19 Eylül 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
Başvekil İsmet Pş. Hz. bugün Ankara'dan geliyor ve bu akşam Sofya seyaha- tine çıkıyor.. FİATI 5 KURUŞTUR Yeni Dünyanın Ehemmiyetli:meselesi | Küba Adasında başlıyan ikinci ihtilâl bir taraftan Şimali Amerikanın birleş- miş devletleri, diğer taraftan da başta Arjantin olmak üzere —cenup Ve orta i arasında ehemimi- | ihtilâflar, “Yeni dünya,, devletleri ara- | sındaki münasebetlerin yeni baştan tan- zim edilmesi bâzemgeldiğini lelrar gös- teriyor, Küba tütün ve meyva ile ve şeker sa- mayii ile zengin olmuş bir adadır. Ame- | rikayı keşfeden Kolombos bu adadadır | ki ilk defa olarak tütün içen yerliler ile karşılaşıyor. Beyaz insan, tütün içen Küba yerlisi hakkındaki intibamı şöyle | anlatıyor: | "Bir otun kuru yaprağını sarıp bir ucu. | me yaktılar. Öteki ucunu da ağızlarına Koyarak dumanını içlerine “ çektiler ve | tekrar dışarı savurdular. İspanyollar bu | baş döndürücü ve iç bunaltıcı v. pi bat karşısında hayretle ağızlarını açtı "e Yapan altına giren kırmızı derili yeri Amerikada iken bir Amerikalı misyoncre | İ bu kırmızı derili yerlilerin inkırazından bahsettiğimiz zaman: Doğrudur ama demiğ. He tiyani Küba yerlisi de ayni yola gitti; fakat “miras olarak baş döndürücü ve iç bu- Baltıcı vahşi âdetini,, beyaz insana bırak- tıktan sonra, Ada 19 uncu asrın sonları- na kadar İspanyolların ellerinde kaldı. ile Amerika arasında çıkan harp de İspanyadan ayrıldı. 1900 de de cümhuriyet oldu. o Ancak Amerika Küba'nın istiklâlini ilân etmek ve tanı- hayat, mal ve asayişin muhafazası” için icabında müdahale et- mek hakkını muhafaza etmiştir. Ve bu hak bilâhare Platt itilâfı denilen bir an- laşma ile de Küba tarafından teyit edil miştir. Platt, Gtlâfindanberi, Amerika | dört defn bu anlaşmaya dayanarak, Kü- | ba'nın işlerine müdahale tür. 1906, 1912, 1917 ve 1920 senelerinde. bu mü- | dahalele;, Küba'da asayişin temini baha- nesile yaılmalla beraber, beraber, adadaki Ame- rika 5 namına yapıl-| mıştır. Çünkü Küba'nın zengin tütün tarlaları, meyva bahçeleri ve şeker sa- nayii tamamile Amerika sermayedarla- rınm-ellerindedir. İspanyolların zamanın- dan kalma Küba'lılar, o Amerikalıların işçilerinden ibarettir. Bu defaki, buhran o Amzrika sema. yesini gücendiren Machado eleyhine bir hareket ile başlıyor. Ameril sefirinin tazyikile Machado iskat ediliyor ve ye- rine Amerikalıların namzedi olan Ces- pedes geliyor. Fakat Amerikalılara sr. ğman yeni Cümburreisi uzun wüddet tutunamıyor. Machado'yu iskat etmek te âmil olanlar arasında ihtilâf çikiyor. Bazıları Cümhurreisinin | salâl a yerine Sam Martin geçiyor. Macha- do'yu iskat ve iy Amerikanın bu mü yasa Wni, Cenubi Amerika devletleri bir zaman danberi hoş görmemektedir. Filhakika Şimali Amerikanın biri, Avrupa ve Asya kıt'asma, diğeri, Amerika kıt'asına mah- sus olmak üzere iki (siyaseti vardır: Amerika Hükümeti, * Avrupa ve Asyı kıt'asındaki Amerika sermayesini muha- faza için bir müdahaleyi smemiştir. Çin istisna — edilecek olursa, Amerikanın bu kıt'alardaki siyaseti dü- rüstür,Ancak Cenubi Amerika ve bilhassa leşmiş devletleri mütecaviz'bir emper- yalizma siyaseti takip etmiştir. Ve bu siyaset Cenubi Amerika © devletleri ara- sında derin bir infial hissi uyandırmış” tar. Bir batmdanberi toplanan Pan Ame- rikan konferanslarınm en ehemmiyetli