3 Mart 1932 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 20

228 SERVETİFÜNUN No. 1855—170 Hitler ve Almanya — 221 inci sayfadan mabaat — Almanya! Hürriyet için uyan! Bu, bir mabetten yükselen duaya benziyen satır ları gördükten sonra Vag olduklarını ve Alman yayı ihya edeceklerini iddia eden iile cilierin muvaffakiyetine itimat en kabil olmuyor. Hitlerin şahsiyeti ve telekkileri ne olursa olsun 65 milyonluk bir kütleye yeni bir çığır açmak için sahneye atılan bir fırkanın Allahtan yardım dilenmesi her halde muvaffakiyetsizlikleri sırasına kaydolunmağa değer bir noktadır. Açaba hâlâ bu mistik zihniyetin iflâş ettiğini anlıyamadılar mıf «Nationsl-Socialisme» cereyanlarına gelince; İlk hareketleri umumi harpte Almanyada vukua gelen büyük iktisadi paniklerde aramak lâzım pelir; 1923 ikinci teğrininde 1 dolar 4 trilyon 250 milyar marka bedel iken birdenbire Alman parası fırlamış bu ani değişiklikler milyonlarca kimsenin servetini batırarak perişan olmalarına sebebiyet vermişti, Bu mn eme tevlit ettiği mühim neticelerden biri de iflâs etmek tehlikesile birbirlerine sarılan bir çok a muazzam tröptler meydana, getir. mesi ibi. Netekim istatistiklere bakılınca Almanyada bulunan 116.000 sınai ve tiçari teşebbüsten 110. 000in sermayelerinin mecmu miktarının 24 milyar iranğa halbuki yalnız 6.000 müessesenin mecmuu #ermaye- sinin 180 milyara baliğ olduğu görülüyor. Yine aynı resmi istalistikler vergi ile mükellef 64.100.000 Alman vatandaşından 60 milyonunun vasati olarak günde 12 irank, 4 milyonunun günde 70 frank geliri oldu- gunu, ve yalıız geri kalan 100.000 kişinin Almenya- nın mütebaki servetini ellerinde tuttuğunu kaydet- miştir. Alman iktisat vekili (iş nazırı) M. Stegerwald da bu rakamları teyit etmiş ve 7, 8 milyar mark tutan bü servet sahiplerinin paraları Hollanda ve İseiireyo taşıdıklarını bildirmiştir. iktisadiyatına hâkim olan bu muazzam ime halkın mühim bir kısmının sefaletine, aynı zamanda piyasaya maliyet fiatı ecnebi memleketlerin ürdüğü fiattan çok yüksek mal çıkarılmasına sebep olmuşlardır. Almanyada buğün 6 milyon işsiz vardır; ve bu 6 milyon Haftada — ev kirası hariç — asgari 36 franga ihtiyacı olan 25, 30 milyonluk bir kadın ve çocuk kütlesini geçindirmek mecburiyetindedir. Bu sefalet işçi mahallelerini kasıp kavurmakta, her adimda bir yahudi müessesesinin ismile karşılaşılan Berlinin büyük ve süslü caddelerinde de tesirini gös- termekteğir. Bugun Berlin sokaklarında büyük lokan- te ve eğlence yerlerinin göz kamaçlırıcı vitrinleri önüne dolan, kaldırımlarda kibrit satarak: — İch hann nicht mehr!.. İch bann nicht. «İktidarım yok! Yapamıyorumi. diye inleyen üstü başı parça parça, korkunç bakışlı /zavallıların adedi büyük bir yekün teşkil etmektedir. Yine rakamlara gelelim. Bunlar memleketlerin termometreaidir. Ve Almanyada bu termometre hâaş talığın çok tehlikeli bir devreye girdiğini göstermek- tedir. Bir gazete geçenlerde Berlinde talebenin yarı- sının gabahları bir lokma ekmek yemeden mektebe geldiğini yazmıştı. Bazı işsizler ise hiç olmazsa ka- rınlarını doyuracaklarını ümit ederek gönüllü asker yazılmak istiyorlar. Diğer taraftan intihar vak'aları günden güne çoğalmaktadır. 