3 Temmuz 1937 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 14

N—i £ CAOTT A z Ç l B S N a YNO Ü : ; i 14 Sayta SON POSTA İttihat ve Terakkide on sene a 16 inci kısım No, 22 : İti | İ Memleket haricinde ittihatçılar | | çeraası Talât, Enver ve Cemal nasıl kaçtılar, nasıl öldüler ? | —v” — İ Yazan: Esşki Tanin Başmuharriri Muhittin Birgen u Rj-':- Öngra l Cemal paşa Tifliste yaveri ile birlikte eve yaklaştıkları sirada, her ikisi de ayni zamanda hücuma uğramışlar, Cemal paşa vurulmuş, bastonuna dayanarak kendisini müdafaa ederken yere yuvarla f eeet V y gee Zabit sözünü bitirdikten &onra, şeh- Henüz bir teşekkül sahibi bu- ni şiddetle ve haklı olarak tenkid ecden | Zadenin sapsarı kesilen düşünceli yü- dunmıyan — iptidai —halk — kütleleri- Cemel paşanın, bizzat en ameli yol ü- | Züne baktı. Siyâveş., birdenbire, bir ce- le Gdünyanm en büyük — vasıta-'zerinde bulunduğu muhakkaktı. Fakat, | Yab vermedi. Zabit, onun bu sükütünü, ve kuvvetlerine sahib mil- talih kendisine de yar olmadı., bu durgunluğunu şüphesine hamlede- e aleyhine — teşebbüse — giriş -| — Bir akşam hep beraber sefarethane- Tek: Mmenin manası olmadığını Cemal paşa||de idik. Bir müddet kanuştuktan sonra| — Şehzadem! Çok rica ederim, sami- c güzel anlamıştı. Bunun için, ben 'Muhtar beyin damadı ve o zaman sefa- | Müyetimden emin olunuz! Ben.. sizi tu- i Tifliste gördüğüm zaman,İret başkâtibi olan Nebil beyle ben bi-|Zağa düşürmeye değil, korumuya me- artık Asya ihtilâlcisi de-'raz tavla oynadık. Muhtar heyin hanı- | Murum. Benden emin olursanız ve bun- hatçısı olmuş bulunduğu- 'mı da tavla meraklısı ve yenilme aleyh- dan sonraki hareket plânımızı beraber ylıkla farkettim. Asyada, emi- 'tarı olduğu için damadı yenildiği za-| fahzim etmemize müsaade buyurursa- 5 e€ karşı bir isyan çıkarma- man bana kızdı ve önun intika al- Miz, çok müşkül şartlara bağlı olan yar- nin fevkalâde müşkül bir şey olduğu" mak için beni karşısina aldı. Bu & dı'm vazifemi — kolaylaştırmış — olursu- nu anlamış ve böyle hülya peşinde köş- Cemal paşa gitmek istiyordu; onunla be TUZ. mak'ansa Fiğanistanın ıslahatına yar-'raber ben de kalkmak arzusu göster- — Deyince.. şehzade, başını kaldırdı ve dım etmeği, kendisine müsbet ve ame-|dim. Vakit gece yarısına yaklaşır büyük bir itimadla zabitin yüzüne bak- Ki bir iş edinmişti.. İbuna rağmen, Muhtar beyin hamımı be- İW Fakat, Efgmnistana tekrar dönebile- ni bırakmadı, mutlaka benden damadı- | — Sizden şüpbe cimeme imkân yok cek miydi? Türkistan ile Biganistan a-|nın intikamını almak istiyordu. Bunun Kümandan; çünkü, sözlerinizin doğru- rasındaki hudud sahası Enver paşanın için Cemal paşa gitti, ben bir müddet | Uğunu iki delille isbat ettiniz. Bu de- isyan mıntakası idi. Bu vaziyet bu hal-|daha tavla oynadıktan sonra, bermütad Üllerden biri, vezirin, firar ettiğimi