18 Eylül 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tarihi tefrika: 115 Yanan: $.N, muhacirler. — Rusya Hidiv İsmail Paşanm Abdülâziz Hüna hediye ettiği “cümbüş takı- mı,, yani seçme, yosma çerkes dil- berlerinden mürekkep saz heyeti İstanbula gelip ( sarayıhümayuna kabul olunduğu ve Padişahım hu- zurunda çalıp oynıyarak boşa git- tiği, pek makbule geçtiği tarihler. de (1234) Mitat Paşa merhum Tu- pa valiliğinden mahsusen getirilip yeni teşkil olunan Şurayıdevlet re- isliğine tayin olunmuştu. Âli ve Fuat Paşalar, Sultan Azi- zin ve Hidiv İsmail Paşanın israf ve #cfahatlerinden daima mütees- sir ve müşteki olup, fakat açığa vu- ramıyarak aralarında gizli gizli ko- nusup dertleşirlerdi. Mitat Paşa, bir gün söhbet esna- sında, kendi Rusçukta iken İsma- il Paşanın saz heyeti ihda ettiğini, Sultan Azizin pek hoşlanıp Hidi- vin bazı dileklerini is'af etmek ar- zusuna düştüğünü Âli Paşa söyle- zerine, Âli Paşa: — Evet! İsmail Paşa, o hediye- sile Bağdadı ele yeçirmek hevesi- ne düşmüştü. Bereket versin, önü- ne geçilebildi! Diyerek kendi mümaneatını iz- har etmişti. Mitat Paşa, ötedenberi Osman- I: Padişahlarının saraylarını doldu- ran kızlarından, saraylılarından, bazinadarlardan, gözdelerden, ik- hallerden müşteki idi. Paşanın fikrince (o bunlar, hem saray mesarifini artırmağa, hem de Padişahları, (o şehzadeleri behimi düşkünlükle cismani, manevi zaâ- fa uğratmağa sebep oluyorlarmış! Hem, bir adamın hizmeti için o ka- dar kalabalık hizmetçinin lüzumu he? Sadelik, külfetlerdeh azadelik emreden, en tabi, demokrasi şek- linde bir aile teşkili ve yaşayış is- tiyen İslâmiyet esaslarına, mede- niyetihazıra prensiplerine muva- fık surette tertip olunmuş bir saray görmek istiyordu. Mitat Paşa, esaretin şiddetle a- leyhinde idi. Tuna valiliğinde bu- Yunduğu hengâmda Kafkasyadan Türkiyeye hicret eden muhacirle- rin bir kaç yüz bini, şurada burada yerleşmiş, yüz bin nüfus ka- darı Tuna Vilâyetinde yerleştiril- mek istenmişti. Osmanlı vilâyetlerinin yeni teş kilât kanunu mucibince Tuna Vilâ- yetinin kadrosu çok genişti. Vidin , Silistre, Ziştevi, Şumnu sahaları içine;almıştı. Gelen © muhacirler, buralarda münasip noktalara is- kân olunacaktı. Vaktile Sultan © Mecidin mabe- yinciliğinde, yaverliğinde bulun- müş ve sonradan Sultan Azize de yaver olmuş olan Müşür (Nusrat Paşa, mektepli ve ecnebi dillerine aşina, askeri malümat sahibi oldu- undan, umum muhacirlerin mü- nasip noktalara iskânına memur ten maksadı, Rus, Ulah hudutla. rında ihtiyati bir tedbir Re İslâm unsurunun oralarda ekseri a etmesini istihdaftan iba- ret Rus hükümeti, bunu sezdiğinden İstanbuldaki Rus sefiri söylenme- ğe başlamıştı: Katan bie Şi hemi ar W siz, ları daha nazik ve hassas hududu- muza yerleştirmeğe Bu muamele, “arı kovanını,, gene için muhacirler adalara mı Rusya - Italya , Misak tasdik edildi ROMA, 17 (A. A. lisi dün M. Mussolini da toplanmış, Sovyetler Birliği ile İ- talya arasında aktedilen dostluk, ade- mitecavüz ve bitaraflık misakının tas. tiki hakkındaki kararnameyi tasvip etmi Bundan sonra Meclis, İtalya ile Ro- manya arasında 25.2.930 ta ya