27 Mart 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

M. TURHAN TAN'IN Müessesemiz tarafından çıkarılan en son eserleri Hurrem Sultan 150 Kr. Kadm Avcısı 100 » Tarihî Musahabeler 75 » I I I1C1 CUMHURİYET MATBAASI umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU S H V I '. O u l â Telgraf ve m e k t u b adresi: Cumhuriyet, tstanbul . Posta k u t u s u : fstanbul N o . 246 Dünya muharrirlerinden te: Mih. Zoşçenk CARIN CİZMEL Türkçeye çeviren : H A S A N Fiatı Â L İ 50 kuruş E D İ Z Telefon: Basmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 . 24290 Perşembe 27 Mart 1941 REMZİ KİTABEYİ Yııgoslavyanm Üçüzlü Pakta iltihakı Yugoslavya Üçiizlü Pakta velev ki lâfzan ve şeklen iştirak ettnekle hiç şüphesiz tarihinin en buhranh bir döniim noktasına ayak basmışhr. Bunun önünde bir uçurum vardır. Oraya yuvarlanıp yuvarlanmamak artık Yugoslav milletinin elindedir. iyanada kurulan mutantan merasimle Yugoslavya dahi nihayet Üçüzlü Pakta iltihak etmiş bulundu. Fakat bu iltihak diğer iltihaklardan farklıdır. Üçüzlü Paktın esası ittifak olduğuna göre ona iltihak edenler ittifaka iştirak ediyorlar demek olduğu halde Yugoslavya pakta girmekten kendi sulh ve sükunu için teminat arayan ve teminat elde eden bir devlet vaziyetindedir. Neredeyse insanın Yugoslavya Üçüzlü Pakta iltihak ederken bitaraflığınm devamını emniyet altına almağa çalışmıştır diyeceği geli Dost ve muzaffer Yunan askerleri Arnavudluk dağlarında bayram yapıyorlar, köjede Yunan Krah Majeste George yor. Yugoslav Basvekili M. Zvetkoviç'in pakta iltihakı imza vesilesile irad ettiği nutuk çok manahdır. Basvekil: Bu işe girmemek için çok çalışbk. Nihajet memleketimizin harb sahnesi ohnamasını baş şart tutarak ona girmeğe mecbur olduk. Bu vaziyetimizi muhafaza edeceğiz. Der gibi bir lisan kullanmıştır. Hâdisenin kendi memleketinde kopardığı kıyamete nazaran Yugoslav Başvekilinin sözlerini yukarıki manalarda çok ciddî telâkki etmemeğe sebeb yokrur. Yugoslavja bitaraflıkta devamını bir de bu suretle tecrübe edecek demek olur. Bunun için de ordusunn terhis I etmemcsi ve her ihümale karşı hazırlıklarını ihmal eylememesi lâzımdır. Yugoslav halkı arasında husule gelen heyecan ve galeyan da ancak bu suretle teskin olunabilir. Millîjef Dün İsveç sefirini kabul etti V. Ankara 26 (a.a.) Reisicumhur İsmet İnönü, bugün saat 16 da Çankaya köşklerinde, yeni İsveç elçisi Einar Modig'i kabul etmişlerdir. Elçi, Reisicumhura itinoad. namesini takdim eylemiştir. Kabul esnasmda, Harici. ye Vekâleti Umumî Kâtibi Numan Menemencioğlu da hazır bulunmuştur. Edirıtemiziıt ara güntt Dün Edirnede hazin bir ihtifal yapıldı ve şehidlerimiz hürmetle anıldı Meclise verilen lâyihalar yakında müzakere edilecek Demiryolu istikrazı ve hazine tahvilleri " Yunanistan Yııgoslavyanın dürüstlüğünden emindir» Matbuat Nezareti: Yugoslavyada ciddi bir muhalefet başfayor Kendisini her hangi bir taahhüd altına alabileceği îçin Yugoslavya pakta Atina 26 (a.a.) Matbuat Nezareti İştirak etmijerek Mihver devletlerile namına beyanatta bulunmağa memur osadece sıkı bilaraflığını teyiden bir adelan zat, Yugoslavyanın üçlü pakta iltimi tecavüz paktı imzk etmek