21 Aralık 1933 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 6

SERVETİFÜNUN “Söyleyene bakma, söylelene bak..” No.1948— 263 Ben paranın metelik ve meteliğin lâzım olduğunu anladığım bir yaşta Moliyerin «pintisini» okudum. Bu sivri suratlı, ecüş bücüş, gözleri yandan fıldır fıldır, ensesi düşük, omuzları fırlak ihtiyara kızmadım. Çay masasında kedi leşi görmüşlerin, bulantısını duydum, “Hâlâ da öyleyimdir. Molyerin haşisleri insan tipi ve insani tip değildirler. İnsan tipi: insanea paraya ve harcanmıya muh- taştır. insanlara insanca yardıma ve bağlandığı ce- miyetin kars ak günlerine insanca katışmağa borç- Indur. Bunun için tasarruf, pintilik değildir; tam tip, insanlıktır. Daha sonraları «çömlek Osman» adında bir arks- daş edindim. Çömlek Osman, bütün arkadaşlarının zevklendikleri bir tipti: parasını çomleğe atıp, ölüm Allah çıkarraadığı için... Çömlek Osman, pintinin daha moderni, daha in- sana yakınıdır. Ama ne de olen zararı hem kendine hem çömleğine, hem cemiyetedir. Açılmıyan şömlek- te biriken paranın denize atılan kahve şekerinden farkı yoktur. Biriktirilen para işlerse, hareket ederse çoğalır, çoğaldıkça faydalı olur. Eski maden paralar bundan ötürü tekerlekti ve yeni kâğıt paralar da kanatlı. Tasarruf, çömlek Osman'lıkta değildir. Meteliğe kırk düğüm vuranlann bu toprağa ve - bu cemiyete bağlılıklarından şüphe ederim. Bu ağırca Hâfımı biraz inceden inceye düşünürseniz bana hak © — Öyle ise tasarruf nedir? 4. Bunu bilmek için okadar derin ülemalğa lüzum | Basit, kolay birşey : Tasarruf; hergün bir agzacık biriktirmek, birikeni işletmek, ve yerinde harcamaktır. İnsanı, insanca yaşatmıyana pintilik, berenari ya- şatana çömlek Osmanlık, insanca yaşatana tasarruf derler. Bu söylediklerimin içinde herşey vardır. Tasarruf; yerli malı kullanmaktır. Ama sağlamını kullanmak- tar. Yerli mahsulü yiyip içmektir; ama çürüğünü çar rığını değil, Gerçe Türkiye ihahsulleri içinde çürüğü- de çok para edenler vardır, incir, üzürn, domates, patates falan gibi. Alkolin kilosunu geçer akşa dok- sandan aşağı satmıyorlar. Para, sadece para diye mefhamlanmamalı. Para etmez görünen şeylerde puradır, Para ile alınır «sanılan ihtiyaçlar, para etmez görünen şeylerde paradır. Para ile alınır sanılan ibtiyaçlar, para etmez görünen şeylerlede temin edllir; Bir çift eskimiş, anne çorabının konçlarından be- beğe üç dört çift yeni çorap dikilir. Eski mantonun tormistanı, ilk mektep çocuğuna yeni palto olduğu gibi, Sirkeyi para ile alınır derler. Tasarrufçu içiu değildir bu. Yenilen elmamın kabukları, üzümün çöp- leri, bir sulu kapta en keskin sirke olnr. Bir papuç sekiz liradır. Eskidi mi 50 kuruşa bir yarım alt ge- çirtirsin yenileğir. Yedibuçuk kâğıt yanına kâr kalır. Tut ki, yenisini aldım diye bu yedibuçuğu çömleğe değil bankaya yatırırsın. Süprüntülüğe atılacak ça- putlar sodalı kaynar suda yıkanır, kurutulur, kırpı- lırsa; köşe yastığı da olur, yatakta. V&. v.&. Ama ve lâkin; bunları yapacak insanın burnu kaf dağında olmamak şart. Başkasında gördüğüne haline bakmadan özenmek, işte bizi bitiren gaflet zincirinden bir koca bakla. Şimdi.. anlıyorum. İnkör etmeyiniz. Şimdi bana gülersiniz. Sen mi bize tasarruf lâfl ediyor, tasarruf öğüdü veriyorsun * Sen ki, ömründe tasarruf nedir bilmemiş adamsın, Dersiniz. Bravoo!. Bu itirazınıza, bu alayınıza, bu doğru keşfinize çok teşekkür ederim, Bu benim aleyhimde olmaktan ziyade sizin lehinizedir. Tasarrufun iyiliği- ni size Celâi Muhtar Bey üstadımız anlatmış; Vallah Billâh anlıyamazsınız, hatta çıkmaza girersiniz. Ama ömründe tasarruf nedir bilmemiş ben; yana, yana, bağrını döğe döğe, anlatırsam, şıp diye anlarsınız. Mazhar Osman Bey istediği kadar döğünsün; iç- kinin fensjığını üstat neyzen Tevfik'ten daha kuvvet- ie anlatıp inandıramaz. Nenize lâzım, &iz beni din- ieyin : Tasarruf ediniz vatandaşlar!. Tasarruf ederseniz bana dönmezsiniz aziz kardeşler! Aka Gündüz İktisat savaşı devam ediyor. Uzun sürecektir. Fakat bunda da muhakkak muzaffer olacağız.