18 Aralık 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

AVNİ İNSEL'in tercümesi: KADINLÂR NEKTEBİ (Andre Gıde'in nefis bir romanıi K 0 KA I N (Pitigrillı'nin bir şaheseri) Satış yeri : HİLMİ KİTABEVİ J I0 umhuri . (joOO İSTANBUL CAĞALOĞLU Syi " VL.CO Telgraf ve mektub adresı: Cumhunyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrır: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Samim Kocagöz Nefis Tanesi 50 0 18 BÎPİliCİkânUfl I 94 i <W$ AHMED HAÜD<W$BEVİ illî Korunma kanunu İraııdaki İttifak omşu İran devleti Basvekili Fıirugi Han kendi memleketile Ingiltere ve Sovjet Rusya arasuıda avlardanberi akdolunacağından bahsedilen ve hatta gecıkmesi İngiliz basınında bir arahk sızıltılan bile nıucib olan ittifakm bağlanması pek jaklaşrnış olduğunu İran Millet Meclisine haber vermek vesilesile raeselcnin mahiyeti hakkında da bazı beyanatta Lulunmuştur. Komşu devlet Başvekili bu beyanatında hem olup biteni bütun gcrçekliğile anlatan bir çerçe\e içindc kalmış, hem de vaziyetin ciddiyelile mütenasib bir samimiyetle hareket etmiştir. Hususile beyanatımn Türk İran münasebetlerine dokunan kısımlarırHa. jranın Ingiltere ve Rusya ile bir ittifak akdetmek zorunda kalışı bu memleketin dıs siyasetinden onemli bir saflıadır. Boyle bir iş yapılırken Başvekilin isier istemez kendi memleketi dısına akacak bakışlan elbette ilk merhalede Türkiyeyi görürdü. Başvekil tarihin Türk vc İran inkılâblarına takaddüm eden devresini pek iyi bildiği gibi o inkılâblardan sonra bu iki komşu nıcmlekct ve milletin münasebetlerinde husule gelen kutlu değisimi de bizzat içinde yasamak suretile yakından bilen bir zatlır. Furugi Han eski Başvekilliği zamanında Tıirklye ile İran arasında dostluk ve kardeslik muahedesi akdetmiş, Türkiveye gelerek Büvuk Atatürkü yakından görmiiş ve nihayet büviik elçilik vaıifesile tnemleketimiHe hjılııifisfr THilli Şef İnöaünii ve dığer devlet adamlarımızı pek iyi tanonağa fırsat bnlmustur. Bütün bu hatıralar komşu memlekct Başvekillnin gözünde Türk . İran münasebetlerinin hep iyilikle sınırsız bir geleceğe doğru uzanıp gidecek olmasının mos'ud ve sağlam temellerini teskil cdcr. Furugi Han meclise bunlan anlatırkcn: Size şunu temin ederim ki İranla Tıirkiye daima dost kalmak azmindedirler. Dediği zaman kendi kalbinin oldıığu kadar hakikatin de ta kendisine tercıiman olmuştur. Türkiye hesabına İran Başvekilinin sözlerini daha kuvvetli olarak ikmal etmekte tereddüd etmcyiz: Her iki taraf yekdiğerinin hürriyet ve istiklâlile yakından alâkadar olarak daima dost ve kardeş. Gittikçe genişliyerek dünyayı yakıp kavurmakta olan büyük buhranın İran iızerinde şimdi bir ittifak muahedesile şekJllendirilmesine çalısılan sürprizi. vaktinde. kemsu memleketin oldıığu kadar Türkiyenin de kaygılarını kavnattnıstı. Bunun nasıl olup bittiğini Basvekil en basit ifadelerile hikâje ediyor: İnstfltere ile Sovjet Rusya aralannda irtibat tesisi ihtiyacile harekete geçerek bu ihtivaca en i>i cevab verecek vaziyette bulunan İrandan bir geçid temin etmek istemişlerdir. Vaşingtonda mühim müzakereler Nüttefik ordular tek kumandan emrine verilecek Amerikada askerlik 19 yaşma kadar teşmil ediliyor Mecliste müstaceliyetle müzakere olunacak Muvakkat Encümen Bugün toplanarak kanunu tadil eden lâyihayı tetkike başlıyacakhr Ticaret Vekilimiz Mümtaz Ökmen Ankara 17 (Telefnnla) Mıllî korunma kanununun 14. 