19 Eylül 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Başvekil İsmet Pş. Hz. bugün Ankara'dan geliyor ve bu akşam Sofya seyaha- tine çıkıyor.. FİATI 5 KURUŞTUR Yeni Dünyanın | Ehemmi-yetli.meselesi : Küba Adusıuda başlıyan ikinci ihtilâl bir taraftan Şimali Amerikanın birleş- miş devletleri, diğer taraftan da başta Aarjantin olmak üzere — cenup ve orta Amerika hükümetleri arasında ehemmi- yetli bir ihtilâf tebarüz ettirdi. İki Ame- rika arasında ara sıra tebarüz eden bu ihtilâflar, “Yeni dünya,, devletleri ara- sındaki münasebetlerin yeni baştan tan- zim edilmesi lâzımgeldiğini tekrar gös- teriyor. Küba tütün ve meyva ile ve şeker sa- nıyn ıle zengııı olmu; bır adadır. Ame- bu > ödüdad ki ılk defıolınhtiitııııçm yeı-lıla'ilo karşılaşıyor. Beyaz — insan, tütün içen Küba yerlisi hakkındaki intibamı ;oyle anlatıyor: “Bir otun kuru yaprağını sarıp lıır ucu- nu yaktılar. Öteki ucunu da ağızlarına koyarak dumanını içlerine — çektiler ve tekrar dışarı savurdular. İspanyollar bu baş döndürücü ve iç bunaltıcı vahşi âdet karşısında hayretle ağızlarını açtılar.,, Küba yerlisi adanın keşfini ve İspan- yol idaresine geçmesini takip eden asır zarfında inkıraz buldu. Tıpkı sonra Şi- mali Amerikada Amerikalıların idareleri ıltınıı gıreıı kırmızı derili yerlıler gibi. 8 inci sene No. 2733 Sahip ve Başmuharriri: Siirt Meb'usu MAHMUT SALI 19 EYLÜL 1933 Silâhları bırakma konfe- ransında alınacak vaziyet hakkında Fransız- İngiliz mü- kâlemelerine Pariste başlandı Tel: () Nıdiı 24318, Yın müdurü: 2“19 İdare ve Mııhu zu 0. Takas için bütün müktesep haklar tanınmaktadır, üç ay sonra maden- ler de Takasa tabi tutuiücaktır.. Çay, yeniden kontenjana giriyor, devlet mübayaatının kendilerile Klearing esasında mutabık kaldığımız devletlerle yapılması mecburidir.. 20 ağustos tarihinde Heyeti- vekile tarafından çıkarılan bir kararname ile takas muamelele- ri hakkında yeni bazı hüküm ve kararlar verildiği hatırlardadır. Hattâ bu kararnamede eğer ta- da iken bir Amerikal, bu kırmızı derili yerlilerin ııı.lnrızuıdııı bahsettiğimiz zaman: — Doğrudur ama demişti. Hepsi de Hıristiyanlığa kıvu;hılıtııı sonra... Küba yerlisi de ayni yola gitti; fakat “miras olarak baş döndürücü ve iç bu- naltıcı vahşi âdetini,, beyaz insana tıktan sonra. Ada 19 uncu asrın ıonlın- na kadar İspanyolların ellerinde kaldı. panya ile Ameril da çıkan harp neticesinde İspanyadan ayrıldı. 1900 de de cümhuriyet oldu. —Ancak Amerika Küba'nın istiklâlini ilân etmek ve tanı- ıııalıl.ı beraber, "hıyat, mal ve myıgın ” için mek hakkını muhafaza etmiştir. Ve bıı hak bilâhare Platt itilâfı denilen bir an- laşma ile de Küba lnnfıııdan teyit edil- miştir. Platt. — itilâfındanberi, Aı kas i kaldırılmıya karar verilirse üç ay evvel ihbar edi- leceği ve bu üç ay zarfinda mük- tesep saklardan istifade oluna- cağına dair daha evvelki karar- | —.