3 Mart 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNG SENE No. 28iu Sahip Vvi Basmuharriri VUNUS N A O İ İDAREHANESİ. Telgraf: İstanbul Cumhurıvet >jl Posta kutusu: N° 246 İ Başmuharrir : 22366 e ı e o n . T a h r i r mUduru v 2323® Idare müdürü 32365. Matbaa 80472 1 Cum Malî Vaziyet ve yeni bütçe Ankara 2 (Telefonla) He yeti Vekile sactt üçte Başvekilin riyasetinde toplanmıştır. tçti mada 931 bütçesinin mütebaki üç ayltğmda yapılacak tasarruf mes'elesinin konuşulduğu tah • min edilmektedir. Söylendiğine göre bu arada yeni memur tayinlerinin tahdit olunman, muayyen bir müddet için münhalâta yeni memur a Immaman da kararlasttrtlmtş tır. Heyeti Vekile bundan başka devlet sarfiyatınt da tahdit e decektir. Tahminlere göre bazı masrafların yapdman Vekâ letlere bırakılacak, bazıları da ancak Heyeti Vektie kararile yapılabilecektir. Heyeti Vekilenin mevkii tat • bikta bulunan bütçe hakkındaki kararlan derhal tatbik oluna caktır. Bir taraftan bu mesai devam ederken diğer taraftan Malî Komisyon da yaptığı tetkikat ile meşgul olmaktadır. Komisyonuny hemen bütün içtimalarında Maliye Vekili de haztr bulunmak tadır. Komisyon mesaisinin daha 10 gün süreceği tahmin edilmektedir. PERŞEMBE 3 MZRT 1932 ABONE ŞERAITI ! MÜDDET:\ TÜRKİYE İÇİN | HARİÇ İÇİN j • ; Seoeliği * 1400 Kr. | 2700 Kr. : j i 6 Aylığı : 750 Kr. <. 1450 Kr. : : 3 Aylığı • 4 0 0 Kr. : 800 Kr. • i * A y i ı ğ ı : 150 Kr. : Niishası her yerde = 5 Kuruştur = Hem harp, hem de sulh müzakereleri Gene buğday üzerinde: Bir taşla iki kuşî îkinci senedir şikâyet mevzuumuz olan buğday fiatınm düşüklüğü keyfiyeti, halkının ekseriyeti çiftçi olan m<*mleketimizde ehemmiyetle nazari dikkate alınacak bir mevzudur. Köylü için bir okka buğday bir kibrit kutusuna ya teadül ediyor, ya etmiyor. Bunun haddi zatında acınacak bir şey olduğu meydandadır. Şükürİer olsun ki Türkiye köylüsü yalnız buğday istihsa! etmez. Diğer mahsullerimiz de dünya buhranın dan gayrimüteessir değillerse de yer yer ve iklim iklim istihsalde tenevvü bizde vaziyeti ölmekten kurtaran bir keyfiyettir. Yoksa işimiz şimdiki halile yalnız hububata ^alsavdı coktan büyük bir çıkmaz önünde bulunur • duk. Bununla beraber artan müşkülât muvacehesinde çareler aramakla meşgulüz. Bizce bizim çarelerimiz kendî dertlerimizdedir. Buğday para etmediği için Türk köylüsü derttedir diyoruz. Türk köylüsü dertte olduğu içm Türk ticaretinin durgunluğa düsmüş olduğunu görüyoruz. Bu vaziyette çare kendi kendine görünüp durmuyor mu? Türk köylüsünü kolundan tutup biraz kaldırırsanız şimdiki vaziyetin berakis olabileceffi kâfi bir vuzuh ve sarahatle anlaşılmıyor mu? Türk köylüsünün elinden nasıl tutulabilir? Isrihsaline kıymet vererek tabiî. Memleketimizin teşekküre lâ yık olan mütenevvi mahsulleri icinde buğdayın mevkii fazladır. Türk köylüsü iptidaî miotedaî buğday zeriyatına an'ane