55 ve 65 incl maddelerini tadıl eden kanun lâyıhası Meclise verildi ve bu günkü umumî heyette Ticaret Vekili Mümtaz ÖkmeBu en^iımenlerın azası ayrılmış oldunin tekhfile ehemmiyet ve müstacelı ğundan Muvakkat Encümen yann topyetıne binaen muvakkat bir encümene lanarak Salâh Yargınm başkanhğında havale edıldi. Tadili teklif edilen 14 ün lâvihayı müzakereye başlıyacaktır. yacınm tazyika düşürülmesine meydan Miittefikler, kumandayı vermemek için hükumetin bunlara debirleştirecekler ğer fiatı mukabilinde el koyarak ihtiVaşington 17 (a a.) Basın toplantıyacı olan müessese^re tevziine, 55 ınci sında Reis Ruzvelt, Mıhver kuvvetleri madde cezaî hükümlere ve 65inci mad karşısında kumanda tevhidi meselesinin de her türlü İddihar yerlerinde yapıla yi bir safhada ilerlemekte olduğunu cak araştırmalara dairdir. söyiemiştir. Millî korunma kanununun diğer madAmerikada askerlik çağı delerinde yapılması düşünülen tadilâta 19 da başlıyor aid proje de bundjn ayrı olarak yaVaşington 17 (a.a.) Âyan meclisikında Meclise verilecektir. Bugünkü Mecliste Ticaret Vekilinin bu lâyihanın Muvakkat Encümene havalesini teklif etme?i üzerirıe Galib Pekel (Tokad) millî korunma kanununun tatbikaHle İdare âmirlerinin de yakın alâkalan bulunduğundan bahsile Muvakkat Encümene Dahiliye Encümeninden de mümessiller jnrmelini ileri sürdü. Osman Şevki UludaS Sıhhat Ercümeninden de azanın katılmasım isterli. Netıcede Adliye. Bütçe, Maliye. İktısad, Dahilive ve Sıhhat Encümenlerinden seçilecek ücer azanır. iştirakile Muvakkat Encümenin kurulması takarrür etti. Vaşıngton 17 (a.a.) Vaşingtonda terain edıldığine gore Ingiltere, Rusya ve Amerıka arasmda muvazi olarak mühim müzakereler cereyan etmektedır. Gerek Moskovada, gerekse Vaşingtonda yapılan muzakerelere bir çok yuksek resmî cü madde. bazı msddelerin veya yarşahsiyetlerin iştirak ettiği ilâve olun dımcı malzemelerin muayyen ellerde maktadır. tnplanarak halk ve millî müdafaa ıhti I Malezya harekâtında Japon hedefini teşkil eden Singapur askerî üssünden bir gorünüş: tamir edildiği büyük sabih havuz.~ Tersanede knıvazörlerin ingilizAmerikan tebliği [ Nalezyadaki Çok kuvvetli HongKongta kıt'alar takviye İngiliz taarruzu 6 düşman muhribi batırdık ediîdi püskürtüldü Şimalî Borneo'da petrol tesisatını yıkaıak çekildik Nalezyada ve Pasifik Japonlar HongKong Londraya göre Almanlar adalarmda şiddetli kalelerhıi ağtr bütün lanklarını hava taarruzlarına surette bombardıman muharebeye sürdüler devam ediliyor ediyorlar A k d e n i z d e bir İtalyan denizaltısı batırıldı AngloSaksonlar 10 günde 464 tayyare kaybettiler Şimalî Afrikada harekât ] 'I [ Japon harb ] tebliği 1 Hububatın İRAN VE fiatlart INGİLTERE yükselirhen İTTİFAKI Buğday koruma Bugünlerde imzalanacah İrandan, İngilizlerin