26 Haziran 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 14

Dönen yazılar Tiyatro — 66nc Sayfadan Devam — nokta bulunamaz ki dramın mi» rettibesi, muherriresi o noktayi görememiş denile bilsün hikmeti ahlâkiyenin tasvib veya takib et- mesi lâzım gelen ahvali ruhiyenin her birini edibei muhtereme mâ zarrattan #mik bir psikoloğa layık olacak bir mahareti üstadane ile teşrih ve tasvir ediyor. Theatreal intikad — Tiyatrocu- lük noktai nazarından da edilebi- lecek intikad yokdur. Tiyatro yok- ki intinadı mümkün olabilsün. Şe- hir derununda bile tiyatro denile bilecek bir müessisesi olmıyan bu bedbaht beldenin Fındık suyu gibi hücra bir yerde nesi olabilir; ka- vun karpuz satılan baraka gibi, yalnız sahnei temaşadan ibaret bir barakaki perde namına göste- rilen yegâne bir astarın «Paçav. ra» sanda değeri olmamak t&- biidir. Ma haza Musikii osmani mektebinin de cazibeli lâyıkasile kadın, erkek beş yüzü mütecaviz erbabı temaşa oraya bir sahnei temaşa içün değil bir nushai nefi- sei edebiye içün gelmiş oldukla- rından sahai temâşanın şu hali hiç bir teessürü mucib olmamıştır.» Aktör Burhanettin — Burhs neddin tahsile Galatasarayda baş- lamış ve üçüncü sınıfden sonra Marsilya idadişinde devam edere- rek 1910 senesinde şahadetname- sini almışdır. Bilâhare sadaret ter- cumanlığına teyin olunmuş bu memuriyetde ancak bir buçuk sene kalmış ve küçük yaşından beri büyük bir aşkla arzu ettiği tiyat- ro ilmini tahsil etmek üzere Pa- rise gitmişdir. Orada <« Komedi Fransez > ganatkârlarından ve konservatuvar muallimi Mösyö «Silven» in yanında çalışmıştır. Meşrutiyetin ilânından dört ay sonra Burhâneddin İstanbul, avdet ederek Sahnei Oşmaniyenin tesisi için (Konservatuvar) tesisine çalış- dı o arada müze müdiri Hamdi, Recai Zade Ekrem, Halid Ziya, Ahmed Hikmet, Hüseyin Cahid beylerden inüteğeakkil bir heyet bu iş içün çalışılır, fe küt 31 Mart hadisesi üzerine hepsi dajıldı ve 712 — Servetifünun — 2340 bu mili tiyatro projeleri akim kal- dı. Bunun üzerine Burhaneddin ilk oyununu yalnız türkçe fransız- ça monoloklardan ibaret olmak üzere 324 senesi Eylül nehayetle- rinde Tepebaşı tiyatrosunda verdi. İlk defa olarak Hâmidin «Tarık bin Ziyad» piyesinden hazineler perdesini vazı sahne etti « Sahte Cennet > ve « Telefon » namındaki birer perdelik monolok tarzında dramlar oynadı, Balkan muhare- besi esnasında Burhaneddin ufak bir kumpanya teşkil ederek Mısı- ra gitti. Harbi Umumide müessi- satı Hayriye namına müsamereler verdi. Umumi harpten sonra tekrar Parise gitti bu semer avruma har- binde tekrar İstanbula geldi Bur- haneddinin vazı sahne ettiği baş- lıca piyesler Hâmidin bütün eger- leri. Fağih Sultan Mehmed—Osman Gazi — Barbaros Hayreddin——Tur- gad Reis — Kosva Melhamei Küb- Tası — Baltacı — Çanak Kale—Ya- vuz Sultan Selim— Silimi Salis — Kafkas yolu — Şarlok Holmes — Arsen Lüpen — Napolyon — Ne- ron — GSilâh omuza arş — Rumeli — Vatan — Akit bey — Şerlok Holmese karşı Arsen Lüpen — Otello — uykuda geyen — Kleo- paira — Ladam O Kamelya — Kristaf Kolomb — Farmasonlar— (La Poter - Fırka münazasları) -- Firengililer — müdhiş bir gece — Büybk Frederik —Yıldız Barışıklığı — Çöp çatau — Dördüncü Mağde — İç Güvileri — Münire Hanım Küçük Beyler — Yeğane — Hür- riyet kadınlarımız için de olmalı— Mürebbiye — Raviyanı zaman di- yorki — Hhoplada Gel — Darıl- maca marılmaca yok — (Brenştayn Hırsız). Bnrhaâneddinin parlak devrinde- ki muharrirler Burhaneddin için ne diyorlar: ( Musavver Hele ) meomuasından ( Gölge hakikate nazaran neise Burhan bey de sanata karşı o dur) Mehmed Rauf (Burheneddin bey temaşa hakkın- daki cihaleti umumiyeden şayanı hayret bir cüretkârlık ve velvele hız bir alâylş ve nümayişe istifade eden bir adamdan başka birşey degildir) Celâl Sahir (ilk gördü- güm zaman sanata gcığım, ahali- ye &cıdım ve hususile ona, Burhan beye, acıdım ) Şehab Süleymah bu isimde bir artisi ) tanımadığı- mi beyan İle ârzı ihtiramat eylerim efendim) Baha Tevfik (körler mem- leketinde şaşılar hükümdeardır. ) Tolayan ( Burhsneddin bey biraz hassas, biraz çalışkan olidi sanat- kâr olabilirdi) Yakub kadri ( Bur- hanednin bey üç sıfırdan iberettir ) Müfid Ratıb ( Silvenin çakirdi iyi bir aktör... vücudüne meliktir) Refik Halid (Burhaneddin bey sa- bundan bir balondur ) Tahsin Na- hid Burhaneddin bey İstanbula gelir gelmez eski bir talebesi onu göklere çıkardı. Acaba bu kadar yüksekden aşa doğru beraber gel- mek içün, mü... Şairin büyük sergüzeşti — 67 inci sayfadan devam — Sergüzeştin sonu 1801 Şubatında hastalanıyor. Daima olduğu gibi bu defasında da hastalığını ihmâl ediyor. Yü- rüyemiyecek bir hâlde dizi gişiyor. Acele yola çıkabilmek için bütün işlerini tasfiye ediyor. Harrar'dan Zeillah'a olan 300 km.lik yolu 16 zencinin taşıdığı bir sedyede 12 günde katediyor. Çok kötü şeraitler dahilinde Aden'e eriyor. Adendeki Avrupa hastanesl direktörü onu Avrupa'ya gönde. riyor. 23 Mayıs'ta Marsilya'da «Conception»> hastanesine yatırılı- yor. Vaziyeti gayet fecii. Dizinde kanser var, Bacağını kesiyorlar, «Hayatımız sefalet, sonu gel miyen bir sefalet». (Notre vie esi une misore, une misöre sans Jin/ Pourguce done emislons ngus1) diye bağırıyor. Mayıs'tan Teşrinsâni'ye kadar devam eden ağır hastalıktan sonra Rimbaud : «Hangi saatle sahile ereceğim ?» diye sorarak ölüyor. .. Bergüzeştler arasında en son suz ve ufuklardan en namütenâhi- sine doğru seyahate çıkıyordu... Mahmut ÇAMAY