19 Eylül 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Askerî Tekaüt şubesinde işleri bitenler Yeni listeler bugün 6 încı sahifededir Onuncu sene: No. 3366 İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektup adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: Istanbul, No. 24« Telefon: Başmuharrir: 22366, Tahrlr müdürü: 23236, tdare müdurü: 22365, Matbaa: 20472 urıyet Safı 19 Eylul 1933 sa v e Hayat Ansiklopedisi 40 ıncı cüzü çıktî IfHlllllllllllllllllllllllllllltllllltUIUIIIIIIIIHMIIIIIMIIIIIIIMIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItlllllllllllllllllll Itllllllllllll IIIHKrııııııııııtıı •.•• ••........ Başvekilimiz Bu Akşam Sofyaya Gidiyor ıııııiMiııımnmıııuımınıiHHnınuııtııuııııiHNiııııııııiHiııııııııııııııııııııııııııııııııiiinıınınnı Diinya siyasetınde Rusyanın mevkii 13 (Basmuharririmizden) fin Fransız Hava Nazın M. Pi yer Kot üç tayyareden mürekkep küçük bi filotillâ ile Rusyaya müteveccihen uçtu. Bu seyahathtde NazBa iyi seçilmis bir heyet te refa kat etmektedir. M. Heryomm Rusya aeyahatini takip eden bu hareketten de anlafikr ki Rus Fransız münasebet • lerinin iyi bir şekle girmesi için yapılan büyük bk hamle karşusmda bulu nuyoruz. Dünyanm içinde yüzduğü ik. tısat buhranı mâzmin bir şekil ala rak devam etmekte musır olduğu ci hetle Rus Fransız münasebetlerinm bu yaklaşmada daha ziyade mütekabilen ikhsadî menfaatlerin inkişafım istih daf etmekte olacağına şüphe yoktur. Alraanyada nasyonal sosyalizm ürtida. ra gelincrye kadar Rusya ile en çok iş gören memleket, Almanya idL Almanyada hükumet M. Hitlerin eline geçti» ğindenberi AJman Rus münasebet • leri büyücek bir tereddüt devresine girdi, ve Londra 3ıtısat konferansmda Alman murahhaslarmdan Hügenbergin verdiği muhhradan sonra Savyetlerin bütün bütün gözleri açılarak siyaset â. leminde yeni bir vaziyet meydan almış oldu: Rusya her ihtimale karşı Avru padaki garp komşularile ademi teca vüz misaklan akdetti. Zımnen ve dolayısile Almanyanm aleyhine demek o • lan bu vaziyet baskalarmm işine ya. nyarak bundan da diğer bir takun faaliyetler zuhur »tmlş oldu. lste Fransanm Rusya ile geniş bir mikyasta bir Bnlasma yoluna dökülmesi bu yeni devrin verdiği imkânlar cümlesinden bu • lunuyor. Hügenberg lâyihası Almanyaya Şark. ta genisleme ruhsatı verümesmi isti yor, ve adeta Rusyanm bir ktstnmın Almanyaya bahsedilmesini istihdaf ediyor gibiydL Gerçi Ahnan hükumeti bu lâyihayı derhal geri aldırarak Hü • genbergi evvelâ konferanstan çekti, sonra da kabmeden çıkartp atfa ise de bir kere ok yaydan cdcrros olduğu ci • hetle ondan teveüüt edebilecek bare. ketlerin önüne geçilemedi. Rusyanın Lehistanla, Çekoslovakya ile, Romanya ile aktettiği ademi tecavüz misaklannı Fransa pek ziyade t e ş v i ve teshil eylemiş olduktan sonra simdi kendisi de kendi münasebetleri hesabma faaliyete geçmiş bulunuyor. Savyetlerin Almanya ile münasebetleri resmen ve zâhiren lyiliğmi roubafaza