kararmhakı hakkında sorulan bir suale cevab da idi. Diğer tarafça bu kâfi görülmeolarak demiştir ki: diği için muzakeıeler uzun sürdü, ve « Yunan milletinin Yugoslav milletahmin olunabilir ki zaman zaman çok tinin dürüstlüğüne itimadı vardır ve çctin de oldu. Yugoslav milletinin Yunanistanın arkaTam bu sırada telgraflar Belgrada dan hançerlenmesine hiç bir zaman yapılmış bir Rus tavsiyesini haber vermüsaade etmiyeceğini kuvvetle zannetmişlerdi. Buna gore Sovyetler Yugosmektedir.» lavyaya kendi topraklanna ecnebi asSözcü sunları ilâve etmiştir: ker girmemek ve bu askerler oradan < Her ne olursa olsun, Yunanistan geçirihnemek şartile Üçüzlü Pakta gi(Arkası sahife 5 sütnn 2 de) Maliye Vekili Fuad Ağrah Meciis kürsüsünd©... rebileceği mütaleasında bulunmuşlarmış. Bu rivayetin ne kadar doğru olduğunu Ankara 26 (Telefonla) Yüzde' kâletîne azamî bir yıl vadell tahbilmiyoruz. Ancak Yugoslavyanm bu beş faizll hazine tahvilleri lhracı viller Ihracına mezunlyet verilmeksartla Üçüzlü Pakta iltihakı amelî sana dair kanun lâyihası Meclise ve te ve tedavülde bulunacak boçplahada büyük bir yenilik ifade etmezdi. rilmiştir. Bu lâyiha lle Maliye Ve(Arkası sahife 3 sütnn 5 te) Muzakerelerin uzamasından tazyikın devamı istidlâl olunması üzerine Sovyetlerin Belgrada ikinci bir tebliğleri vaki olduğu haberini öğrendik. Buna gore de an'anevî İslâv hamisi Rusyanm Yugoslavyaya Balkan işlerile alâkah olmakta devam ettiği bildirilmişmiş. Eğer doğru ise bu tebliğ. müşkül vaziyetinde Yugoslavyayı takviye etmek maksadını istihdaf eylemiş olabiür. Hükumet mihver " Yugoslav milleti, aleyhindeki nümaYunanistanın arkadan yişlere karşı şiddetli bıçaklanmasına hiç tedbirler aldı bir zaman müsaade etmiyecektir,, diyor Preıts Pol'a çekilen tel graflarda, Yugoslav tarihinin lekelenmemesi isteniyor Selimiye camisinin minarelerinde ezelî liirk bayrağı dalgalanan serhad fehrimiz (Yansı 3 üncü sahifemizde) İngiltere donanması Asıl yeni dünya nizaıtıı Halifaks diyor k i : Hava akınları yüzünden Belgrad 26 (a.a.) B. B. C.: Yugoslavyanın üçlü pakta iltihakı eleyhine nümayişler devam ediyor. İngiltere ve Yunanistanın Belgrad sefarethaneleri, Arnavudluk cephelerinde harbetmek üzere gönüllü yazılmak isteyen kalabalıkla çevrilidir. Yugoslavya içerilerinde köylüler, papaslar, bu iltihaktan memnuniyetsizliklerini alenen izhar etmekte ve 1941 Yugoslavyasınm 1914 18 deki liyakatini gösterememesinden korkmaktadırlar. Habeşistanda \ Her tarafta tezahürat Her halde Mihver devletlerinin Yngoslavyayl Üçüzlü Pakta, şimdiki halde şeklen bile olsa, kazanmış olmak için mühim fedakârlıklan göze aldıklan anlasılmıstır. Fllhakika Viyanada bir taraftan Yugoslavya Üçüzlü Pakta iltihakı imzalarken diğer taraftan Mihver devletleri Yugoslav mümessillerine aynı metin ve manada iki nota tevdi ederek birincisînde bu memleketin mülkî tamamlığını, ikincisinde ise harbin devamı müddetince Yugoslavyaya asker sokulması ve oradan asker geçirilmesi istenilmij eceğini temin ve taahhüd eykmislerdir. Bunun mühim bir kazanc olHuğuna şüphe olmamakla beraber harb malzemesile sıhhî levazımdan ve mec*uh nakliyatından bahis yoktur. Eğer Yuçoslavjadan harb malzemesi geçecekse bunun Yugoslavyayı daima uj anık durmağa ve rahatsız. yasamağa mecbur eden tehlikeli bir ukde teskil eyipmesi tabiidir. Yusoslavyadan geçecek harb malremesi günün birinde Yucek gos'avjada s:\il kıyafetle dolaşmakta olacak seyjahlan teçhiz ve teslih edebilir Ondan baska Arnavııdluktakî İtalyan orduları için Yugoslavya üzerinden dahi harb mabemesi naklolunması yi!