5 Ocak 1931 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

Berlin mektubu ALMANYDA TÜTÜN VERGİSİ TATBİK OLUNDUKTANSONRA Berlin — Almanyada Türk ticaret odası Almanya ile tütün ticaretimizi alâkadar eden bu iş- ler hakkında son raporunu neşr- etmiştir: Almanyada tütün vergisi ta- dilâtının tesirleri, Tütün vergisinin teştidinin bir çok sizaret ve puro fabrikaları- nın tatili faaliyet edecekleri yo- mev- cuttur. Almanyaya tütün sevke- ve neticesi olarak Amanyada lunda umumi bir kanaat den ecnebi memleketlerde bilhassa Hollandada ihtimal verilmekle v: Brezilya bazıları © hükü. Almanya nezdin. metlerinden de diplomatik teşebbüsatta bu: lunulmasını — talep Ancak mebhus tedabirin evel. emirde mali mahiyette bulun- ması ve hi ici ticaret siyaset ile doğrudan doğruya münase- dolayısile bu bettar olmaması teşebbüsatın Almanya hükümeti tarafından hazarı cağı varit değildir. Vergi tadilâtının sizaret ve ne derece artırdığını aşağıdaki rakkamlar puronun mamuliy: göstermektedir: İsi nisbeti yüzde Şimdiye kadar Ti. zon tütünü için Okilo (başına a ve ii 304 (040-140 Florin fiyat tediye uro , 64 | olunmuştur. 289 balya “Bulgar! Sigaret | 46,60 52,57 İmahmln suna 024-0 25 Hariçten ithal edilip puro imalinde kullanılan tütünün bir kilosundan istifa edilen vergile- adar 4,23 birinci kânun rin mecmuu şimdiye mark tutarken 930 dan itibaren 7,54 iblâğ edilmiş olmaktadır. marka rin bir kilosundan alınan vergi ise 19,83 marktan 23,68 marka tütün çıkarılmıştır. Yeni kanununun fabrikalar için en ziyade şikâyeti mucip olan cihe- ti gümrük resminin tezyididir. Zira bunu imalata başlama- dan tediye etmek lâzımgelmek- tedir. fabrikaların © muhtaç oldukları : Balıkesir 1930 Si # istihsalâtı Balıkesir ticaret odası tara- fından yapılan bir istatistiğe gö- re Balıkesirin 930 senesi istih- salâtı şudur: Safi pamuk 196380 kilo, pa- muk çekirdeği 857666 kilo su- sam 15380 kilo, afyon41665 kilo, haşhaş tohumu 794840 kilo, ka- buklu badem4487 kilo, kabuklu ceviz 7632 kilo, ipek kozası 20000 kilodur. Kaçak sigara kağıdı istikşafata yeniden ( başlana- Seniçeli 1 him ve arkadaşı) caktır. Nazif — ofendilerde, kaçak al sigara kâğıdı. bulunduğu Zavallı yavru hakkında zabıtaya yuku bulan ihbar üzerine polis taharri me murları tarafından tahtı tarassu- da alınmışlardır. Dün Fehim ve Nazif efendi- ler memurlar tarafından Kemer karakoluna celbedilerek üzerleri tabarri edilmiştir. Taharri neti sesinde üzerlerinde beş kutu ka şak sigara kâğıdı bulunmuştur. Nazif efendinin evinde yapılan taharriyat netivesinde de üç kilo kadur kaçak tütün bulunmuştur. Kaçakçıların her ikisi haklarında kanuni takibat “icrası için müd delumamiliğo tevdi olunmuşlar- dır. Kaçak sigara kâğıtları ile tütünlerde tütün inhisar idarsine teslim. olunmuştur. i buna iracatla- rının tenakus edeceğinden telaş etmişlerdir. tibara alına- a edilen verginin mamu- lânın perakende satış fiatlarına kânun Siga- ret imalinde kullanılan tütünle- Sermayesi az olan küçük! tütünleri gümrükten geçirebilmek için para bulabilecekleri meşkük- tür. Binaenaleyh son zamanlarda adetleri esasen azalan alıcılar daha ziyade tenakus edecek, it- halâtın büyük tröstlerin elinde temerküzü © yolundaki kuvvet kesbeyliyecektir. Hamburg piyasasındaki vaz- iyet, cereyan Hamburkta verginin tezyi ne rağmen ham tütün üzerinden haylı muamelât olmuştur. Fab- rikalar bittabi mümkün mertebe müçtenip (davranmışlar ve en mübrem ihtiyaçlarını tatmin et- mekle