mevzuu, Amerikanın bu mi ri yaseti olmuştur. Nihayet on sene kadar evvel, Amerika devletleri arasmdaki ih- tilâfiarın tetkiki Amerikalılardan müte- şekkil hir heyete bırakılacağı hakkında Gondora mukavelesi denilen | bir itilâf imzalanmıştır ki şimdi Arjantin ba iti- lifa dayanarak Amerikanın Küba işleri ne müdahale etmemesini istiyor. Filha- kika 1921 senesinde Amerika devletleri arasmda bu Gondora mukavelcsini te- Yit eden bir hakem mukavelesi de imza edilmiştir. Fakat Amerikalılar Küba'daki mü oynamıştı. Küçük kardeşler kâh bazı devletlerle akdettiği hususi mu- kavelelere, kâh kendi icadı olan Monroe kaidesile aldığı salâhiyete istinat ederek Amerika kıt'asının asayiş memurluğunu yapıyordu. Cenup Amerikası devletleri amele; ii beynelmilel hayatın yarınki ehemmiyetli meselesi, © Şimali Amerika ile Cenubi Amerika devletleri arasındaki münasebet! > ve Başmuharriri: Siirt Meb'usu MAHMUT 3 inci sene No. 2153 Takas için bütün müktesep haklar tanınmaktadır, üç ay sonra maden- ler de Takasa tabi tutulücaktır.. Çay, yeniden kontenjana giriyor, devlet mübayaatının kendilerile Kleâring esasında mutabık kaldığımız devletlerle yapılması mecburidir.. 20 ağustos tarihinde Heyeti- vekile tarafından çıkarılan bir kararname ile takas muamelele- ri hakkında yeni bazı hüküm ve kararlar verildiği hatırlardadır. Hattâ bu kararnamede eğer tas kas sistemi kaldırılmı karar verilirse üç ay evvel ihbar leceği ve bu üç ay zarfinda tesep saklardari istifade oluna- cağına dair daha evvelki karar- namelerdeki hüküm mesküt ve müphem geçilmiş ve hattâ yeni kararnamelerden bu (o hakların lanınmıyacağı gibi bir hüküm gıkarılmıştır. Haber aldığımıza göre yeni bir kararname ile bu noktanın tavzih ve tespit olunmasına ka- rar verilmiştir. Yeni karara gö- re ilk kararnamede derpiş edi- len üç aylık mühlet ve binaena- leyh hakkımüktesep tanınacak. tır. Üç ay sonrada madenler takasa tâbi tutulacaktır. Kömür madeni bundan hariçtir. Şark a Iktısat Vekili Celâl Bey Vilâyetlerimizde, Ruslarla olan ticari muamelelerimizdeki ta- kas usulü yeniden câri olacak- Türk şimendiferciliğ i hergün ye inkişaf ni bir hızla buluyor Devlet Demiryolları Umumi Müdürünün beyanatı Kayseri - Sıvas, Ankara - Çankırı hattında ray otobüsleri başlıyor Devlet Demiryolları Umumi Müdürü Rifat Bey ANKARA, (Milliyet) — Devlet- demiryolları ve limanları işletme w- mum müdürü Rifat Bey, demiryoll; işleri hakkımdaki muhtelif süall ze aşağıdaki izahatı vermiştir: Amerikalı mütehassıs “— Amerikadan getirilen Mr. Beli in demiryollarımız tarife ve ticaret işlerile muhasebe mevzuları etrafm- da yaptığı tetkikat ve seyahat henüz «bitmiştir. Mumaileyh şimdi raporlarını ha- zırlamağa başlamıştır. Bu raporun te? kilâta ve umumi bahislere ait olan kıs mun: evvel verecek, sonra da tari ait olan tarafını ikmal edecektir. , Bell'in Eylül 18 de bitecek olan mi deti, işleri hitama ermediğinden 18 Kânunuevvele kadar temdit edilmiş- tir, Ulukışla - Kayseri inşaatı Bu kısmın inşatı bu ayın yirmisi de bitmiş olacaktır. Bu tas ren hat haftada üç gün, gündüzleri işletmiye açılacaktır. Buranın açılma merasimi Cümhu- riyet bayramında yapılacaktır. Başve kil Paşa Hazretleri bayramda Anka- rada bulunacağından merasimin Nafi a Vekili Bey tarafından yapılması ga lip bir ihtimal dahilindedir. Bu hatta Cümburiyet bayramm- dan sonra haftada üçü gündüz, üçü