16 Temmuz 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

k İ * r : *00 ŞUNURUCACELACERÜCECESUÜNECYUCUĞRCĞA 6 dU - İngiltere ve Fransada nazi prnpagandasına karşı tedbirler Fransada, aralarında sağ cenah gazeteleri mensupları da bulunan bir çok şahıs tevkif edildi Londra, 15 (A. A,) — Daily Ex. press gazetesinin muhahirine göre, Fransız mukabil casusluk hizmeti- ne mensub bazı memurlar İngiliz mukabil casusluk — servisile temas için Londraya gelmiş ve İngiliz meslekdaşlarına bütün — İngiliz im. paratorluğuna şamil geniş bir nazi propagandasının plânlarını ortaya koyan vesikalar tevdi etmişlerdir. Fransız Başvekâletinin tebliği Paris, 15 (A.A.) — Başvekâlet tarafından neşredilen bir tebliğ- de ezcümle şöyle denilmektedir: Fransada yabancı propaganda hakkında yapılan adli tahkikat üzerine ve askeri mahkeme tara- fmdan yaptırılan son tevkifler - den sonra, muhtelif — vesilelerle yanlış hatta hayali haberler ya - , yilmıştır. Başvekil, bu tevkiflerde ya . bancı bir devlet memurlarile te - masa girmiş ve bu memurlardan mühim miktarda para aldıkları - nr itiraf etmiş kimseler mevzu - bahsolduğunu tavzih eyler. Bun- larm hareketi, casusluk ve dev- letin dahili emniyetini tehlikeye düşüren hareketler hakkmdaki 26—1—1933 tarihli kanunla 17— 6—1939 tarihli kararname hük . müne temas etmektedir. Bulüzumlu temizleme hareke- tinin mesuliyetini üzerine almış olan Başwekil, bu hareketin şahıs mevzubahsolmaksızm takip edi - leceğini memlekete temin etmeği lüzumsuz addeyler. Keza Başve- kil münhasıran Fransayı koru - mak endişesinden mülhem olan bu takibatım siyasi bir plân üze - rinde istismar edilmesine ve ya . hut şu sırada faydasız kalem mü nakaşaları ihdası için vesile ya - pılmasma mani olmağa kuvvetle karar vermiş bulunmaktadır. Bütün Fransızlarm, hüküme - tin nihayet vermeğe tevessül et- tiği bu hareketleri takbihte müt- tefik olduğuna şüphe yoktur. Bu işin başarılması için, tah . kikatın cereyanma zarar verecek ifşaatım veyahut hayali haberle - rin bunu işkâl etmemesi lâzımdır. Başvekil tahkikata ait malü - mat ifşasınm ve mevzubahs ha - Yali haberlerin bundan böyle şid detle tatbik edilecek olan ceza ka nununa temas ettiğini hatırlatır. Gazetenin verdiği izahat Paris, 15 (A.A.) — Temns ga- zetesi tarafından bugün öğleden sonra 'neşredîlen bir notta ez- cümle şöyle denilmektedir: Askeri mahkeme geçenlerde Temps gazetesine mensup bit şahsı bir davaya dahil etmiştir. Bu şahıs dahilt istihbarat İşle- rine memür bulunuyordu. Ne müdüriyetle, ne idare ile, ne ya- bancı istihbarat servisiyle ve ne de siyasi tahrir heyetiyle hiçbir alâkası yoktu. Bu şahıs, aske- ri mahkeme tarafından iki ya- bancıyı alâkadar eden bir işde şahit olarak ça&ırılmış ve ken- disi dinlendikten sonra tevkif edilmiştir. Temps gazetesinde hiçbir kimse kendisinin mahke- me tarafından çağırıldığından haberdar değildi ve tevkifinden de şahsi ve yarı resmi bir malü- matla haberdar olduk. Bu şah- sın hal ve hareketinde hiçbir şey bizi şüphelendirmemiştir. Tev- kif edilen şahısların mesleki fa- aliyetlerine tamâamen yabancı hâdiseler mevzuubahis olduğu anlaşılmıştır. Her halütakdir- de bu hâdiseler faillerinin yal- nız tamamen şahsi mesuliyetle- rini icabettirebilir. Adalet sey- rini takip edecektir ve milli vic- danm müttehiden takbih ettiği manevralardan — mesul v olan- ların şiddetle tecziyesini ilk ev- vel istiyecek olan biziz. Fakat bu ceza hareketi