16 Temmuz 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

T j KŞAM POSTASI ibi ve Neşrigat Müdürü Hasan Rasim Us iDARE EVİ: Istanbul Ankara caddesi """h:lııııııım Talyeaf adrasi: İçtanbul HABZA Yazı işleri telelonus 23872 Ülüre Ço0 e P. 24310 .Eı-n ..ı.. * ! 20335 | ASÖNE' SAKTLARI İ Benelik 'ı=ıı he A : Ü aylık 7.50 :' 1400 :' | LJ :ıı:â (.00 , B.00 » J Gağaenidecek ai * L ayata dair: aT Tarp havası içinde düşünceler ERKES biribirine — soruyor: “Harb olacak mı?,, Haberler Sene kötü, çok kötü; hiç olmazsa İS4 teki kadar, belki daha — kötü. ;_Utuklar söyleniyor, seferberlikler n ediliyor. “Harb olacak mı?,, tiraf edelim ki bugün bu — suali SOrarken eskisi kadar helecan çek- Miyoruz, eskisi kadar endişe duy” Müyoruz. Harp tehlikesi ile artık YÜzgöz olduk. İçimizden: “Elbette Bene bir çaresi bulunur!,, diyoruz. ditâ: “Eh! artık, olursa — olsun!,, *T gibi bir halimiz var, Bunca yıl- t bahsi edile edile, tehlikesi atlatır * atlatıla harpden körkmaz olduk, OÖrusu iyi emareler değil. Harbe OMüz silken, suğlun — bozulmasını büyük bir felâket diye karşılamıyan İMsanlar, devamlı işlere girişemez- *E. Büyük, hayirlı işler daima sü- küna muhtaçtır ve ancak zamanla 9Olür. Onlara girişen — insanlar da famanlarını kıskandıkları gibi 'ya- İinlarının da emniyette olmasını is- İerler, Harb ihtimalini omuz silke- Tek ve: “Ne yapalım?,, der gibi Sarsılryanlar, günü gününe yaşayıp Stikbali hiçe sayanlardır. Dünyada İnsanlar günden güne böyle oluyor, *ı gft:îci işlerle uğraşıp zaman istiyen, |Süktna muhtaç olan büyük inşalara Sirişmiyorlar. Bu hal hep mütema- di harp tehlikesinin seyyiesidir. Bit (tabi bir fasid — daire: biribirinden Sikıyor: harp tehlikesinin — devamı, Msanların ciddiyetini azaltıyor; in- Sanların ciddiyeti azaldıkça harp tehlikesi çoğalıyor. * ** ARININ harbi nasıl olacak? r Eskiden harbin nasıl olduğu bilinirdi: cebhelerde askerler çarpı" Yir; düşman ilerlerse geçtiği yerleri Yakar, yıkar, birtakım mezalim iş- |N Bazan da bilâkis merhametlice, “vanmertçe hareket eder. Eski harp iî'de, top işe karıştığı zaman bile, B San insanın karşısında idi, biribi- | Tden pek uzak değildi. | ’Yann da böyle mi olacak? Tay- “8re, gaz harbi söylenildiği kadar | *b'_ddetli olacak mı?,.. Öyle ise hiç İt merhamete, âlicenablıfa imkân “Oktur. İnsanlar — biribirlerile yüz w îuze gelmiyecek ki!,.. Yüzlerce ki- metre öteye atılan güllenin öldü- ba Mmetreden aşağı bırakılacak gaz “Mbardımanın kimleri boğac- ”ni “SŞünmeğe imkân yoktur. Eski muharebe bir fetih, bir zapt in tamamile yakılmasını istiyemez- în; kendisi alacak, oraya yerleşecek m;ıanlan ile geçinecek.... — Yarınki â harebe ise sadece bir tahrip, im: Muharebesidir... , **_ " ani böyle olması kabil, Faka! F .nı Timan muharebesinin nasıl olacağı | küş efnen kimse kestiremiyor. Her- (” birtakım