29 Ekim 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 11

(Başı onuncu sayfada) kasında altm mevcudu: -1932 1933 bABEm u -: 24 204 ; Milyon Türk lirası olmuştu -.Fakat bir taraftan da dünya buhrar 1 sürü- Yor, Yani istihsalât, ihracat, itha- lât, fiyat her şey düşüklüğünü mu- 'aza ediyor. Hattâ iktısat ilfm- inin bir kısmı dünya ticaret âle- minde bu kadar uzun kârgaşalığın ir eşine rastgelinmesinden 1931. se nesinden sonraki buhrana “ik- tısadi inhitat , diye ad tak- tılâar. Bir kısm ' da bu halin devammı dünyada yeni a- lan bir devrin başlangıcı addedi yor. Bu fikirler arasında bir inti- yapmağa, dünya hastalığına — Tiyazi bir katiyet ile teşhis koyma- yatı ğa l“' ! ameli cepheden gören er için imkân yoktur. Buhran sürüyor; doğrudur. İşte iptidaf mad deler fiyatından bazıları: Dünya bakır “elektrolitik” fi - Yyatı beher tonu Sene 1929 2.116 Altın frank 1930 — 1.541 1931 987 1932 650 1933 621 Dünya kurşun fiyatı beher to - nu; Sene 1929 576 Altm franklı 1000 ea e 1931 301 , » 1932 a MT SAÇi 1933 197 K Dünya çinko fiyat';: “beher to- hu,, Sene — : *1929 — 616 Altm franlı, İSS1 A0 288 » Cap 19 SK « » ı Ş m » ” Görülüyor ki, bütün iptidaf mad deler fiyatı son beş sene zarfında Taun! düşmüştür. Y çinko fiyatında 1932 senesine nis- l>eteııı3193ııı te biraz yükseliş var - » Bu da, bu madde üzerinde buhranın tesiri izale edildiğinden d“ğüı çinko müstahsilleri araların da nisbi bir anlaşma teminine mu ;.:“lk olduklarından ileri gelmiş Acaba buhranm böyle uzun sür Mesi dünyada yeni bir devrin doğ- Masına alâmet midir?.Beşerin bu- günki azabı,ıztırapları yeni devrin doğum ihtilâçları mıdır? Bu nokta- da kat'i fikir yürütmek çok fazla kehaent olur. Fakat mutlak iddia edebiliriz ki, hiç bir zaman kitap 'da okuduğumuz iktısadi bir li - beralizmin tesisini değil,hattâ harp ten evvelki ticaret şeklini de bir da- a çok,amma pek çok uzun seneler Böremiyeceğiz. Zaten liberalizm felsefesi kapitalizmin istismar po- litikasını saklayan, göz görmiyen, el ulaşmayan hayali bir süstü!. Ha tte onu kim, nerede, ne vakit görmüştü?.. Yeni rejim hakikatten ışığını a- larak yürüyor. Fiyatlar 1933 te düşmüştür, amma istihsalât faslm da da 1932 ye nisbeten birçok ip- tidat maddelerde artış vardır. İş- te misalleri: 2 numaralı istatistik tablosuna müracaat). ü Fiyat düşüklüğüne rağmen is- tihsalâtın artması nedendir? İktı - sadın arz ve talep kanununun icraf n izması neden İâzım olduğu gibi işlememiş?.. Herhalde dünya Umumi ticareti eski iktısat kanun- larmdan gayrı başka tesirlere de tâbi olmağa başlamış, denebilir. unlar nelerdir?.. Onu istikbalin leri İi a e$ L tir. ... Türkiye iktısat âlemi 1933 - 934 & inkişafa doğru yürümüştür. Hat tâ dünyada umumi vaziyeti ile öl- Şüşecek olursak terazinin ibresi ürkiye Cumhuriyetinin çok lehi- M:ioğm çevrilir. Her nevi istih - salâtımız artmıştır. İşte bazılarını MİLLİYET PAZARTESİ 29 TEŞRİNİEVVEL 1934 İktisaden temame' Ticaret ve Tediye Nuvazenelerimiz Daima Lehimize Inkişaf Etmektedir. Her