ediyor ama hakikatte Rus politikasmm mihvermde esash bir tebed . dül busule gelmiştir. Hiçbirşey olmasa Hitler Abnanyasnun komümstler haklonda tatbik ettiği siyaset şimduri Rusyanm hüsnü telâkki edeceği bir hare • ket olamazdı. Hügenberg lâyihası bu nahos vaziyetin üzerine tüy dikmiştir. Bu itibarla Cihan tktısat konferansm • dan doğrudan doğruya müspet neti • celer çıkmannş olsa bile dolayısile bazı tyüüder elde edilmek imkâm hâsd olmuştur denilebüir. Rusyanm dünya 1Phsadiyatma açılması ibtimali o fankânlardan biridir. Dünya buhranmda Rusyanm oynadığı infirat rolü hiç te ehem. mryetstz görülebilir bir boşluk değildL Avrupa kadar büyük bir kıt'a olan Rusyanm diğer memleketlerden ayrıl mast hiç şüphe yok ki kürenm Brtısat muvazenesmi bozan amOlerin bir mü Sofya seyahati Ismet Paşa Hz. ile Tevfik Rüştü Bey bu sabah şehrimize geliyorlar, akşam 6 da Bulgaristana hareket edecekler Ankara 18 (Telefonla) Basve. kil Ismet Pasa Hazretleri, refikalan Hanımefendi ve Hariciye Vekili Tev. fik Rüştü Bey bu akşamki trenle Sof • yaya gitmek üzere tstanbula hareket ettiler. Basvekil Hazretlerini büyük bir kalababk teşyie gelrrdsti. Bu meyanda Heyeti Vekile azalan, meb'uslar, kumandan pasalar, devair rüetası en başta bulunuyorlardı. Ismet Paşa Hazretleri istasyona geldiği vakit halk tarafmdan şiddetle al. kislandı. Başvekilimiz ve Tevfik Rüstü Bey, kendîlerini tesyie gelenl<*re çok samimî surette veda ettiler. Tren hareket ederken tsmet Paşa Hazret • eri cAllaha umariadık» dediler. «güle güle» seslerile mukabele olundu. Ve yeni bir alkış tufanı daha koptu. tsmet Pasa Hazretlerine Fırka U . mumi Kâtibi Recep, Başvekâiet hu susî kalem müdürü Vedit, Hariciye Vekâleti müdürlerinden Cemal Bey • ler refakat etmektedirler. Bulgar sefaret erkânt, istasyonda BaşveMlimizin refîkası Hantmefen • diye zarif bir büket takdim etmiş . lerdir. Bulgar ve Yugoslav'^* ^ arasmda bir mülâkat İld Kral Belgrat istasyonunda görüştüler l"Türkiye ile Y Yunanistan bir devlet oluyor,, «Yakın bir istikbalde mübadillerin, Yunan tebaasî olarak Türkiyede yerleşmeleri kabü olacaktır» Hariciye Vekilimizin Mühim beyanatı Atina 15 Yunan gazeteleri Ankaradan aldıklan telgraflan uzun uzadıya yazmakta ve hararetli rreşrtyatta. bulunmaktadırlar. Eleftiros Antrepos gaz«tesinin basnnıharriri M. Kosıta Tevfik Ruştu Beyin yu beyanatını kaydetmektedir. < tlk adım olarak iki memleket arasmda bir gümriik Htihadı akti gayesi takip edilecektir. Bu suretle Türkiye ile Yunanistan arasinda Öyle bh* takun şeraiti hususiye ihdas edilecektir ki diğer devletler buna münuuil taleplerde bulunmıyacaklar dır. Bu sayede Türkiye ile Yunanistan arasındaki hudut, yalnız idarî bir mahiyette olacak, baska tabir ile îki memleketi artık hudutlar ayır roıyacaJctır. Istanbul da muhtelit mübadele komisyonumm işleri bittik ten sonra yalnız eşhas arasında değil fakat milliyetçi bir mahiyeti haiz ohnıyan kütleler arasında da temasMabadi 3 