1 Aralık 1929 Tarihli Hayat Dergisi Sayfa 6

fade etmek nasıl techiz ile hangi noktaya Ykadar ve ne şeki- alında onu, muhita intibak ettirmiye koymadan - Bir kelime vaziyetine edebiliriz? çalışacağız? Bilmukabele ahlakta içtimai şeni- yetlere muariz bir unsur, yalnız her kesin harekâtına (karşı değil, kabul edilmiş ulan kaidelere kaşı ferdi vicdanın bir aksiilameli vardır. Bunun ne suretle mümkün olduğu mühim ve felsefi bir meseledir ki burada tet- kik edecek değiliz. Fakat bu ahlâki kuvvetin kıymet ve ehemmiyeti de hiçbir veçhile inkâr edilemez. Belkide beşeriyetin ahlaki tekâmül mayası bun- dadır. Diğer taraftan ahlaki kültürün bu cephesi reddi ve munhasir bir ma- hiyette Vicdanlı vücuda getirmek için asiler, anarşist ler yapmak tehlikesine Bu suretle bir takım bedbahilar ye- tiştirmiş olabiliriz. Ancak beşeriye- ün ıslahı için belki de muvalfak ola- mıyan faziletkârlar yetiştirmek, o mu- vaffak olan oharisler (yetiştirmekten çok daha faydalı değildir. bedbaht faziletlerin sukutu kitlelerin kayıtsızlığını sarssada, bunun hüsnü niyet sahiblerini cesaretsizliğe düşür- düğü muhakkuktır. Demek ki burada müvazene olamaz. insanlar düşüyoruz. Bazen tutulması pek müşkül bir vardır. Ve mürebbinin en güzel arzuları müşkü- latla dolu “dilemmer,ler karşısindadır. Bu ( karşılıklı Molitre'in “Merdümpiriz,, inde gördügümüze pek vaziyetler benzer: orada sempatisini A cest ile philinte arasında taksime mecbür olur. başka bir şekil altında mesele bunun aynıdır. philinte muhito intibakı, Alseste vicdan ve tekâmül ahlakını temsil eder, Şair her iki vaziyette de - hadiseyi bir faciaya Osürüklemek (istemediği için - bize tehlikeleri ve zafları sara- temaşager hatla hissettirir. Eğer meselenin daha derinlikleri- << Iktisadi Hayat: Beynelmilel | tediyat bankası teşki- Beyne lat komitesi muhalif tezlerin telifi için iktiham etmek mecburiyetinde kaldığı ciddi mahiyeti haiz müş- vazifesini ümir edilen mal etmiştir. ihzar olunan ve çok kerre küllere rğmen müddetten daha evel Eksperler o taralından projeye kat'i ve hakiki bir şekil elmilel miştir. Bu proje Dye tadiyat bankasının sıl olduğu salahiyetlerin vüsati ve oynayacağı rol hakkında sahih bir fikir hasıl etmek mümkündür. fik halledilmesi Jâzımgelen mes ele Young planının teşkil € bankanın hakiki bir tamirat ban- esasını deh kası ve yahut kadar devletlerin ifa edecek bir mali s olmadığını anlamak keyliyetidir. Baden Bden de müzukerat neticesinde bu cereyan eden ikinci şık kabul edil miştir. Bankanın mevzuunu teşkil istarinün çini maddesi beynelmilel e merkezi bankaların teş- ni teshil ve beynelmilel yeni kolaylık- şeklinde tarif eden mali mü riki mesaisi muamelatı maliye için lar temin eylemektir.» etmektedir. ne gidersek gi timat vazifesini yaparken bir nevi rüzki mürebbi icti- mübayenet (o karşısında kalmaktadır ; Çocuğu, cemiyeti olduğu gibi zamanda lâzimgeldiği miye sevkedecek, aynı yarınkı cemizeti olması ş'kilde hazırlayacaktır. Bu iki Zaruret EM bir mutabakat yoktur. Her tasavvurun bir amele gittiği hakkındaki pisikolojik kanunun ehem- miy.tini biliyoruz. Fenalığı tanitmak bir hadde kadar onu telkin etmektir fenalığın şümulünü göstermek, fena misallerin sultasını artırmaktır; fenalığı takbih üzerine dikkati celbetmek, ve telkinini şiddetlendirmektir. Ferdi terbiye saha- hatalarını etmek, cesalandırmak. onun sında da çocuğun bazı görmezden gelmek tercih edilecek bir şey değilmır? Tediyat bankası HAYAT,&6. mesele diğer bir safha Beynelmilel Bu aynı altında tezahür ediyor. tediyat bankası teşkilatında devletlerin cakları bir sivasi hususi bir mali hakim bir rol oyna Dane mıdır, mü se mil ? Bu iki formülden birincisinin ihtiva ettiği o mahzurlar derhal göze çarpmaktadır. Başlıca i tamirat hesabatını icra etmek- ibaret olan bir siyasi banka eks- ettikleri perlerin tasavvur şekle mu- valık değildir. Eks peri mal Ne meşgul e n yu €$ takdirde bu Gi aazenlii tarafından ihdas olunan yerine ikame etmekte hiç bir mana yoktur. Ekesperler o tarafından . tasavvur Olür banka hükümetler. Ea i teşriki mesi ri merkezi bankalar ihdas olunacaktır. Hükümetlere bir Trust mukavelesine tevfikan be: alman senevi aktedilecek hu nelmilel mali müe tekasitini ahiz. idare ve tevzi edece Vevzi trust muk velesi teskildt komitesi tarafından bar an ihzar olun bahis olan kanın istarülerile beraber İşte bu suretle mürebbi ve miyer adamı sıksık ve haklı o'arak iki müşkül arasında kalmaktadır: bırakılacak; yahu fenalık ocezasiz müdahalemiz onu kaldırmayı istihdal $ eriği halde intişarına zemin hazırl Ş Birincisinde 'doğrudan doğ ruya ahlski, ikincisinde de ictimal ve pisikolojik manada olmak üzere | bir dalalet vardır. Şüphesiz öyle husu- si vaziyetler olur ki i reddüt mümkün değildir. seriyetle bu iki mütearız tartılmak ve hassas bir vicdanın isyan hareketi zaptedilmek icap © eder. İşte insanın, umumi ve müşterek ni kayisi nazarı dikkate almadan kendiği kendisine ve yalınız kendisi için İl olabilmesindeki güclüğe Vi Si dahı eden Ş Kadri yacaktır.