prlan ticaret ve gemi işletme muahe- deşinin ve buna merbut mukavelele- rin 30.11.933 tarihine kadar temdidi isin her iki hükümet arasında tanzim edilen 26 ağustos tarihti pratoko! pro jesini de tasvip etmiştir. Yıldızdan Ordu Köşküne Sultan Azizin israf ve sefahati. Har hakiz (Myo) indir. Abdülhamit v Mitat Paşa afkasyadan hicret eden sefirinin serzenişi, başımıza silkmek kabilindendir. Aramızdaki dostluğu bozmasından endişe edilse gerektir. Diye serzenişlerde bulunuyör- lardı. (Bitmedi) Bir kariimizin mektubu Bir karilmizden tefrikamızı alâ- kadar bir mektup aldık, Ehemmi- yetine binaen aynen dercediyoruz: Muhterem Efendim Gazetenizde (Yıldizdan Ordu köşküne) serlevhası altında inti- şar etmekte olan tefrikayı okuyo- rum. Mısır Hidiviyet fermanı bah- sinde, pek mühim iki noktanın u- nutulduğunu, yahat bilinmediğini gördüm. Bunları hatıra getirmeği münasip buldum: Mısır Hidivi Tevfik Paşa vefat ederek yerine oğlu o Abbas Hilmi Paşa geçtiği vakit | yeni Hidiv A- vusturyada Trezyanum mektebin- de tahsilde idi. Mısıra gitmek üze- re Avusturyadan hareket etti, Tri- yesteden vapura binerek İskende- riyeye gidecek idi. Yıldız sarayın- dan Hidivi cedidin o Triyesteden İstanbula gelmesi ve metbuu mu- fahhama arzıtazimat ve teşekkürat! ettikten sonra Mısıra gitmesi lâzım olduğuna dair Treyeste Başşehben- deri Lütfü Beye müstacel telgraf- lar çekildi. Lütfü Bey, müşkülâtla yeni Hidive mülâkı olarak iradei- seniye hükmünü tebliğ etti, Fakat İngilizlerin talimatı daire- sinde hareket eden Abbas Hilmi Paşa, bir takım mazeretler serdile aldırmadı. Lütfü Bey, bütün gece uğraştı, vapura kadar gitti, yalvar. dı yakardı, o saraydan çekilen tel. grafları gösterdi, Hiç biri tesir et- medi ve yeni Hidiv, Treyesteden doğruca İskenderiyeye gitti. Hidiv Abbas Hilmi Paşaya gön- derilen ferman hakkında vaki olan itirazlar, bilhassa hudut meselesin- den çıkmıştı. Mısır hududu, Padi- şahın arzusu veçhile işaret ve tarif edilmiş idi, Fakat İngilizlerin i tirazı üzerine fermana . lâhika ve zeyil olmak üzere tarafı sadaretten Hidiviyete bir telgrafnameisami gönderildi. Fermanı götüren Mü- şür merhum Ahmet Eyüp Pa şa, fermanın hini kıraatinde, büyü formasını lâbis o larak O Hidivin sağ (tarafında ellerini o kavuşturarak (o kemali tazim ile durdu. Eerman okunduk- tan sonra gene İngilizlerin emrile, sadaretten gönderilen telgrafna- meisami okunmak istenildi. Ahmet Eyüp Paşa merhum, ben fermanı. hümayunu getirdim; okundu, baş- ka tanımam, vazifem bitti; diye- rek merasimden çekildi ve kalaba- lık olan huzarın arka tarafına gitti ve kılıcını salıvererek piyasaya baş ladı. Bu hareketi Mısırlılar ve İn- gilizleri ne kadar rencide etti ise hükümeti metbuasını ve Osmanlıa- rı ondan ziyade memnun eyledi. Ahmet Eyüp Paşaya hediye ola: | rak yeni Hidiv, beş bin Mısır altı. dişah ta, kendisine elimiz bi bir he- diyedir, kabul etsin; emrile paşaya iade etti, Bu yazdığım şeyler vakidir ve tamamile doğrudur. Hürmetler e- fendim. (İmza okunamamıştır) Yarın: Abdülhamit ve Mithat Paşa 2 Muhacirlerin iskânı meselesi, — Rusları kızdırmamak yerleştirilmeli? Mitat Paşanın esir