«!İ2v bitaraflığını daha diinkü müttefik Yunanistan aleyhinde ihlâl eden Akdenizde pek çok kafileleri, gide " Dünyada büyük kü Kanada Hava Nazırı cekleri limanlara çük her milletin hakkı Alman tayyarelerini sade kadar himaye etti olacaktır. Hitlerin İngilfereden değil, Avrupa yeni nizamını asla havalarından da silip «Ofi» ye göre kabul etmiyeceğiz,, süpüreceğiz» dîyor Büyük bir filo da Cebelütfarıkfa harekete hazırlandı Nevyork 26 (a.a.) İngilterenin Vaşington büyük elçisi Lord Halifaks Pilgrims'ler cemiyetinin dün nVçamlti ziyaretinde irad ettiği bir nutukta İngilterenin harb ve sulh gayelerini izah etmiştir. İngilterenin tasavvur ettiği yeni dünyanın tarifini yapan Lord Halifaks ezcümle şunlan söylemiştir: « Herkesin yardımile kurulacak olan bu dünyada büyük veya küçük her milletin yeri olacaktır. Taahhüdlerine sadakat gösteren ve kendi yurdunda şahsî hürriyete yer veren ve ayni zamanda sulh ve refahı samimî bir surette arzu eden her devletle elele yürümeğe hazırız. Bizim gayemiz umumî refahm haklı bir şekilde taksim edilmesidir. Büyük Britanya hükumeti, kendi hürri(Arkasi sahife 5 sütun 4 te Almanyanın? hükumeti Viyanaya nakletmesi muhtemelmiş Belgrad,26 (a.a.) B. B. C.: Üçlü paktın Yugoslav nazırlan tarafından imzası üzerine Yugoslavyada ve bilhassa Karadağ mıntakasmda, şarkî ve şimalî Sırbistanda ve Belgradda bazı nü(Arkası sahife 5 sütun 4 te «Türk Rus münasebatındaki salâh, bu mmtakada istikrara yardım Almanların Sicilyadan edecektir» Trablusa zırhlı birlikler geçirdikleri anlaşıldı Londra 26 a.a.) Türk hükumetile (Yizısı 5 inrt tnhifede) Rus hükumeti arasında beyanatlar teatisi Londrada memnuniyetle karşılan* mıştır. Salâhiyettar mehafil, iki memle" ket arasındaki münasebatta vukua gelen salâhın bu mmtakada istikrar husulüne yardım edeceği mütaleasında bulunmaktadır. Bundan başka Tür'k Rus münasebatının salâhı ile İngiliz Türk ittifakı arasında telifi gayrikabil hiç bir nokta bulunrnadığı beyan edilmekteiir. Harrar'a yaklaştılar İngilizler Londra da memnunl Summer Welles Anerikamn, TürkSovyet deklârasyontınu sevinçle karşıladığını bildirdi Vaşington 26 (a.a.) Amerika Birleşik Devletleri Hariciye Nazır muavini Summer Welles, dün, gazeteciler toplantısında, Türk Sovyet deklârasyonu hakkında aşağıdaki beyanatta bulun • • muştur: « Amerika Birleşik Devletleri hü (Arkası sahife 5 sütun 7 de İskenderiye 26 (a.a.) Amirallığın tebliği: Akdeniz filosu, 21 marttan 24 marta kadar merkezî Akdenizde hareketlerde bulunmuş ve muhtelif kafileleri himaye etmiştir. Bu hareket esnasmda bir düşman keşif tayyaresi düşürülınüş ve en az diğer bir tayyare de hasara uğraülmıştır. Düşmanın hiç bir deniz üstü harb gemisine tesadüf edümemiştir Nevyork 26 (a.a.) Zürih'ten NewYork Post gazetesine gönderilen bir