21 Ocak 1932 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 12

124 SERVETİRÜNUN No. 1848—103 Madenlerin izabesine mahsus büyük fırın Erimiş mahlâtların nakli Aksayışarkta Sinai İnkişaflar. , Bon defa yaptığım Şark seyyahatinden yeni dön- müştüm. Zamanımızın bedbin fifosol ve müerrihle- rinden olan bir arkadaşım bana şu suali sormuştu: « Şarkta ne var ne yok bakalım?! » Bonra snalinin cevabını gene kendi vermişti Birçok budalelar ve fabrika bacaları» Bi- rineişine dikkat etme- dim, fakat arkadaşım ikincisinde çok isabet göstermişti. Şarkın O Ayrapada nihayetini teşkil eden Port-Said ve Bü- eyşten tutunda ta Tokyoya kadar Bom- bay «Kalküte, Mad- Şanghay da arkada- şımın dediği gibi bir gok fabrika bacaları, adeta « Musme » yi güselleştiren mücevherler gibi, gark semasını tezyin ediyorlardı. Fakat asıl bunların toplu halde görüldükleri yer Aksayı Şarkın en ucudur. Japon içdenizins girildiği vakit bütün ufukların ince Jamshedpur fabrikalarından birinin dahili manzarası — Mlustration'dan — ve siyah çizgilerle taranmış olduğu görülür. Velhasıl Aksayı Şark bir tabirle hülâsa edilebilir: yüzlerce, binlerce, hattâ yüzbinlerce fabrika bacası. Geminin güvertesinde bile japonkâri paravanların arkasında şırınga tedaviside yapan cerrahlar, nişter- leri ve termemetreleri ile hasta muayene et- miye müheyya hekim- ler, Müttehidei Ameri kadaki meslektaşlarına tag çıkartacak derecede eşya arıyabilen gümrük memurları fabrikaların teşkil ettikleri dekoru itmam ediyorlardı. Bu dekor içinde asriliğin de fevkinde bir hal nazarı dikkati celbediyorda : Kadın tramvay biletçil- eri ve birahane garson- ları. Bundan başkan her yerde Anglo-Sakson ırkının soğuk tebessümü karşısında sanırkın neçeli tebes- sümü göze çarpıyordu. Nihayet bütün bu fabrikaların ve hulkın üstünde