-I L" y Ş Z bi ve müphem geçilmiş ve hattâ yeni kararnamelerden bu — hakların tanınmıyacağı gibi bir hüküm çıkarılmıştır. Haber aldığımıza göre yeni bir kararname ile bu noktanın tavzih ve tespit olunmasına ka- rar verilmiştir. Yeni karara gö- re ilk kararnamede derpiş edi- len üç aylık mühlet ve binaena- dört defa bu anlaşmaya dayanarak, Kü- ba'nın işlerine müdahale e!mi,ür. 1906. 1912, 1917 ve 1920 senelerinde. bu mü- dahalelej, Küba'da asayişin temini baha- || nesile yıpılm— beraber, adadaki Ame- rika sermayı ti namnına yapıl- mıştır. Çünkü Küba'nın — zengin tütün lırlalırı, meyva bahçeleri ve şeker sa- nayii tamamile Amerika sermayedarla- rınım ellerindedir. İspanyolların zamanın- dan kalma Küba'lılar, — Amerikalıların işçilerinden ibarettir. Bu defaki, buhran — Amerikâa sermia- yesini gücendiren Machado aleyhine bir hareket ile başlıyor. Amerika sefirinin !ızyılııle Machado iskat ediliyor ve ye- rine Amerikalıların namzedi olan Ces- pedeı ıelıyur *Fakat Amerikalılara * sı- ğinan yeni Cümhurreisi uzun müddet tutunamıyor. Machado'yu iskat etmek- Ie aı'nıl olınlır ırııında ihtilâf çıkıyor Ci salâhiy tahdit, bazıları tevsi etmek ııtıyor. Bir kısmı da Platt itilâfının Küba istiklâlile telif kabul etmediğini ileri sürerek bunun ilgasını ııhyoı-. Cespedes bu gürültü içinde ç mecbıınyıhııde kalıyor. Ve yerine Sam Martin geçiyor: Macha- do'yu iskat ve yerine Ceıpedıı i geçir- meğe muvaffak — olduğu için Hariciye Nazareti müsteşarlığı ile taltif — edilen 'Amerikanın Küba sefiri Sumner Welles bu defa hakiki bir Küba ihtilâli karşı- sında kalıyor. Ve Amerika maruf Platt itilâfına dayanarak müdahale etmek isti- yor. , Şimali Amerikanın bu müdahale siyase lını. Cenuhı Amenkı devledeıı bir zaman beri hoş Filhakika Şimali Amerıkımın biri, Avrupa ve Asya kıt'asına, diğeri, Amerika kıt'asına mah- sus olmak üzere iki — siyaseti vardır: Amerika Hükümeti, — Avrupa've Asyayj lııt'ıımdıkı Amerika sermayesini muha- faza için bir müdahaleyi asla terviç et- memiştir. Çin istisna — edilecek olursa, Amerikanın bu kıt'alardaki siyaseti dü- nıılur.Aııulı Cenulıı Amerıkı ve bilhassa orta A imali Amerik bir- lqıııı; devlotlen mutecıvız bır emper- ir. Ve bu ııynet Cenubi Aınenk.ı devletleri ara- sında derin bir infial hissi uyandırmış- tır. Bir bntmdnnherı toplanan Pın Ame- rikan k ” i si- yıuıü olmııçhır Nilııyec on sene lııdıı' A i ih- vvel, hlnflırm tetkiki Amenlulıhrdın mutc- leyh hakkımüktesep t k tır. Üç ay sonra da madenler takasa tâbi tutulacaktır. Kömür madeni bundan hariçtir. Şark Türk , şimendiferciliği hergün yeni bir hızla ınkişaf İktısat Vekili Celâl Bey e) ) Vilâyetleri , Ruslarla olan ticari nııııımelelenmızdeh ta- tır. Devlet mübayaatı ise kendi- lerile klearing esasına göre müu- tabık kaldığımız devletlerle ya- pılmak mecburidir. Bu süretle yeni kararname pi- yasada son günlerde hâsıl olan tereddüt ve istikrarsızlığı izale edecektir. Bu hususta dün gece Ankara muhabirimizden şu tafsilâti al- dık: ANKARA, 18 (Geceyarısı - 'Telefonla) — İcra Vekilleri He- yeti, bugün saat — (11) den (15) ekadar devam eden bir içtima akdetmiştir. Bu içtima- da görüşülen müstacel işler me- yanında son kontenjan karar- namesine zeyil olarak neşri te- karrür eden yeni'kararnamenin esasları müzakere ve kabul edil: Miştir, — * Reisicümhur Hz. nin yüksek tasviplerine arzedilen bu karar- name bir kaç gün sonra Yresmi kas usulü yeniden câri olacak. buluyor Devlet Demıryolları Umumi Müdürünün beyanatı Kayseri - Sıvas, Ankara 'hattında Devlet Demiryolları Umumi " Müdürü Rifat Bey i ANKARA, (Milliyet) — Devlet- demiryolları ve limanları işletme u- mum müdürü Rifat Bey, demiryollar işleri lııklundnu muhtelif süallerimi ray otobüsleri başlıyor Çankırı ze aşağıdaki izahatı vermiştir: Amerikalı mütehassıs “— Amerikadan getirilen Mr. Bell in demiryollarımız tarife yve ticaret işlerile muhasebe mevzuları etrafın- da yaptığı tetkikat ve seyahat henüz * bitmiştir. Mumaileyh şimdi raporlarını ha- zırlamağa Iıu;lıını!hr. Bu raporun teş; kilâta ve umumi bahislere ait olan kıs mını evvel verecek, sonra da (ırıfe"e ait olan tarafını ikmal ed. Mr. (D 5 inci sayıfada) Afyon yükseliyor İnhisar idaresi Aydındaki “mâlları da alacak Uyu;mnıcu maddeler inhisar idare- sinin nfynn mul'. nüz Başvekil Pş. bu akşam Sofyaya gidiyor İsmet Paşa Ankara'da çok samimi tezahürat arasında teşyi edildi Başvekil İsmet Paşa Hazretleri ANKARA, 18 (Telefonla) — İsmet Paşa Hızretlefı, Sofyıyı gıtmek uun bu akşam Bı;velnlıınııe Hariciye vekili Dr. Tev- fik Rüştü , Cümhuriyet Halk fırkası u- mumi kâtibi Recep Bey refakat etmekte- dir. İsmet Paşa istasyonda görünür gö - rünmez sürekli bir alkış kopmuş ve halk trenin yanına kadar Başvekilin etrafını bir saygı ve sevgi halkası halinde çev- relemiştir. Vekiller, sefirler, mebuslar, askeri erkân ve büyük bir halk kalabalı- ğı teşyide hazır bulunmuştur. Yaptığı - mız ve yapatğımız işlerin büyüklüğü- nü bir inan gibi halkım ruhuna sindiren aydınlık, güzel ve özendirici görüşleri- le tren uzaklayıncaya kadar karşılayıcı- ları selâmlamıştır, İsmet Paşaya refika- ları Hanımefendi de refakat etmektedir. Recep Beye de refikası refakat edi- yor. Heyete Ali (Afyon) Falıh Rıfkı Beyleı'ı buldan iltihak k ANKAZA, 18 (Telefonla) — Baş- vekil İsmet Paşa Hazretlerine seyahati esnasında hangi vekilin vekâlet edeceği yarın İstanbulda kararlaşacaktır. Bulgar Protokol Müdürü bu sabah geliyor Bı;vekıl İsmet Paşa Hazretlerile Ha: riciye vekili Tevfik Rüştü Beyin, Sofyı seyahatlerinde kendilerine refakat ede- cek olan Bulgar protokol müdürü M Storloff ile bazı zevatın bu ınlııh hıuuıı trenle şeh dir. Hususi tren ve İsmet Paşaya tahsis edilecek olan hususi vagon bu sabah saat beş buçukta Sirkeciye vâsıl olacak- tır. Türk - Bulgar mukareneti zaruridir Ellinikon Mellon sahibi imtiyaz ve (Devamı 5 inci sahifede) Hudutlar kalkıyor mu? Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyin bir Yunan gazetecisine mühim beyanatı Yunan Başvekili — M, Çaldaris ile Ankaraya gelmiş olan Eleftros Antro- pos gazetesinin başmuharriri M. Kos- ta Hariciye Vekili Tevfik Rüştü- B. yon fiyatlarının düş tüğünden şikâyet - £| ler vuku bulduğu bir akşıtn refikimiz tarafından yazılmış tır. Gene bu şikâ- yetler cümlesinden olarak Aydın af - yon zürramın da idaresinden müşteki bulunduk - ları haber verilmiş- ti. Uyuşturucu mad deler inhisarı müdü rü Ali Sami B. dün kendisile — görüşen gazetecilere şu be- yanatta hıılunııııı;nr- — Perşembe günü, afyon tacirlerini dıvetle lfyon işleri hakkında kendileri, le umumi surette hııbııhıl etıık. Afyon tacirleri, id. mıııbek hnutle nvdet eMıler. İnhııır ALİSAMİB. Bell'in Eylül 18 de bitecek olan müd deti, işleri hitama ermediğinden 18 Kânunuevvele kadar temdit edilmiş- tir. Ulukışla - Kayseri inşaatı Bu kısmın inşatı bu ayın yirmisin- de bitmiş olacaktır. Bu tarihten itiba ren hat haftada üç gün, gündüzleri işletmiye açılacaktır. K Buranın açılma merasimi Cümhu- riyet bayramında yapılacaktır. Başve kil Pı;ı Hızrellerı lıuyı-.ııııdı Anka- son 15 zun zufındıı Avrupa fıyıtlımı (Devamı 5 inci sahifede) Hikmet Bey Üniversitede * Dün profesörlerle tanıştı ve bazı notlar aldı Bııyuk Millet Mecilisi açılınca meb' rada bi Nafi a Vekili Bey find. l ga | us hip bir ihkimal dıhilındedır. Bu hatta Cümhuriyet b edilerek Maarif Vekâleti- ne getınlecek olan dan sonra haftada üçü gündüz, üçü de gece olmak üzere tren işletilecek (Devamı 5 inci - sahifede) şekkil bir heyete bırakıl: Gondora mukavelesi denilen — bir itilâf imzalanmıştır ki şimdi Arjantin bu iti- lâfa dayanarak Amerikanın Küba işleri- ne müdahale ehnmennı ntıyur I-'ılhı- kika 1921 di bu Gond! kavelesini te- yit eden bir hakem mukavelesi de imza edilmiştir. Fakat Amerikalılar Küba'daki hususi vaziyetin mukaveleler ile alâka- dar olmadığını iddia ediyorlar. Küba ihtilâli yüzünden çıkan ihtilâfın arkasından Amerılıı kıl’umıhkı devlıl- lerin mü i tanzim vardır. 19 uncu asırda Şimali Amerika, dıgı!r devletlerin büyük kardeşleri rolıı- Küçük kardeşl. hh bızı devletlerle ukdıttııı hususi mu- kavelelere, kâh kendi icadı olan Monroe kaidesile aldıgı ıalıhıyete istinat ederek Amenkı kıt'asının uıyış ı'nenıurlugunu y Cenup A NL bıı nıuaıneleye karşı isyan Muınvıt ıılıyorlnr Amerika lut'ıımdukı mumi Kâtibi" Hılı- met Bey dün öğ- leden sonra üniver- siteye gelerek bir müddet meşgul ol- muştur.Hikmet Be- ye, Maarif Vekil vekili Dr. Refik B. tarafından Fakülte Reisleri ve profe- sörler takdim edil- miştir. Hikmet B., Fakülte Reislerin- Hikmet Bey den bazı izahat almıştır. Jah Hikmet Bey, ü he- | ile YlPlli'l muhım bır mülâkatı tel- iştir. Tevfik dan, bu yudgn af- Rı.