üncü »ahifede Yunan gazetelerinin yazdıkları: DînkO Heyeti Vekile içtimaı Ankara 18 (Telefonla) Heyeti Vekile bugün saat ikide toplanmifhr. Bu içtimada tsmet Paşanın Sofyaya azimeti dolayısile bu seyahat etrafmda müzakeartta bulunulduğu *»hmin edilmektedir. Hususî tren bu sebah geliyorj Basvekil tsmet Paşa Hazretlerini Sofyaya götürmek üzere Bulgar hükumeti tarafmdan gönderilen hususî tren bu sabah saat beste Sirked ganna muvasalat edecektir. Bu trende Bulgar Protokol miidiri umumisi ile Hariciye Nezaretinden bir memur, Sofya sefirimiz Tevfik Kâmil Bey bulunmaktadular. tsmet Pasa Hazretlerile Tevfik Rüş | tü Bey akşam saat 6 da hareket ede. ceklerdir. Krat Alehtandr KraLJIprıs Bd*rat 18 (A.A.) A r a k Ajan. M bildiriyor: Bu sabah saat 7/45 te Kral ve Kraliçe Sofyaya dönmekte olan Butgaristan Kralı Boris ve Kraliçe Yoannayı Semplon ekspresinm tevakkufu esnasında Belgrat istasyononda selâmlamışMabadi 2 inci tahifede M. Maksimos Yunan Hariciye Nazıri istifa mı ediyor? Atim 18 (Hususî) Başve • kflin avdeftindea sonra çnutn bw ta. kun şayialara ba • kıhrsa Hariciye Nazsi M. Mak sünos kabmeden ceküecek, yerme M. PeMnazoğlu Hariciye Nazm olaeaktır. Bu te . beddul tahakkuk ederse tktısat Nazırlıği haBc fırka M. Maıcsımo. sma mensup meb'uslardan birisme ve rSeoektir. Avrupada haçlı ruhu gene hortluyor! . • • ı«ıı Haricİye Vehtiİ TevfiktfSfffiBey Belçika Başvekili Leh Başvekiline yazdığı mektupta Türkler için «kâfirler» diyor «Tan» gazetesinden: c Viyananm kurtuluşunun 250 inci yıldönümünii tes'it vesilsile Leh Kralı Sobyeskmin kazandığı muzafferiyetten uzun uzadıya bahseden Belçika gazeteleri bu meyanda Belçika Başvekili Kont dö Brok. vfl tarafmdan Polonya Başvekiline gön. derilen bir mektubu neşrediyorlar. Belçika Başvekili bu mektu • bunda aynen şu cümlelerle izkari hissiyat etmektedir <Polonyanın silâhla kazandığt zaferlerin en parlağı olan bu gali. biyeti fes'ir etmekte bvlunduğu bir gunde, ktristiyanhğm ahıbetini kafiyetle tayîn etmiş olan böyle bir. hâdisede Polonyanm mazide oyna~ dtğı ve aimdi de ayni cesaretle devam ettiği roliin hayrant olduğu mu burada bir daha tekrar etmek ten hendimi alamıyoram. Avrupa da sulh ve mütalemetin bir kere daha en büyük tehlikelerle tehdit < dildiği svt aralarda; Polonya, ma zide olduğu gibi istikbalde de me< deniyetin pistarlart arastnda uya nık bir muhafız olarak duruyor. Bristol oteii cinayeti Sevgiüsini öldürmekten maznun Arif, muhakeme edildi Muhakeme safahatının neçri menolundu . M. Caldarîs Selânikte Atina 18 (Hususî) BugSn EHî kruvazorile Selâniğe gtdecek olan M. Çaldaris, orada bir nutuk ârat ederek Ankara seyahati ve aktoknan misak hakkmda tafsflât verecektir. M. Venizelos Atina 18 (Hususî) M. Venöelosun tstanbula hareketi tsnaet Paşanm Sofyaya gitmesi dolayısile birkaç gun tehir edihrnstir. M Venizelos aym 25 inde tstanbula vâsd olacaktır. Belçika Başvekili Kont 'dö Brokvil nun da bir manayi s\as',si bulundu • ğu söylenmektedir.» Kral Jan Sobyeskinin kâfirler CUMHURtYET Belçika Basve üzerine (Belçika Başvekili bura kilinin Lehistana gönderdiği mektubun da Türkler hakkında «les infidelea* üslubu, Viyana senlikleri münasebeti • tabirini kullanmıslardır ki gayri 1e defaatle yazdığıımz gibi, 250 sene müminler, kâfirler rftye tercüme e. evvel geçtniş olan bu hâdisenin yıldö . dilebilir.) Saldırdığtmz o meshur süvari kıt'alart, eskisi gibi, bugün de nümünün, Avrupada bir hıristiyanbk taassubu uyandırmak için vesüe ktihaz doğru olan her şeyin müdafaan edildiğini bir daha anlahyor. Avrupa. için kılıcım çekmeğe haztrdır. Bu muzafferiyet gününün kutlulanması nın en ileri milletleri arastnda, haçlı ro* himi idL hunun böyle hortiaması medeniyet ve münasebetile, fedakârlık zatnan . Acaba Rusya öyle ömit ve arzu ediinsanhk namına cidden esefle karşüa lartnda her sey yapmağt pek iyi lebaeceği gibi bu yeni vaziyette hakL bildiğini bircok defalar, Ve 6t7/ıa» nacak bir haldir. katen dünya flrtısadiyatma açılabile sa böyle tehlikeli günlerde, ispat etBugün siyasî maksatlarla Lehleri kolcek midir? Orası başlıbasma mühim bir miş olan biz Belçikaldartn Leh dosttuklıyan Belçikalılar, o pek sever gö mesele olmakla beraber simdi bütün lanmıza kardes aelâmlannt yollaründükleri Lehistant, kaç defa bugün gayretier Rusya denflen bu büvük â makla mübahiyim.) «kâfirler» dedikleri Türklerin kurtarlemden herkesm mümkün olan istifadeSalâhiyettar mehafflde bu mektu leri çıkarması gayesini göze almıs bumış olduklannı unutmuş görünüyor . bun böyle merasimlerde mutat lisanın lunuyor. Iar. fevkinde bir üslubu ihtiva ettiği v e buLondra konferansmda M. Litvinofun I'IIIIIIIIIIMHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHII ıııııııiHiııııımııııııııııııııııııııııııııiıııııııııı HiımmmımıntmıiHiııı söylemis oldusu bir sözde aynca bütün sebetlere girişilmek için her taraftan nuyor. güzel arzular ve yekdiğerile müsabaka iştahlan kabartmıs oldu. M. Litvmof Simalî Amerika Birlesik Cumhuri eden gayretler gösterilmektedir. Aşi efer kolaylıklar gösterilirse Rusyanm yetleri SavyeÜer Rusyasım resmen takârdır ki bu büyük bir kazançtır. Bü • birkaç milyarlık esya almağa hazır ol. nımağa v e onunla dostane münasebet tün memleketlerin Rusya ile sıkı mü cluğunu söylemişti. Rusyaya birk*c lere girmeğe haztrlanıyor. nasebetlere girmekten bekledikleri ik. jnilyarlık eşya satmakla ise baslamak Bunlar a? ehemmiyetli vaziyetler dp. hsadî fayd?lar derha! ve onlann isteaünya iktısadiyah içm büyük bir ka ğildir, v e unutmamah ki bütün bu yeni diği mikyasla tahakkuk etmiyecek olsa Jkanç o'acağı cihetle bu imkân büyük imkânlar hep v e bilhassa Londra Ci dahi... «emleketleri Rusya ile yakmdan alâhan tktısat konferansmdan sonra v e o kadar olmağa sevkeden bir sebep tcşFilhakika Rusya ile tanzim oluna • konferans münasebetile meydan aldı. kil etmiştir. cak iktısadî münasebetlerm azçok e Savyetler Rusyasmın diğer