21 Aralık 1933 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 10

54 SERVETİFÜNUN TÜRKİYE'DE BANKACILIK No0.1948—263 ZİRAAT BANKASI — EMNİYET SANDIĞI — İŞ BANKASI Türkiye'de bankacılık yenidir: Avrupa'da eski bir tarihi vardır. Belki bin sene evvel İzpanya'da asa- yişin mubtel olduğu bir zamanda şehirler arasında- ki alışverişin emin bir tarzda temini için nama mu- Kiymetli İktesat Vekilimiz Celâl Beyefendi İş harrer senet tanzimi usulü bulunmuştu. Sonraları bu bir nevi emre muharrer senet halini alarak bono vewwk muamelâtı revaç buldu. Fakat bu mahdut mıntaka- larda ve kimseler arasında yapılıyordu, Daha sonra vay etti. Başka memleketlere de yayıldı. Ve &on bankalar muamelâtına esas oldu. anam büyük ihtilâlinden biraz evvel yani onbe- şinci Lui zamanında Fransa'nın maliyesi çok bokul- muştu. Bunun düzelmesi çareleri aranıyordu. Nihayet Conlav isminde İskoçya'lı biri buna çare buldu. Ve bir banka tesis ederek itibare müstenit kâğıt para çıkardı. Banka büyük bir Ni gördü. Hükümet bu bankayı hükümet bankası addö: İşte Bugün dünya ticaret —— en mühim rüknü ve büyük iktısadi işlerin yegâne amil ve mü- essiri olan bankalar ve anonim şirketler o tarihten sonra bütün memleketlere yayılmış ve rağbet bul- muş Ecnebi memleketlerde bulunan bankalar ve mali müesseseler hemen hemen yerli sermayesile teşekkül etmiştir. Hatta bu şirketler ve bankalar kendi mem- leketlerinden hariç yerlerde de şube ve merkezler aça- Mankası Müdürü emasmisi iken çalışma odasında. rak sermayenin temettüünü kendi memleketlerine hasretmeği unutmamışlardır. Türkiye'de banka işleri en evvel ecnebilerle baş- lamıştır. Türkiye'de bulanan en eski banka (Osmanlı bankası) dır. Bu bankanın yalnız adı Osmanlı olup bütün sermayesi ve memurini ecnebidir. İstibdat devrinde hazine bu bankadan sıkıştıkça ağır faizlerle ve şartlarla para istikraz ederdi. Öde yemeyince haysiyetşiken muamelât meydana gelirdi ve banka deyince bunun ecnebilere mahsus olduğu- na dair bir kansat uyaumıştı. Cumhuriyet devrine kadar bu kanaat devam et- mişti. Halbuki bunun bugün aksi olduğu, yani Türk- lerin ber işte olduğu gibi bunda da büyük muvaffa kıyetleri olduğu ve hatta bizde bulunan ecnebi ban- kaları idarelerinden daha muntazam idare edilmekte bulunduğu tezahür etmiştir,