iktifa eylemişlerdir. Aynı ticaretzamanda birinci nevilerden zi- -İyade orta ve aşağı nevilere alâ- -İka gösterilmiştir. Diğer taraftan Hamburg £ piyasasında ecnebi memleketlerinden talep vaki ol- muştur. Mamafih satıcıların yüksek tlar istemeleri dolayısiyle pek gok alış veriş yapılmamıştır. Son zamanlarda yapılan bazı iİmüzayedelerde elde edilen fiat- lar bervechi atidir : 4 B. kânun da 166 balya su hum tütünü kilosu 0,50-1,50 flo- rine satılmıştır. Diğer bir mü- zayedede 170 balya kuban malı kilosu 0,35 - 1,00 Florine elden çıkarılmıştır. 86 balya Maykup tütünü ki- losu başına 0,8-1,45 Florin | fi- yatla satılmıştır. 16 balya Trab- ti lü için kilosuna 0,24-0,25 fiyat temin © olunmuştur. 657 balya maykup-Kuban tütü- nü kilo başına 0,4010 sente satılmış.32 balya Makedonya Lon- gas ve Tağova mahsülü, 269 balya yunan volosmalı, teklif edilen fi- yatlar kâfi görülmediğinden, mü- zayededen geri alınmıştır. Müzayede ile tütün satmak isteyenlerin bir çok satıcıların müştereken - yaptıkları müzaye- delere iştirak eylemeleri lâzım- dır. Bu büyük müzayedelere da- hilden fabrikatörler de gelmekte ve bir çok kişiler iştirak etmek- tedirler. Bu suretle ların bir çok masraflardan kurtulma- ları dahi kabil olmaktadır. Demiryolu in- şaaltı üzerinde Kütahya - Balıkesir hattı bitiyor Kütahya - Balıkesir hattının inşaatı tam bir faaliyetle devam etmektedir. Hatta kısımlarda 20 kilometrelik (O henüz ikmal edilmemiş kısım vardır. Bu kıs- mın İ5 Kânunusanide tamamen ikmal edilmiş olacağı muhakkak addedilebilmektedir. Erzurum - Sivas hattı üzerin- de yapılmakta olan istikşafatın kış dolayısile tevkif edilmesi za- rareti hasıl olmuştur. İlk baharda cuk yanıyordu Dün gece Göztepede kısmı siyasi memurlarından Salih efen- dinin üç yaşındaki çocuğu Fik- ret kendisinden bir yaş büyük olan kardeşile oda içerisinde oy- naşırken; Fikret ansızın odanın ortasında tepesine kadar dolu olan mangalın üzerine düşmüş ve zavallı çocuğun sağ eli ağır surette yanmıştır. Kardeşinin acı acı bağırma- sudan şaşıran ağabeyisi de ağ- lamağa başlamış ve aşağıdan ge lon annesi feci bir manzara ile karşılaşmıştır. Komşular yetiş- miş; ve zavallı Fikret Gözte- İstanbul, 3 OLA) — beyle mesul müdürünün kei 0 Yarın başmuhari Arif Oruç melerine devam edildi. Arif Oruç ve Süleyman Tevfik beyleriu kefaletle tahliye talepleri reddedildi. Maznunların müdefaa vekili tem Ruhi bey İzmit yalisi aleyhin de bu gazetede vuknbulan heşriyatr ispat için heyeti teşkil eden zevat ile Bfşir paşa hâkimeyi ile; daha bir çok kimseleri şahit olarak gösterdi. Muhakeme heyeti kendisinin şahit olarak göste rilemiyeceğini, diğer şahitlerden İzmitte bulunanların celplerine ve taşrada bulunanların istinabe suretile ifadelerinin alınmasına ka rar verdi. Ve muhakeme âyin on altısına kaldı. İstanbul 3 ÇA.A)— Reisicumi Ankaraya gitmek üzere relkaktlerindeki zevat har ohazretleri Bursa tarikile ile birlikte bu gece sant 23 te Eye vapurile Müdanyaya haraket etmiştir. Geceyi vapurda geçirerek yarın sabalı Mi: İstanbul, 8 rn umumiye meclisinin yeni miz korata müsait bir safhaya gir mek üzere bulunduğu tahini edilmekle beraber dayinlerin Os manlı bankasına yatırılmış Ölan leri aldıkları bak kındaki şayin teeyyüt etmemiştir istanbul 3 (Y.A) — Şükrü Kaya bey raporunu Başvekile takdim için Fahrettin paşa ile birlikte Ankaraya ha raket etti. Müşarönileyli bana boyanatında hâdise hakkında yazılanlara ilâve edecek bir gey olmadığını söyledi. Gazi