Amerika Genelkurmay başkanı General MarthaT re tngiliz Genelkurmay başkanı General Alen Bıoock yanında muharebe etmesi istenilmemiş Tahran 17 (a.a.) Röyter: Başvekil olan buğdaylar yüzde üçten fazla çavdar AJi Fürugi Han iranın Büyük Britanya ve yüzde üçten fazla ecnebi maddesi buile bir muahede iırzalıyacağını bildir lunmıyan ve hektohtre vezni 76 kilomiştir. Muahedenin salı veya çarşamba gramdan aşağı olnuyan buğdaylardır. günu imzalanması muhtemeldir. Çavdar, arpa, yulaf ve mahlütun vasıfAli Fürugi Han, İranhlardan İngi'.izle ları da ayrıca tespit olunmuştur. Fiat rin yanında muharebe etmelerinin kat jTiksekhğinin ekmek fiatlarma aksini İjyen taleb edılmediğini ilâve etmiştir. azaltmak uzere buğday koruma. verEaşvekıl, ingilizlerin İran ve îraktan gisinin ilgası düşümılmüş ve hükumet mal vre eşva gotürdükleri hakkmda do tarafından hazırlanan buna dair lâyıha laşan rivayetleri yalanlamış ve bilâkis Meclise verilmiştir. Bu maksadla vukıı bulan harekeiler İıana iaşe maddeleri ithal edildiğinı 4en ittifak muahedesi teklifine kpdar söylemiştır. fteçen safhalan biliyoruz, ve bunlan Muahedenin başlıca noktalarmın, büyplnıı olayların geihiminden öğrenmiş tün iran muvasala ve münakale yollaribulıınujoruz. iran üzerindeki tasavvur nın kullanılmasına, İranda Sovyet vc lardan ve icralardan daha evvel haber İngiliz kuvvetlerinin bulunmasma, İraAnkara 17 (Telefonla) İş dairesi daı edilmekliğimiz hak ve lüzumtına nm dahılî işlerine karışılmıyacağı temitarafından haftahk iş müddetlerıne Fİddet ve kat'iyetle kani oldıığumuz için natma ve beynelmilel vaziyet düzelince daır bir nızamname projesı hazırlanböyle yapılmadan cereyan eden hâflise İıandan bütün askerî kuvvetlerin çekilmıştır. Buna göre, sanayi yerlerinde iş leri büyük endiselerle takib etmiş bu mesi taahhüdüne aid maddeleri ilıtiva muddeti haftada 48 saat, cumartesi Iiınduğumuzu söylemekte de artık beis ettıği sanılmaktadır. saat 13 te kapanan yerlerde îş müddeti yoktur. günde 9 saatı gecmıyecektir. Hafta taFüntgi Han, kendi aralannda İran tıli kanununun dışında bırakılan yerüzerinden muvasala kurmak istiyen iki lerde haftalık iş müddeti 56 saat kabüyük devletin nihayet İrana bir ittifak dar olabılecektir. teklif ettiklerini ve bu sayede İranın Londra 17 (a.a.) Dunedin İ?imli ba<kaca harioi takazalara uğramaktan İngilîz hafrf kruvazörünün Atlantikte Ankara 17 (Telefonla) Parti umukıııtulmuş olacağından bahsettikleıinj torpillenerek batırıldığı resmen haber mî idare heyeti bugün mutad içtimaım hikâve edeıek devletinin bu teklife mııverilmektedir. yaparak eldeki işleri çıkardı. \afakat ettiğini meclise bildirmiştir. Mııahcdenin tekâmülile parafe edilmiş sckli jakmda meclise arzolunacaktır. ııin Harbiye encümeni, 19 yaşından itibaren sağlam bütün erkeklerin mecburî askerlik hizmeti yapmalarına aid teklifı Kahıre 17 (a.a.) İngiliz Ortaşark uittifakla tasvib etmiştir. Encümen bu reTokyo 17 (a.a.) İmparatorluk umuSingapur 17 (a.a.) Singapurda öğle mumî karargâhınm tebliği: â, askerlik yaşının daha evvel başlamamî karargâhı deniz kısmı