hakiki hedefi Fransızlar arasında, kin ve ni- fak tohumları sokmak olan ta- rafgir mücadeleler elinde vesile teşkil edemez. Amerikada casusluk ihtimaline karşı tedbirler Nevyork, 15 (ÂA., A,) — Ameri- kan tayyare fabrikalarımda çalışan bütün ecnebi işçilerine yeni ihtira- larım sırrımı muhafaza etmek için yol verilmektedir. Elde edilen malümata göre yeni tayyarelere konan motörlerin kuv. veti mevcut en iyi tayyarelerin mo- törlerine nispetle yüzde 25 fazla. dır, Avcı tayyareleri 375 mil sürat- le uçabileceklerdir. Hakikt hava kaleleri olan bombardıman tayya- relerinin sürati ise 300 mildir. Hatay valisi yarın vazifesine gidiyor (Baş tarafı 1 incide) “— Cumhuriyetin parlak eseri gü zel Hataya ilk vali olmaktan duy duğum sevinç hislerini ifadeden âcizim. Hataya ve kahraman Ha- taylılara yakm günlerde kavuşa- cağımdan dolayı da cidden bah- tiyarım., Bu vesile ile bana bu gerefli vazifeyi tevdi buyuran çok saym büyüklerime karşı düuy duğum derin şükran hislerini i - fadeyi de zevkli bir borç bilirim. Bu kıymetli teveccüh yeni vazi - femde muvaffakıyet için başlıca mesnedim olacaktır.,, — Yeni vazifenize ne hareket edeceksiniz? “— Önümüzdeki pazartesi- günü doğruca Hataya hareket edecek ve temmuzun 18 inci günü akşa- mı Beylandaki âbidede şüheda - mızın manevi huzurunda kahra - man Hataylıları selâmlıyarak va- zifeme başlıyacağım.., — Hatayda meskün bazı insan larm hicret arzusuna kapıldıkla- yt haberleri vardır. Bu doğru mu dur? ve bu husustaki düşünceniz nedir? “— Cumhuriyet — müessesemizin zaman | vatandaşlar arasında IŞçbir mev- zuda ne fark ve ne de istisna ka- bul etmediğini çok iyi bilirsiniz. Cumhuriyet valisinin başka tür- lü düşünmesine imkân yoktur. Cumhuriyetimizin sefkat ve ada- let müesseseleri istisnasız bütün vatandaşlar için seyanen istifade edilecek feyiz va saadet kaynak - larrdır. Eğer Hatayda meskün bir takım insanlar Hatay anlaş - masının bazı hükümlerinden isti- fade ederek yuvalarmı başka di- yara nakle karar verdikleri hak - kmda aldığımız haberler dofru ise Türk Cumhuriyetinin vatan - daşlar için devamlı refah ve sa - adet vadeden geniş ve sıcak şef- kat ocağından kendi rıza ve ihti- yarlariyle ayrılmak istemelerinin manasını anlıyamadığımı ifade ederim. Aynı zamanda bu insan- ların yurt değiştirmenin güclük - lerine ve sıkıntılarına ve meşkük Akıbetlerine kendilerini kaptır - mak için ne gibi tesirler altında hareket ettiklerini de kestiremi - yorum, İnanmak — istemediğim böyle bir karar karşısında mua - hede hükümlerine sadakate mec- gun'un haber ve 'hadıselerı Almanyada halk harbe aleyhtardır (Baştarafı 1 incide) Çekoslovakyanın işgali Almanyada çok fena bhir tesir yapmıştır. Avus- turya ve Südetlerin işgali esnasında görülen hararetli harp temayülleri Çekoslovyakyanın — istilâsı üzerine gevşemiş ve nazilere karşı bir anti- pati cereyan; başgöstermiştir. Halk: “Artık yetişir!..,, diyor. Fa kat werilen emirleri aynen ifa etmi- yen, en ufak bir itirazı yapan halk derhal hapse sokulduğundan kimse resmi teşekküllere karşı sesini çıka- ramıyor. Umumiyetle Almanlar ü- mitsizlik içinde çırpınıyor; denile- bilir. Bilhassa açlık ve kıtlıktan göz leri çok yılmıştır. Almaların ekseri- si gıda olarak patates ve sucuk 'ala- biliyorlar. Başka bir gıda maddesi, bilhassa sebze ve meyve tedarik »t- mek gayet güçleşmiştir. Hayat soön | derece pahalılaşmıştır. Lokantalar- da, hiç de iyi olmıyan bir yemek bir