halinde fazla kıymet veren bir halktır. Halbuki bugün Türkiye'de buğday en ucuz meta ve ekmek ucuzun ucuzu bir gıda halinde bulunuyor. Köylüye göre bir okka buğday 100 paraya ve bir okka şeVer 60 kuruşadır. Baska türlü ifade ile köylü bir okka şeker almak için tam 24 okka buğday vermelidir. tki gıda maddesi arasındaki bu nisbet veya nisbetsizlik bedaheten göze çarpacak kadar açık değil raidir? Ihtiyacı ne kadar basit olursa ol»an bir köylüiTÖn «enede hîç olmazsa Çin ordusu yeniden "10,, Devlet sarfiyatı tahdit edilecek, kilometre geri çekildi! münhalâta memur almmıyacaktır Japon'ların «Chapei» i zaptettikleri söy.1 [eyeti Vekilede dün 931 bütçesinin mütebaki üç ayın, leniyor Yeni başkumandanın beyanan da yapılacak tasarruf hakkmda görüşüldü î İhtikâr komîsyonunda.. Vilâyette müteşekkil komisyon dün kahve ihtikârmın tetkikîne başladı Şeker mes'elesi MaHkemeve intikal Vilâyet Mektupçusu Osman Beyin riyasetinde müteşekkil komisyon dün den itibaren kahve ihtikânnı tetkika başlamıştır. Komisyon Ticaret Odasmda çalış maktadır. Dün Ticaret Müdiriyeti U rafmdan isimleri bildirilen tacirler birer birer davet edilmis, alış ve satış muameleleri tetkîk olnnmuştur. > Komisyon cumartesi günü işini bitirecektir. Hariciye Vekili T. RüşKi Bey bugün Ce nevre'den hareket ediyor Ankara 1 Hariciye Vekilimiz Tevfik Rüştü B. martın üçüncü günü Cenevre'den hareket edecektir. Tevfik Rüştü B. Bulgar Başvekili M. Musanof f'un daveti üzerine Sofya'da bir iki gün kalrnağa karar vermiştir. Bu ziyaretin Balkanlardaki anlaşma mes'elelerile alâkadar olduğu, bu meyanda Yunanistan ile Bulgaris tan arasındaki ihtilâf ların izalesi için d« sarfı mesai edileceği tahmin olunmaktadır. Cemiveti Akvam bir Mütareke aktini istiyor bir tki okka şeker kullanacağını kabul etmek muvafıktır. Buğdayla şeker arasında esasen büyük bir fark olmamak lâzım gelirken köylünün kendi bttğdayına nisbetle şekere bire iki üç yüz fazla vermesi elbette doçru bir şey değildir. Bir kutu kibrhin malivet fiatı on para bile olmasa gerektir. Köylü buna mukabil lâakal bir okka buğday vermek mec buriyetindedir. Bu vazivet karşısında ortada eşya fiatları noktasından ıslah olunacak bir kargaşalık bulunduğuna hük metmek zaruridir. Denebilir ki: O halde buğdava nisbetle pahah olan şeyleri ucuzlatmak çaresine bakalım. Esasen yanlış olmıyan bu fikrin tatbikı zamana muhtaçtır. Her balde onu hemen icra etmeğe imkân yoktur. Çünkü bu fiatlarm mühim bir kısmı kamınlarla ve devlet bütce»üe alâkadardır. O halde geriye şu kalır: Mademki o olmıyor, buğday f iatlarını yükseltelim! Hakikaten işte filhal yapılabilecek iş te bundan ibarettir. Bueday fiatı iki maksatla yüksel • tilebilir: 1 : Köylüye biraz fazla para verebilmek için, 2 : Bütçe vaziyetinde husulü inatlup salâhı bugün için müracaat olunabilecek yegâne memba üzerinde temin etmek maksadile. Bugün