haz retlerine takdim ettikleri rapo- Ta gelince bu hususta şı söz leri ilâve etmiştir: « Divanı harbe intikal etmiş bir mesele hak- kında bir şey söyleye- mem. Menemen hâdi- sesi hakkında yaptığım tetkiklere dair Başvekil paşaya izahat vermek için Ankaraya gidiyö- i avdetim mevzubahis de- biğildir.. Ankarada müs- Gümrükte yuku bulan son suiistimal hâdisesinin tahıkikatına gümrük müfettişleri devam et mektedir. di Malâm olduğu üzere bu sutis- timal, ithalât gümrük memur. larından Hüsamettin ve Remzi efendiler © Baladur ticarethanesi müstahdimininden Şinasi efendi- ler arasında yapılmıştı. Şinasi efedin, gümrük komis yoncusu olarak gösterilmiş İse:de mumaileyh gümrük komisyon- cusu olmayup yalnız mensup bü- lunduğu Baladur ticarethanesine ait vürut eden eşyayı tüccariyeyi gümrükten ihraç et; mek vazifesile mükellef olduğu anlaşılmıştır. Bu sulistimalde, hazinenin zarari şu şekilde vuku bulmuştur: Baladur ticarethanesine gel ber hangi bir eşyayi tüceari gümrükten ihraç etmek vazifesi Şinasi efendiye ait olunca; mu- maileyli yürüt eden eşyanın be- yannamesini tanzim ediyor. Ve bütün muamelâtını ikmal ettir. dikten sonra; (o tahakkuk eden depozito akçesini sandığa” yatır. mak üzre makbuzunu yazdırıyor fakat bu makbuzun dip koçam faraza yüz lira yazılmış ise; as Ima üçyüz veya ikiyüz lira ola rak gösteriliyor. Ve nihayet eş. yayi tüceariye gümrükten ihraç ediliyor ve Şinasi efendi; mensap olduğu ticarethaneden irae ettiği makbuz muhteviyatını alıyor, Esasen bu para depozito olarak tevdi edildiği için; bir çok za: man sonra; ticarethane mahsup, muamelesi yapmağa | başlıyor. Eğer; o ibraç edilen Oemvalin gümrük resmi nizami olarak; po cezanesine götürülerek müda- yatı iptidaiyesi yapılmıştır. mesela iki yüz lira ise, ibraz edilen ye muamele gören makbuz YA) — Düyunu rum. Tekrar Menemene | udanyaya çıkmaları muhtemeldir. tacel işlerle meşgul ol- duktan sonra Gazi Hz. arzu ve tensip ederlerse bittabi tetkik seyahat- lerinin : mütebakı kıs- mına iştirak edeceğim.» Fahrettin paşa gazetecilere beyanatında : İdareci örfiye; mıntakasına sit bazı işlerle şurayı askeride görüşülen meselelerle * meşgul olmak ve bu işler hakkında Büyük Erkânı Harbiye reisile görüşmek üzere Ankaraya gi- diyorum İdarei örfiye mıntaka- sında alınacak tedbirler An- karada tensip edileceği gibi şurayı askerideki vazifem dolayısile de müşir paşa ile temas edeceğim. Nihayet An- karadaki temaslarım bir haf. taya kadar bitecektir. Bu müddet içinde Menemen di- vanı harbı tahıkikatını ikmal ederek muhakemelere başla- nacak hir vaziyete gelecek- tir. Ankaradan idare örfiye mıntakasına avdet edeceğim. dedi. Gümrük süiistimali Müfettişler tahkikata devam ediyorlar - Tahkikat safhası gizli tutuluyor muhteviyatı üç yüz olmasına nazaran, gümrük veznesi tal ve zaruri olarak, yüz lirayı iade ediyor. İşte hazinenin ziyanı buradan başlayor. Komisyoncu efendi, hir defa baştan, ticarethanesinden fazlasile parayı çektiği gibi, ikinci defa “larak, mevkli muameleye vazet- tiği hakikatte asılsız olan, mak: buz muhteviyatından indelhesap inde edilmesi lâzımgelen parayı dı alıyor. Demek iki cihetten isti. fade etmiş oluyor. Gümrük me. murlarının bu bâdisedeki sunu taksirleri makbuzların dip koça. ile asıllarının birbirine uygun yazılm mış olmasındadır. Gerçi maznun memurlar; bu çeşit ya- yılan makbuzlardaki yazıların kendileri tarafından yazılmadı. Zin ve ortada dolaşan bu mak buzlar; her gelen komsiyoncu yeya