ticaretile mücadelesi | Rusya-Yunanistan ticaret itilâfı imzalandı ATINA, 17 (A.A) — Yunanistan ile Sovyetler birliği arasında dün bir ti- cari anlaşma imzalanmıştır. Bu muka- valeye ber iki merslelat arasmda tee vet eşyası mübadelesine müstenit yeni bir rejim tesis etmektedir. Zeppelin'in yeni seyahati BERLİN, 17 (A.A.) — Kont Zep- pelin balenin, birinci teşrinin 14 Ciikage sergisine gidecektir. sasebetie Alman postaları idaresi, ün tünde "Zeppelin hava postası, ve 1933 Ghikano serisine eyaha, ibreeri ye- | MİLLİYET PAZARTESİ 18 EYLOL 1933 HARICI HABERLER Sarı tehlike! İngilizler Japon rekabeti karşısında ne düşünüyorlar LONDRA, 17 (A. A.) — Simlâ mü- zakerelerinin başlaması ve Londrada İngiliz ve Japon murahhasları ara- sında yapılacak müzakere gününü yaklaşması, milliyetçi gazetelerin Ja- pon rekabet : açtıkları her vakitikinden ziyade şiddetli bir müca- dele ile ayni zamana tesadüf gimek- ir, Bu cümleden olarak Sunday Exp- ress gazetesi, “Yeni tarı tehlike, baş- lığı altında neşrettiği bir yazıda bu meseleyi şu suretle ortaya atmakta- dır: ”Lankaşayir pamuk sanayii mnta- kasını öteden beri elinde bulundurdu- ğu mahreçlerden Ove piyasali mahrum bırakmıya son zamanlarda Japonyanın muvaffak olması, kendi yetiştirdiği pamukların daha iyi ol masından, yahut pamuk müstahsille- rinin daha müteşebbis veya daha ws- ta bulunmasından ileri gelmiyor. Bu halin sebebi, Japon işçil ret almaları, İngiliz kadar az bir para ile yaşamalarına im- kân bulunmamasıdır. “Bu vaziyete tatbik edilecek çare, basit bir şeydir. Bu çar İngiliz müs temlekeleri arasmda bir gümrük bir- liği yapmaktan ibarettir.,, Çin orduları hesabına bir tetkik BERLİN, 17 (A. A.) — Çim harp sabık kumandanı Çang yanında Nankin Hükü. . Mac Donald bulunduğu halde Berlin'e gelmiştir. paya gelmiştir. Çang Liyang Milliyet. çi Sosyalist Fırkasnın teşkilâtı hak- kında bazı tetkikler yapmak için AL manyada bir müddet kalacaktır. Müthiş f fırtına Amele dehşetli hasarat yaptı NEW « YORK, 17 (A.A.) — Şima- Hi Amerikanın şark sahili boyunca w ii şasyıseni ia İriğme York hükümetine kadar olan hükümet. ler dahilinde Atlaş Okyanos'u istika- imetinden kopup gelen şiddetli bir fırtına olmuştur. ka Ayi gamanda Meksika kürleri ya: de de Antilleş denizi itilaimetin- den gelen bir kasırga kopmuştür, Mad- di zarar çoktur. N Bilhassa şimali Caroline, Virginia ve yeni Jersey hükümetlerinin şark #ahi- İlinde deniz kıyısı boyunca sıralanan köşkler ve banyolar harap Virginie ve yeni Jersey hükümetle rinde şiddetli feyezanlar ime Elektrik cereyanı ve ışığı veren teller, yarı yarıya kopmuş, kırılmıştır. Fırt. nan saatte sürati 120 İcilometreyi Türk milleti detmediği Kübada yeni Nümayişler! 