22 Eylül 1932 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 9
No.1884—199 ettiğini görüyorüz. Londra bahri tahdidi teslihat kon- feranğından sonra Cenverede toplanan berri ve bahri terki teslihat konferansı silâhları bu tearruzidir bu tedafüidir diye ayırmağa ve böylelikle vakıt geçir- meğe kalktı. Sonra almanyanın evvelce istediği Avusturya ile gümrük ittihadı arzusuna mukabil İransızlar «vusturya da dahil olduğu halde tuna memleketlerinin (Tuna havzası gümrük ittihadı) töş- 'kil etmelerini ileri sürdü. Şunu söylemek lâzımdır ki meşhur Briand'in vefatından sonra hadiselerin sey- ride bir garabet görülüyor. Almanların da dedikleri gibi Versaille muahedesinin meşhur kaplanının Clemance- au'nun &ol eli de hakikaten ortadan çekilmişti, Bütün hadiselerin siklet merkezi bu senenin hazira- nında olan iktısadi ve mali Hozan konferansında idi. Çün- kü burada temmuzda bitecek Hoower moratoryumu kon uşu- lacak, ne olacaksa bir karara bağlanacaktı, Daha evveller- -den almanlar istatistiklere ve hasılı neyle kabil ise tediye kabiliyetlerinin olmadığını iapata (o çalışıyorlardı. Bu sırada araya bazı da- hili hadiseler karışmıştır. Bun- ların birincisi reisicumhur in- tihabı meselesidir. İntihabat nisan içinde oldu. Buna te- .kaddüm eden günlerde mub- .telif ofırkaların propagandaları bilhassa bükümet -aleyhinde olmaları itibarile Nazi'lerin ve hükümet lehdarı sozialdemokrat'larınki şayanı dikkattır. Baş vekil Brüning Hindenburg'un lehine Hitler'de kendi — ———- eren “ Çelik Miğferler , günü resmige- çidinde maraşal von Mackensen bayrakları selâmlarken. Sağ tarafta Deutsche Nationala, Volksparisi fırkaman ait için bir çok konferanalar verdiler metinkler yapıldı. Hatta bir gün Hitler'in tayyare ile dört şehirde birbiri arkasına nutuk verdiğini duydum. Her ikisini- -de ez v geririye sıfatile diyebilirim ki Brü- nung'in yav sakin ve ilimci sözlerine mukabil Hitler'de Del isteyen bir milletin feveranı görü- a Hitler, bir emrine imza koyarken SERVETİFÜNUN o 265 nüyor. Kabaran milli hislerini tutamayan ve onları bir halk adamının saf milliyetçi sözlerile halka du- yurmağa çelışan bu adam her nutkunda on bin hatta yüz binlerce kişiyi karsısında sükütettirebili- yordu. Bunların yanında sağ ;taraf fırkalarından Deutehnational'lerin reisi Dr. iHugenberg'ide zikret mek lâzımdır. Radyo yalnız hükümetin propagan- dasına ovasita oluyordu. Bunu protesto ettiler. Brüning aldırmadı. Fakat bu vaziyet sonraları ken- diliğinden değişti. Reisicumhur intihabı bir günde. Oldu 19 milyona yakın rey alan Hindenburg'un arkasından 14 milyona yakın reyle Hitler geliyordu. Sol taratın sosyaldemokratlarile ortanın katolikleri ve belki de Hindenburg'un omemleketin ihtiyar ve namuslu bir adamı olması sfatile bir çok sağ taraf müntesipleri ona rey verdiler. İddia olunuyordu ki bu 14 milyon Hitler'in reyini yalnız Naz'iler vermişti. İntihabat bütün düşünce- leri değiştirmişti. Hiç kimse Hitlerin bu kadar rey alaca- gını ümit etmemişti. Çünkü Naz'iler meclise ilk defa yedi kişi ile gelmişlerdi. Hinden- burg hiçbir fırka adamı ol- madığını nutkunda ilân etti ve işinde ayni prensipler üze- rinde yürüyeceğini vadetti. Muhakkak olan bir şey varsa o da Hindenburg'- un artik Hitler hareketine bir mana vermesidir. Bu hareket eşki rejimi istemeyen bir cereyandı. Hitler'- askerlerin “ Çelik Miğferler , resmigeçidinde, Potsdam garına muvassalâtı. ciler hatta bazan Hinderburg'a hürmetimiz vardır, fakat eski rejimi himaye etmemelidir diyorlardı. Çünkü bu rejim onlara buğünkü vaziyete mal ol muştu. Artık yeni vazıyetler arifesinde bulunulduğu anlaşılıyordü. Bir gün gazetelerde Brüning'in veziyeti düzelt- — Devamı 268 inci sayfada —
