26 Haziran 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Radyomuzda ve millî filmlerımızde hayalen sesi derin bir vecd içinde dinlenen san'atkâr MÜZEYYEN SENAR'ın tath sesini Taksim K R İ S T A L'de büyük bir zevkle dinleyiniz. Yerlerinizi evvelden temin ediniz. Tel: 40099 18 inci yıl sayı: 6064 umhurı / Insan ruhunun eh çojf muhtaç oldnğıı bir neş'e kayn^Şmır. Bu neş'eyi ve zevki yalnıi^flm)ün Çlkan mecmuasıniD sahffelerjöde bulacak sınız. Bugün Ç 1 "^^^^' 5 sayısını muvezzilerıntMWP?steyiniz. , ISTANBUL CAÛALOÛLU Güzel bir sıılh eseri olarak karşılanan pakt, hararetli nutuklar ve tezahürat içinde ittifakla tasdik edildi Alman Rus harbi Çok şiddetli çarpışmalar oluyor Rus tebliğine göre 44 Tfirk Alman Paktı Mecllste Nuva((akiyetlerimizin bütün sırrı Millî Şefin ctrafında toplanmamızdır^ Telgr&f ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. tdare ve Matbaa kısmı: 24299 • 24290 P6rŞ6(1ib6 26 HdZİnM 1941 MECLİSTE HEYECANLI BİR CELSE Sovyetlere karsı yapılan muharebelerde genis mikyasta harekâta iştirak eden Alman bombardıman tayyareleri Sovyetler Askeri vaziyet politikasınm sakat taraf lan Dört günlük Alman Sovyet Ruaya, emperyalut devletleri birbirlerile çarpıştıran bu badireden uzak kalmak istediğini her zaıtıan tekrar ettiği halde bugün onun içine girmif bulunuyorsa, bunda, Mos* kova hükumeti tarahndan iki senedenberi takib edilen müphem poiitika başhca amüdir, diyeblliriz. ovyet Rusyanın Boğazlar üzerindeki emellerine dair Alman Devlet Reisi Adolf Hit ler tarafından yapılan ıfşaat Tıirk matbuatını alâkadar etmekte berdevamdır. Efkârı umnmiyemizin samünî teessürüne tercüman olan gazetelerimiz, haklı olarak şünal komşumuza serzenişte bulunuyor ve mahiyeti henüz herkes tarafından iyice anlaşümıyan bu müphem, gizli ve acayib politikadan dolayı Moskova hükumetini tenkid ediyorlar. Bu münasebetle, geçen sene Rus Hariciye Nazın Bay Molotof tarahndan Türkiyeye karşı alenen yapılan lüzumsuz bir ihtarı acı acı hatırlamamak elden gelmiyor. 1940 senesinin haziran ayında Nevers civarında bir vagon içinde Quai d'Orsay'e aid arşivler bulunrouş ve bunların bir kısmı neşrolunmuştu. Neşredilen vesikalar arasında Fransanın eski Ankara Büyük Elçisi Massigli tarafından Fransız Hariciye Nezaretine yazılmış bir mektub da vardı. İşte, Türkiye Cumhuriyetini hiçbir şekilde angaje etmeksizin, sırf bir yabancı diplomatın şahsî mütaleası olarak kaleme alınmış olan bu mektub üzerine Sovyet Hariciye Nazm Bay Molotof bizi Rusya aleyhine bir takım kombinezonlara alet olmakla itham etmiş ve «günün birinde bu hareketimizden nadim olmamamız» te mennisile sözlerine nihayet vennişti. Doğrusunu söylemek lâzım gelirse o zaman bu beyanatın ntanasını biz pek anlayamamıştık. Sovyet Rusyaya karşı yirmi senedenberi takib ettiğimiz politika. eserlerile ve neticelerile ortada duru>ordu. Montreux müzakereleri esnasında Boğazlar üzerindeki Rus menfaatlerinin korunması hususunda ne samimî ve titiz bir itina ile çalıştığunızı o zamanki Hariciye Romiseri Litvinof yakından görmüştü. Hatta onun görmesine ne lüzum Montreux'de imzalanan Boğazlar anlaşmasının her maddesi bu husustaki samimiyetimizin açık bir ifadesi değil miydi" Garb demokrasilerile imzaladığunız koruyucu ittifak da henüz çok yeni idi Sayın Nazır Bay Molotof hakkımızdaki ifataruıı ifadeye kalktığı sıralarda o ittifakın uzerinden daha bir sene bile geçnıemişti. İşte o ittifak muahedesinin müzakeresi esnasında Rus dostluğunu bir an gözden uzak tutmıyan biz Türkler. günün birinde bizi simal komsumuz la harb hah'ne koyabilecek bütün ihtimalleri bertaraf etmeğe çalısmıs