tanınmış ticarethane me- murları tarafından © yazılağel- mekte olduğunu iddia ediyorlar- sada maznun memurların bu söz- leri şayanı kabul görülmemek- tedir. Müfettiş. beyler, makbuzlar üzerinde tetkikatlarını yapmak tadırlar, Hazinenin zararına ola- rak iade edilmiş meblâğ miktar- ları henüz hakiki bir yekün gös- termemektedir. Bir trraftan tah- rifat diğer taraftan sahtekârlık suretile resmi devairi iğfal gibi ağır ittihamı gösteren bu şayan nazarı hâdisede hazinenin külli zarara uğradığı muhakkaktır, Tahkikat çok gizli tutulmakta. er. Bazı ticarethanelerinde alâ- kası söyleniyorsada heniz tesbii edilmiş bir şey yoktur. Evrakın müddei umumiliğe tevdii geçi- kecektir , Bundan otuz üç sene evel! balonla ilk kutup seyahatına çı-| 'kan İsveçli âlim Andre bu se- yahatte kaybolmuş ve unutul- muştu. Geçenlerde bir tesadüf kaybolan heyetin ( bekayasını buzlar arasında buldurdu. Baka- ya aranında üç âlimin kemikleri ile beraber el yazılariyle nont- ları ve çektikleri banyo edilme- miş fotograflar da vardı. Notlar bir ilim heyeti tarafından okun- du ve resimler banyo edildi. Bu büyük insanlık hâdisesi bütün medeniyet âlemini heyecana di şürmüştür. Bütün Avrupa gaze- teleri bu beşeriyet faciasına, bu beşeriyet faciasına, bu medeni- yet kahramanlığına (o sahifeler tahsis etmişler, - destanlar yaz- mışlardır. İsveççede bir İngilizce iki büyük kitap çıkmıştır. Bütün hâdiseyi ve âlimlerin ( notlarını okuyucularımıza hülâsaten nak- lediyoruz: Andre İsveçli bir hava rasa- tı âlimi idi; bilhassa tetkik et- kahis o rüzgârlardı. Bu itibarla © balonculuğu © merak etmiş ve balonla bir çok hava tetkikleri © yapmıştı. Rüzgarlar üzerinde yaptığı tetkikler neti- cesinde bazı rüzgarların muay- yen zamanlarda muayyen istika- metlerde şaşmadan estiği kana- atini hasıl etmiş ve Andre bu kanaate istinaden £ Avrupanın muhtelif kısımları arasında mun- tazam balon seferleri yapılma- sının kabil olabileceğini düşün- müştü. Andre yerden sürünen ipler, veya muhtelif dümen şe- killerile balona bir miktar sevk ve idare kabiliyeti vermeği de ilâve ediyor. Bu iki fikrin belki tabii bir neticesi olarak”Andre muayyen istikametlerde esen rüzgârlardan istifade ederek az çok kabili sevk olan bir balonla şimal kut bunun üzerinden geçmeği ve bu suretle kutup havalisinin ahvali havaiyesi hakkında tetkikat yap- mağı düşündü. Andreye bu hu- susta itiraz edenler çok olduğu fikrin kabiliyeti tatbikiyesi oldu- ğuna İnanıp onu teşvik edenler de az değildi. Hattâ teşvik bir safhaya geçmiş ve Andre'ye bu teşebbüsü yapması için bir de balon hediye edilmiştir. İlk teşebbüsü 1896 da yapan Andre; Spitzbergden geri dön- meğe mecbur olmuştur. Bu mu- vaffakıyetsizlikten epeyi bedbi olmuş olan Andre gördüğü bir çok güçlüklere hatta o zdman için imkânsızlıklara rağmen ce- retini kaybetmemiştir. Kendi: sine bu seyahtine refakat etıniş olan bir fen arkadaşının böyle bir teşebbüsünün kabiliyeti tat- bikiyesi olmadığını alenen ilân ile teşebbüse ikinci bir defa iş- tirak etmiyeceğini beyan etmesi bile Andrenin cesaretini kırama- mıştır. Fakat ilk muvaffakıyetsizlik ve tasavvur ettiği ikinci teşeb- büsün daima gözü önünde diki- len bütün güçlükleri inatçı âli- min bütün ruhu üzerinde çok tahripkâr bir tesir yapmıştır. Gayet neşeli olan Andre bütün neşesini kaybetmiş, sinirli, dü- şünceli bir hale gelmiştir. Esa- sen inatçı olan Andrenin ilk muvaffakıyetsizlikten sonra et- rafın istihzası karşısında inadı le bir