vasatî olarak büvük merkezlerde buğdayın okkası 5 ve ek meğin okkası 7 kuruşadır. Bu memlekette 18 kuruşa ekmek yenilmiştir. Bugün dünyanın Fransa, İtalva, Yunanistan gibi az çok buğday istihsalüe de alâkadar memleketlerinde ekmeğin okkası değil kilosu 19 kuruşadır. Türkiye'mizde ekmeğin okkası 12 Kuruş olursa bu hiç bir zaman fazla bir külfet sayılmaz. Müstehliklerin böyle bîr vaziyetten fazla sikâyet edeceklerini tasavvur etmemelidir. Buırün köylü aleyhine yok pahasına ekmek yiverek yarın tamamen ekmeksiz kalmak tehlikesinde bulunduğumuz düsünüiürse bövle korkunç bir akibetten tevakki hesabma herkesin bu fazlalığa hatta tehalükle taraftar olacağını muhak'iak sayabiliriz. Türkiye'de ekmek 12 kuruşa de mek, fiatı şimdi o da merkezlerde 5 olan buedayın 10 kuruşa çıkması demektir. Bu fark bütün Türkiye'de Iâakal 60 milyon lira gibi büyük bir yekun arzeder. Bu paranın yarısını köylüye vermek, diğer yarısını bütjçeye tahsis etmek mümkündür. Belediyenin yaptığı tetkikat Belediye, gıdaî madde fiatlarını yükseltenler hakkmda tahkikat yapmak tadır. Bu hususta Belediye reis muavini Nuri Bey şu izahatı vermiştir: « Şeker, pirinç, kömür ve saire fiatlarını tetkik ediyoruz. Bu kabil esya nm fiatlannı gayritabiî şekilde yükseltenler hakkmda şiddetle hareket olunacaktır.» Diğer taraftan gaz ve benzin fiatları üzerindeki tetkikat ta devam etmektedir. Tevfik Bey geliyor Tahdidi Teslihat Konf eransînda murahhasımız Riyaseticumhur KâHbi Ümumisİ Tevfik Beyin bugün şehrimize avdetine intizar edilmektedir. So>ı gunlerde fiatları yükselen ve bu hu • susta tahkikat yapüan bir bemin satış noktası pılmadığı hakkında tetkikat icra eden komisyon, mazbatasını Müddeiumumiliğe vermişti. Müddeiumumilik, bu maz bata üzerine Alpullu fabrikasını mah Mabadi var Tütün inhisarı Verilmiyor! 250 milyon dolar alınacağı tekzip ediliyor Ankara 2 (A.A.) Tütün tnhi sannm bir ecnebi grupa devri mukabi linde 2S0 milyon dolarlık bir avans almacagı hakkmda bazı gazetelerde intisar eden haberlerin külliyen asılsız olduğunu Anadolu Ajansı beyana mezundur. Şeker mes'elesi mahkemede Şeker fiatlannda ihtikâr yapıhp ya Kış devam edecek!. Fatin Beye göre, 15 marta kadar soğuklar şiddetini muhafaza edecek Harp~sahasına Tıar%ket eden Japon tayyarecüerinden bir grup hareketlerinden evvel mi kilometre geri çekilmek sartile Japonya da askerlermi geri alacak • tır. Bunu yeni başkumandan Jenera! Shirakavo dahi teyit etmiştir. Şanghay cephesinde Japon kara, deniz ve hava kuvvetlerinin müte • Harp sahasından dün gelentel• merkiz ve kesif ateşi, Çin siperleri ni altüst etmiş, KiangSian, VuSung graflar şunlardır: hattını insan barınamıyacak bir hale Londra 2 (A.A.) Londra'da getirmiştir. Çin'liler, bu iki noktayı Çin'lilerin bütün cephe imtidadınc* terkettikleri gibi gerek Mareşal çekilmekte olduklanna dair Tokyo** ŞangKayCek