27 Mart 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 6
48 yıl evvel, vefatında yazılmış makalemden : Nâbizade Nâzım Merhum “Seyylei TesamUh,, ve “Zehra,, romanları muharriri, Servetifünun'un ilk edebi arkadaşı ve ilk milli romancılardan Genç, güzel bir zabit gözlerin- deki zekâyı bana atfederek: — Takdim ederim. Sözile, Bubıâli caddesindeki İs- tanbul kütüphanesinde bana bir kitab verdi. Setresinin yakasında bulunan işaret erkânıharp talebe- sinden bulunduğunu anlatiyordu. Bu genç zabitin kalemile iştihare başlamış Nabizade Nâzım Beş ol. duğunu bir gün evvel öğrenmiştim. Verdiği kitap “Heves ettim,, un- yanlı bir şiir mecmuası idi. İşte Nâzımla hukukum “Heveg ettim,, i aldığım tarihden başlıyor. Ondan sonra arkadaşlık kardeşlik derecesine gelmişti. Kardeşliğe de- rin takdir hissi de inzimam eyli- yordu, zira Nâzımın bayran ikti. darı idim. Nâzımın hastalığı uzun müddet sürdü. Birkaç ay evvel “Maarif, risalesinin verdiği vefat haberi muhabbetimin şiddeti sev- kile beni o kadar müteesir eyliyor- du ki tasvir edemem. Zavallı arka- daşım Haydarpaşa hastahanesinde yatakda olarak hayatından biümid bir surette yatarken tahkik ve ted- kike ibtiyrç görmedi haber vefatını hemen Sahifei havadise geçirmiş- ler, Nâzımı sevenleri daha evvel mahzun bırakmışlardı. Biçare hag- taya kendi haber vafatını okutmak gibi bir büyük acı görünmüşdü. Di- yorlar ki Nâzım riselenin kendi hakkında yazdığı fıkrai mahgusayı okuduğu zaman tebessüm göste- rerek : — Yalan değil; biraz acele etmiş! Sözlerini sarfeylemişdir. Vakıa Nâzımın dediği oldu, iki ay evvel verilen haber tahakkuk eyledi. Nâzımın hastalığı kemik vere- miydi. Hastalık bir buçuk sene sürdü. Garibdir ki bu bir buçuk sene zarfında zavallı gençin haber vefatı üç beş defa çıktı. Haydarpaşa haş- tahanesi muallimlerinden doktor Hilmi Kadirinin bana bir buçuk ay evvel söylediği bir söz son ka- 220 — Servetifünun — 2327 naatı getirdi. Doktor demişdi ki : — (Hastamız fena haldedir. Ameliyat icrasına mütehamül olsa kemiklerindeki veremler temizle- necek. Fakat kalbi vücudü gayet zaifdir, ameliyata tahammül ede- ez. ğa Babıâli öaddesindeki İstanbul kütüphanesinde Nâzım bana “He- ves ettim,,i verdiği zaman ben sanat mesriyata sülük etmemiş bir mütalea heveslisiydim. Beni sik sik kitabcı dükkânında gördüğü için Nâzım, âlem matbuata çıkardığı ilk eserini o â&lemin bir heveakâ- rına vermeği arzu etmiş, bu arzu ile aramızda müveddet teşekkül etmişdi. Bir iki defa Nâzıma bunu söyledim, bana: — Heves ettim benim değildir. Dedi; zira Nâzım ilk neşriya- tından senra heveskörı olduğu Şiir ve nazım meslekinin, hele “Heves ettim,,de görülen tarzın aleyhinde bir meslek ihtiyar etmişti; Nâzım “Heves ettim,, de şairlerin ekserisi gibi maksadı manâdan ziyade vez- ne â&tfederek, esas nazım olmak üzere de aşk ve sevdayı, meyi, sa- kiyi, pir mugani anlatmıştı, Nâzım tam bir şairdi, fakat kendini bu unvana onu &on eserleri müstahak etmiştir. Nâzımın iktidarı birinci dere- cede tenkidlerle tecelli eyler; on- dan sonra “Kont, ve “Nuvel,, denilen ufak hikâyeleri gelir, Üçü. cü derecede fenni eserleri gelir. Nâzım cidden mütefennin bir as- ker ve hakkıyle erkânı harptendi, Fenni eserleri üçüncü derecede zikredişimiz edebi eserlerin favka- lâde yüksek oluşundandır. Nâzımın fenni vukufuna bir delil bulmak isterseniz “Katra,, unvanile bir cüzünü neşrettiği Fen lügat kita- bına bakınız. Bu eserin neğrini e e — he, : a E 7 i p i ! 4 | İ e i Ndâbizade Nâzım merhum deruhde eden tabı fedakârlık ede- medi. Nâzımın ömrü de vefa etmiş olsaydı bugün elimizde mükemmel bir Fenni ansiklopedi bulunurdu. “Katra,,nın peşrinden dolayı N&. zımın Tercümanı Hakikat gazete. sindeki “Ravi,, imzalı makaleleri çok şayanı dikkattir. Ahmed Mid- hat merhum ile Nazımın Tercümanı Hakikat'de o zaman mütekabilen neşreyledikleri makaleleri okursa- nız Nâzımın nasıl vukuf ve malü- mst sahibi olduğunu anlarsınız. Nâzımın en büyük iktidarı Servetifünun'un birinci nüshasın- dan itibaren tefrika edilip sonra sonra ayrıca kitab şeklinde dahi basılan “Seyyisi Tesamtüh,, ünde ve Zehra'sında tezahür eder. Nâ- zımın birinci derecedeki iktidarı tenkid edibidir demiştik, işte Sey- yiei Tesamüh'ü dikkatle okumalı da muherririn geniş tasavvurunu ve fikir celâdetini görmelidir.
