12 Mart 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
PAZAR 12 MART 1933 B iri sene No. 2545 NUSHASI 5 KURUŞTUR İş ve işsizlik Şeker fabrikası | ——— ESKİŞEHİR, (Başmuharririmizden) Burada e fabrikası yapısı, herke. *e canlılık verdi. Yapı yüzler- Mikdar, gelecek seneler işleyebileceği mikdarın üçte birdir. Öyle iken fab Fika, şimdiye kadar on ilei bim çiftçi ile, on iki bin sile ile ekim mukavelesi Yapmıştır. Her aile vasati dörder pi biracaktır. Memlekete iki yüzden faide. getire- cek olan Eskişehir fabrikası; önümüz deki birinci teşrinde, çalışmağa, şeker istihseline başlayacaktır. Fabrika, dün- yanın en modern müesseselerinden biri olacak, bir senede istihenl edeceği şe ker mikdarı iki bin vagondan aşağı ol- miyacaklır. Her memlekette, buhranı, müşkü- | lâtı arttıran ömillerin başında işsizlik vardır. İşsizlere iş bulmak, halka yeni | iş sahaları açmak ber hükümetin en | mühim vazifesi sırasma girmiştir. Yada Mussolini senelerden beri halka Yeni yeni işler açmakla meşguldür. O- Ba, yeni bir Roma kurmayı ilham eden tebep; yalnız tarihe olan saygısı değil, İşsizlik derdime çare , Son günlerde bilinen sebeplerle Almanya- Din başına geçen Hitler, millete her şey- den evvel iş bulacağını vaadediyor. Amerikada bir kaç gün evvel iş başıma Etçen yeni Cümburreisi, memlekette iş hacr.ine daha ziyade genişlik vereceği- hi söylemekle başlayor. Hükümetimiz, memlekette yeni iş- ler açmakla bem işsizlere iş buluyor, hem de paramızı, iktisadi ve mali itiba- Hele araştırmadan çan şa nelie0 ve hükümde hiç bir isabet yoktlrı Türkiyede şeker oanayi. başlıya- hı yedi sene oldu, fakst alınan netice hiçtir. Şimdiye kadar ihtiyacımazn an- mişizi” eli pekaiindi, Kalan “acele yüzünden rakamlarda, © hesaplarda, &- raştırmalarda yanılabiliriz. Fakat etüd mahsulü olan, ilmi olduğu idin edilen ve ayda bir defn yazılan makalelerde sadını daha iyi anlatıyor. “O halde şeker işini efradın te. sebbi başarmak mümkün olmuya. tak. Bunu devlet ele almalıdır!” Bizim devletçilik sistemimiz ortada dır. Efradın yapamıyacağı şeyleri can. sen devlet üzerine alıyor. Maatteessüf devletin kudret hududu, bütün memle- ketin İşlerini üzerine alacak kadar bu- dutsuz değildir. Bununla beraber bizde şeker sanayii efradın elinde bulurmu- Yor: Uşak fabrikası tamamen devletin Dil seferberliğinde yeni hamle başladı, Dil Cemiyetinin verdiği arapça, farsça ilk 16 kelimeyi bugün neşrediyoruz .. Dilinin millileşmesini isteyen her vatandaş bu davaya elinden gelen yardımı yapmaya kendisini mecbur bilmelidir Büyük Gazinin hâmi ği al- | le vücude gelen biz tında toplanan Dil cemiyetinin 0s | katen milli vasfını manlı lügatindeki yabancı kelime- leri türkçeleştirmek için büyük se- ferberliğe karar verdiğini yazmış- tık. Mili dil yapılmasına bütün milleti karıştırmak hiç şüphesiz en büyük milli reis olan Gazinin il hamı olabilirdi. Bir tarafta bu işi vazife olarak almış bir heyet çalı- şrken diğer taraftan Türk mille- ini seven, dilinin millileş- yen her vatandaş bu da- vaya len gelen yardımı göster- mek fırsatını bulmuş olacaktır. Hergün Dil Cemiyetinin Şemset tin Sami kamusundan ayırmış ol- duğu muayyen kelimelerin listesi- ni neşredeceğiz. Okurlarımızdan her kelimenin karşılığı olarak ge- len tekliflerini de gazetede neşre- deceğiz. Her vatandaş milli dilin yapılması işinde bir hissesi olma- nm'ne büyük şeref olduğunu şüp hesiz bilir. Ve ancak bütün vatan- daşların aklının, zevkinin ve ma- lâmatının biribirini tamamlamasi- Kazanç kanununda ke i lik 16 kelime ANKARA, 11. A.A. — TP DET. Cökiyetiiiki Numaralı anket İistesidir. Aşağıdaki arapça ve farsça sözlerin öz türkçe karşılık- ları aranacaktır: Âdap, Âferin, Âfet, Âgâh, Âhenk, ÂlÂ- yış, Alet, Ama, Âman, Âmir -Emirden - Asa- yiş, Asude, Ati, Âyin, Ayna-Ayine-, Azade. için gücü yeten hiç bir Türkün bu seferberlikte kayıtsız davranmıya cağını biliyoruz. Dün tebliğ edi- me tashihleri yapılacak Lâyiha dün encümene geri verildi. Divanı muhasebatın raporları Çorum Meb'usu İsmet Bey ANKARA, 11 (Telefonla) — Bü- yük Millet Meclisi bugün reis vekili Esat Beyin reisliğinde toplandı, ruz- Bamenin birinci maddesinde kânunu- evvel 1931 ve şubat 1932 aylarına ait Taporün takdim edildiğine dair Diva- Bı muhasebatın tezkere ve Divanı mu Noel #ncümeninin mazbatası var- 3 aylık raporlar Maddenin müzakeresinde evvelâ Refik Şevket Bey (Manisa) söz aldı ve şa mütaleada bulundu: — Dahili nizamnamenin 49 uncu maddesi mucibince meclis Divanı mu- hasebatın 3 aylık raporlarını tetkik müzakere ve almaly Halbuki bugün mevzuu olan battan biri memaliki ecnebiyedeki memurla- irahlarile beraber ayrıca 3 günlük yevmiye verilemiyeceğine, di ğeri de nahiye müdürlüğü yapan bir jandarmanın vekâlet tabsisatını ala ıma dair olmak üzere mahi- arile üç aylık raporlar tasnifi. Be giremiyecek olan ve münasebetle. ri ancak mevcut mevzuat ile tayin e- dilen şeylerdir. Netekim bunları en- cümen tetikik etmiş, kanunlarla müna li aramış, muvafık bulmuş ve kabul etmiştir. Fakat gerek Divanı muhasebatın bu raporları, gerekse en cümenin bu raporlara müstenit tasvip leri her vatandaş için itirafı müz in ve kanuni olan karar mahiyetinde şeylerdir. Eğer bu türlü kararlar mec- isin tetkik ve tasvibine arzedilir ve meclis kararma bağlanırın o zaman Siirt meb'usü MAHMUT iktisabı kamuniyet eden bu karardan mutazarrır olan hak sahibi vatardaş- lar kanuni müdafaalarını yapamaz. lar. Meselenin mevzuu ve benim &öy- lemek istediğim şey budur. Bu rapor- lara müstenit kararlarm meclis tara” İsmet Bey (Çorum), Refik Şevket dem mütaleasmı teyit ederek dedi — Nizamnamenin eski maddesi sebetlerini araştırır ve muvafık gön düklerini tasvip ederdi. Fakat karar | alınmazdan evvel yeni nizamnamey? göre encümenin tasvip ettiği raporl rı heyeti umumiyenin kararma arzet- mek mecburiyeti vardır. Netekim şim diye kadar bu suretle kabiliyeti İtira- siyasi mevcut bir çok kararlar heyeti umumiyenin tasvibine arzedilmiş ve bunların hepsi iktisabı katiyet etmiş. tir. Şim rar haline koymak mu daha doğrudur, yokan bunların kabiliyeti itiraziyeleri haleldar olmadan tasvip mahiyetinde bırakmak mı lâzım. Eğer encümenin tasviplerini heyeti umumiyenin kara- rma bağlamakta devam edersek o za» man gene mevzuata nazaran içinden çıkılmaz bir vaziyet hâsıl olacaktır. Binaenaleyh meseleyi bu bakımdan tetkik etmek Üzere teşkilâtı esasiyo encümenine havale etmek lâzımdır. İsmet Beyden sonra Besim Atalay Bey (Aksaray) Süleyman Sırrı Bey (Yozgat) ve Reşit Bey (Malatya) söz aldılar. “Temiz kâğıdı” Süleyman Sırrı ve Reşit Beyler ka» rar aleyhinde söylediler. Besim Ata- lay Bey Divanı Muhasebata Ankara memurin kooperatifi birliğinden mu- rakıp olarak alman zatın elinde tem yiz kâğıdı olup olmadığımı sordu. Divanı Muhasebat Reisi Fuat Bey kürsüyü işgal etti. Muhasebei umu- miye kanununun 76 mer maddesini o (Devamı 5 inel sahifede) — —— — Mücadele senelerinden li yapılacak İş nizamnameye | muhalif olmasın diye bu tasvipleri ka | tebliğindeki şu satır | ları tekrar hatırlatmak isteriz: “Listedeki sözlere karşılık arar ken her sözün anlattığı düşünce- ye yakın başka düşünceleri de göz önünde bulundurmak, doğru ve uygun karşılık bulmaya yarar. Birinci listede çıkacak sözlerden biri de — âti — dir. Buna karşı | lık araken buna çok yakm olan — istikbal —, — müstakbel — | sözleriyle aradaki ince ayrılığı da düşünmelidir. Bir sözün