ve muahedeye ilâve ettirdiğimiz meshur Rus maddesile buna muvaffak da olrauştuk O halde sayın Komiser Molotof, o lü Almanlar Baltık memleketlerinde ve orta Hatibler muahedenin Türk Alman dostluğunu takviye ve Polonyada birçok insanlığa büyük bir hizmet ifa ettiği ni tebarüz ettirdiler yerler aldılar Sovyet hava kuvvetleri dün Finlândiyaya karşı da taarruza geçtiler Köstencede büyük yangııtlar çıkarıldı Führer'in umumî karargâhı 25 (a.a.)Alma norduları bafkumandanlığuun tebliği: donanmasının Sovyet kuvvetlerilc yaptığı muharebeler o kadar müsaid bir şekilde lnkisaf etmektedlr ki büyük muvaffakiyetlere intizar edilmektedir. Münferiden uçan Sovyet tayyarleri Königsberg ve Memel'de meskun mahalleleri bombardıman etmişlerdir. Bu hücumlar bilhassa harb esirleri arasında zayiata sebebiyet vermiştir. Bir çok binalar yıkılmış veya hasara uğramıştn. Sovyet kıt'alannın mukavemeti kınldı Berlin 25 (a.a.) D. N. B. ajansınuı bildirdığine göre. Alman Rumen ( Arkası sahife 5 sütun 3 t e ) taarruzunun netıcesı • • » > • j&t&zn Almanlar daha şimdiden şimalde Wilnoya ve Pinske, Cenubî Polonyada da Brody'ye kadar ilerlemiş bulunuyorlar Yazan: j&meKiı Emekli ueneraı General f lazatı: \ Dunkü Mrcliste söz soyliyen hatiblerden : Müstakil grup reisi Ali Rana Tarhan, General Cemal Mersinli ve Hariciye Encümeni reisi Muzaffer Gokar Ankara 25 (Telefonla) Türkiye Cumhuriyetile Alman Reich'ı arasında 18 haziran 1941 tarihinde imza edılen dostluk muahedesi Büyük Mıllet Meclisinin bugunkü içtimaında muzakere ve tasdik olundu. Celse, Refet Canıtez (Bursa) nın başkanhğında saat 15 te açıldığı zaman samiin yerlerinin hayli kalabalık olduğu ve sehrimizdeki ecnebi muhabirlerin gazeteciler locasında yer aldıkları görülüyordu. Almanyanın Ankara Büyük Elçisi ( Arkası sahife 5 sütun 1 de ) I H. Emir Erhilet İngilterenin Alman Rus harbini memnuniyetle karşılaması pek tabiî görünür. Çünkü bu harb, Almanlara bir düşman daha kazandırmış ve ayni zamanda, zımnî dahi olsa, bir İngiliz Sovyet Birleşik Amerika ittifakuu emrivaki haline getirmiştir. Demek oluyor ki Almanya, son hareketile, bugün dünyanın en büyük üç imparatorluğıınu kendi aleyhinde birlestirmiş bulun maktadır. O halde onun, atide aleyhinde tecelli etmesinden daima korktuğu, böyle bir ittifakı bizzat tahrik ve tacil etmesi bir hata olmamış mıdır?!. Fakat bizce, asıl boyle düşünmek yanlış olur. Çünkü Almanyanın atide aleyhinde tecelli etmesinden korktuğu, harbe hazırlanmış bir Birleşik Amerika İngiltere Sovyet Rusya ittifakile bu(Arkası sahife 2 sütun 1 de) Rusyaya Amerikan yardımı başlıyor Amerika gemileri Vladivostoka resmen harb malzemesi taşıyacaklar Hariciye Vekilinin parlak nutku «Hitler bilhassa Büyük Atamız için güzel ve doğru mütalealarile Türk milletinin kalbini harekete getirdi» « Türk Alman dostluğunun abidesi olan muahede insanlığm geniş tasvibine mazhar olmuştur.» Ankara 25 (a.a.) Türk Alman sarih bir kayıd mevcuddur. Bu kaydıa 1 dostluk muahedesinin Büyük Millet bizim tarafımızdaki manaa en başta , Meclisinde müzakeresi münasebetile, Turk İngiliz ittifakı bulunmak üzer« J Hariciye Vekili Şukrü Saracoğlu, aşa Türkiyenin elyevm mer'i bulunan bütün taahhudleridır. gıdrki nutku İrad etmiştir: Alman devtet adamlanna tejjekkür < Arkadaşlar, Dostlarımıza vaktile verilmiş olan Hükümetinizin bundan bir hafta evvpl Almanya ıle imzalamış olduğu dost sozleri tutmak için aslî şart olarak ileri luk muahedesi kabul ve tasdik edllmek sürdüğumuz bu kaydı kabul etmek suİçin bu gün yüksek huzurunuza gelmiş retıle hepimize Alman Türk dostluğu etrafmda hararetle çalışmak imkânınj J