14 Kasım 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11
um-uı.ıı (Baş tarafı 1 inci sayfamızda) Perver sıfatile öltun, yeni Cümhurreisi bugün intihab edildiği mes'ul ve yüksek mevki üzerinde münakaşa götürmez hak- lara sahib bulunmaktadır. Atatürkün makamının yükü berhan « gi bir adam omuzları için çok ağır görü- Hebilir. Fakat muasırlarından herhangi birine nazaran İnönünün omuzları — için €sha az ağırdır. Ve İnönü yabancı bu - lunmadığı bu memleketin tam hüsnüni- Yyetine itimad edilebilir. Yen: Cümhur - Yeksinin mesaisi yalnız selefinin otorite- tine tevarüs etmekle değil fakat, onun Yaptığı işlerin semerelerine de — tevarüs ttmekle daha kolaylaşmıştır. — Atatürk tarafından bir yarım nesil müddeti için- de — vücude — getirilen — hayrete de- Yer değişiklik bugün kuvvet - N — temeller — üzerindedir. — Tür - kiye inkılâblarda faal ve büyük bir his - 80 sahibi olan İnönü gibi birini hizmete hazır bulmakla — bir talihe mazhardır. Ba suretle inkılâb eserlerinin muhafaza edileceğine itimad edilebilir. Londra 12 (A.A.) — Bütün — Londra matbuatı Türkiye haberlerini tafsilâtla Yetmekte ve bir çok gazeteler de yeni Retsicümhur İnönüne makaleler — tahs's eylemekte ve resimlerini dercetmekte - İngiliz matbuatı, Atatürk ile İnönü - Bün dostluk ve işbirliklerini ehemmiyet- le kaydetmekte ve yeni Resicümhurun Vaktile Kral altıncı Jarjun — taç giyme Merasimi münasebetile Londraya yapmış Oolduğu ziyareti hatırlatmaktadır. * Taymisin makalesi 'Times gazetesi, Büyük Millet Mecli.- Sinin İnönünü Reisicümhur intihab et - Mekte gösterdiği ittifakı tebarüz ettire « Tek diyor ki: a İsmet İnönü'nün şahsında azimkâr ve tetrübeli bir asker ve devlet — adamı ve Yirmi senelik bir harb ve su!h zamanın- da beraber çalıştığı müli — kahramanın trukadder bir halefini — görmekte olan Türk milleti, bu intihabla bu — hisleri izhar etmiştir. İnönü, hemen hemen 14 sene müddet. lt başvekillik yapmış — ve ba makamda i bir idareci ve geniş bir ıslahat Ptogramının — tahakkukunda Atatürkün ş;ldı gelen iş ortağı, yardımcısı olmuş- İnönü, yılmaz cezrf ıslahatcı Atatür - kün bütün manasile erkânı harbiye re - İsliğini yapmış ve arkâdaşı vo şefinin si- Yasetinde, milli menfaatlerin daha sar'h ir Misan kullanılmasını icab ettirdiğini 'lnnemm teferrünta aid hususlarda, bazı | " ün hilâfina olarak, tenkidlerde bu - imakta tereddüd etmemistir. Bütün esaslı meselelerde her ikisi.de bir Ahenk içinde çalışmışlar ve Ka- Rünt Süleymanın Viyana önündeki mu - Yütfakiyetsizliğinden beri Türkiye tari - hinin en mühim ve en kat'i bir devresin- %!lı:lz vererek bir ekip teşkil etmişler- Anadolurun sür'atle başarılan demir - Yölu ağlarile örülmesi işi bilhassa İnö - Münün eseridir. Atatürk ıslahatının Cüm h"İylllıı her tarafında bütün şümülile Mlnıd için-bir çok şeylerim — daha ;"“lnnsı lâzım geldiği inkâr - edilemez. '*kat İnönünün vasıfları ve bayatı Tür- hmmhuriyeünh terakkisini sevk ve edeceğine şübhe bırakmamaktadır. Çühkü onun hayati kendisine en büyük dş—lm gösterilmesini muhik kılmakta- ve Reisicümhür intihab — edildikten