bu gün saat üzerı neşredilen tebliğin tam metni şuSon 24 saat içinde hüküm süren fena (Arkası sahife 3, sütun 4 te) 15 30 da aşağıdaki tebliği nesretmiştir: dur: havalar ve büyük kum fırtınalan başlıca Kara ordularile sıkı işberaberliği yaCenubî Kedah'ta takriben Muda nehri kuvvetlerimizin Gazalanın cenubu garJapon deniz kuvvetleri Honghattınm üzerinde çarpışmalar devam et bisine doğru ilerlemelerini ve bu bölge pan mektedir. Kelantan cephesinde düşma nin garbında faaliyette bulunan zırhlı Kong harekâtı esnasında düşmanın altı na takviye kıt'aları gönderildığine inan kuvvetlerimizin faaliyetini muvakkaten toıpidosu ile bir topçekerim batırmışlardır. mak için bazı sebebler mevcud olması yavaşlatmıştir. Bir muhrib, iki topçeker ve diğer bir na rağmen utak tefek keşif hareketleBu gayrımüsaid şartlara rağmen her gemi tehlikeli surette hasara uğratılArıkara 17 (Telefonla) Hububatın rinden başka. hiç bir fşaliyet olmamış(Arkası sahife 3, sütun 7 de) mıştır. Diğer taraftan. Japon birlikleri, müstahsilden alım fiatlarını yükselten (Arkası Sa. 3. sutun 3 te) MontAvis kalesile diğer tahkimatı bomkararname bugün neşredildı. Buna gdre bardıman etmişler ve hasara uğratmışV ^ °Rnompenh Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından buğlardır. dayın kılosu 13,50, çavdar ve arpanın 11, Kambot o HongKong'a yapılan hava taarruzlayulaf ve mahlutnn 11.50 kuruştan satın rına devam edilmektedir. alınacaktır. Satın almma şartlannı haiz vergisinin ilgasına dair bir kanun hazırlandı Şark cephesinde ı happlrat ! Almankıtaları geri hatlara alınıyor Ruslar Kalinin şehrini istirdad ettiler Fin cephesinde Sovyet hücumları zayiatla tardedildi Berlin 17 (a a.) Alman ordulan baskumandanlığınm tebliği: Şark cephesinin muhtelıf kesimlerinde kış aylan içinde taarruz hareketîerinden mevzi harbine geçerken cephenın icab eden ıslah ve kısaltma hare ketleri tespit edüen bir plân mucibince yapılmaktadır. Alman hava kuvvetleri Don bölgesinde ve şark cephesinin merkez kesimincie mühim savas ve av teşkıllerile Sovyet kıt'alarma karşı taarruzlarına devam etmiştir. Düşmanın kıtaat topluluklan dağıtılmış, bataryalar muharebe harici bırakılmış ve bir çok motörlü arabalar tahrib edilmiştir. Volkhov kesiminde de hava taarruzları neticesinde düşman mühim kayıblara uğramıştır. Japon deniz birlikleri 11 ilkkânunda cenubî Pasifikte Baker adasma taarrua etmişlerdir. 16 ilkkânunda Johnson adası da bombardıman edilmiştir. Bu taarruzlar muvaffakiyetle başarılmıştır. Bu adalardaki askerî tesislcıe ehemmiyeÜi hasarlar yapılmıştır. Hava taarruzlan Tokj'O 17 (a.a.) imparatorluk umumî karargâhınm ordu sübesi brıdiriyorj Japon tayyareleri Filipin adalarında birkaç tayyare mey<?snına anî laarruzlar yapmıslardır. Dört savaş tayyaresî yerde tahrib edilmiştir. Bundan başka iki sarnıçlı tayyare tahrib edilmiş, 14 tayyare de ciddî hasara uğratılmıştır. Japon tayyarelerınden mürekkeb başka bir grup Luzon adasmda Tarlak kışlalarını bombardıman ederek yangm çıkarmıştır. Bütün Japon tayyareleri üs« 100 lerine dönmüşlerdir. (Arkası sahife 