fikri sabit haline gelm tir ki Andre kendisine ikinci ve daha iyi bir balon hediye edilmesi teklifini, eski balonun görülmüş olan teşebbüsü 33 se- ne evvel “Kartal, balonu mah- zurlarına kabul etmiştir. Arkadaşı Strindbergin hatı- ratının ilk satırlarından bugün anlıyoruz ki Andre tam balona Medeniyet kahramanı Andre feci seyahatına nasıl çıktı geçirmiş ve . arkadaşlarına bu seyahata çıkmakta musir olup olmadıklarını tekrar tekrar sor- muştur. Arkadaşlarının — ısrarı Andreyi neticesinden şüpheye başladığı bu seyahata çıkmakta bir emri vaki ile karşılaştırmiş» tır. Nefsine olan itimadım ve cesaretini hiç bir zaman kaybet» miyen Andre o zaman balona girmiştir. 1896 danberi müteaddit te- hirler sebebile “ Kartaf ,, ( ba- lonun ismi ) ancak 1897 sennsi temmuzunun 11 inci günü İkan- dinavya yarım adasının şimal kenarını teşkil eden Spitzbergde Dane İsland aadasında havalan- mıştır. Balonun sepetinde heyet reisi Andre ile arkadaşları Fra- eekel ve Strindberg bulunuyor- lardı. o Balonun o hareketinden dört gün sonra bir Norveç balıkçı gemisnin direğine konan bir muhabere güvercini vuruldu. Güvercinin taşıdığı muhabere kutusunun içinden çıkan kâğıt verdikten son- ra şunları yazıyordu: “Her şey yolunda. Bu üçüncü güvercindir,, Bundan sonra süküt. İsveç, An- drenin vatanı, onu (unutmadı, fakat dünya unuttu. Dünyada onu — işitmemiş (o bile ( olan yeni nesil (o yetişti. o Fakat kader, ihmalkâr dünyanın bu bü- yük fedaiyi unutmamasını yaz- mıştı. Birkaç ay evvel kâşifin son kampı bulundu, ve 33 sene- nin esrarı sükütü heyecanla bozuldu. Andrenin kutup seyahatı, bü- tün kutup seyahatlerinin en fecii fakat en hamasetli destanıdır. Andre gitmiş ve dönmeiiiş, bel ki teşebbüsünü de başaramamiş- tır, fakat hâlâ yaşıyan ve galip olan onun ruhudur. O zamanki vesaitsizlik ve tecrübesizlik için- de kutubun üzerinden balonla geçmek teşebbüsünü tasavvur ediniz. Andre hafıratının bir yerinde şöyle yazıyor: “Yapmış olduğu- muz şeyi yaptıktan sonra zanne- derim ki ölümü yüzümüzü bu- ruşturmadan karşılıyabil Seyyahların notlarından çıka- racağımız hulâsayı yarınki sahi- fzdemi oki Muğlada nafıa ve yol faaliyeti Muğla, 28 — Muğlada: nafıa faaliyeti için tanzim edilen üç senelik bir proğram mucibince yavaş yavaş ve muntazaman İn- kişaf etmektedir. ilâyetin bedeni hizmet da- hil olduğu halde mafia bütçesi enede 154,500 liradır. Progam da bu bütçeye göre tadzim edil- miştir. Binaenaleyh ilk-sene zar- fında ikmal edilecek yollar ve kısımlar şunlardır: Aydın — Muğla yolununMuğ- la vilâyeti hududuna kadar olan kısımda bozuk olan 43 kilomet- renin tamir ve eyi bir hale ifrağı Ahi -— Milâs yolunun tamire muhtaç olan yerlerinin tamiri. il yegâne iskelesi olan bulunan Gölek yolu- nun tamiri. Muğla Gökabat yo- lunun bütün münakalâta salih bir halde bulundurulı Muğladan Urlaya kadar mevcut şosenin temdidi için tesviyei turabiyesi. Muğla - Marin yolunda yap- tırılmakta olan tesviyei turabi- yenin ikmali. Milâs - Bodrum yolunun Akyoldan itibaren Bod- ruma müntehi olacak (kısmında (kalan işlerin ve kalan kısımda ihale edilen köprü ve menfezle- rin muamelelerinin ikmali, Fethiye kazasının nahiyelere raptı için yarım bir halde olan tesviyci turabiye ve saire men- fez ve köprülerinin istikşafıdır. Vilâyetin bu proğramı görül- düğü üzere müntazam bir mesai binipte yükselecekleri ( esnada kuvvetli bır tereddüt < devresi ve eyi düşunulmüş bir şekil da- hilinde azami faide temin ede- cek şekildedir. >