8,000 ihtilâlci yeni bir nümüyiş yaptı HAVANA, 17 (A.A) — Associated Press gazetesinin verdiği bir habere gö- re 8.000 nüma; turduğu otelin ba lilerin tereci termiş in Meksika, Arjantin, Chili, Brezilya hükümetlerini alkışlamışlardır. Bu nümayiş bazılarının elinde Meksika bayrağı vardı. Diğer ta- vaften harbiye ve dalıliye sarı Mi Pa ra Guiterras, amele ücretlerini azaltmak ye bir grer çıkarmak makamda işilere iy ham etmiştir. M. Para Guiteras, şimdiki hükümeti tutmalarını işçilerden istemiz- tir. Bununla beraber Küba'daki ticaret ve sanayi müesseselerinin en belli başlı- larmın mümessilleri San Martin hükü- metinin istila etmesi . Machado tarafta- nı frkaların iştirakile bir temerküz ka binesi teşkil edilmesini istemek üzere bir teklif metni hazırlamak için aralarm da içtima etmişlerdir. Bu teklif ve tak - rirde ihtilâlcilerin baş vurdukları usuller de tenkit edilecektir. Bu takririn sonunda deniyor ki: "Şimali Amerika hükümeti hir mü hulede bulunacak olursa muahazeye de- ğer bir şey yapmış olmıyacaktır. Çünkü “bazı Köbalılar caniyane bir gaflet ve düşüncesizliğe kapılarak demokrasinin en iptidai esaslarına m siağöreielk göster- mişlerdir.” VAŞINGTON, 17 Kübadaki vaziyetin i racağı halkında çok lediğini söylemiştir. M, Hall, sözüne devamla demiştir ki: Kübadaki Amerikan elçisi M. Wel ile yüksek tahsil talebesi idare heyeti a- rasında yapılan müzakerede vaziyetin in kişafı hakkında iki tarafın lümat vermesi kararlaştırılmış Yeni İran kabinesi TAHRAN, 17 (A.A.) — Frugi ka binesi mebusan meclisine giderek hü- kümet beyannamesini okumuştur. Mec- lis yeni hükümetin siyasi programımı tasvip etmiştir. bulmuştur. NORFOLK, 17 (A.A) — ya hükümetinde) Nirjinya ve Karolin hükümetleri sa- külerinde Sür çk, tahribat yapan bi doğru uzaklaşıp g0ç- iş, Şizkliye kadar İki Kişinin boğul. muş ve bir çok İkimselerin de yaralan meş oldukları bildirilmektedir. Şehirlerden bir çoğunda şiddetli fe- yezanlar olmuştur. Sokaklar devrilip yıkılan ağaç ve direklerle enikunu te armaştır. a kay- (Nirjin- EZA i ; Müşir Pş.ve ordu erkânımız Kaş'ta e KAŞ 17 (Hususi) — Büyük Erkânı Harbiye reisi Müşir Fevzi Paşa Hz. ile Fahrettin, Cemil Cahit ve Fuat Paşalar Zafer torpitomuzla dün öğleden sonra buraya geldiler. Hararetle karşılandılar. Şereflerine zi» yafetler verildi. Paşalar, kudamlarını çoşkun tezahüratta bulunarak al- kışlayan halka teşekkür ederek akşam döndüler. Bütün servetini hayır müessese- lerine bırakan bir hanım ANKARA, 17 (Telefonla) — Esbak İstanbul defteri hakanı müdü rü Behçet Beyin refikası Nüzhet Hanım, evvelki gece ölmüş, ve vefa- tından evvel servetinin üçe ayrılarak bir kısmının Hilâliahmere, bir kıs mının Himayeietfale, diğer kısmının da fakir ve yetim çocukların kitap parasına tahsis edilmesini vasiyet etmiştir. Nüzhet Hanımın cenazesi, bugün kaldırılmış ve Hilâliahmer erkânı, merasimde bulunmuştur. Hi lâliahmer cemiyeti, mezara bir çelenk koymuştur. İktısat vekili Başvekil nezdinde ANKARA, 17 (Telefonla) — Iktısat Vekili Mahmat Celâl Bey, bu gün Başvekil İsmet Paşa ile Çankaya köşkünde uzun müddet görüşmüş Vapurcuların İktısat vekâletile #femasları devam ediyor ANKARA, 17 (Telefonla) — Vapur sahiplerinden Yelkenci zade Naim, Mütercim zade Hakkı, ve Vahit Beyler şehrimize gelmişlerdir. Iktısat vekâletile temaslarında nizamnamenin bir an i çin temenniyalta bulunmuşlardır. Vaparcuların ifadelerine nazaran şü ri heyetinin kararına henüz itiraz etmiş değillerdir. Zira bu karar, an- cak ayın 25 inde katiyetle anlaşılacaktır, ANKARA, 17 (Hususi) — İktısat Vekili vapurcular meselesi ile iştigale başladı. Vaziyeti tetkik etmektedir. Paramızı koruma hakkinda. ANKARA, 17 (Telefonla) — Paramızı koruma kanununun tatbi- katı için hazırlanan izahname hakkında Merkez bankasından bazı su- öller sorulmuştur. Cevap gelince Maliye vekâleti izahnameyi neşrede- cektir. : ; Yağmur mahsulâta zarar verdi GİRESON, 17 (Milliyet) — Kek gündür devam eden yağmur- lardan fındıklarımız ve bütün top rak mahsulâtımız zarar görmüştür, Havaların kapalı ve mütemadiyen yağışlı gitmesinden kısmen harman- larını kaldıramıyan ve bazı mınta kalardaki bahçelerde fındıklarını toplıyamıyan köylülerimiz ve harici taahhütleri itibarile | tüccarları- mız müşkülât içindedirler, Kalan fındıklarımız için büyük bir tehlike teşkil eden bu yağmurlar bir müddet daha devam ederse bir felâket. le neticelenmesinden korkulmakta ve bütün Gireson halkı — güneşli hava beklemektedir. Âfet Hanım Atina'da ATİNA, IZ(A.A.) — Afet Hanım Selânikten Atinaya gelmiş, Türkiye Maslahalgüzarı ve Türk Elçiliği yüksek memerları ile Hari. ciye Nezaretinin mümessilleri tara fından karşılanmıştır. Afet Hanım Atinada bir hafta kalacaktır. Cümhuriyet bayramı için trenlerde tenzilâtlı tarife.. ANKARA, 17 (A.A.) — Devlet Demiryollarının Cümhuriyet bayra munda tatbik edeceği tenzilâtlı tarife Heyeti Vekilece tasvip edilmiştir. Tenzilât, bayramdan on gün evvel başlıyarak ve bayramdan on gün son ra devam edecektir. Bayram günleri de hesaba katılmak şartiyle tenzi- lâdlı tarife 23 gün sürecektir. Uzak mesafelere ait esasen mevcut olan tenzilât muhafaza edilmek şartiyle 800 kilometreye kadar olan mesafe- büyük bir inkılâp. yaptı Türk inkılâbı bir medeniyetten diğer medeniyete giden bir geçittir.. " Temps gazetesinin İstanbula gönder miş olduğu Fransanın tanınmış vemü - bim muharrilerinden P. Gentizon “Mustafa Kemalin büyük rslahatma kadar, Türk hududunu geçen ber Garpli yeni bir dünyaya girmiş gil gömli biçimi £ntariler, şişik külotlar giyiyorlardı. Se vi alien eğtim meki ve başa götürmekten ibaret ere idi. Kadınlar peçeli, payi kafesli idi, İnsan çehresi resmetmek mem mudu. Burada içtimai hayatın hiç bir te- zabürü yoktu ki bizim prensiplerimiz ve ödetlerimiz ile çatışmış olmasın. Fakat Padişahın firarından sonra bu- gün İstanbula kan bir cenebi, bu arka ira la | izse, derisini tamamen değiştirmi Hülâsa, İstnebele gile bie asili der memlekette olduğu, yazı, para, dil ve bayrak farkından başka bir şey görmez. Türkiye, bugün bütün Garp milletlerile hemâhenk yaşamak hususundaki arzusu- Bu yerine getirmeğe muvaffak olmuştur. Türkiye bizim medeniyetimize irişmekten ibaret olan mefküresini elde etmiştir. Hülüsa 1923 den 1933 © kadar geçen senelerinde bu memlekette zeçmiş olan rr alna Günkü, Türk inka lâbı, yalnız siyasi teşkilâta, içtimai mü- Da: dina, iktısadi hayata değil, ay ni zamanda örf ve âdetlere ve cemiyetin mânevi esaslarına da hücum © Türki inkılâbı bir medeniyetten diğer bir medeniyete giden geçittir. Bunun derin- liği buradadır.” Muharrir bundan sonra inkılâbımızın esaslı hatlarını izah ederek, kanunu me deninin kabulü, tanddüdü