3, sütun 2 de)" Iş saatleri tesbit ediliyor Km" 100 200 Şiddetli muharebelere sahne olan Malezva vanmadasını gbsterir harita Atlantikte bir tngiliz kruvazörü batırıldı Yeni iktısadî nızamm esası Dr. Funk diyorki: "Avrupanın şarkında bulunan muazzam topraklar Avrupa müstemlekeciliği için zengin bir ülkedir ,, Parti umumî heyetinde Ehli vukufun raporu «Hamlet» davasmdaki neşriyatm mahiyetini izah eden rapor dün mabkemede okundu Bu muahedenin bizi alâkadar eden taraf ı İranın istiklâl ve tamamijeti için vereceği teminatın derecesindedir. Milletlerin hürrivet ve istiklâlleri için harbeden İngiliz demokrasisinin bu husıısta saınimî olmamasına sebeb tasavvur edeciejiz. İranda gerek bu memleket için gerek diğer iki devlet için en salinı vaziyctin İranda mtidahalevi ve nihayet htilakı icab eden transit ihtivacile çcrçevelenerek ciddiyftle bu dairede tutulm;.sından ibaret olacağı asikârdır. Hakikatc tamamile mutabık umuınî bir kaide olarak söylenebilir ki milletleıin rnevcudiyet ve istiklâlleri bizzat kendileri için nekadar kıvmedi he di^er hür ve müstakil memleketler için de hemen homen ona yakın bir ehemmiycti haizdir. Hürrijet ve istiklâlin kıymetini bilen milletler bu nimetlerin bütiın memleketlerde muteber ve mııhterem kalmasım isterler. Bu bahiste fena misallerin vücud buluşu insanlık icin huzur Yüksek iktısad mektebindeki merasim Fin tebliği YUNUS NADİ jArkası sahife 3, sütun $ te) İkUsaU mektebinde bir toplantı yapıl i Heisinki 17 (a a ) Fınlandiya umumî karargâhınm tebliği: Svari kesiminde düşman müteaddid hücumlara geçmişse de bu hücumlar her defasmda püskürtülmüştür. Düş man, cephenin bütün genişliğince devam eden dunkü çarpışmalarda 1000 Prag 17 (a.a.) ALman İktısad Nakadar telefat vermiştir. zın Dr. Funk, Avrupa cenub doğu sosCenub kesiminde düşman bir çok yetesi iktısadi celsesi münasebetile soybevhude hücumlara tesebbüs etmiş ve lediğı bir nutukta, Bohemya ve Moravya yüzlerce telefa* vermiştir. memleketlerinin Almanyanın hayat saŞımalde Walsi yakmında bize karşı ha5ina tam ilhak edildikleri sırada Albir hücuma geçUmiş, fakat düşman man milleti tarafından tanınan büyük pu^'uırtülmüstur. Alman devletinin ronesansı fıkrinı beRuslar Kalinin şehrini aldılar iirtmiştir. Moskova 17 (a.a.) Moskova radNazır, demiştir ki: yosu bildiriyor; c Buşün bizi harekete getiren şey, Sovjet kuvvetlerl şlddetli muharebeDiınkü toplantıda buhınanlar mekteb müdurü lerden sonra salı günü Kalinin şehri yalmz büyük Almanya vazifesi değil, Nihad Sayarın nııtkunu dinliyorlar vazifesidir. ni isgal etmislerdlr. Kuvvetlerimiz, Ge herşeyden evvel Avrupa Ulusaî Ekonomi ve Artırma Haftası ] mıştır. Toplantıyı, Yüksefc Ticaret ve neral Strauss kumandasındaki doku Şaıkî Asyadaki son hâdiseler neticesinmünasebetile dün Yuksek Ticaret ve İktısad mektebi müdüru Dr. Nıhad Sa zııncu. Alman ordusuna ağır bir darbe de bu vazıfe, bütün dünyaya yayılan bir (4rkaa sahiie 3, siitua 5 tej (Arkası sahife 3, «ütun | tej. < Arkası sabife 3, sütun 7 de) Hamlet davasuun alâkadarlan mahkeme huzurunda (Yaası 3 uncü Babiledej