söylediği nutukta memlekete yap- Müş olduğu vâdi tutacağına kat'iyen gü- Milebilir. İnözünün mesai arkadaşları Times, Relsicümhür İnönüinün mesaf :hi'llırım da medhettikten sönra şöy Yazıyar: İnönü, İngilterenin büyük bir dostu .?"Hhır ve her şey, Türkiyeyi Avrupa- .m" Yakınşarkta bir sulh ve istikrar â- hari, PAn siyasete dahilde olduğu gibi Te de onun devam edeceğini göste- N ._hlndıı selefinin ölümünü duymakla ._Lhk yelse kapılan bütün cihanın bu &.h ünün idaresi altında da, mo - ıu—dî?:â,îıı:n yapıcısı ve kurucusu ta zilen yoldan Tiyetlle kısmen hafiflemektedir. Biziş Fransız matbuatı 18 (ALA.) — Journal Desdebas, Bütün Avrupa matbuatı ' Gümhurreisi İnönünden sitayişle bahsediyor İsmet İnönünün Cümhur Başkanlığına se çilmesi dolayısile, müşarünileyhin par - lak tercümeihalini neşir ve geniş bir kük tür ve çok şayamı dikkat artistik men » kibelerle yükselmiş olan politik tecrübe | ve teknik merziyetlerini bilhassa kaydet- mektedir. Atina matbulıtı Atina 13 (ALA.) — Atina ajansı bildi- riyor: Gazeteler, İsmet İnönünün Atina- ya yaptığı ziyaretin tevlid ettiği şevki ve heyecanlı tezahüratı ve bilhassa onun A- tina stadyomunda gözüktüğü zaman E - len halkı tarafından nasıl coşkun bir te- zahürle karşılandığını kaydediyorlar. Estiya gazetesi, onüç sene Ke- mal Atatürkle sıkı teşriki mesai halinde yeni Türkiyeyi idare etmiş — olan İsmet İnönünün yüksek'politik meziyetlerinin, nüfuz nazarının ve kendisin: Atatürkün Tâyik halefi yapan seciyesinin geniş ve derin malümat ve vükufunur. umumiyet. le tanınmış ve teslim edilmekte bulun - muş olduğunu kaydediyor. Elen milleti onu iki komşu milletin bu kadar müsmir — olan yaklaşmasının ve teşriki mesaisinin başlıca âmillerin - den biri olarak tanımıştır. Elen milleti bugün onu Atinaya yaptığı bütün ziya - retlerde selâmladığı samimt şevk ve he- yecanla Türkiye Cümhuriyetinin başka- nı olarak selâmlamaktadır. Bulgar matbuatının neşriyatı Sofya 13 (A.A.) — Bulgat telgraf a » Jansı bildiriyor: Bütün gazeleler, — yeni Cümhurreisi İnönünün intihabı hakkın- da Ankaradan gelen haberleri neşreyle. mekte ve İnönünün siyasi ve askeri par- lak muvaffakiyetlerini tebarüz — ettir - İçin ne yapmış'ır» başlığı altında, bir- |çok fırsatlarda Bulgaristana karşı açık- |ça dostluk hislerini izhar ettiğini yaz- çikılauyacağı em |tibarile sakin, fakat İş başında sebat - mektedirler. Gazeteler, İnönünün 1033 senesinde Bulgaristana yaptığı resmi zi- yarete ald bir çok fotograflar — neşir ve 'Türkiyenin Bulgaristanla akdettiği dost- luk paktının âmillerinden biri bulunsn yeni Cümhurreisinin Bulgaristana kar - şı duyduğu dostluk hissini bilhassa kay- detmektedirler. Bulgaristanın eski Anka- elçisi Todor Pavlov, Zora gazetesin « de neşrettiği bir başmakalede, İnönüne 'Türkiyede izhar edilen sevgi ve saygıyı mevzuubahs ettikten sonra askeri şef ve sevkülceyşoei sıfatı ile büyük kabiliyetle- 2ini teşrih etmektedir. Muharrir bu za - ferden az bir zaman sonra İnönünün Lo- zanda siyaset adamı ve diplomat olarak zekâ ve değerini izhar fırsatını buldu - ğunu kayıd ve sözüne göyle