zevcatın kal- dırılması, kadınlara serbesti verilmesi, lisanda inkılâp yapılması gibi, inkılâbe. mızın esse noktalarım izah etmiş ve Türk - Yunan dostluğundan sitayişle bahsetmiştir. Muharrir makalesini şu cümlelerle bi tryor: me, Şimdi Türkir tarihinde göze Şer. pan şey fikirlerdeki zevki selim, ve fi- kirlerin tezahürüdür Türkiye artık “bas ae Yeni sefir Amerikanın An kara sefirliğine tayin edilen M. Skinner'dün sa- şehrimize gelmiş | ve istasyonda se- | farethane erkânı tarafından karşı-” lanmıştır. M. Skin! ner bir kaç güne kadar Ankaraya gidecektir. ler dahilinde tarifelerde yüzde 50 ve daha uzak mesafelerde yüzde 80 tenzilât yapılacaktır. Meselâ Hayd arpaşamadan Malatyaya ve Samsun dan Haydarpaşaya üçüncü mevki ile 11 lira, ikinci mevki ile de 16 li- raya kadar seyahat edilebilecektir. Ankara ile İstanbul arasında üçüncü mevki 6, ikinci mevki 9 lira olacaktır. Anadolu ekspres posta trenine ve Toros katarlarına tenzilât devam ettiği müddetçe üçüncü mevki va- gon konmıyacaktır. Banliyo hatlariyle Mudanya - Bursa ve Samsun sa- hil demiryollarında mevcut tarifelerden yüzde 50 tenzilât yapılacak ve bu tenzilât bayramın devam ettiği üç gün için muteber olacaktır. Ana hatlarda çocuklar için daha büyük tenzilât yapılacaktır. Tenzilâtın de- vam ettiği günler zarfında bir çok vatandaşların tenzilâtı güzel bir fır- sat sayarak memleket dahilinde münferit ve toplu seyahatler tertip e- decekleri tahmin olunmaktadır. Hilâliahmerin, bin lira teberrü eden Madam Çaldarise teşekkürü ANKARA, 17 (A.A.) — Hilâ'iahmer cemiyeti merkezi umumisin- den: teşrifleri esnasında sureti mahsusada merkezi ümümümü yi ziyaret eden Yunan devleti fahi mesi Başvekilinin zevcesi Madam Çaldaris Cenapları tarafından cemi yetimize teberrü edilen bin lira bu- gün veznemize bırakılmıştır. Cemiyetimiz müşarünileyhanın bu insani yetperverliğine karşı duyduğu şükran hislerini alenen arza müsaraat eder, Romen ve Yugoslav Hariciye nazırları görüştüler BELGRAD, 17 (A. A.) — Bugün Romanya Hariciye Nazırı M, Titulesco * ile Yugoslâvya Hariciye Nazırı M. Yevich, Suboisa'da görüşmüşlerdir. Mülâkatın nihaye tinde aşağıdaki resmi tebliğ neşro- lunmuaştar: “Suboisa mülâkalından bilistifade son vakayiin ışığı altında Av- rupanın umumi vaziyeti hakkında noktainazar taatisinde bulunduk. Her zaman olduğu gibi bu defa da bütün müzakere edilen mesele- lerde aramızda noktainazar vahde ti bulunduğunu müşahede ettik. Mü- hölemelerimize evvelce haziranda tespit edilmiş olan Cenevre yerine 2 eylülde Sinaia'da aktedilecek olan Küçük itilâfın mecburi senelik içtima münasebetile M. Benes ile devam edeceğiz.,, M. Titulesco, saat 16 da Subci sa'dan ayrılmış, M. Yevich de saat 18 de Belgrada hareekt etmiştir. Arnavutluk milli müdafaa bütçesi 'TIRAN, 17 (A.A.) — Arnavutluk, ıkümeti, 1933 - 34 senesi, milli Lindberg Rusyaya gidecek STOKHOLM, 17 (A.A.) — Stek- holm Tidningen gazetesinin verdiği bir Rusyaya bir sefer yapmak niyetinde hül dir, Lindbergin pazar ve yahut pazar. Zek yin Enli : ali de valanacağı söylenmektedir. müdafaa bütçesinde geçen senekine na- zaran yüzde 40 nispetinde bir azalış