telgrafta Hitlerin Berlin şehrinin İngüiz tayyareleri tarafından yapılan bombardımanlarrnm şiddetlenmesi takdirinde Viyanayı hükumet merkezi ittihaz etmesi mümkün olduğu bildirilmekteHir. Bu telgrafnamede Yahudilerin ve Çeklerin Viyanadan kütle halinde çıkarümalaruun payitahtın Viyanaya nakUnin bir mukaddemesi olduğu ilâve edilmektedir. Zannolunduğuna göre İngüiz tayyarelerinin Berlini şiddetle bombardrman etmeğe muvaffak olmaları halinde nakil keyfiyeti muhakkaktu. Kanada Hava Nazınnın nutku YUNUS INAD1 (Arkası sahife S sürun 1 de) Cebelüttanktaki filo Elcezire 26 (a.a.) «Ofi» Buraya (Arkası sahife 3 sütun 5 te) Toronto 26 (a.a.) • Kanada Hava Nazırı Power, burada söylediği bir nutukta ezcümle demiştir ki: « Amerikan tayyareleri, binlerle İngiltereye varmaya başlaymca, bu tayyarelerin, düşmanı, yalnız İngiltere havalanndan değil fakat Avrupa havalarından da silip süpüreceğinden eminim.» Berün 26 (a.a.) Resmen bildiril(Arkası sahife 5 sütun 1 de) Habeşistanda harekâtın aldığı son vaziyeti gösterir harita Birkac söx Kahireden bildiriliyor: .Libyada cereyan eden muharebeler esnasmda İtalyan bombardıman tayyareleri Siva vahasına hücum etmişler fakat muspet hiçbir netice elde edememişlerdir. Bilâkis bombardımanlardan sonra çölde yeni sular fışkırmıştır. Bu sular, içmek ve tarlaları sulamak için munzam birer kaynak teskil edecektir.» Ajans telgrafınm şu kunı satırlan arasında, kafiyesiz de olsa, neşe ve sevinc terennüm eden bir şiir havası duyulmuyor mu? Manzarayı gozünüz önüne getiriniz! Alabildiğine uzayan çorak, susuz bir saha. Orada yüzlerce, hatta binlerce senedenberi yaşamaya çalışan öbek öbek insan grupları var. Bunlar, tabiatin hışmına uğramış zavalhlardır. Hayatları suya hasretten ibarettir. Birkaç hurma ağacının dibinde biriken kirli ve bulanık havuza bir mabed nazarile bakarlar. Hayırlı bombalar Oradan çıkarabilecekleri birkaç litre su, nazarlarında yakın isükbalin gaıantisidir. Bu istikbali paılak sanmayınız. En müreffeh çol çocuğu en bahtsız Avrupak proloterden daha kanaatkârdır Birkaç hurma tanesile ciğerlerine nefes alacak kadar koriiklcnme kabiliyeti temin eden bir fellâh, kendini dunjanm en bahtiyar adamı sayar. Dinlenme saatinde o saza ve içkiye muhtac değildir. Geceleyin, lâciverd bir kubbe altında, çennetten birer ışık gibi panldayan yıldızlara bakarken esrarlı çöl mahluklannın notasız musikisile kendinden geçer, p Bir Aşk n £$£' \ J j Ilçnramu Mahmut Yesarinin en güzel romanı bir derviş gibi dönen ruhu Allaha yaklaşır. Sonra bir gün: Harb var! Bak tayyareler bomba atıyor! Derler. O hâdise ile alâkadar bile değildir. Kaybedecek birşeyi olmadığuıdan korkmaz da. Fakat, yeri gokü sarsan bombardımanlar sonunda çölün yer yer membalarla bezendiğini görünce sevinir. Oh.. Binlerce senedir hasretini çektiği suya işte nihayet kavuştu. Artık biraz daha ekebilecek, biraz daha gıda alabitecek ve Allahla başbaşa kalmak için biraz daha vakit bulabilecek! Harbi kim kazanırsa kazansın, suya kavuşan çol çocuğıınun iyi talihi değişmiyecektir. Transızcanın mah olan «Birinin felâketi diğerlerinin saadetini yapar» sözüne işte belki en yerinde bir misal! N. Akdeniâ kontrol ediyor