de gece olmak üzere tren işletilecek Üniversitede ortamektep muallimleri Maarif Vekilinin riyasetinde bir içti- ma ye tal in modernize edilerek umumi hukuku- dü ll Şerçevesi içinde yeni | baştan tanzimidir, Ahmet ŞUKRU tır. Devlet mübayaatı ise kendi- lerile klearing esasına göre mir tabık kaldığımız devletlerle ya- pdmak mecburidir. Bu süretle yeni kararname pi- yasada son günlerde hâsıl olan tereddüt ve istikrarsızlığı izale edecektir, Bu hususta dün gece Ankara muhabirimizden şu tafsilâtı al- dık: ANKARA, 18 (Geceyarı: Telefonla) — Icra Vekilleri He- yeti, bugün © saat (11) den (15) e kadar devam — eden bir içtima akdetmiştir. Bu içtima- da görüşülen müstacel işler me- yanında son kontenjan karar- Damesine zeyil olarak neşri te- karrür geden yeni kararnamenin esasları müzakere ve kabul edil. miştir, Reisicümhur Hz. nin yüksek tasviplerine arzedilen bu karar- name bir kaç gün sonra resmi (Devamı 5 inci sayıfada) Afyon yükseliyor İnhisar idaresi Aydındâki" 'mâlları da alacak Uyuştürucu maddeler inhisar idare- sinin piyasadan afyon mübayaatma he- nüz lamamasın- yon fiyatlarının düş tüğünden şikâyet - ler vuku bulduğu bir akşcsn refikimiz. tarafından yazılmış' müşteki bulunduk - ları haber verilmiş- ti. Uyuşturucu mad deler inbisarı müdü rü Ali Sami B. dün kendisile görüşen gazetecilere şu be- yanatta bulunmuştur: — Perşembe günü, afyon tacirlerini davetle afyon işleri halkında kendilerin le umumi surette hasbühal ettik. Afyon tacirleri, idaremizin programı hakkında müsbet kanaatle avdet ettiler. İnhisar idaresinin piyasaya müdahalesi sayesinde son 15 gün zarfında, Avrupa fiyatların- (Devamı $ — sahifede) Hikmet Bey Üniversitede Dün profesörlerle tanıştı ve bâzı notlar aldı Büyük. Millet Mecilisi us intihap edilerek Mai ne getirilecek olan Riyaseticümhi mumi Kâtibi met Beydün öğ- leden sonra üniver ALİSAMIB, lınca meb” Vekâleti muştur.Hikmet Be. ye, Maarif Vekil vekili Dr. Refik B. tarafından Fakülte Reisleri ve profe- sörler takdim edil miştir. Hikmet B., Fakülte Reislerin o Hikmet Bey den bazı izahat almıştır. Hikmet Bey, üniversite — islahatı hakkında bir çok notlar almıştır. Hik- met Bey bir ay umumi maarif ve üni versite işleri hakkında etüt yapacak: tır. Üniversite Idare Heyeti dün Emi- min riyasetinde içtima ederek dai limatname ve ders programları hakkında bazı kararlar vermiştir, Öğ- rendi başmdan evvel i- Jân edilmiyecektir. O zamana kadar, kendilerine mektup yazılan yerli ve (Devanu 3 inci sahifede) i Silâhları bırakma konfe- ransında alınacak vaziyet hakkında Fransız- İngiliz mü- kâlemelerine Pariste başlandı » ( Müdür: 24314, Yalı müdürü: 24319, * İ İdare ve Matbani 24310, Başvekil Pş. bu akşam Sofyaya gidiyor İsmet Paşa Ankara'da çok samimi tezahürat arasında teşyi edildi Başvekil İsmet Paşa Hazretleri ANKARA, 18 (Telefonla) — İsmet mek üzere #müumi kâtibi Recep Bey refakat etmekte» dir, İsmet Paşa istasyonda görünür gö - rünmez sürekli bir alış kopmuş ve halk trenin yanıma kadar Başvekilin etrafını bir saygı ve sevgi halkası halinde çev- relemiştir. Vekiller, sefirler, mebuslar, askeri erkân ve büyük bir balk kalabalı- İn teşyide hazır bulunmuştur. Yaptığ ları Hanımefendi de refakat etmektedir. Recep Beye de refikası refakat edi- yor. Heyete Ali (Afyon) Falih Rifle Beyler İstanbul&en iltihak edecektir. ANKARA, 18 (Telefonla) — Baş- vekil famet Paşa Hazretlerine seyahati esnasında hangi vekilin vekâlet edeceği yarın İstanbulda kararlaşacaktır. Bulgar Protokol Müdürü bu sabah geliyor Başvekil İsmet Paşa Hazretlerile Has riciye vekili Tevfik Rüştü Beyin, Sofya seyahatlerinde kendilerine refakat ede- cek olan Bulgar protokol müdürü M Storloff ile bazı zevatın bu sabah hususü trenle şehrimize gelmeleri beklenmekte- dir. Hususi tren ve İsmet Paşaya tahsis edilecek olan hususi vagon bu sabah saat beş buçukta Sirkeciye vâsıl olacak» tar. Türk - Bulgar rhukareneti zaruridir Ellinikon Mellon sahibi imtiyaz ve (Devamı $ inci sahifede) Hudutlar kalkıyor mu? Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyin bir Yunan gazetecisine mühim beyanatı Yunan Başvekili o M. Çaldaris ile Ankaraya gelmiş olan Elefiros Antro- pos gazetesinin başmuharriri M. Kos- ta Hariciye Vekili Tevfik Rüştü. B. ile yaptığı mühim bir mülâkatı tel- grafla gazetesine bildirmiştir. Tevfik Rüştü B. muharririn muhtelif sü. rine cevaben şunları söylemi; — lik adım olarak iki memleket nda bir gümrük ittihadı akti ga- takım şeraitihususi: tr ki, diğer devletler buna mümasil taleplerde bulunamıyacaklardır. Bu sayede Türkiye ile Yı sındaki hudut, yalnız i yette olacak, başka tabirle İcketi, artık hudutlar ayırmıyaca! tır. Sonra İstanbulda Muhtelit Mi badele Komisyonunun. işleri ten sonra yalnız eşhas arasında değil, fakat milliyetçi bir mahiyeti haiz ol- muyan kütleler arasında da isisirslar başlıyacaktır. İşte bu hedefe doğru yürüyoruz. İki hükümet müşterek 'emellerin tahakkuk ettirilmesine çalı- şiyorlar.,, Eleftros Antrpos gazetesi başmu- harriri Anka, gazetesine — teli derdiği başmakalede de di ada Anadolunun âmakın- düne kadar yayrimevcut o- tsiz bir sahanm ortasında muazzam binalarile birden bire fışkı- ran sehhar bir beldenin güzel muhi- tinde, ziyafetler, şehriayinler, balo- lar arasında burünlerde inanılmıya: , müşterek bir sana- ine, bir gümrük itü- Hariciye Vekili Tevfik Rüştü B. hadı aktine, müşterek bir diplomasi temsil heyeti bulundurulmasına, Mil- letler Cemiyetinde müştereken temsil edilmeğe, — aralarındaki kaldırılmasına ve ancak aralarında idari bir hudut bulundurulmasına karar veriliyor. Zira Ankarada ce- reyan eden tarihi müzakerelerden çı- kan netice budur. Şu da şayanıkayıt ve tezkârdır ki iki millet arasındaki bu anlaşma ha- reketinin başında, az. bir zaman ev. (Devamı 5 inci sakifede) İtalyanlarla son maç! Misafirlerle temsili olarak güreşeceğiz.. ruz.İki akşamdan be- ri seyrettiğimiz bu güreşçiler teknik iti barile çok iyidirler. İçlerinde sivrilmiş ve dünya güreş âle- minde yer almış olan simaların bulunması bu ekibin derece kuvvetini çok vazıh gös- teriyor. Geçen gün misafir musabıkla- rım Greko < Romen'deki vaziyetlerini yazmış ve kimleri beğendiğimzi yazmış tık, Evvelsi gün syni misafirleri Keçes keçkende gördük ve her iki güreş tarz- larında da kuvvetlerini anlamış olduk. İtalyanlar serbest güreşte Greko Ro - mende olduğu kadar teknisyendirler. Bilhassa yalnız serbest güreşçi olarak, hazırlanmış ve ihtisasını © şubede yağ» mış olanlar çok nazı dikkati celbedi- yordu. Bunlardan Fidel Hüseyinin çok acı kuvvetine mukavemet edememesi - ne rağmen harikulâde güreşen bir spor- cudur, Evelki günki güreşler sportif meli tai nazardan çok iyi olmuştur.Ancak,ınisi' (Devanat 5 inci sahifede)