bil- de devam ederken Rusların Cemai pa-hıenl gölge gibi takib eden gizli yave- diğini.. diğeri de, oğlum Kurusun, her Uzaktan bütün sür'atlerile at koşturan dört süvari göründü şaya tekrar Efganistana dönmek mü- rimin himayesini arkamda hissederek; tehlikeden masun bulunduğunu söyle- saadesi vereceklerini ümid etmek saf-/otele döndüm. dilik olurdu. Gördükleri misaller, bu. Sabahleyin uyandığım zaman, oda nevi prensibsiz ve akidesiz mkdibcxla—ıhmtcısmden öğrendim ki ben haya- rın her havaya uyduklarını göstermek | tımın alt tarafını sırf Muhtar oeyin ha- ilibarile, onlarda Cemal paşaya karşı nımının tavla merakına borçluyum! E- da lüzumundan fazla itimad ve emniyet |ğer, Cemal paşa ile beraber çıkmış ol- kalmamasına sebeb olmuş bulunsa ge- saydım, mutlaka onunla beraber ben de ryekti. Cemal paşanın Efganistana geç- Tiflis kaldırımları üzerine düşmüş ve tikten sonra Enver paşaya yardım et- bir daha kalkamamış olacaktım! miyeceği nerden malümdu ?Bunüun i-| Cemal paşa, Tifliste hususi bir evde |Yişinizdir. Bunları, Ekbatanda, yalnız |veıir Bırpıg. size söyleyebilir. Onun, |sızrını söylediği adam da, hiç şüphesiz, vezir kadar namuslu ve merd bir zattır. 'P.nhyurnuıuz ya., sizden tamamile e- minim, O halde, sizden sorayun: Ne yol- da hareket edeyim? k — Fikrimce.. gayet basit bir şekilde. Sabah olur olmaz, buradan hareket e- dersiniz. Kervan yolunu takib ederek çin, hiç olmazsa Enver paşa haröketi (oturuyordu. Bu ev, bizim otelin karşı #eceyi ,buradan sekiz saat mesafede tasfiye edilinceye kadar Cema! paşa- tarafında, Tiflis hükümet sarayının ar- Pllunan köyde geçirirsiniz, Ertesi gü- nn veriye dânmesine mani olmaları ta- kasına tesadüf eden bir sokak üzerinde HÜ akşama doğru da hududun ötesine bil idi. Bunun için Cemal paşa bir müd-| bulunuyordu. Sefarethane ile ev ara- | Keçersiniz. Yollarda, bir şeyden endişe det Maskovada kaldı ve ondan sonra /sındaki mesafe, yavaş hir yürüyüşle | “Mmeyiniz. Köyde, emrime Labi otuz ki- 'Tiülise geldi. 10.12 dakika sürecek kadar bir şeydi. | $-4 ?if süvari kuvveti var. Yolda, kâh İttihat ve Terakki Triumvirası için- Semt hükümet mahallesi civarı olduğu / Öfünüzde, kâh arkanızcda yürütcceğim. de en ameli unsur olan Cemal paşanın, |için sıkı bir inzibat altında bulunduğu | Geceyi de, sizinle aynı köyde geçirece- artık büsbütün değişmiş olduğunu gör- muhakkaktı. Gecenin o saatinde Tiflis Bim- Hududa yaklaştığınız zaman, ura- mek, benim için Tifliste çok kolay ol- sokakları tamamen boş olduğu için Ce-|YA sizden evvel gidip, hududu geçişi- yğlür ]mı paşarıın uğradığı kasdı gören olma- İMiZi teshil edeceğim, Benim düşündü- Envert Paşanın muvaffak olabilme- mıştı. a ğgüm bu.. bilmem muvafık buluyor mu- sine en küçük bir ihtimal bile veremi-| Yaverile birlikte eve yaklaştıkları sı- isunuz? yor ve onun atıldığı bu teşebbüsten