ştu B. muharririn muhtelif ına.'le- rine ben şunları söyl ir: — İlk adım olarak iki memleket a- ' rasında bir gümrük ittihadı akti ga- yesi takip edilecektir. Bu suretle Tür- kiye ile Yunanistan arasında öyle bir takım şeraitihususiye ihdas edilecek- tir ki, diğer devletler buna mümasil taleplerde bulunamıyacaklardır. Bu sayede Türkiye ile Yunanistan ara- sındaki hudut, yalnız idari bir mahi- , yette olacak, başka tabirle iki mem- İcketi, artık hudutlar ayırmıyacak- tır. Sonra İstanbulda Muhtelit Mü- badele Komisyonunun. işleri bittik- ten sonra yalnız eşhas arasında değil, fakat milliyetçi bir mahiyeti haiz ol- muyan kütleler arasında da temaslar başlıyacaktır. İşte bu hedefe daoğru yürüyoruz. İki hükümet müşterek emellerin tahakkuk ettirilmesine çalı- şıyorlar.,, Eleftros Antrepos gazetesi başmu- harriri Ankaradan gazetesine — telg- rafla gönderdiği başmakalede de di- yor ki: “Burada Anadolunun âmakın- da, daha dune kıdır gıyrımevcu( n- Hariciye Vekili Tevfik Rüştü B. hadı aktine, müşterek bir diplomasi temsil heyeti bulundurulmasına, Mil- letler Cemiyetinde müştereken temsil edılmege, aralarındaki hudutların lan nihay muazzam binalarile bırden bıre fışkı- ran sehhar bir beldenin güzel muhi- tinde, ziynfetler, şehriıyinler, balo- lar cak bir şey vııkubuluyor Türkiye ıle Yunanistan, filen tek reisihükümetli bir devlet oluyor, müşterek bir sana- yi siyaseti takibine, bir gümrük itti- ve ancak aralarında idari bir hudut bulundurulmasına karar veriliyor. Zira Ankarada ce- reyan eden tarihi müzakerelerden çı- kan netice budur. Şu da şayanıkayıt ve tezkârdır ki iki millet arasındaki bu anlaşma ha- reketinin başında, az bir zaman ev- (Devamı 5 inci sakifede) İtalyanlarla son maç! Misafirlerle temsili olarak güreşeceğiz.. Bu akşam gene Maksimbarın salon- miz olan İtalyan gü- reşçileri ile son mü- sabakaları — yapıyo- ruz.İki akşamdan be- ri seyrettiğimiz bu güreşçiler teknik iti Iıırıle çok ıyıdııler. hakkında bir çolı notlar almıştır. Hik- met Bey bir ay umumi maarif ve üni- versite işleri hakkında etüt yapacak- tır. Üniversite İdare Heyeti dün Emi- nin riyasetinde içtima ederek dahili talimatname ve ders — programları yarınki Şınıalı Amerılrı ıle ıı'ıeıcleıı, Amöfik evvel i- yekeliçr Ünü ğ 'ör F li hakkında bazı kararlar vermiştir. Öğ- p mua :nmul:;:, :l'ıııl:rrıf .Vehılıııın riyasetinde bir içti- mnd.ğmııe'g'ore.;ın'ı_verııjtenm kadro- L T | A lân edilmiyecektir. O zamana kad. Cemıbı lerin modernize edilerek umumi I baştan d ana ar, -a dal z L kendilerine mektu; l li düvel k çerçi içinde yeni * Ahmet ŞÜKRÜ (Devamı Jını::ıy.s:ıhı'!':d:;r yöğ ve dunyı güreş ıle- minde yer almış olan simaların bulunması bu ekibin derece kuvvetini çok vızılı goı- Bîlhıısı yılnıı ı:rbeı! güreşçi olarak, teriyor. Geçen gün misafir rın Greko - Romen'deki vaziyetlerini yazmış ve kimleri beğendiğimzi yazmış tık. Evvelsi gün ayni misafirleri Keçes keçkende gördük ve her iki güreş tarz- larında da kuvvetlerini anlamış olduk. Italyanlar serbest güreşte Greko Ro - mende olduğu kadar teknisyendirler. $ © şubede yapr- mış olanlar çok nazırı. dikkati celbedi- yordu. Bunlardan Fidel Hüseyinin çok acı kuvvetine mukavemet edememesi - ne rağmen harikulâde güreşen bir spor- cudur. Evelki günki güreşler sportif nok- tai nazardan çok iyi olmuştur.Ancak,misa (Devamı 5 inci sahifede)