18 Aralık 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 3

SER VETİIFÜNUN Sahibi ve müessisi A. İhsan Tokgöz Neşriyat Müdürü : H. Fahri Ozansoy Fiyatı 15 Krş. UYANIŞ SİYASİ — EDEBİ —İLMİ —SOSYAL— HAFTALIK GAZETE w Kurualaşa 1891 yu 5) —cw 91 No. 2365 Talgraf » Sorvatfünun İstenbel Teletonı 21013 18 Birincikânın (941 Perşembe HAFT A HA S B I HAL İ Avrupa harbi cihan harbi oldu — Dünya yanıyor. Yurdumuz ateşten masuh- dur, Tanrıya şlikür edip israftan ve bilhassa millet kesesinden cömertlik Yazan : Avrupa muharebesi bütün cihan muharebesi oldu. İki yıldan fazladır her gün batırılan, yakılan ve yıkı- lan servetlerin yanında ölüp giden- lerin sayısı zihinlere durgunluk ve- rirken şimdi felâketin ölçüsü birden- bire daha yükseldi!l Artık şüphe etmiyelim. Bu, bir nevi kıyamettir, Yani cihanın ihtilâl ve inkılâbı en dehşetli şekle girmiştir! Muharebe sade Avrupada veya Afrikada de- gil. Bütün Asya ve Amerika mu- harebenin içindedir. Yuvarlak dün- yayı yaşatan bütün denizler bomba, gülle, torpil ateşlerinden sarsılıyor | Boğuşanlara acımamak elden gelmez; lâkin boğuşmak ve vuruşmak için kullandıkları ölüm ve yıkım mal- zemesini acaba daima kolayca bu- labilecekler mi? Şimdi lâzım gelen harp malzemesinin mikdarı. Bir ri- vayete göre öyle bir mikyasa çıkmış ki, bir gün içinde yakılan, yıkılan ve batırılanları yeniden yapmak için bir güne mukabil beş yüz gün bile kâfi gelmiyecekmiş | Yaşasın mede- niyet demekten başka söz bula- mıyorum |! Bu kıyamet içinde Ja- ponların Amerika ve İngiltereye bu hafta muharebe açmasile zihinler durdu, Bulgaristan da işe karıştı! Onun için söyliyecek söz bulamıyo- rum. İşte bütün cihan böyle ateş ve ölüm ,içinde iken mübarek yur- dumuz bu hafta en kıymetli bir vazife ile meşgul oldu; salâhiyetli Ahmed İhsan yapmaktan kaçalım ağızlar, her tarafta Tasarruf haftasını kutluladı; istihsali arttıralım, israftan ve fazla masraftan kaçalım diye yurddaşlara en güzel sözler söy- lendi. Vakıa, bütün cihanı ateş sar- mış iken ve bizim dört tarafi- mızda vuruşmalar devam ederken oralardan bizlere çok darlıklar ve mahrumiyetler gelecektir. Darlık ve mahrumluk tehlikesinin en sağ» lam ilâcı fazla çalışmak ve az sarf etmek olduğuna tam iman edip bir an gafil davranmamak lâzım geliyor. Avrupanın rahatı, Avrupanın kon- foru ve eğlencesi diye ağzımız sulanır dururdu. Şimdi bütün Avru- pa bize bakıp yutkunuyor ve Tür- kiye cennet diyor! Cihan harbi ne kadar sürerse sürsün, burası daima cennet olarak kalabilir; eğer kendi yetiştirdiğimizi ve yaptığımızı ye- mekle ve giymekle iktifa edersek hiç umurumuzda olmasın! Ouun için yurdun köylü hayatı en mes'ut tarafıdır. Hayatın en acıklı tarafını da süse ve lükse, israfa düşenler bulacaklardır. İşlere ve mesleklere tam Türkçe adlar takmakla uğraşan yazı arka- daşlarımız, ihtikârcılara; “Vurguncu,, adını muvafık buluyor. Belki mu- vafıktir. Fakat başka bir nokta var ki orasını anlatmak isterim: “İhtikâr, muharebelerin yarattığı darlıktan doğan bir kötü yoldur. Muharebe olmayınca vurgunculuk kendiliğin- TOKGÖZ İstanbul - 17 Birinoikdnun - 1941 den durur! O halde kötülük anor- mal zamana mahsus demektir. Vur- gunculuğun bir başka türlüsü daha vardır ki. her zaman ve her gün yapılır ve yapılmaktadır İl Bu kötü- lük sade muharebenin yarattığı dar- lıkla fiyat, artmaktan doğmaz. Büs- bütün başkabir kötülüktür ki milletin kazandığı milli parayı veyahut ida- resi kendisine tevdi edilen serma- yenin içine el sokup kendi malı gibi almak ve yemek veyahut kendi men- sunplarına yedirmektir. Bu acı iti- yadı kendilerine sanat yapan sö- mürücüler bu işi muharebe olsada olmasada yapıyorlar. Fakat bu türlü hazır yeyicilerin vurgunculuğu muharebe zamanında daha iğrenç oluyor ve felâketin'büyüğü halini alı- yor. © halde millet kesesinden çömertlik yapan, başkasının serma- yesini israf eden iğrenç güruha yeni dil usulile ne ad vermelidir? Bu da mı vurguncu ? Belki... Millet kanını emen bu gafil güruha Yutucu ve Sömürücü adını ben daha uygun buluyorum. Bütün dünya yanarken, o büyük yangının verdiği darlıktan istifadeye kalkan vurguncular ne de olsa mal alıp satan esnafın insaf- sızlarıdır. Fakat millet kesesinden cö- mertlik yapan ve başkasından ken: disine emanet edilen sermayesini bol keseden israf edenler millete daha büyük fenalık etmiş olurlar ve es- — Lütfen sayıfayı çeviriniz — 49 — Servetifünun — 2365