do- rada, her ikisi de aynı zamanda hücu- Siyâveş., zabitin göylediklerini ma- Tayı hem hayret ve hem de teessüf edi- ma uğramışlar, Cemal paşa vurulmuş, | Ul buldu; fakat, Zâl ile Rüstemin fik- yordu. «Hepimizin inkılâpçı şerefimizi| bastonuna dayanarak kendisini müda-|TİTi almadan bir cevab veremedi. Öyle berbad etti!» diyordu. Talât paşa daha|laa etmek üzere silâha sarılmış, fakat, |Y3-. onların dün geceki kararı.. hep be- evvel kaybedilmişli. Enver paşanın da kalbinden yaralanmış olduğu için silâ- |" bir müddet cenuba gittikten son- bu suretle kaybedileceği mukadder gi'ı-ıhmx kullanmıya vakit bulamıyarak,|”©: Zarba ve Çermis derebeyliği mınta- rünüyordu. Şu halde dostlarından ay- |sikletine tahamımül edemiyen bastonun | Fasına girmek.. orada bulunan ivin rilmiş ve yalnız Kalmış olan ameli Ce- | kırılmasile yere yuvarlanmış ve ölmüş-|Yasayıp yaşamadığını anlamak.. — yaşı- mal paşa, Efganistanda kendisine te-|tü. Genç yaverine gelince, o, yaralan-|YOrsa, onu kurtarmak için çareler ara- min ettiği mevkil kendisi için şimdilik | dıktan sonra kaçmak istemiş, bir müd-|Maktı. Ancak bu işi hallettikten sonra, çok güzel buluyor ve tekrar oraya âör-|det koşmuş, fakat ikinci bir kurşun o-|Sene hep beraber, İrana geçeceklerdi, mek istiyordu. nun da işini tamamlamıştı. Onlar, bu kararı, kendisinin, artık unu- Fakat, oraya Rusyanım ve Türkiye-| Ertesi gün bu cinayetin cereyan tar-|tUlduğuna ve geçüikleri yerlerde şüp nin müşterek dostlukları ile mücehhez|zı hakkında zabitaca tesbit edilebilen|beyi celbetm'yeceğine güre vermişler. olmak üzere gitmek istiyordü, Emanul-|şeyler bundan ibaretti. di. Halbuki, onun bugünkü vaziyeti, Jah'ın karşısına - Rusyanın maddi yar-| Cemul paşayı kim veyahud kimler öl-| Verdikleri kararı tatbike imkân göster. dımları ve Ankararın da manevi mü-|dürdü? Tiflis hükümetinin giriştiği sı-| Miyordu. y zahereti'ile mücehhez olarak çıktığı|kı tahkikata rağmen bu saalin cevabı-| Siyâveş.. biraz düşündükten sonra: takdirde mevkâinin daha kuvvetli cla-İnı vermeğe imkân bulunmadı. Talft| — Zevcemin, yarın sabah hareket hu bilişor ve işte bunları temine|paşa gibi, Bahseddin Şakir gibi, onu da| debilip edemiyeceğini anlışayım da, mdu. Bir sene içinde kaybettiği| Ermeniler mi öldürdüler? Fakat, Ce-|Size tevab vereyim. stluğa mukabil bunları temin ei-İmal paşa, tehcir esnasında, Ermenlleri Diyerek, uydurma bir bahane ile, o- mek kendisi için çok mühimdi. Tiflise himaye etmiş olmakla maruftu. Mantı-|dadan çıklı. Karısı ile arkadaşlarının geldiğinin ikinet! günü oölelde buna yap-|Kİ surette, Ermertilerin ona karşı husu- |* [jk biremerakla bekledikleri odaya mış olduğu bir ziyaret esnasında, onun “susi bir kin ve intikam duygusu ile mü- |B'Tdi. bu fikirlerini, kısmen açık Hadesinden, | tehassis olmamaları lâzımdı. Bunun i- iyâveş.. onlara, zabit'n