22 Eylül 1932 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 2
SERVETİFÜNUN “ No.1884—199 Türk Bakteriyolojihanesi 1893 deki hatıralar. Doktur Nicolle ( Nikol ) ölmüş dediler; Osman Şerafettin beyin Nikol için yazılmış bir makalesini Cümhuriyette okudum. Nikolu ve şehrimizdeki ça- İışmasını hatırladım ve derlal Servetifünun koleksi- yonunu karıştırdım. 23 Şubat 1893 tarihinde çıkan 208 numaralı gazetemizde Dr. Nikolun bir resmini ve bizde kurdugu bakteriyoloji evini gösterir resim- teri buldum. Resimlerin yanındaki makaleden aşa- gıdaki satırları alıyorum; Okuyunca bakteriyoloji keliinesinin memlekete ilk geldiği zamanlardaki düşünceleri anlarsınız : Çekrimiz, Pastör enistilüsü usulinde güzel bir bak- deriyoloji kimyahanesine maliktir. Fransada Paslörun yeliştirdiği doktorlardan Mösyö Nikolun #daresindedir. Baktoriyoloji hbbın son terakkileri sırasındaki mik- rop usulinin talimi ve mikroskop ile bu hayvancıkların hallerini tetkik eden bir ilimdir. Bugün bbla mikrop aramak en büyük iş olmuştur, buda mikroskop t bakteriyolojikanede o yapılır. . Memleketimizde oOtlk kurulan bu ilim çalışmasım yakından görmek resim- lerini almak üzere Ticaret mektebi müdürü Gelenbevi Sail bey ve fotogrofer Diradur efendi ile bakteriyoloji hanenin bulunduğu Gülhane parkına girdik. Kimyaha- mede doktor Nikol, yirmi kadar türk talebe arasında ders veriyordu. Derste müstevli hastalıklardan birinin #mikroplarıni anlatılıyor ve mikraskopları gösteriliyordu. Doktor vilayetler tarafından gönderilen mikropları burada üretiyor ve talebeye anlatıyordu ve üzerlerinde mikrop tecrübeleri yapılan tavan ve sair hayvanlar bulunuyordu. Hayvdnların üzerinde ki lavhalarda verem letanos, kuş palazt mikroplarının şırınga edilmiş oldu- gunu okuyunca duğrusu korkduk. Mualim ve şakiriler şehrimizdeki kolera haslalarından getirilen kan tahlik lerile uğraşıyorlardı. .* Kırk sene evel memleketimize ilim ve irfan ge- tirmiş ve ecnebi olarak irfan hayatımızda hocalık . etmiş doktor Nikol gibi adamların isimlerini hür- metle yadetmek vazifemizdir. Osman Şerafettin beyin makalesinden, kaderşinaslığından mütehassıs olarak ben bu satırları yazdım. Düşününüzki doktor Nikol'un kimyahanesini ziyaretim ve o zaman kimyahane hakkında makale yazışım ile bugün arasında tam 39 sene geçmiştir. Ahmet İhsan Osman Şerafettin beyin makalesinden naklolunmuştur. Nikol, holera, veba hakkında memlekete nafi tetkikatından, difteriye ve difteri seromunu istihsal etmek hususundaki gayretlerinden başka vebayi ba- kari ve diğer birçok baytari hastalıklar ile de meş- gul olmuştu. Nikol bu tetkikatını kenâisile çalışan Türk genç- lerinin isimleride birlikte olmak suretile Avrupa'da neşrediyor ve bu suretle, Adil Bey, Refik bey, Ziya- bey, ilâh. gibi zevatın dahi isimleri Avrupa tp edebiyatında görülmeğe başlıyordu. Nikol, Sultan Hamit devrinde sekiz sene birçok müşkülâtı iktibam ederek çalışmış ve telkinata, tezvirata, jurnalcılığa karşı göğüs germiştir. Hem ne tezviratl Seromlarının kıymeti olmadığını isbat etmek için su mu katmadılar, hakkında birçok jur- nallar mı vermediler! Fakat yalnız bir jurnal kendisini korkutmuştur. 1900-1901 tarihlerinde İstanbul'da veba zuhur et- mişti. Nikol veba kültürü yapıyor ve fareler üze- rinde bu kültürleri tecrübe ediyordu. Verilen jurnalın birinde bir fareye veba aşılayar rak Yıldız'a doğru koyvermesi mümkün olacağıda zikredilmişti H Böyle o zamanki idarenin garabetine maruz kalan Nikol isyan ediyor ve İstanbul'u terkedece- ginden bahsediyordu. Bu sırada gene böyle bir hid- dete mağlüp olarak istifasını vermişti. İşte Nikol bu sebepten sekiz senelik bir gayretle kurduğu mü- essiseyi. terkederek Paris'e, ana müessesesi olan Pastör enstitüsüne dönmüştü. Nikol, tababette değil her şubede getirdiğimiz ecnebi mütehassıslarının en yükseğidir dinilebilir. Şe —3| NOTLAR |&s— X Reşat Feyzi son zamanlarda san'atte bir şe- kilcilik, bir gardrop düşkünlüğü olduğuna kanidir. Diyor ki «San'at çirkinleşmiye başlıyan bir yaşlı kâ- dın gibi süslendi, giyindi, kuşandı. Sân'at artık bir moda salonunda manken oldu.» * * *# X Vaktile osmanlı hükümetinin muhtelif me- muriyetlerinde bulunan Kont Leon Ostroroğ Londr&' da vefat etmiştir. Son eseri İmamı Maverdinin Cihadı Mukaddes'e dair yazdığı eserinin ingilizceye tercü- mesi idi, * * * Ye Dorkhayına göre sureti umumiyede san'atin sahası hakikatin sabası değildir. S.N.
