25 Haziran 1936 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 6
66 SERVETİFÜNUN No. 2079—394 Sovyet Rusyanın Tanınmış Bir Wuharriri Olan mm Maksim Gorki, Öldü! Birçok eseri Türkçeye de tercüme edilmiş olan Maksim Gorki, öldü. Zaten sıhhi durumu son zamanlarda pek bozuk gidiyor, bu sonucun u- zak olmadığı hakkında tahminlere yol açıyordu. © Haziranda Lon- dradan çekilen bir telgrafta «Mos- kovadan gelen bir telgrafa göre, Maksimgorkinin sıhhi durumu çok fena olduğu anlaşılmaktadır? denili- yor, ayni tarihle Moskovadan çeki- len bir telgraftada bu haber “Mak- sim Gorki bu ay başındanberi gripten mustariptir. Hastalık, ciğerlerde nezle ve kalbin zayıflaması yüzünden va- himleşmiştir.» diye teyid ediliyordu. Ayın 18 inde, Moskovadan, du- rumun daha ciddileştiğine dair bir haber aksetti. Bu tegraf haberinde «Geceyarısı * Maksim Gorkinin sıh- hati hakkında neşredilen son tebliğe göre, hastanin vaziyeti çok ağıdır. Dün bütün gün nefes almak ve kalb faaliyeti ancak yüksek mikdarda ok- sijen ve kalb için tonik ilâçlar veril- mesiyle idame ettirilebilmiştir. Akşam hararet 37,4 ve nabız gayri mun- tazam olarak 120 idi. >» diye, durumun ciddileştiği izah olunuyordu; bunu da, gene ayni tarihle Mosko- vadan gelen bir telgrafın kısaca ver- diği şu haber takip etti: « Gorki bugün ölmüştür. » Maksim Gorkinin tercümeihali, kısaca şöyle anlatılabilir : Aleksi Maksimoviç Gorki, 1868 de Nijni Novgorod'da doğdu. Ba- bası bir döşemeci idi. Çok genç öksüz kalan Gorki 10 yaşından iti- baren çalışmaya başlamış ve esnaf dükkânlarında, sonradan, fırınlarda çıraklık etmiştir. Gorki 1884 de Kazan şehrine gelmiş ve bir müddet mektebde çalışmıştır. Bu şehirde bulunan ihtilâlci unsurlara karışan Gorki 1884 de ilk defa olarak yakalanmış ve ihtilâlcilik suçu ile Maksim Gorki bir müddet hapiste kalmıştır. 1891 de hapisten çıkan Gorki Rusya için- de büyük bir yolculuğa çıkarak Tif- lise gelmiş ve burada demiryolu atöl- yelerinde bir sene kadar ça'ışmıştır. Bu müddet içinde Gorki işçilerle kuvvetli bir münasebet kurmuştur. 1892 de Gorki Tifliste çıkan bir gazetede ilk hikâyesini neşret- miştir. Bu taribtenbeli şöbreti boyu- na artmıştır. Birçok gazete ve mec- muada hikâye ve makaleler neşret- meye başlayan muharrir, ihtilâlci hareketlere iştirak suçu ile birçok defa yakalanmış ve hapsedilmiştir. Şöhreti bütün Rusyayı saran Maksim Gorki 1899 da ilk defa olarak Petersburg şehrine gelmiştir. Gorki 1902 de fen akademisi azâsı tayin edilmiş, fakat Çarlık hükümeti bu tayini kabul etmemiştir. 1903 de sürgünden dönen Gor- ki bolşevik partisine maddi ve ma- nevi yardımda bulunmuştur. 1905 de yeniden tevkif edilen muharrir hicret etmiş ve İtalyada Kapri adası- na yerleşerek edebi çalışmalarına devam etmiştir. Bu devre içinde Gorki Lenin ile kuvetli bir dost- luk kurarak Bolşevik partisilin faa- liyetine bütün kuvvetiyle iştirak et- Yaşaması - Ölmesi - Gömülmesi miştir ve İ9İ3 de tekrar Rusyaya dönmüş, 1918 den itibaren de Sovyet Cumuriyetinin kültürel. kuruluşunda rol oynamıştır. Gorki, 1921 de vereme tutul- muş ve Leninin ısrarı üzerine teda- vi için Avrupaya giderek 1928 e kadar orada kalmıştır. Gorki Av- rupa basınında Beyaz Rusların itham- larına ve mücadelelerine karşı Sovyet Ruyayı müdafaa etmiştir. 1929 da Sovyet Rusya merkez icra komitesi azası seçilmiş ve sosyal ve siyasal faaliyete atılmıştır. Gorki, sovyet muharrirleri birliği başkanı sıfatiyle sovyet edebiyatının yayılmasına ve inkişafına çalışmış ve genç muharrirlere yardımlarda bu- İunmuştur. Gorkinin hayatı, yalnız eserler yazmakla değil, ayni zamanda Sov- yet Rusyanın yeni kuruluşu ve ame- le sınıfının lehine mücadelelerle geç- miştir. Gorkinin cenaze merasimi, ayın 20 sinde Moskovada kızıl meydanda yapılırıştır. Moskovanın on binlerce işcisi ile Sovyetler birliğinin her ta- rafından gelen heyetler, kızıl mey- danda Gorkiye son saygıda bulun- muşlerdır. Halk Komiserleri Mec- lisi (o Başkanı Molotof, Moskova Sovyet Başkanı Bulganin, muharrir Aleksi Tolstoy ile Moskovada bu- lunmakta olan < Dünya Nimetleri» şaheserinin o müellifi OFransz edip Andre Jid, birer nutuk söylemişlerdir. Molotof, söylediği nutukta, ölenin yaşayışından, değerinden bahsetmiş, Sovyetler birliği halk kütleleri için olduğu gibi bütün insanlık için fera- gatle dolu mesai gösterdiğini kayd- ederek, Leninden sonra, Georkinin ölümünün Sovyetler Birliği ve beşe- riyet için en elem verici kayıblardan biri olduğunu söylemekle sözlerini bağlamıştır. m 0