Nevi İstihsalâtımız Artmaktadır Li eli z Saaaamaaaamammaranan; kalkındık '*H; A € Dün Kayseri fabrikas;nı kurduk bugii.n Turhal şeker fabrikasını işletiyoruz 'Yukarıda soldan itibaren: İsmet Paşa Bakırköy bez fabrikasınm küşat resminde kurdelâyı ke serken — Celâl Bey Paşabah- çede ilk temelleri atıyor, aşağıd a solda Bakırköy bez fabrikasının harici manzarası — Sağda: Kayseri- fabrikası — Aşağıda solda bez fabrikasının dahili —Sağda İzmit kâğıt fabrikası DÜNYA TİCARETİ Altın dolar olarak hesaplanmıştır. ( Rakkamlara ; 000 000 ilâve edilecektir ) - İTHALÂT Sene 1928 Afrika 1.619 Şimali Amerika 5,335 i Amerika Asya (Rusyasız) 4,758 Rusya 490.5 Avrupa (Rusyasız) 19,008 Okyanusyo 918 Ceman 34,742 Sene 1928 Afrika 1,534 Şimali Amerika 6,495 Meksika, orta Ame 919 rika ve Antil adaları Cenubi Amerika — 2,321 Asya (Rusyasız) — 5,094 Rusya 416.5 Avrupa (Rusyasız) 15,092 Okyanusya 968 Cemas »- 32,839 1929 — 1930 — 1931 1,707 — 1,490 — 1,111 5,676 — 4,168 — 2,727 816 707 434 1,891 — 1,373 790 4,806 702 * 2,710 453.2 — 5449 — 568.6 19,282 — 16,410 — 12,176 970 692 301 35,601 — 29,087 — 20,818 İHRACAT 1929 — 1930 — 1931 1,490 — 1,220 933 6,429 — 4,743 — 3,046 910 753 574 2267 — difış — 1,132 5,013 — 3,775 — 2,653 4816 — 5333 — 4174 15,575 — 13,303 — 9,683 884 654 470 33,040 — 26,495 — 18,908 (İstatistik tablosu 1) 1932 805 1,748 286 468 1,944 359.8 8,107 278 13,996 1932 858 2,096 387 1,843 290.4 6,248 395 12,926 1933 774 1,421 250 5il 1,752 182.1 7,340 253 12,483 adetlerle tevsik edelim: Maden kömürü istihsalâtımız Ton 1923 604,420 1924 * 701,519 1925 769.686 1926 910.376 1927 897.853 1928 918.018 1929 985.065 1930 1.137.852 1931 1.115.877 1932 1,178.253 1933 1.323.222 Kömür havzarrızda inkişafı şu biribiri altına sıralanan adetler is- bat ediyor. Bu muntazam tezayüt " sistematik ve programlı çalışma - mizm mahsulidir. Netekim, 1934 senesinde Zon - guldağa fennin birçok yenilikleri yığılmıştır. Meselâ: Zonguldakta sömi antrasit fabrikası kuruluyor. Altı aya kadar faaliyete f;eçecek bü fennin son terakkilerini topla - yan bir müessese olacaktır. Yev - miye 200 ton tuvönan kömürü kok haline ifrağ edecek, memleketimi- zi kok ihtikârından kurtaracaktır. Şimdiye kadar benzol, benzin, ma deni yağ gibi kıymetli maddeleri- ni heba ettiğimiz kömürümüzün i- çindeki ddı alacağız ve mem leket ihtiyacına sarfedeceğiz. Kozluda 500.060 lira sarfile 7000 kilovatlık bir elektrik santra- h vücude getiriliyor. Kilimlide günde 600 ton kömür yıkayacak yeni bir lavvar inşa edil miştir. Esasen mükemmel bir tesisata malik olan Türkiş ocaklarında ye niden 120,000 liralık sermaye ma- kine ve inşaata konmuştur. Bir taraftan havzamız makine- 1,200.000 liralık sermaye bağlanan ! leştirilirken diğer taraftan da içti- 1932 1933 Ton * Ton Dünya maden kömürü istihsali — 960.000.000 — 1.000.000.000 Dünya linit kömürü istihsali 163.000,000 166.000.000 Dünya petrol istihsali 180.333.000 197.380.000 Dünya dökme demir istihsali 39.550.000 49.100.000 Dünya çelik