liradan aşağı yenmiyor. Halkın en büyük endişesi yiyecek tedariki- dir. Aç kalmak korkusu umumileş- miştir. Aimanyada, harp etrafında sözler bir blölften ibaret — sayılıyor ve hiçbir ktimse harp çıkacağına ih- timal vermiyor. Göriag Almanyanmın yedi — aylık zahire iht vacı temin — olunduğunu söylemiz ! Fakat şimdi — Almanlar bundan emin değildirler, Ve bir harp çıkarsa bir iki —aydan fazla dayanamryacaklarını itiraf ediyor- lar, Almanları en çok sinirlendiren meselelerdenm biri de İngiliz - Sovyet müazkereleridir. Bu temasların bir anlaşma ile neticelenmesinden çok korkuyorlar. Almanlar bir buçuk ay içinde harp yapamazlarsa daha son ra harp çıkmak ihtimali büsbütün ortadan kalkacaktır, deniliyor. Türk talebeye karşı muameleleri- ne gelince, son zamanlarda bize ta- mamile lâkayt bir vaziyet almışlar- dir. Ne düşmanlık, ne de — dostluk gösteriyorlar.,, Bisikletten duşen çocuklar Lâlelide oturan 12 — yaşlarmda Kerim adında bir çocuk, düm bi- siklete binmiş, kardeşi ön yaşında Hilmiyi de önüne oturtmuştur. Fa. kat Kerim bisikleti idare edeme. yince yere düşmüşler, Hilminin alnı yarılmış, baygın bir halde Cerrah- paşa hastanesine kaldırılmıştır. Romanya kralı Londra, — Nevyork radyosu Romanya Kralr Karolun bu ay için- de bir Karadeniz seyahatine çıka- cağını haber vermiştir. Bu habere göre kralm bu seyahatinde Türki, yeye de uğrıyacağı, Türk siyasi mahafiliyle temaslarda bulunacağı anlaşılmaktadır. Diğer taraftan Almanyanm Var. na limanmda kendisine serbest mm- taka verilmesi talebiyle Bulgarista- na müracaat ettiği şayiaları çık. mıştır. Fakat Berlin bu haberi tek. zib etmektedir. Yugoslav Kral Naibi Prens Pol, dün Belgraddan Londraya hareket etmiştir. Bu s8eyahatin husuği ma- hiyette olduğu bildirilmekteyse de Prensin Londrada İngiliz hükümet ricaliyle mühim temaslarda bulu- nacağı muhakkak sayılıyor, Galatadaki hadise (Baş tarafı 1 incide) yırmalarıma rağmen boğuşmaları . nım önüne geçilememiştir. Kavganın son safhası, Berber so- kağında olmuş, Vehbi bıçağını çe- kerek Turhanm. karnma saplamış, bağırsaklarını yere dökmüştür. Bu. nunla da kalmıyarak - sırtından bı. çaklamıştır. Yaralı ümitsiz bir halde hastane- ye kaldırılmış, mütecaviz çiçekçi yakalanmıştır. bur olan Cumhuriyet valisine bu hâdiseye teessüf etmekten ve bu zavallı insanlara acımaktan başka yapılacak iş kalır mı?,, tesscmdu ııı“ıılıııııı 'ayrılmıetmu vanmüle TUROEENSERTUNAETMTT NL UEYE Fransız GU FUYLULE CAT UNU RURESÜLMULEĞUBCNCLETEERTURURU askerî * heyeti geldi (Baştarafı 1 incide) sanm en yüksek ve tanımmış as . keri erkânımdan ordu kumandanı Örgeneral Hutzinger'in riyasetin . de kurmay albay Burja, hava kuüv- vetlerinden yarbay Rok, deniz su- bayı yüzbaşı Gulot ve generalin e- mir subayı yüzbaşı De Şabot'dan mürekkeptir. Hükümetimizin misafiri olan bu Fransız heyeti, Sirkeci garmda İs. tanbul kumandanı general Halis Bıyıktay, merkez kumandanı Albay Cemal Akan, Fransız generalin mihmandarlığına tayin olunan kur. may albay Lütfi Köksal, Fransız sefareti erkânı, resmi üniformala- riyle Fransız askeri ataşesi gene - ral Voirin ve deniz ataşesi yüzbaşı Laal, İngiliz askeri ataşesi albay Ross tarafından karşılanmış, istas- yon inzıbat ve polis memurları se, lâm resmi yapmışlardır. General Halis Bıyıktay, trenden çok beşüş ve sevinçli bir çehreyle inen Fransız heyeti reisiyle samimi müsalahada bulunarak — kendisini Türk ordusu namına selâmlamış- ve otomobiline