kıt'aları, gerek Jene dan mevrut resmi haberler alınnuş • ral Çay kuvvetleri, ilk hattan takritır. Çin ordusunun ricati bu sabaK ben on kilometre garpte kâin mevzi başlamış ve Küı Chan ile San Kiang lere çekilmişlerdir. Şimdilik cephede istikametine teveccüh etmiştir. nisbî bir sükun vardır. Harekâtın tarzı On dokuzuncu Çin ordusınıdan •• inkişafı bir iki güne kadar belli ola*ir »HiUn zabitler bu ricatîn Çin jecaktır. neralları tarafmd.n istenilen takvfre Şanghay cephesindeki yeni hâdi kıtaatınm gönderilmemesraden Den selerden biri de, Japon kuvvetleri gelmis olduğunu söylenıektedirler. nin yeni başkumandanı Jener&l Diğer taraftan, Şanghay'a JapMİ Shirakavo'nın varifeye başlamış oltakviye kıtaatı çıkanlmış olduftl f masıdır. ihraç hareketi esnasında bu InmretJapon'lar Mançuri'de gerek harp lerin hafif zayîat vermis bulund'alc • hareketleri, gerek şarka mahsus dip lanna dair de reami malumat fel > lomatlık usulleri sayesinde kolayhkla miştir. ilerlemişler ve aşağı yukarı kan dökCenuba doğru tevcih edilen talrvîye kuvvetleri Çin'lileri mevıiletini meden koskoca bir Mançuri'yi yani tahliye ve ricate icbar eyiemişler . Fransa ile Almanya kadar geniş bir dir. mıntakayı işgal altına almışlardı. Fakat Şanghay'da iş o kadar kolay Çin'lilerin muntazam bir halde ve olmadı. Japon'lar, bir aylık mü evvelce ihzar edilmîş mevzilere çetemadi gayretlerle nihayet Çin rephe kilmiş olduklan zannediliyor. sini biraz geri sürmeğe muvaffak oJapon'ların Chapi'i zaptettiklerrâe labildiler. İlk gelen fırka kuman • dair olan haberler teyit edilmeraiştir. danı değiştirildi. Yeni kuvvetlsrle beChanghai 2 (A.A.) Voosung raber, daha büyük rütbeli bir jenemıntakasının Miao Tching Tchan ral kumandayı ele aldı. O da kâfi mevkiinde bulunan Mareşal Tcbanggelmediğinden yeniden yardımcı kuv KaiChek'in 88 inci fırkası bu sabah saat 2 de 19 uncu Canton ordusunun vetler gönderildi. Ve umura kumandanlığa da bir rütbe daha yüksek bir garbinde 10 kilometrelik bir ricati icap ettirecek şekilde mçvzilermi jeneral tayin olundu. Jeneral Shirakavo, Japon kuvayi »eferiyesine tayin terkeylemştir. olunan üçüncü kumandandır. İmtiyaz mıntakasının cenubundakî Nantao garnizonunda bulunan Çin İngiliz Kent zırhlısile, Cemiyeti Akvam salonlarında açılan sulh mü kuvvetleri de ayni zamanda ChanghaiHang Tcheou hattı üzerinde ricat zakerelerine gelince, bunlann esaslı etmektedir. bir neticeye vardığına ve Japonya'Çin'liler, KiansrWan'dan buranın nm Şanghay'ı tahliye etmeğe razı olşimaü garbisinde YangTche üzerinde duğuna dair bir çok haberler gel ( Mabadi 2 inci sahifede > mektedir. Çin'liler, Şanghay'dan yir Oün gelen telgraflar Gazi Hz. ve Suriyeüler Halep'ten bildirüiyor: Irak Kralı Faysal Ankara'yı ziyaretleri ve Gazi Hz. tarafmdan kabul edümeleri münasebetile ahnan filim burada bir kaç gün evvel gösterilmeğe başlan raıştır. Filmin