16 Nisan 1931 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 2

UYANIŞ No. 1809—124 MATBUAT HATIRALARIM — Üçüncü Kısım — II Enver Paşa ve önün Berlin ateşteliğinden kalma KAİSER aşkı — Kapiinlasyonların ilk kaldırıldığından Alman elçisinin coşğunluğu — eki Vezirlerin sükülüu — Hakla ve Rıfat Paşnların celadeti — Padisahı ve Enver P Büyük harbe bizim girişimizde en yüksek rolü hiç şüphesiz FHuver Paşa oynamıştı; Enver Paşanın merkezi devletler tarafına olan meyli dahi hiç şüphesiz onun Enver Bey iken Berlin askeri ateşeliğinde olduğu vakit doğmuş idi. Harbiye mektebinden Erkânıharp çıkıp 1908 senesinde Rumelide kaynamağa başlayan ihtilâ| hareketleri atasında bulunmuş olan bu genç zabitin eski Avrupanın kanek siyaseti hakkında tabii bir fikri yok idi, Enver ve Niyazi isin- İerinin meşrutiyet ilânında kazandığı parlaklık bu asker ihtilâlayı sarhoş etmiş idi. Hele Osmanlı İandanına damat olduklan sonra dalın giyade hırsı coşmuştu. İşte böyle şaşkın ve coşkun olarak Berlinde bir kaç sene askeri ateşesi olarak yaşaması onu catıdan ve gönülden Kaiser siyasetine aşık yapmıştı. O artık bütün Avrupayı Alman İmperetorluğu güzelliğile gö- rüyordu. İmperetorluk siyaseti Finverinnazarında dünyanın en küvvetli ve zalerli yolu idi. İşte bundan dolayıdır ki 1912 de Babiâli baskının yapan Enver Paşa Harbiye Nazırı olunca dev- İstin tekmil siyasetini Almanya tarafına çevir- mişti, 1914 cihan harbi meydan aldığı zaman henuz merkezi devletlerle hiç bir müahedemiz mevcut olmadığı halde Enver Paşanın siyaseti galebe ederek bizde seferberlik ilân edilmiş, Akdenizdeki alman zıılılarımın Çanakkaleye İücisına müsade olunünş ve bu gemiler bizim donanmaya iltihak edilmiş idi. Bu gıhliların kabul ve güya satın alınmış olması ile biz cihan muharebesine karışmış bulunuyorduk. Seferber: Hiğimizin ilânından bir kaç av sonra dahi, hatıratımın ikinci cildinin en sonunda suretini neşreylediğim Enver Paşanın gizli emrile alnan Amiralı Süchkon zıhllarla Karadenize çıkıp Osmanlı İmperetorluğunu filen muharebeye — sokumuştu. : , 1öiüte ki Osmanli hüküneti kabinesinde bulunan, Bahriye mazırı Cemal Paşınm hatıratı ve daha sair (neşrolunan eserler imharebeye şa beyannameleri karışısımızın Enver Paşa ile diğer üç mayırdan başka kimsenin haberi olmadan yapıldığınıanlatır. Burdan dolayıdır ki kubineden Maliye, Naha, Zirant ve Posta Naziırları istila ettilerdi. Bu Nüzırlardan tanıdıklarımdan duyduğun çek sağlam, haberlerle bilirim kt almanlar bizi bü mülarebeye soktukları halde henuz elimizde bir wuahede mevent değil idi. Hattâ selerber- ğimizin ilânmı müteakip Osmanlı kabinesi ille iş olarak asırlardanberi Türklerin baş belasi olan Kapitolasvonları bir beyannanie ile iptal eyledikleri gün Osmanlı hükümetine karşı en şiddetli davranan diplomat alman elçisi Wan- genheim Olmuştu. İngilizler ve Fransızlar protostu ile mukabele edip kapitolasvon saye- sinde yaşayan postahanelerini bile kapatntıştı iakat Alman elçisi bu hareketimizi kabul edemiyece- Gini çok sert lisanla söylemişti. Bunu da ben istiin eden Nazırlarımızdan öğrenmiştim. Diz muharebeye İilen yirdikten ve bir gizli müahe- de imzalandıktan sonra Alnian devleti ile onun elçisi Osmanlı devletine zaherde bir müttefik muamelesi vapmağa başlamıştı. Tarihimizin ve mevendiyetimizin en tehii- keli günleri vaşanır ve millet müthiş bir mu- hareheye karişırken bu karırı üç dört Nâğtirin vermiş olması 1914 senesindeki Osmanlı siya- setinin ne öyüncak olduğunu anlatmağı kâfidir. Sarıy ve Padişah vok gibi idi. Ayan Reisi meşhur Sadarazım Süit Paşa otuz sene Abdülhamitle ve sonra ittihatşılarla oynadığı iki vüzlülükte devam öyliyordu, Saraydan tüşme (Oba Sıdirazamı o weşrutiyet ilânında vakından görüp eyi tammış idim. Saray Ve Bahli siyasetinin iç yüzünnden hiç haberim olmadığı halde Sait Paganın görünen hârcket- İerinden bu adama hiç bir suretle emniyet edilemiyeceğini hisetiniştim. Meşrutiyetin ilânı da gördüklerimi yazarken anlattığım üzere Sait Paşa 10-23 Temmuz inkılâbından dört gün evvel Sadarazımlığa, Rumeli ihtilâlini bastırmak Şey Yes