demir istihsali 50.620.000 67.600.000 Dünya bakır istihsali 903.600 1.125.000 —— İstatistik tablosu2) mai sahamız ihmal edilmiyor. İş Bankası tarafından Almanyadan getirtilen şehir mütehassısları tet- kikatını bitirmişler, şimdiden icra- ata da başlamışlardır. Zonguldak ile kerpiçlik arasında 500,000 lira sarfile modern bir amele şehri vü- cude getirilecektir. Bu suretle Hav zanın en büyük derdi olan daimi amele yavaş yavaş doğacaktır. Krom madenimizdeki inkişaf her Türkün göğsünü kabartacak bir mahiyet arzediyor. Türkiye kromları istihsalât itibarile dünya birincisi olmuştur. Her tarafta bu cevher üzerinde istihsalât tenakus ederken bizim ihracatımızın dai - mi bir şekilde artması Cumhuriye- timizin iktısadi cephede ne dere - ce muvaffak olduğunu gösterir. İş te sözümüzü tekit eden adetler : (3 numaralı İstatistik tablosuna müracaat). Bu seneki ihracatımız lâakal 120,000 tonu bulacağını iddia et- mek bir falcılık addedilemez. Zira, 1934 senesi ilk altı ayındaki dün - ya piyasasına sevkettiğimiz krom mikdarı 68.846 tondur. Diğer ma- denlerimizin inkişafına munta - zam bir şekilde çalışılmaktadır. Er gani bakırını bir an evvel istihsal edip dünya satışma arz edilmek , için bir taraftan-hummalı bir suret te demiryolu inşaatı ilerlerken, di- ğer taraftan da maden mahallin - de tesisat ikmal ediliyor. Petrol arama işinde hükümet büyük bir ciddiyet ve alâka göster diğini her gün gazetelerde biribi- ni kovalayan hareket havadisleri ni okuyarak anlıyoruz. Memleketimizin gerek iktısadi selâmeti, gerek ise milli müdafaa noktai nazarından ehemmiyeti o - lan demir sanayiinin kurulması fa aliyeti gün geçtikçe artmaktadır. * | y - l" T . hall - ) bı'r fikir edinmek üzere 1934 senesi ilk altı aylık maden ihracatımızın bir listesini dercediyoruz: (4 nu- maralı istatistik tablosuna müra- caat). Türkiye umumi harpten evvel geniş arazisini kaybetmeden, da- ha çok fazla ihraç metama sahip olduğu, dünya bugünkü gibi iktı - ümerç içinde yaşamadığı halde bugünkü ihraç mikdarını göl iş idi. İşte muhtelif le rin maden ihracının mükayesesini gösterir grafiki tetkik edelim: — Maden ihracımız artarken sa - nayiin diğer şubelerinde de büyük bir hız görürüz. Dördüncü şeker fabrikamızı birkaç gün evvel kur- » duk. Bununla şeker için ağyara mühtaç olmıyacağız. i İzmitte kâğıt ihtiy mü him kısmımı temin edecek fabrika inşaatı çok ilerlemiştir. İstanbul civarında inşa edi- len cam fabrikası kendi top- raklarrmızın mahsulü iptidat maddeleri — kullanacaktır. Bu maddeler uğurunda harice verdiği ğimiz milyonlar memleketimizde kalacaktır. ... Son söz: Türk genci!.. Âtanın kanmı, nenenin gözyaşı nı saklayan bu yurtta Cumhuriyet bugün bir yaşını daha bitirdi. Ya- rın sana dünün yorgun, esir toprakla rını değil, verimli, müstakil mül- - künü emanet edeceğiz. Bizim çok erken ak düşen başı mızda harbin, darbin bütün uğul- tuları yaşadı. Bu dolgunluğun süz- günlüğü ile gücümüzün yetmedi - ği kusurlarımız olmuştur. Bizi ta - ) . (Lütfen sahifeyi çeviriniz)