29 Ekim 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 11
(Başi onuncu sayfada) kasında altın mevcudu: 1932 1933 al ei 206 o 249 Milyon Türk lirası olmuştu Fakat bir taraftan da dünya buhrart, ie Yani istihsalât, ihracat, &, fiyat her şey düşüklüğünü mu- hafaza ediyor. Hattâ iktısat âlim- inin bir kısını dünya ticaret âle- minde bu kadar uzun ğın bir eşine rastgelinmesinden 1931 se hesinden sonraki buhrana “ik- tısadi inhitat,, diye ad tak tlâr. Bir kısım da bu in devamı dünyada yeni a- Sılan bir devrin başlangıcı addedi yor. Bu fikirler arasında bir inti- « Dap yapmağa, dünya hastalığına Tiyazi bir katiyet ile teşhis koyma- ğa hayatı ameli cepheden gören ler işin imkân yoktur. Buhran sürüyor; doğrudur. İşte iptidai mad deler fiyatından bazıları: Dünya bakır “elektrolitik” fi - yatı beher tonu Sene 1929 2116 Altın frank 1930 1.541 1931 987 1932 650 1933 621 ma Dünya kurşun fiyatı beher &2 - Sene 1929 — 576 Altm frank 1D ae Mİ ek AĞ, su ne MES İZ Dünya çinko fiyatı: “beher to- Mu, Sene e. “1929. 616 Altm freni 1980 48, » 81 28, » 19) eğ 1 5 . Görülüyor ki, bütün iptidai mad deler Fiyat van beş ln düşmüştür. Yalnız beten 1933 te biraz yü dır. Bu da, bu madde üzerinde buhran tesiri izale edildiğinden değil, çinko müstahsilleri araların da hisbi bir anlaşma teminine mu mek olduklarından ileri gelmiş Acaba buhranm böyle uzun sür esi dünyada yeni bir devrin doğ- masına alâmet midir?.Beşerin bu- Çünki azabı ıztırapları yeni devrin ihtilâçları mıdır? Bu nokta- da kat'i fikir yürütmek çok fazla kehaent olur. Fakat mutlak iddia #debiliriz ki, hiç bir zaman kitap okuduğumuz iktisadi bir li - izmin tesisini değil,hattâ harp ten evvelki ticaret şeklini de bir ö çok,amma pek uzun seneler Böremiyeceğiz. ir liberalizm felsefesi kapitalizmin istismar po- ikasını saklayan, göz görmiyen, 8l ulaşmayan hayali bir süstü!, Ha kikatte onu kim, nerede, ne vakit rmüştü?.. da da 1932 ye nisbeten birçok ip- tidai maddelerde artış vardır. İş- te misalleri: 2 numaralı istatistik tablosuna müracaat). : 'iyat düşüklüğüne rağmen is- tihsalâtın artması nedendir? Iktı - sadın arz ve talep kanununun icrai nakanizması neden lâzım olduğu &ibi işlememiş?.. Herhalde dünya umumi ticareti eski iktisat kanun- larından gayrı başka tesirlere de tâbi olmağa başlamış, denebilir. lar nelerdir?.. Onu istikbalin i zamanm kalemile çizecek- ... Türkiye iktısat âlemi 1933 - 934 8 inkişafa doğru yürümüştür. Hat *â dünyada unrumi vaziyeti ile öl- Sürecek olursak terazinin ibresi Türkiye Cumhuriyetinin çok lehi- De doğru çevrilir. Her nevi istih - tumız artmıştır. İşte bazıların Ticaret ve Tediye Muvazenelerimiz Daima Lehimize Inkişaf Etmektedir. Her Nevi İstihsalâtımız Artmaktadır Dün Kayseri fabrikasını kurduk bugün Turhal şeker fabrikasını işletiyoruz Yukarıda soldan itibaren: İsmet Paşa Bakırköy bez fabrikasınm küşat resminde kurdelâyı ke serken — Celâl Bey Paşabah- çede ilk temelleri atıyor, aşağıda solda Bakırköy bez fabrikasının harici manzarası — Sağda: Kayseri: fabrikası — Aşağıda solda bez fabrikasınm dahili —Sağda İzmit kâğıt fabrikası DÜNYA TİCARETİ Altın dolar olarak hesaplanmıştır. ( Rakkamlara 000 000 ilâve edilecektir ) Sene 1928 1619 Şimali Amerika © 5,335 Amerika Asya (Rusyasız) o 4,758 a 490.5 Avrupa (Rusyasız) 19,008 annsye 918 Ceman 34,742 Sene 1928 Afrika 1,534 Şimali Amerika © 6,495 Meksika, orta Ame 919 rika ve Antil adaları Cenubi Amerika 2,321 Asya (Rusyasız) 5,094 Rusya 416.5 Avrupa (Rusyasız) 15,092 kyanusya 968 Cemes 32,839 İTHALÂT 1929 1930 1931 1932 1933 1707 1490 İli sos OTA 5.676 o 4168 2727 1748 14zı 816 “ 707 434 236 250 ısı 1373 o790 48 6 4806 3702 “2710 1944 O 1752 453.2 544.9 568.6 359.8 182.1 19,282 16,410 12,176 o8,107 o 7340 970 301 218 253 35,601 29,087 20,818 13,996 12,453 İHRACAT 1929 1930 1931 1932 1933 1,490 1,220 933 858 824 6,429 4,743 3,046 2,096 1,731 910 753 574 387 333 2,257 114 1,132 809 735 5,013 3,775 2,653 1,843 1,741 481.6 5333 474 290.4 216,0 15,575 13,303 9,683 6,248 5,657 884 654 470 395 417 33,040 26495 18908 12326 11695 (İstatistik tablosu 1) | adetlerle tevsik edelim: Maden kömürü istihsalâtımız Ton 1923 604,420 1924 701,519 1925 769.686 1926 910.376 1927 897.853 1928 918.018 1929 985.065 1930 