kadar görüşerek götür. müştür, Bu görüşmelerde İngiliz ve Fransiız ataşeleri de hazır bulun - muşlardır. General Hutzinger, bu hararetli istikbale, heyete gösteri- len iyi kabul ve büyük alâkaya kar şı memnuniyet ve teşekkürlerini bildirmiş ve İstanbul kumandanı i- le birlikte, kendisine tahsis olunan otomobile binerek doğruca Perapa. las öteline gitmişlerdir. Fransız heyeti reisi, kendisini garda karşılryanlar arasında bir muharrririmize kısaca demiştir ki: “— Bu seyahatim, Türkiyeye ü. çüncü gelişimdir, Bundan evvel — Hatay meselesi Müzakereleri esnaasmda — Ankarayı ziyaret etmiş ve çok iyi mtıba.larl.ı_ Bu seyahatler neticesinde Türki- yeyi çok yakıindan tanımış ve Türk- lerin dostluğunu kazanmış olduğum için çok bahtiyarım. Dünyanm en kuvvetli ve mükem- mel askerlerinden olan kahraman Türk ordusu erkânını bu defa tek. rar ziyaret edeceğim için fevkalâ. de mes'ut ve müftehir bulunuyo- rvum, Ankaraya bu akşam gidiyorum. Nekadar kalacağmız henüz belli değildir.,, Örgeneral Hutzinger saat on bi- ve kadar oteldeki dajiresinde istira- hat etmiş ve sonra İstanbul kuman. | danile merkez kumandanınım zriya. retlerini iade etmisştir. Fransız askeri heyet âzâları bu- gün şehrimizi gezecekler ve akşam Tophane — rıhtımında — kendilerini bekliyen motörle — Haydarpaşaya geçeceklerdir. Bir cemile olarak Genel Kurmay Başkanımız Mare- şal Fevzi Çakmağın motörü heye- te tahsis olunmuştur. Heyet, mihmandar albay Lâütfi Köksal, Fransız askeri ve deniz a. taşeleriyle birlikte saat öon dokuz. da Haydarpaşadan kalkan eksprese bağlanan hüsusi vagonla Ankaraya hareket edecektir. Fransız askeri heyetinin, geçen- lerde gelen İngiliz heyetini takiben Ankarayı ziyaret etmesine siyasi mahafilde çok ehemmiyet verilmek- te ve bü temaslarımn sulh cephesini daha ziyade kuvvetlendireceği mu- hakkak görülmektedir. Heyet reisi General Hutzinger Fransada ordu kumandanlığına ta. yininden evvel Suriyede Fransız kuüvvetleri kumandanı olarak bu - lunmuş ve Ankaraya o vakit yaptı- ğı dostane ziyaret büyük bir sem- pati uyandırmiıştı, Mekteplerde (Baş tarafı 1 incide) Fransızca ve Almanca için de tek kitap vücuda getirmek ve tek metod sistemi tesbit etmek üzere Ankarada Fransızca ve Almanca muallimlerinden mü- ! rekkep birer kamisyon topla. narak butılara ait eserleri tes. bit etmiştir. Eserler basılmak üzere Devlet Matbaasıma gön. derilmiştir. Vekâlet talebeyi — öğleden | sonra okul atelyelerinde ve serbest olarak hayatlarını ka- zanabilmeleri için — tedrisatın öğleye kadar yapılmasını dü- şünmektedir. İlk tedrisat tale. beleri için ayrı bir şekil tesbit edilmiştir. İnzibat İşleri Lise, ortaokul ve meslek okul. larmın — talimatnamelerinin in- zibat maddeleri Vekâlet tara- fından tetkik olunmaktadır. Pai MAF gü İnzibat temini için öğret- menlere verilen müeyyidelerin az olduğu neticesine varılmış ve bunun takviyesi hususunda talimatnamelerde — değişmeler yapılması kararlaştırılmıştır. Talimatnameye ayrıca ilâve edilen bir madde ile de tale. beler yaptıkları hataları okul. daki çalışmalariyle affettirebi. lecektir. Kitap İşleri Bütün ilk mektep kitapları« nınm ucuz satılması ve talebenin kolayca temin edebilmesi icin Vekâlet bazı şünmüştür. Bütün ilk mektep kitapları bir araya toplanarak tek kitap halinde basılacaktır. Bu suretle cilt vesair masarif« lerden yapılacak tasarrufla ki« tabın ucuza temini mümkün olacaktır. Kont Çiyano fayyare kazası San