bulunuyor. İki devletin müstakbel münasebannı vermiş olan Alman devlet adamlanna M vazıh, açık ve samimî fikirlerle tanzim huzurunuzda teşekkür etmeyi bir v a « ™ eden ve bu münasebatın dostluk yolun zife bilirim. Muahedenin mukaddemesini birind da inkişaf edeceğini gösteren bu siyasî muahedenin mukaddemesinde ve diğer madde takib etmektedir. Her türlü İzamanalar yanında iki tarafın mevcud ta hı lüzumsuz kılacak derecede vazıh ya« ( Arkası sahife 5 sütun 6 da) ahhüdlerinin masun kaldığım gösteren İspanyada Rus aleyhtarı mitingler Hariciye Nazırı, halka "hazır olunuz, Avrupanın tarihi, Sovyetler birliğinin imhasını emrediyor! „ diye bağırdı Madrid 25 (a.a.) Dün öğleden sonra Madridde binlerce talebe ve falanj mensublan Sovyetler Birliği aleyhinde nümayişlerde bulunmuşlardır. Mitingten sonra talebe partinin merkezine gitmiştir. Orada bir çok yüksek ( Arkası sahife 5 sütun 2 de ) U,6e* \ ^ m R i G * v " ' \ p t Dün Rusyaya yardım emrini veren Amerika Cumhur Beisi Buzvelt Vaşington 25 (a.a.) Ruzvelt, Rus Alman harbi hakkında bitaraflık kanununun tatbikını ilân niyetinde olmadığından Amerika Birleşik devletleri vapurlarının Vladivostoka esliha taşıyabilecekleri resmen bildirilmiştir. Sorulan bir suale cevaben bu beyanatı yapan Summer Welles, Ruzvelt'in şimdiye kadar tespit ettiği harb mıntakalarımn Pasifık mıntakasını ıhtiva etmediğini söylemiştir. Welles demiştir ki: « Bitaraflık kanunu mucibince, Reis veyahud kongre, «Yabancı memleketler arasında harb hali bulunduğunu görürier ve Amerikan sulhunu muhafaza veyahud Amerikan vatandaşlarının hayatını sıyanet için harekete geçmek icab ettiği lüzumunu hissederlerse» bitarafhğın ilân olunması icab eyler. Ruzvelt, Amerika sulhunu muhafaza ve Amerika vatandaşlarının hayatını sıyanet için bu vak'ada bitaraflık ilânını lüzumlu gormediğinden bu ilânı yapmak niyeti olmadığını bildirmeğe Ruzvelt beni memur etmiştir.> Birkaç söz Yenilik eskilik llk bakışta birbirine zıd gibi görünen maziye bctğlıhk duygusile yenilik aşkı, hakikatte içtimaî tekâmüle düzen veren tamamlayıcı birer kuvvettirler. Cemiyeti bir arabaya benzetirsek, mazi hasreti bu arabanın frenini, yenilik iştiyakı da sür'at kabiliyetini temsil eder. Cemiyetin tekâmülü, bu kuvvetler arastndaki muvazeneye bağhdır. Sür'at kabiliyeti sıfıra yakın olan bir araba yavaş yürür. Hele yokuş yollarda büsbütün aciz gösterir, yerinde sayar. Tepeye çıkarmak için, onu, daha kuvvetli arabaların arkasına bağlamak lâzım gelir. Yenilik aşkını kuvvetlc duymıyan cemiyetler de, oldukları yerde donup kalmaya, yahud başkaları tarafından zorla sürüklenmeğe mahkumdurlar. Fakat, sür'at kabiliyeti ne kadar fazla olursa olsun, frensiz bir araba ne işe yarar? Hafif bir iniş, tehlikelî bir dönemeç, onun ilk hamlede paramparça olmasına kâfi gelmez mi? İşte, mazilerine karşı sevgileri za« yıflayan cemiyetlerın de er geç uğrayacaklan akıbet budur. ! Bazan, bu tamamlayıcı kuvvetler arasında muvazenenin bozulduğunu görürüz. O zaman içtimaS tekâmül aksamaya başlar. Birbirini takib eden ihtilâl ve irtica sarsıntıları içinde cemiyet, bozuk bir taksiyi andırıı. Bir an ok gibi yerinden fırlar, sonra zınk diye birden durur. Ve kuvvetler arasındaki ahenk muvazenesi teessüs edinceye kadar bu böy T lece devam eder. , Mazi sevgisile yenilik iştiyakmı birbirinden ayırmak, cemiyetin normal tekâmülü bakımmdan zararlıdır. Halkın ruhunda bu kuvvetlerden bir tanesini öldürmeğe çalışanları, kütü niyetli insanlar olarak belleyelim. BUKREŞ/ N. NADİR NADİ CArkası sahife 2 sütun 1 de) Bütün Alman Rus cephesi boyunca harekâtın gosterdiği inlüşab izah eder harita