dünya Fransa Rusya ile anlasmak ve srit hemmiyet ve laymetleri olmakla berv memleketlerile olzuı münasebetlerin tikçe daha samimî olmak istiyor. Fran. ber bu mesele derhal herkesin umit deki bu iyilfc, süphe yok ki, umumî sanm anlasması hem styasî, hem 3ctı ettiği kadar kolay ve kazançlı olamaz. surette v e mutlak olarak iyidhr. A v Bu vaziyette herkes mübadele imkâ . sadt gayeleri toplar. rupanm daha düne kadar nerede ise ttalya Rnsiarla yeni bir misak ak • Avrupanm huzur v e asayişini bozmak nınm çizdiği hudutlarda kalmak mec " buriyetile karşılasacaktır. Bununla betetti. Fasizmin zaten ötedenberi Rusiçin elinden gelen herşeyi yapacak raber diğer dünya memleketlerinin Rusya üe iyi münasebetler idamesine e diye bellediği Rusya, şimdi artık dünya ile normal îr»üna^^betlere girmelenhemmiyet veregelmiş olduğu malura . ya nazannda kendisi'e pekâlâ beraber nin her derecesi iyidir. dur. çalışılabilir bir memleket olarak g ö Ingütere Rusya 11e yeni bir ticaret YUNUSNADt rülmekte v e kendisile o yolda müna mukayelesi aktetmek arifesinde bulu Hikmet Bey Dün Universiteye gitti, tetkikat yaptı Maarif Vekâletine geleceği an laşılan Riyaseticumhur kâtibi umumisi Hikmet B*y dün ÜniversReye giderek Üniversite Emini ve fakülte reislerile bir müddet gÖTÜşmüs, fakülte reisleri kendisine takdim edilmiştir. Üniversite kadrosuna yeniden alınan bazı profesörlere gönderilen davetiyelerin ekserisine cevap gelmistir. Kadronun perşembe günü ilân edilmesi muhtemeldh*. Mabadi 4 üncü »ahifede Temmuzun on besinci günü Büyükdere civannda Bristol otelinde şehrimizin maruf tüccar ve müte • ahhhlerinden Mustafa Nurî zade BürhaneVtin Beyin kızı 17 yasla • rmda Mehlika Hanım, sevgilisi Arif Efendi tarafmdan tabanca ile Katü maznanu Arif mahkemede öldürülmüstö. Gazetelerde gfinlerce mevruu bahaolan bu kanlı facia failinin muhakemesine dün sabah Ağvceza mahkemesinde başland^. Daha sabahleyin erkenden mahkeme salonu bu meraklı davayı din • Mabadi 4 üncü aah.itede Vazife kurbanı itfaiyeci Beylerbeyi yangınında yaralanarak vefat eden Halit Ef.nin cenazesi parlak merasimle kaldırıldi Bir tashih Dünkü nüshamızda Riyaseticumhur Kâtibi Umumisi Hikmet Beyin Maarif Vekâletine ve Ruşen Eşref Beyin de Riyaseticumhur Kâtibi Umumiliğine tayinleri muhakkak addedildiğine dair Ankaradan alınmış bir haber va^dı. Bu haber bizim hususî istîhbanmız olduğu halde, yanlışlıkla Anadolu Ajansının isaretile gösterilmiştir. Tashih ederiz. Yann Bu işe Kara Mustafa Paşanm kafatası bile gölöyor Yazan: Nadir Nadi Dünkü cenaze alaytnda tabutu hâmil olan itfcdye otomobili ve Halit Efendi msrhum Bundan üç gün evvel Beylerbeyi yangmmda vazife görürken yaralanan ve evvelki gün Zeynep Kâmil hastane sinde vefat eden itfaiye şoförü Halit Efendinin cenazesi dün kaldınbms, ba münasebetle parlak bir cenaze alayı tertip olonmuştur. Halit Efendi şaför olduğu için yaa • gma girmek vazifesi olmadıği haldr Mabadi 4 üncü tahifedr