devam eyle- mektedir: İnönü Lozanda Türkiyenin tam &i - yasi istiklâlini elde etmeğe muvaffak ol- nuştur. O vakit denizde bir mahrec te - mini için Bulgarlar tarafından takib e —| dilen teze zahir olmak hususunda gös terdiği ısrardan dolayı Bulgaristan ken- disine minnettardır. İnönünün karakterindeki miümeyyiz vasıf istikameti ve samimiyetidir. Os - manlı Türkiyesindeki diplomat ve na - zırların mutadi bulunan ve diplamatlık Bıfatında en yüksek derecesi olarak te - lâkki edilen hileleri asla kullanmaz. Bu! gar elçisi olarak Ankarada — geçirdiğim yedi sene zarfında İnönü tarafındar, Bul- gar müzmessili önünde söylenmiş hiç bir vâld yoktur ki yerine getirilmemiş ol » sun, İnönü hususi hayatında imtisale nü- mune olacak bir zevç ve şefkatli bir ba- badır. Tabiatan büyük bir sporcu olup gençlik ve beden terbiyesini teşvik et- mektedir. Türkiyedeki bavacılık ona çok şeyler borçludur. Muharrir makalesini şöyle bitirmek- tedir! Türkiye Mület Meclisinin Atatürke t halef olmak üÜzere ittifakla seçtiği zat | iste, böyle bir şahsiyettir. Mizaç Itiba- rile büyük selefinden daha — sakin olan! İnönü, belki biraz yavaş olarak fakat, | ayni enerji ve ısrarla onun teceddüd| hareketine muhakkak devam edecek - tir. Bulgazların bu samim! dostuna va- tanının kendisine tevdi ettiği yüksek vazifede tam bir muvaffakiyet temen- ni ederim. Utro gazetesi, «İnönü, Bulgaristan i- makta ve İsmet İnönünün karakteri 1- kâr bir insan olduğunu kaydetmekte - diz. Zaria gazetesi, baş sütununda İnö- ğ 80N POSTA Yeni Celâl Bayar kabinesi bugün Meclis huzuruna çıkıyor Ankara, (Husüsi) — Celâl Bayar hü- kümeti yeni tadil edilen şeklile bugün Düyük Millet Meclisi huzuruna çıkacak ve kabinenin teşekkülü ile beraber mu- addel şekli Meelisin tasvibine arzedile- cektir. Yen! kabine ancak bir hafta için- de programını okuyup Meclisin itimadı- nı taleb eyliyecektir. Bu itimadın yeni Celâl Bayar hükümetinden esirgenmesi- ne ihtimal verilemez. Çöünkü, bu hükü- met, evvelâ, Büyük Millet Meclisinin it- tifakı Arasile Cümhurreisi seçilen İsmet İnönün tasvibini kazanmış bir heyettir. Sonra da, Cümhuriyet Halk Partisinin hükümetidir. Binaenaleyh, her iki ba- kımdan da Meclisin itimadımı elde etme- si muhakkaktır. Kabinenin üç ganda!- yasında yapılmış olan tadillerin politik bakımdan izahına gelince; eski Hariciye Vokili Tevfik Rüştü Aras ile Dahiliye Vekili Şükrü Kaya uzun seneler devlet hizmetinde çalışmiş ve bir hayli yorul- müuş insanlardır. Yen! kabinenin hızlı bir faaliyetle birçok başarılara ulaşmaya ça- lışacağı bir sırada kendilerinn dinlenme- ye ihtiyaçları olduğu nazarı dikkate alın- miş olacağı gibi Saracoğlu Şükrünün, bir cok misallerile teeyyüd eden iyi müza- kerecilik ve ikinci bir tabiat haline ge- #irdiği mütevatir bulunan fikri takib sa- hibi bulunmasından da devlet ve millet işlerinde istifade edilmek istenmiş telâk- ki olunabilir. Maamafih hülâsa olarak hakikat şudur ki içtimat ve siyast bün- yemizin bir icabı olarak tek fırkaya isti- nad eden hükümetin, azası arasında bir nevi nöbet değiştirme ameliyesi yapmak