Sabastien, 15 (A. Â.) — Kont Çiano ve maiyeti bu sabah saat 9,10 da Vittoria'ya hareket ederek saat İl de Vittorla'ya var- mış ve oradan tayyare ile Madride hareket etmişlerdir. Kont Ciano'nun tayyaresi saat 12,45 de Barjad tayyare meydanın. da karaya inmiştir. Tayyare yere könarken bir sıçrama yapmış ve devrilmek tehlikesi geçirmiştir. Bir tekerleği kırılan tayyare bir yarım devir — yapmıştır. Iç'ındıa-kiler'denı kimse yaralanmamıştır. Franko - Clano görüşmelerin- den sonra neşredilen resmi teb- liğin metni $şudur: Faşist Hariciye Nazırı Konrnt Diano'nun devlet şefi ve İspanyol| h2ükümeti ile yaptığı görüşme-| | | | İ geçirdi ler -anasında iki memleketi do rudan doğruya veya bilvasıta a lâkadar eden bütün meselele: tetkik edilmiştir. Bu tetkik, A!. manya ile birlik.2 gösterilen de lillerle çözülmez bir sureitte bağ lanmış olan iki millet arasında- ki münasebetlerin vasfını teşki! eden açıklık ve İtimat içerisinde cereyan eylemiştir. Bu münasc- betler son tezahürlerini düç;e- nin ve faşist İtalyanın mümessil- lerine karşı gösterilen çot ha- raret'i kabülde ve Franko ile Ciano tarafından teati ediler nutuklarda bulmuştur. Noktal nazarlar ve teklifler üzerinde tam bir tesanüt müşa- hade ve tesbit edilmiş ve İtalyea ile İspanya arasında mevcut bu- tedbirler de dü-| Kielele ee lek L EL L .. Hava tehlıkesmda korunma (Başlarafı İ ineid rimizde hava tehlikesinden kor: ma tecrübeleri yapılması düşür mektedir, İzmirde İzmir; 15 (A. A.) — Hava t ruzlarına karşı pasif korunma misyonu toplantılarma devam &€ rek şehrin hava hücumlarma k müdafaasında tatbik edilecek p lart hazırlamıştır. Bu plân, ş halkımın hemen hepsine hava tı ruzlarına karşı müdafaa vaz tahmil etmektedir. Iktısat ve Nafı: Vekilleri Zonguldak, 15 (A.A.) İktisat Vekili Hüsnü Ç dün Üzülmez mıntakasın maden ocaklarını ve sanayi sisatmı, amele evlerini te etrniş ve şereflerine dün ak bir ziyafet verilmiştir. İktısat Vekilimiz bugün terkiklerine devam etmişle Çankırr 15 (A.A.) — 9 | Vekilimiz Zonguldak ve İrn luda tetkiklerini bitirerek gün öÖöğle Üüzeri şehrimizi ş: lendirmiş ve memurlarla tarafından hararetle karş mıştır. Vekil öğle yemeğini tide yedikten scnra Anka doğru yollarına devam etm memurlar ve kalabalık halk lesi tarafından teşyi edilmi İngiliz - Italya anlaşmaları Roma hükümeti tar& dan fesh mi edilece Roma, 15 (A, A.) — Bamz | mahfillerinde 1938 İngiliz - yan anlaşmalarının feshi der; vilmektedir. — Gayda'nın Gic d'İtalia gazetesinde intişar ede makalesi bu şaylayı teyid e mahiyettedir. Sovyet - Japa ihtilâfı Moskova, 15 (ALA.) — S mahfillerinde, Mogol hüdü da cereyan eden muharebe ehemmiyetsiz bir hudut hâ sinden mi çıktığı, yoksa İn Fransız - Sövyet paktı akt meden Sovyet hükümetinin katini oraya çekmek Üüzer taliter devletlerle anlaşaral ponyanın bu mıntakada | kete mi geçtiği malüm olm beyan edilmektedir. Aynı mahfillerde söyler ne göre, Mogolistanın Sovy Birliği için pek büyük bir külceyg ehemmiyeti vardır. ponlar bu mıntakada hare geçtiği takdirde Sovyetlerin zolistanı kendi toprakları zibi müdafan edeceklerine he yoktur. ı Budapeşte Radyosu “'ienc J. KISHONI ve Budapeşte — Operası RUDOLFEY. NOVOTNY Bahçesindeki parlak muvafi kwretleri, —. lunan ve Avrupa politikas müsbet bir gerçek olan do! ğun Mussolini ve Franka t fından iki memleket nefine rak İstihdaf edilen gaye tamamen tekabül edebilme Çin Mevcut İşbirliğinin in! ettirilmesi kararlaatırılmışi