söyledikleri- kısmen de kelimelerin arasından yaptı- |çi ağızlarda türlü türlü rivayetler do-Ni ve teklifini anlattı. Aralarında, ya- iım istihraçlarla pek güzel anlamaşıtım. | laştı ve bu işi bolşeviklerin yaptırdıkla- |I saat müzakere cereyan etti. Niha- Cemal paşa, Efganistana iyice yerleş-|rını iddia edenler de çök oldu. yet, her üçü de, zabitin ileri sürdüğü Tek için siyasi bir manevra yapmakta| Katil veya katillerin bulunamayışı|fikri tasvih etti. Zâl, yeni kararlarımı idi. Dünyanın fırtına içinde bulunduğu |bu iddiayı takviye ediyordu. Bolşevik-| 07 le h“““_ a akl bir zamanda, Efganistan ona güzel bir|lerin de Cemal paşaya karşı bu tarzda| — Şehzade ile âilesi büyük bir teh> liman gibi görünüyordu. Fırtmayı bu| bir kasdde bulunmaları için ortada hiç Tike içindedir. Yanlarında, kadınların limanda geçirmek hiç de fena bir şey| bir sebeb bulummamasına göre bu fikra| Ve bir küçük kızın bulunması, encamı değildi; ondan sı düşünülebilirdi!|tarafdar olmak d& güçtür. belli olmuyan bir sergüzeşte atılmala- Enverin hayal içinde yüzen fikirleri-. (Arkası var) |tma engeldir. İlk evvel, kadinlarla ço- ü « n ee |cuğun bayatları emniyet altına alınıma- hıdır. Bunun için de.. bir ân evve! hu- düd aşılmalıdı. ve gelince,. eğer i- dam edilmedi işe, onu şimdi'ik Allaha N İsmanet etmek mecburiyeti vardır; çün- İ |kü,Siyâveşle ailesini selâmete çıkarma-| Eldan Givin immdadına gitmenin imkâm | yoktur. Siyâveş., Zâl ile Rüstemin, Givi ih- mal ederek yalnız kendisi ile ailesini düşünmelerine bir kaç defa iliraz ettiy- jse de dinlesemedi. Baba ile oğul, onla- (rm: zabitin himayesi altında olsa bil. (Evk 'Ev kadlımı, taze yemiş mevsim! geçmeden kilerini reçel ve şurupla doldür. Bu kuponları 30 gün neşredeceğiz. Onları hergün — kesiniz, saklayınız. 30 tonesini bir zeri halinde biriklirip idaremize getirenlere ve gön- dereslere — bir — namara vereceğiz. Sonra ulusal — ekonoml ve — arttırma Xurü- munun İslanbul şubesi tarafından taşin olunacak bir günde bu numaralar ara- gainda kur'a çeklccektir. İlk 25 numaraya yirmişer Kilo, müteakip 25 Tumuru- ya ömar kilo, bundan sonraki S0 rumaraya beşer kilo, 250 numaraya da İzişer kilo şeker verilecektir. bin türlü tehlike içinde kalmalarını|yalnız başına; cenuptaki kasabalardan muvafık bulmuyorlardı. Yapılması lâ-|birine doğru yola koyuldu. zım gelen iki işten, ilk evvel, el altında j bulunanının yapılmasını.. ondan sonra,' * bir muamma gibi karışık ve meçhuller-! le dolu olan diğer işe girişilmesini za-| ruri görüyorlardı. SERŞEEE MA ni ÇERMİSE DOĞRU yınca, zabitin yanına gitti. Belki bir| Rüstemin arkadaşı, Hurap isminde, daha görüşemezler diye, kendisinin velorta yaşlı bir adamdı. Hıyısım. sergü- Harpağın bu fedakârâne âlicenablıkla-|zeştler ve harpler içinde geçiren Hu- rına karşı teşekkür ettikten sonra: rap, Nlidya devletinin bir çok