istemiş olması İle de bu tebeddülü izah edebiliriz. Her tek partili memleketlerde olduğu gibi fırkanın ihtiyatlarından İstifade et- Tmek ve bir kısım unsurları dinlendirmek, ker zaman ve mümaszil rejimlerde görü- Tegelmiş olan hâdisattır. Fırka ayni fır- kadır ve aza, o fırkanın emrinde bulunan izmete amade ferdlerdir. Kabinode ya- pilmiş olan tebeddül, bu ferdlerin bir kısmını ihtiyata almak, bir diğer kısmını da faal hizmete çağırmak gibi tabif bir değiştirme ameliyesinden ibarettir. Ka- binede yapılmış olan son tebeddülün, ka- naatimce, politik bakımdan izahı bundan ibarettir. — Selim Ragıb Emeç Selânik behîiyeslnde Afatürhün hatırası Taziz edildi (Baştarafı 1 inel sayfada)y Gazeteler ayni zamanda Ankara ve İstanbuldan gelen uzun telgrafları da neşrediyorlar, Selânikte belediye meclisi husust bir (Baştarafı 1 inci sayfada) rildikten ve ayın 21 inde cenaze mera- simi yapıldıktan sonra, muvakkaten Etnoğrafi müzesine askerf ihtiramatla muhafaza edilecek ve ebedi şefin şa- nile mütenasib bir anıt yapıldıktan sonra oraya konulacaktır, Cenazo merasimi programı Ankara 13 (Husust) — Öğrendiğime Rgöre hükümet, bir millft matem havası içinde önümüzdeki günlerde yapaca - ğimıiz cenaze töreni için sarfı zarurt tahsisatı temin maksadile bugün Mü- let Meclisine bir kanun lâyihası tak - dim etmiştir. Bu lâyihayı yarın sabah saat onda toplanınağa davet edilen bülçe encü - menj derhal tedkik ve müzakere ede- cek, mazbatasını bazırlıyarak öğleden sonraki meclis umum! heyeti toplantı- sına müstacelen müzakeresi temennisi ile sevkedilecektir. Yarım milyon lira tahsisat Hükümet bu kanun projesile Mec - listen milif cenaze töreni masraflarına karşılık olarak yarım milyon Uiralık fevkalâde tahsisat istemiştir. Başvekil izahat verecek Bu projenin yarın Meclis umümt he- yetinde müzakeresinde Başvekil Ce - 1âl Bayarın hazırlanan merasim pro- gramı elrafında geniş izahat vermesi ve bütün dünyanın ölümüne ağladığı eşsiz Türk evlâdına yapılacak mera - sim ve kurülacak anıt kabrine dair be- yanatta bulunması kuvveftle muhte - meldir. Kararname Diğer taraftan salâhiyetli memba - lardan edindiğim malümata nazaran milli yas ve cenaze töreni için kararlaş- mış esaslar bir kanun mevzuu addedil- Macar teşrit! meclislerinde Atatürkün hatırası taziz edildi Budapeşte 13 (AA) — Macar telgraf a- Sansı büdiriyor: Meb'usan ve Gyan — meçlisleri bugünkü celselerinin başlangıcını Atatürkün hati - rasını tezize tahsis etmişlerdir. Meb'usan meelisinde, rels Kornis ayağa kalkarak demiştir ki: « Atatürk, Türkiyenin siyast, içtimal, sa- keri, iktıradi, idari ve kültürel hayatım baş- tanbaşa değiştirmiştir. Atatürk modern hir millet yaratmiş, terakki edebilecek bir dev- let kurmuştür. Kendisine verilen Gazi ün- yanma bibakkın Uyakat kesbetmiştir. Çüz- kü Atatürk, zaferini bütün 'Türk düşmanla- rına karşı kazanmış ve askeri dehası, teş - toplantı yapmış ve bu toplantıda Ata- | kilâtçı kudreti sayesinde kısa bir müddet - türkün hatırasını taziz için bir daki - |çinde vatanını parçalanmaktan kurtarmış - ka susulduktan sonra büyük ölünün