1918de 100.000 nüfusta 20 intihar vak'ası kaydedilmişti. 1928de bu rakam 40 a, 1930 da 50 ye çıktı. Ümitsizler daima fevkalâde tedbirlere müracaat ederler. İşte National-Socinlisme gi bir sahada intiğar etti. Bir taraftan da Alm cümhuriyetinin desteği mesabesinde ii ein ie fırka sının BİYaSİ ve dahili muvaffakiyetsizlikleri Hitlerin eserinin &eri inkişafına yardım etti. Sosyal demok- ratlar mecliste hem radikal hem sosyalist rolü oyna mak istemekle kendi kuyularını kazımış oldular. Bu iki cepheli giyaset sosyalistlerle harbin tahrip ettiği Alman burjuvazisinin arasını açtı. Her iki taraf ta gayrı meranunlar listesine dahil oldu. İşte Hitlerin zemin ve zamana göre değişen programı bunların ideallerine hoş görünüyordu, Bunlara bir de büyük sanayi müesseseleri iltihak etti. Hepsinin hedefleri evvelâ bir yerde toplanıyordu: Tamirat borçlarını kaldırmak.. Bu her Almanın olduğu gibi bilhasas sanayi erbabının kurdukları bir emeldi. Bu maksatla, çelik kralı M. Voegler, M. Fliok, madenler müdürü M. Wiskott, kömür kralı Baron Von bhowenatein Hitlere büyük müzaherette bulundular. Milyonlarca para harcanarak propaganda yapıldı ve yapılmaktadır. Bu geniş mikyasta yapılan propagandalar şüphesizki tesirini gösterdi, daha da gösterecektir. Fakat bugün- den Almanyanın müstakbel şekli için tahmin yürütü- lebilir, Evvelâ aşikâr olen birşey varsa, o da bu vaziyette ne komünistlerin, ne de Nasitlerin Yar dar- bei hükümet bbüsünde bulunmıyacaklarıdır. Çünkü Hitler bugün Rayhiştağ'a girerse Almanyanın mukadderatına kahiren hakim olması işin meclisteki merkez katoliklerile ve mutedil milliyetperverlerle birleşmek mecburiyetindedir ki, bu da Nationale— Socialiste fırkasında çok fena akisler uyandıracaktır. Hitler de bunu anlamıştır. Ve kendisi için büyük ümit besliyen taraftarlarını şimdiden inkişarı hayale uğratmamak için ihtiyatlı davranacaktır. Çünkü bu- gün mevkii iktidara gelen bir Hitler ne harbe ne de ihtilâle yol açamaz. O da İngiltere ve Amerikadan yardım beklemektedir. Bu yardım gelecekmi! İngil- terenin karşı olan vaziyeti, daha doğrusu silâhları azaltma komisyonunda Almanyaya karşı aldığı cep heye bakılırsa Londra hükümetinden çok bir şey beklemek doğru olmas. Bilhassa İngilizler müfritler. den pek hoşlanmazlar, Amerika ise Avrupaya yardım kapıları kapamıştır. En son olarak bükümet taraf- tarlarının ümit pe yerler, Parisle Moskova geliyor. Paristen yi istememek hususunda Hit- ler'cilerin çok hakları siir Çünkü bir eek yardı. manlara şüphesiz ki çok pahalı: olacaktır. Bir Rusya kalıyor ki onun da ne eme slacağı yakında belli olacaktır. Netice olarak şunu söyliyelim: Ani hareketler bir milletin mukadderatında çok büyük ve hayırlı roller oynıyabilir. Fakat mütereddit ve Şuursuz lar gayeyi her an uzaklaştırır. Almanyayı ateşli, çalışkan, ve aynı zamanda koyduğu hedefe yürüyen bir gençlik ku tar. Mahmut Şerif AHMET İHSAN Mutbassı Limited —— ——— —