yerlerini.. — Âlicenab kumandan! Biz, yarın sa- | bilhassa Çermis Gderebeyliği arazisini bah şafakla beraber yola çıkıyoruz. De-İ çok iyi biliyordu. Rüstem, onun tavsi- yesine göre, atını Hurapın evinde bıra- diğiniz gibi hareket edeceğiz. Dedi. * İki günlük yolculuk rahat ve ârıza- sız geçti; fakat endişe ve gaile, hududu geçmekle, nihayete ermedi, Siyüveş.. kayınbabası Efrâsyâbın — gazabından kurtulmuştü; ama, İran arazisi dahilin- de, babası Keykâvsın hayali, bir kâbus Eibi, önüne dikildi. Bugün, Midyadan, kayınbabasından kaçtığı gibi, sekiz se- ne evvel de, hayatını kurtarmak için İrandan, babasından kaçmıştı. Keykâvs Bın, onu, hiç arayıp sormamasına göre, bu geçen sekiz senede, hislerinin değiş- mediğine hükmetmek lâzımdı. İranda da, Midyada olduğu gibi hayatı tehli- kede idi. Siyâveş.. İran arazisine, Ersip narm altında Miâyalı bir tücear sıfatile gir- di. Buradan, Mazendran ülkesine geçe- tek.. oradan da Zâlin derebeyi bulun- duğu Zabulistana gidecekti. Orada, Zü- lin ve Rüstemin himayesinde yaşıya- caktı. Babası ile barışabilirse ne âlâ!. barışamazsa, babası ölünce, gene büyük hâmileri Zâl ile Rüstemin muâaveneti i'e İran tahtını ele geçirmeye çalışacak- t « Biyâveşle arkadaşlarının kararları böyle idi; fakat, bu kararı derhal tatbi- ke başlamalarinı, bir cihet.. Givi kur- tarmak meselesi, pek çok güçleştiriyor- du; çünkü Zâl ile Rüsterm.. yeniden Midyaya geçmek, Givi kurtarmak için Çermise gilmek istiyorlardı, Bu ise, bir kaç ay sürecek bir sergüzeşi idi, Bu halde, Siyâveş iki türlü hareket edebi. lecekti; Ya, Zâl le Rüstemin avdetleri- ne kadar Midya hududuna yakımn bir kasabada bekliyecekli.. yahud bir ker- vana katılarak Mazendrana, oradan Ja Zâbulistana gidecekli, Ziül, Rüsltem ve veş.. uzün uzün düşündüler. Bu iki şıktan ikisini de mrhzurlu gördükleri iİçin üçüncü bir şikbularak onda karar kıldilar, Bu ka- rara göre, ZAl, Siyâveşle gidecek.. Rüs- tem de, Givi kurtarmek işini der'uhde edecekti. Hareke artı rış bilen bir arkadaşım almak üzere, H Nöbetçi Eczaneler Bu goce nöbetci olan cczaneler şanlar- dir: İstanbul cihetindekiler: dülkedir). Beyazıdda: yada: (Teofilos). Emiinönünde: (Szlih Nosati). Eyüpte: (Arif Beşir). Fenerde: (vitali). Şehroemininde: (XNâzım). Şeh- zadebaşında: — LÂsaf). Karagümrükte: (Fund). Küçükpazarda: (Necatl Ahmet). Bakırköyünde: (Milâl), Beyoğlu cihetindekiler: İztiklâl eaddesinde: (Dellâ Buda). Tepe- başında: (Kinyoli), Karaköyde: (Müze- yin Hüsnüy. İstiklâl eaddesinde: (Limon- ciyan). Pangaltıda: (Nargileciyan). Be- Şiktaşta: (A Rıza). Üsküdarda: dİttihat). Barıyerde: (Asat). Üsküdarda: (İtükad), Bazıyerde: (Asıl). Kadiköyünde: (Büyük. Üçler), Büyüka- Geda: (Şinazi Rıza). Heybelide: (Halk). ÇİLLER ve LEKELER Balsamin Eksiri cildi yumuşatır, mat ve cazip bir ten temin eder. İNGİLİZ KANZUK ECZANESİ BEYOĞLU — İSTANBUL