e- "-Mm ŞiT LN Fd a vinin bulunduğu yola Atatürk isminin . ba, derin #dEKinin ehi verilmesine karar vermiştir. KU BZ ÖÜ AĞAM ŞUK VO YN YARM kudreti olmı ö Bütün gazeteler İsmet İnânünün ğğğ Sayfa 11 mediğinden bu esas bir kaç kararna« me halinde fcra Vekilleri heyetinin tasvibine iktiran etmiştir . e Bu kararnamelerin esaslarına uygun olarak hazırlanmış bulunan resmi me. rasim programı oldukça uzundur. ve en ufak teferrüatı bile ihtiva etmekte- dir. İstanbuldaki merasim Programın tatbikına galib bir ihti male göre salı günü sabahı İstanbulda Başlanacaktır. Ve büyük ölünün nâşı çarşamba veya perşembe günü Dolma-« bahçe sarayından kaldırılarak tram « vay caddesini takiben ve Köprüden ge- çirilmek surelile Sarayburnuna pe « tirilecek ve buradan bir denizaltı ge « misile Yavuza naklolunacaktır. > Sanduka Derinceden Ankaraya A « tatürkün trenile ve husust vagonunda gelirilecektir. y Resmf merasim programı yarın şeli-' rimizdeki sefarethanelere tevdi edi « lecektir. Heyetler için Önümüzdeki günlerde şehrimize ge lecek misafir heyetler için her türlü istirahat imkânları temin olunmuştur, Dost memleketlerin askerf kıt'aları i « çin mekteb binaları tahsis olunacak « tır. Partinin kararı Ankara 13 (Hususi) — Atatürkün hayat ve eserleri hakkındaki yazılar, nutukları ve birçok resimleri Cümhu « riyet Halk Partisi tarafından bir araya *oplanarak ci'dler halinde ve büyük 'miktarda bastırılacaktır. Hataydan heyet gelecek Ankara 13 (Husust) — Milli cenaze merasiminde hazır bulunmak üzere Hataydan şehrimize bir heyet geleceke tir. Kabine dün de Reisicümhurun Riyasetinde toplandı (Baştarafı 1 inci sayfada) ki köşkünde toplanmıştır. Toplantı iki saat kadar devam etmiş ve toplantıyı müteakıb Başvekil yanında Vekiller olduğu halde kendi köşküne gitmiştir, Bu arada Hariciye Vekili Şükrü Sara- coğlu aziz Atatürk için yapılacak mil- f yas ve cenaze merasimi programını hazırlamış olan komisyona reislik eden Numan Menemencioğlunu evinde zi « yaret etmiş va programın tatbikatı et « Tafında kendisile uzun müddet görüş- müştür, Akşam geç vakit Başvekil Celâl Ba« yar da Numan Menemencioğlunun e « vini teşrif etmiştir. Sözün kısası: Gene o! (Baştarafı 6 nc: sayfada) Şu, senin eserin olan, mamur vatanın Di Atatürk, bu narm hakkile kazanmıştır. Cümhur Başkanı intihabını selâmla - mokta ve Türk - Yunan dostluğu poli- tikasında Atatürkün mesaj arkadaşı o- lan İsmet İnönünün bu politikaya de- vam edeceğini kaydetmektedirler, Proya gazetesi yazıyor: Dost ve müttefik komşumuz, yeni Türkiyenin en yüksek vazife ve şeref mevkiine Kemal Atatürkten sonra en mümtaz şahsiyeti çikararak ittifak ka- rarile tebarüz etmiş bulunan o nadir birlikte iftihar edebilir. İsmet İnönü Lozanda görünmüş, sonra da İngiltere ve Fransa ile akde - dilmiş olan muxthedeler esnasında bü - yük bir devlet adamı olarak görülmüş- detmiştir. Bundan 20 sene evvel mağlüb bü- Çünkü mületinin hakikaten 'seven ve sevi - | 'çinde, bon de sayılı günlerim tamam oe len babası idi. a4 u[ luncaya kadar, dümenini kırmış, pusula.» Atatürk, kurduğu devleti baş