anlattığı türlü düşün- <elere ayrı ayrı karşılıklar göste- rilebilir. — Ati — sözünün gele- cek zaman, — aşağıda — düşün- celerine uyan iki manası birden türkçe karşılıkla anlatamazsak i- kisine ayrı ayrı karşılık ileri süre- biliriz, — İstikbal — sözünün — zaman — ve — karşılama — ma- maları da böyledir.” Ji-| Tevfik Rüştü B. Hariciye vekili dün İz- mirden Ankaraya gitti İZMİR, 1 (ALA) — Şehrimizde bulunan Hariciye vekili Tevfik Rüş- tü Beyefendi, bu sabahki trenle An- karaya hareket etmiştir. Vekil Bey, is tasyonda Kâzım, müstahkem mevki kumandanı Hüseyin Hüsnü, fırka ku- mandanı Galip Paşalarla Cümbhuriyet Halk Fırkası Reisi Hacim Muhittin ui; selâm resmini yapmıştır. Havada balayı Tayyare ile balayı seyahatine çıktığım yazdığımız Alman tay- yarecilerinden Aiçhsel ve refikası yarm Bükreş yolu ile Almanya'ya döneceklerdir. Bu mes'ut zevç ve zevcenin bir resimlerini meşredi- yoruz. Büyük Talihliler İkramiyeler kime çıktı? On dördüncü tertip tayyare piyan- gosunun üçüncü çekilmesine, İanılmıştır. Dünkü çekilişte 35 bin ve 15 bin liralık ikramiyeler çıkmıştır. 35 bin liranm 7000 lirasmı Kader gi- şesinin inden Mel. Süzet kazanmıştır, 3500 lirasını da Üskü- darda Sabri Cemal Beyin müşterisi olan muallim Saibe Hanım kazanmış- tr. Saibe Hanım bu bileti talebesi na- Sahip ve Başmuhürriri Siirt Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü ETEM İZZET Konferan TAvrupadan ehem- miyeti gün geçtikçe artan şayanı dikkal haberler gelmekte dir. Silâhları bırak ma konferansının mu. | kadder bir akibete doğru gittiği intiba > kadar kuvvetler mektedir ki, bu mese lenin önüne geçilmes. lâzım gelen en acil bi» iş olduğu telâkkis vardır. Diğer taraftan Al manyanın her tarafın da Hitlerciler işleri ei Pi lerine almakta ve taş- İ5 az daha artmaktadır. Öğ Bu keşmekeşin nere- ye varacağını kestir mek mümkün değil se de, Avrupada va- ziyetin cidden pazik ve ehemmiyetli bir hal aldığına da şüphe edilemez.) Fransız ve İngiliz başvekilleri görüşüyor PARIS, 11. A.A. — İngilizler ile Fransızlar arasmdaki konuşmaların biç şüphesiz Alman siyasetinin gidişindeki “Türkiye Turing ve Otomebil kulü. bü namma Kahire'de toplanmış olan Beynelmilel Turizm kongresine işti- ; kak etmiş olan Türkiye Turing ve O- tomobil klübü reisi ve Kocaeli meb'- usu Reşit Saffet ve Kastamonu meb- usu Ali Riza Beyler evvelki akşam İz- mir vapuru ile İskenderiyeden şehri- mize gelmişlerdir. Türk murahhas ho yeti bize kongre müzakeratına ve memleketimize seyyah celbi hakkın- daki vâki teşebbüslerine dair şu izahatı vermiştir: — Mısır hükümeti kongre için 30 bin Misir lirası (240 bin Türk lirası) sarfetmiştir. Kongre Kahire yakinin- de Helyopolis Pola otelinde toplan» mıştır. Müzakere edilen bahislerden en mühimmi gümrüklerde triptik me selesi, turizm propaganda malzemesi nin gümrük resminden İstisnası, oto- mobillerin beynelmilel seyrüsefer şart (Devamı 5 inci sahifede) Eskişehir ş ri gönü Almanya imparatorluk bayrakları içinde Fransız ve İngiliz başvekilleri vazi. yeti bir daha gözden geçirdiler sın akıbeti ne olacak? Pariste baş başa veren iki başvekil: M. Daladler ve M. Mac Donald değişiklik ve Almanyanın yeniden silâh- lanması hakkında olduğu zannedilmekte dir, Resmi İngiliz mahfelleri, | Çelik Miğ- ferlilerle Hitler hücum kotalarmın polis kadrosuna sokulması Versay muabede (Devamı $ inci sahifede) Turizm kongresi bitti Kahire kongresi hakkında R. Saffet B. in izahatı Reşit Saffet Bey ek TAR. Eskişehirdeki şeker fabrikasının inşasına faatıyetle devam edil- mektedir. İnşaat mahallinde yüzlerce amele çalışmaktadır. Resmimiz fabrikanın kurulacağı yeri, şimdiye kadar yapılan tesisatı ve inşaat mahallini ermektedir.
