10 Eylül 1931 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 7

e ik No. 1830—145 SERVETİFÜNUN itiraf etmelidir. Lâkin butada üvtist rubuna dalin büyük bir ehemmiyet verilmiş, teknik doğrulükla mü- siki istidadı dalın keskin bir hüdutlü aytılmış bulu nüyör. Nilhüyet şiirde teknik famamile teli bir ehemmi- yeti haislir. Lisan, san'atin öyle bir aletidir ki onu her insan hemen müsavi derecede kullünubilir. Olen olsa tiyatro için sahne teknikinin İcap ettirdiği şey- lere aşın olmak faydalıdır. Mahir teknisyenlerin ti- yatro eserlerinde muvaffak olmasi ihtimali pek aydır, fakat #ahne Kabiliyetile de kıymelli wserler vücuda getirmenin mümkün olduğunu bize edebiyat tarihi isbat, eder. Bu itibarla diyebiliriz ki teknikle alâka dar olan estetik, şiir ve edebiyatin ancak tali bir ehemmiyeti hnizdir halbuki plâstik sün'atlerde ve musikide telnikin mühim bir mevkii vardır. Bununla beraber ameli ehemmiyeti ne ölüran olgun bu nokta estetik meselelerinin merkezi prensipine tosir elinez, Artistik yaratıcılıgın muharrik prontiplerinden ziyade sadene harici ifadelerine temas eder. Tareii beya tah- Mi esiedik bilhassa bi mubarrik prensiple alâkadar ölür ve bütün faliyetler ba mihver etrafında birikir, Bir cihetten artistik yaratıcılığın bangi gersitten ilham aldığını bulmaya çalışır, diğer cihetten tekam: mül etmiş, vüende gelmiş olan #aalısallerin cemiyete nasl tesirler yaptığımı izah eder, Bu manada müte- fekkirin tetkik sahası san'alkürin şuurunu, kültür dere- cesini ve devrin hansi gevklerini ibtivu eler, Bu suretle estetik, psikoloji, tarih ve sösyolojiye İstinai eder. Filhakika kerhangibir san'at. eserinin talmin- kâr bir vukufla anlaşılması için psikoloji ve hüsusile söğyoloji metotlarının terkibi ve imtizuci en midssir bir vasıtadır. Estetikin metüt ve gayelerine İstinat eden bu tel riklerden sonra san'atkirların içinde yaşadığı âlenti görüş ve gösteriş itibarile de farklı temüyüller tugi- diği biliyoruz, San'at bize neyi ifade etmeli ve önun hududu ne olmalıdır? Burda noktainazarlar çarpişız yor. İdealizm O ve onun sntitesi olan rexlizm cere: yanları ortaya çikiyor, On dokuzuncu wirda bilhassi, göze çarpan bu san'at çığırları köklerini çok derin gayri meşur ihtiyaçlardan almış ve tarihi, içlirimi şeraitinin muhasalası halinde bugünü yaralmığlır, Bün'atin esas karakteri üzerindeki israrlarını mite madi aksülümellerle itidale ve muvazeneye doğr yaklaştırın. bu iki ököl idenlist ve roglist sürat wimosferleri bir noktuinazardan din ile ilmin san'atin müşkesi altında bir vuruşması, geniyetle İmanın, arzı ile inikânin tarihi bir vasatin carpışmasıdır. Ru iddi: alar çök kisa olarak hatırlıyahın.» « San'at insani ruhun en hassas derinliklerini İn- kişal etlirmeli, içinde yaşudb&ımız âlemi olması Yizem geldiği gibi göstererek bütün insanlık varlığın daha gül tevellilerine kadar yükseltmeli, bize daha sâf, daha temiz olmak ihtiyacını vererek bu ihtiyacı tatmin ettiğini bize hissettirmelidir. Wu suretle insanlar ha- yatın müşterek vazifelerini yaparken kendilerini çok kudretli ve canlı bulacaklar ve yükseleceklerdir. » Realisrlerii iddinsi da umumiyetle şw vuktada beksif olunübilir; San'at, âlemi olduğu gibi gösterecek: tir. Artistin en büyük kıymeti hayatı en ince bir e) in — eş Kalamışta mehtap 4 Ay erimiş bir gümüş. Bu, sihirli bir rüyü., Kalamışta bu mehitip bata böyle göründü. Esrürongiz kanatlar saçlarıma süründü Bir huyal âleminde yanıp sönerken kanım. Kanat açnmş bir Kiş andırah bir yelkenin Engine doğru #esgiz akışı şale Şiir. Şiir, siir, bep giir. ya şiirin ahengidir Bir sonsuz heyecanla dolup boşalan ergin. Ey gi güzellik, ey ilahi Kalamış! Sevda neşideleri yükbelirken koynunda, Hangi bir ilâhenin şi kollarım boyunda. Halkalanıp kalarak gelmeden geriye kıy, kı Mavi giyen Arlomiz endamlı o kadın Veri Yoken cugin bakışlı şu sarışın Zühre m Silecek söyle benim gözümdeki benii Sordüü mu yıldızlara Aşina olmadın m başıma ihtiyarlık bir beyaz taç atmadan Kızıl dudaklarından, ey gilzel, bir daha spy! alm istiyorum güzelliğin doldürsün Gözlerimi ölümün elleri kapatmadan, U8/'1931 Moda Pala Yahya Saim dikkat ve sadakatle müşahede ve temali edebilme. sindedir. Kudretli bir san'at adamı yatın nefret veren, Giksindiren hadiselerinden aldığı mulzeme İle bile derin ve müessir neticeler yaratabilir.» Şu iddinleri en bariz noktalarından. yakalıyan kısa fikirlerin içine sığdırmınya calıştığini şeniyetçi mektep ghdece güzel eserler verinekle kulu çok küvvetli felsefi bir zihniyet ve tutinkâr irahlarla terini müğslan etmiştir, | İdeâlist ve redlisi ceteyanlar mitenkip üesillerin kafasında, bir sentez İalinde birleşmeye ybarat a ve sembolizm doğmuştur, Resimde ve şiirde sembalizm, afaki alarak hariğle mevcitt bir meva sndece dns d vir edilmesitderi dahu başka bir ibciyacı tattnin, odi. yur. Şekillerin ve kelimelerin içinde yeni bir unsur teşahhus ettirmek ve muayyen kültürü alınış olanlar rm Bassasiyetinde canlanıbilerek bir xeyile ifade etimek sembolist san'atkârm gayesi olacaktır, Sembo- izm battal ve basma kalip şekilleri kırmiş, ruhun müphem hassas noktalarını giden esrarlı bir yol bul müş oluyor. Bembolist twlâkkilerden sonra 0 çıkan öm prassioyizim, avtitin Ber ah aldığı intikalir bütün safiyet ve tamamiyetile eser haline koymasını , bir ihtiyaç olarik görmektedir. Umumi bir bu hareketler, sah'atin vasıtaları, aletleri içine g Hayata henüz tadılmanış bir şekil veren, unu