döndürücü | çını kaybetmiş bir tekne gibi, beyhude Bi Hirüğle İdtağki ke X9ERD Seğenda . Der v . Düt arryarak bocalıyacağım. Yük bir kızmı ecnebi kuvvetlerinin İşgali| — O öldü.. altında ve infisah halinde bulunan bir dev- | —Dedikleri gün ben yeni baştan anamı, Içtten bugün Avrupa - hududlarından Asya , babamı, kardeşlerimi.. her şeyimi, her- şe- hududlarına kadar ekönomik ve kültünel bir | Simi kaybettim. Mıhnummedm.hınddyıımonı-'y & fuzlu ve bütün komşularile dostça geçinen 'alnız, kurduğun rejime, senden sönre gelenlerin de o eseri yaşatacaklarına, 'Türkiye çıkzmıştır. 'Türk milletinin matemine iştirak edelim | milletimin varlığına, selâmet ve saadetie ne olan imanım duruyor! ve büyük ölüyü hürmetle analım.» Diğer taraftan Ayan mecllsinde, rels Kont | — p, ü Özechenii. modern Türkiyenin' yaratıcıı a-| — Pünu da bize aşılayan, bu âön ve'birli tik teselliyi bize veren, gene sensin Atam! tatürktn ölümünün Macaristanda uyandır- Gelmiş, geçmiş ve bundan sonra da ge- S1 rolsin sözlerin! ayakta dinlemiştir. eg ee S GE U C h nünün uzun bir tercümeihalini ve ayni | nasib olmuş olan dostane münasebetle- zamanda Cümhürreisliğine intihabına|rin hatırasına sadakatle merbut bulu- id mufassal malümatı neşretmekte -| nuyorum. âg_ Hataydan tebrikler “ciye Nazırının Antakya 13 (A.A) — Büyük Millet Fransız Hİİ' ETE İ Meclisinin dünkü toplantısına aid müza- telgrafı kereleri Antakya hîlnh. radyolarda ta - Paris 13 (A.A.) — B. Georges Bon-| Fib etmiştir. Iıııet) önünün — Cümhur vet, Fransız sefiri vasıtasile — Reisicüm - :Mı'i';;aı;çihm âmn Hatey hal - hür İsmet İnönüne aşağıdaki mesajı| Hinca vevin karşılanmıştır. iblâğ etmiştir: y Deylet Relsi ve Hatay meelisi başkanı Devletin en yüksek makamına inti-| târafından Reisicümhura ve büyük mül- habınızı öğrenmekten şahsan duymak «| !t Mm)b-ıhnhzm- tehrik telgraf - ta olduğum Mmemnüniyeti ekselAnsını -| 1 çekilmiştir. za arzetmek islerim. Bu münasebetle| ÂAtatürklin eseri takviye edilecek ekselânsınıza dostana — tebriklerimi ar «| Paris 13 (AA.) — Havas muhabiri bildi- zetmek benim için bilhassa zevklidir. K Ekselânsınızla tesis etmek imkânı bana / ye sena ataae İfmet İnönünü medih N - - dığı teesrür ve eleme çok heyscanlı bir ll - sanla tercüman olmuş ve bütün âyan aza- lecek en büyük insanlardan çok daha bü- yük olduğuna deli! arayanlar bize aşıla» dığın bu imandan daha müsbet ne bula» bilirler? Yat, Atam! Ebedf sükün ve huzur için- de, bizden, milletinden emin olarak yat! Yoktan var eylediğin bu millet, bu dev« let, ona lâyık gördüğün cümhuriyetle birlikte, senin hatıran yaşadıkça, payidar olacaktır, Yani.. ebediyet kadar! E. Talu — ——— —— Ordâro gazetesinde Helourneur yazıyor: Kemal Atatürk, Türk inkılâbımın dehası, İnönü yapıcısı 1di. Namuslu bir insan olan İsmet İnönünün bu dürüstlüğü polilika sa « hasına da şamildir. İnönü, kombinezonların düşmanıdır. ve verilen taahhüdlere hürmet eder. İnönü Atatârkün eserini takviye ey « Myecektir, Milli yas ve cenaze merasimi programı — 4 Ankarada kat'i surette kararlaştı BBti £ £ aef l GRGdd D ae ö aa eeni a
