın bir istikbal-| diyeyi Papalık gibi büyük nüfuzu haiz bir mü essesenin vaziyetini sarsabileceğini pek âlâ bilir. Bundan dolayıdır ki Papa, an, cak Papalığın menfaati ile alâkadar dü vaları (obenimseyebilir. Bundan do» | layıdır ki, tarafların bu meselede ta - kınabilecekleri muzafferane tavırların hemen hiç birinin kıymeti yoktur. Selim Ragıp Emeç Papanın tac giyme merasimi Vatikan 4 (AA) — Havas ajansının muhabiri bildiriyor: dg 12 nci Pie'nin taç giyme merasimi Mar. tin 12 nci Pazar günü yapılacaktır. gularile eğiliyorum. n Ali Nihad Fuad Köprülüye her taraf « tan gelen tebrik telgraflarını okumuş, Türkiyede ilk defa bir ili madamına ya. | pılan bu çok yerinde jübile de böylece | sona ermiştir. 4 * Köprülünün umumi Türk kültürü, . “Türk folkloru ve bilhassa Azerbaycan & | debiyatı üzerinde yapmış olduğu araştır. nan Azeri talebe ve dostları, kendisine karşı Azeriliğin hususi bir cemilesini göstermek istemişler ve Azeri Türklüğü- nün ilk uyandırıcılarından biri olan Ha- san Bey Zerdabinin bir fotoğrafını, anti. götürmüş, Köprülüyü evinde ziyaretle ; kendisine takdim ve yıldönümünü tebrik etmişlerdir. ş