1.137.852 1931 1.115.877 1932 1,178.2€5 1933 1.343.222 Kömür havzamızda inkişafı şu biribiri altına sıralanan adetler is- bat ediyor, Bu muntazam tezayüt sistematik ve programlı çalışma - sömi antrasit fabrikası luyor. Altı aya kadar faaliyete (geçecek bü fennin son terakkilerini topla - yan bir müessese olacaktır. Yev - miye 200 ton tuvönan kömürü kok haline ifrağ edecek, memleketimi- zi kok ihtikârından kurtaracaktır. Şimdiye kadar benzol, benzin, ma deni yağ gibi kıymetli maddeleri- ni heba ettiğimiz kömürümüzün İ- gindeki mevaddı alacağız ve mem İeket ihtiyacına sarfedeceğiz. Kozluda 500.060 lira sarfile 7000 kilovatlık bir elektrik santra- hı vücude getiriliyor. Kilimlide günde 600 ton kömür yıkayacak yeni bir lavvar inşa edil Esasen mükemmel bir tesisata mızın mahsulidir. malik olan Türkiş ocaklarında ye im, 1934 senesinde Zon - | niden 120,000 liralık sermaye ma- guldağa fennin birçok yenilikleri | kine ve inşaata konmuştur. yığılmıştır. Meselâ: Zonguldakta Bir taraftan havzamız makine 1,200.000 Kiralık sermaye bağlanan | leştirilirken diğer taraftan da içti- 1932 1933 Ton , Ton Dünya maden kömürü istihsali (o 960.000.000 1.000.000.000 Dünya linit kömürü istihsali 163.000.000 O 166.000.000 Dünya petrol istihsali 180.333.000 O 197.380.000 Dünya dökme demir istihsal 39.550.000 49.100.000 Dünya çelik demir istihsali 50.620.000 . o 67.600.000 Dünya bakır istihsali 903.600 1.125.000 İstatistik tablosu?) dik mai sahamız ihmal edilmiyor. İş Bankası tarafmdan Almanyadan getirtilen şehir mütehassısları tet- kikatını bitirmişler, şimdiden icra» ata da başlamışlardır. Zonguldak ile kerpiçlik arasında 500,000 lira sarfile modern bir amele şehri vü. cude getirilecektir. Bu suretle Hav zanm en büyük derdi olan dainii amele yavaş yavaş doğacaktır. Krom madenimizdeki inkişaf her Türkün göğsünü kabartacak bir mahiyet arzediyor. Türkiye kromları istihsalât itibarile dünya birincisi olmuştur. Her tarafta bu cevher üzerinde istihsalât tenakus ederken bizim ihracatımızın dai - mi bir şekilde artması Cumhuriye- timizin iktısadi cephede ne dere » ce muvaffak olduğunu gösterir. İş te sözümüzü tekit eden adetler : (2 numaralı İstatistik tablosuna müracaat), Bu seneki ihracatımız lâakal 120,000 tonu bulacağını iddia et- mek bir falcılık addedilemez. Zira, 1934 senesi ilk altı ayındaki dün - ya piyasasma sevkettiğimiz krom mikdarı 68.846 tondur. Diğer ma- denlerimizin inkişafına munta - zam bir şekilde çalışılmaktadır. Er gani bakırını bir an evvel istihsal edip dünya satışma arz edilmek , için bir taraftanıhummalı bir suret te demiryolu inşaatı ilerlerken, di. ğer taraftan da maden mahallin - de tesisat ikmal ediliyor. Petrol arama işinde hükümet büyük bir ciddiyet ve alâka göster diğini her gün gazetelerde biribi- ni kovalayan hareket havadisleri ni okuyarak anlıyoruz. Memleketimizin gerek iktisadi selâmeti, gerek ise milli müdafaa noktai nazarından ehemmiyeti o « lan demir sanayiinin kurulması fa aliyeti gün geçtikçe artmaktadır. maden faaliyetimiz hakkında bir fikir edinmek üzere 1934 senesi ik altı aylık maden ihracatımızın bir listesini dercediyoruz: (4 nu- maralı istatistik tablosuna müra- cant). Türkiye umumi harpten evvel geniş arazisini kaybetmeden, da- ha çok fazla ihraç metama sahip olduğu, dünya bugünkü gibi ikti - sadi hercümerç içinde yaşamadığı halde bugünkü ihraç mikdarını görmemiş idi. İşte muhtelif senele rin maden ihracmın mükayesesini gösterir grafiki tetkik edelim: Maden ihracımız artarken sa - nayiin diğer şubelerinde de büyük bir hız görürüz. Dördüncü şeker fabrikamızı birkaç gün evvel kur- mühtaç olmıyacağız. İzmitte kâğıt ihtiyacımızm mü him kısmını temin edecek fabrika iptidai maddeleri & kullanacaktır. o Bu maddeler uğurunda harice verdiği ğimiz milyonlar memleketimizde kalacaktır. ... Son söz: Türk genci!.. Âtanm kanmı, nenenin gözyaşı nı saklayan bu yurtta Cumhuriyet bugün bir yaşını daha bitirdi. Ya- rın sana dünün yorgun, esir toprakla rını değil, verimli, müstakil mül. - künü emanet edeceğiz. Bizim çok erken ak düşen başı mızda harbin, darbin bütün uğul- tuları yaşadı. Bu dolgunluğun süz- günlüğü ile gücümüzün yetmâdi - ği kusurlarımız olmuştur. Bizi ta - (Lütfen sahifeyi çeviriniz) le ele em