gördüğü rağbet tahminin çok fevkindedir. Sinemada yer bulmak imkânsız bir hal almıştır. Halk Gazi Hz. nin perdeye akseden resimlerini her defasmda şiddetle alkışlamaktadır. Hatta alkışlıyanlar arasında Fransız neferlerinin de bu lunduğu görülmektedir. Suriye hal kraın Türk Cumhuriyetine ve onun Büyük Reisine karşı gösterdiği alâka emsalsizdir. Mr. Grew veda ediyor ^H Onu teşyi ederken hakikî bir dosttan uzaklaşmanın teessürünü hissediyoruz Ankara 2 (Telefonla) Hüku meti tarafından Tokyo sefaretine tayin olunan Amerikan sefiri Mr. Grew burada veda ziyaretlerini yapmaktadır. Yarın akşam Ankara'dan hare ket edecektir. Falih Rıfkı Bey iHakimiyeti Milliye» gazetesinde bu münasebetle bir başmakale yazmıştır. Başmakalede ezcümle deniyor ki: «Mr. Grevr'i teşyi ederken hakikî bir dosttan uzaklaşmanın derin te essürünü hissetmekteyiz. Büyük harp zamanı Türk'ler aleyhine yapılan şıddetli ve cevapsız propagandanın bütün Amerika havasmı zehirlemiş olduğuna şüphe yoktur. Mütarekenin başmda Türkiye'ye karşı en teneffüs edilmez, en bulanık hava o idi. Vazifelerini hükumet ve vatandaşlarına hakikati anlatmakta bulan ve genç Amerika idealizminı temsil eden Amiral Bristol ve arka daslarile Mr. Grew ve arkadaşları bu haksız düşmanlığı kökünden ülip g'dermeğe muvaffak olmuşlardır. Mister Grew Cenaplanna kalplerı ' A lon sonra Utanbul sokaklarından intibalar: Birbirlerine tutünarak yürüyea tki hanım ve kayarak düşen bir adam purlar üç buçuk saat, Kadıköy ve Bir kaç gündenberi devam eden Boğaziçi'ne işliyen vapurlar da iki kar fırtınası evvelki akşam bir den bire şiddetlenmiştir. Sabaha karşı tipi saat kadar hareket edememişlerdir. Hava öğleden sonra yavaş yavaş açhalini alan kar dün öğleye kadar deniz münakalâtını katedecek derecede mıştır. Liman ve Tahlisiye idarelerine fırartmışhr. (Mabadt 4 uncü sahifede) Dün sabah Adalar'a işliyen va ımıııııııııııımıımmııııııııımııııııııııımııııııııııııııııııııııııınııınımııiimııııııııııııımııı ıııııııııııınııııııııuııııııııı ıııııııııiıııııııııııı den sekteye uğramıyarak normal bir Eğer köylü buğdayını şimdilik 56 şekilde inkişafını temine medar ol kuruşa satabilirse iştira kuvvetini kazanır, mevcut buhran azalır. bütün mak itibarile gene buhranı azaltır. piyasalarda o nisbette faaliyet başlar. Bu bugün için bir taşla iki kuş vurmak demektir. Devlet bütçesinin 30 milyon ka YUNUS NADİ zanması ise umumî faaliyetin bu yüz Nalife olmağı kuran: " > Bir Meclisi Meb'usan reisi Meclisi Meb'usan reislerimizden biri Cumhuriyet idaresini devirip Halife olmak istiyordu. Hilâfet peşinde koşan bu reis kimdir ve nasıl Halife olmak istiyordu? Pek yakmda kendi el yaztlarile Imerika'nın Tokyo sefaretıne tayin edi len Turkiye'nin ve TurKlerin guzide dosttı Mr. Greıc Cc ^vları mizde asla boş kaîmıyacak olan bir muhabbet köşesi ayırmışızdır.» "Yeni 6ün,, de okuyacaksısız!