tahminlerle iktifa edi- ğîcf-'ği kadınları, çocukları; üç dört| n “Uharebesi idi. Düşman alacağı şeh | | Fransız ihtilâlinin 150 inci yıldönümü münasebetile IV ("I - Fransız inkılâbile Türk inkılâbı arasında bir mukayese Yazan: SUAD DERViŞ İnkılâbı tarif etmek istersek bunu şöyle — yapabiliriz: İnkılâp iktidar mevkiinde artık tutunamaz hale gelmiş, devrini yaşamış ve yeni doğmuş içtimai, iktısadi şart- lara kendi sosyal bünyesi itibarile intibak edemiyen ve bu yüzden günün ihtiyaçlarını karşılamıyan zayıf bir sınıfın yerine bir yenisi- nin iktidarı ele alması demektir. İnkılâp, Müstahsil kuvvetlerin inkişaf ederek mevcut İstihsal şart- larıma sığamaz, uyamaz bir hale gelmesi, bu inkişaf ile beraber ye- ni istihsal şartlarını ikame et. mek, bunün için de siyasi iktidarı ele almak gibi çok mühim sosyal bir vazifeyi başaracak olan genç ve yeni bir sınıfın bu işi becere - bilecek kadar olgunlaşması de- mektir. İnkılâp, eski rejimin siyasi, hu- kuki sisteminin yeni şartlara ve cemiyetin ulaştığı inkişaf seviye. sıinec uyamayıp köhneleşmesi zama- nıada cemiyetin ilerlemesine en- gel olan bütün âmilleri yok ederek ortadan kaldırıp yerlerine yenile- ri ikaâame etmek demektir. Yeni bir devlet sistemi kurmak demektir.. Cemiyetin ilerlemesinin — önüne geçen, eskiye bağlı ne varsa onla- ları yıkmak demektir. Basit bir değişme demek İdeğildir. Eskinin kaldırılıp yerine yeni- sinin getirilmesi işinin geniş mik- yasta mukavemet ve reaksiyonla karşılaşması icap eder, İnkılâp ne kadar esaslı ve cezri olursa de- ğişmeler o kadar esaslıawe.leskiye bağlı zümrelerin menfaatleri ©o nisbette haleldar olur ve tabit su- rette irticam mukavemeti de ©o nisbette keskin ve şiddetli olur. Mutlakiyet ve saltanat aleyhine müteveccih olan demokratik in- kılâplarda ileriliği temsil eden in- kılâpçı sınıflara karşı saltanat ha- nedanlarının, derebeyliğin, ruha- nilerin ve onların taraftarlarının ümitsiz mücadelelerini, — tarihin kaydettiği bütün inkılâplarda görürüz.. Her inkılâp kanlı olur. Kansız ve mücadelesiz olanlar an.- cak tedrici tekâmüllerdir. Türk inkılâbinı Fransız inkılâ- bına benzetmek demek, tarih te- kerrürden ibarettir. hatasına düş- mek demektir. Tarihte ve hayatta hiç bir zaman tekerrür yoktur. İçtimat hâdiselerde hiçbir. zaman tekerrür olamaz.. Onlar biribirle- rine benzemezler. Çünkü içtimai hâdiselerin her biri cereyan ettiği cemiyetin o zaman içinde bulun- duğu şartlara, — beyrelmilel va- ziyete bağlıdır. . Ve ona göre birer: karakter ta- şırlar. Ön sekizinci asırda Fran$sız mutlakiyet idaresine, rühban ve asılzadegânına karşı mücadele e- den Fransız inkılâbiyle, yirminci asırda beynelmilel iktısadi ve si. yasi münasebetlerin — büsbütün başka olduğu bir idevirde, Osman- lr saltanatına, Osmanlı derebeyli. ğine ve islâm hilâfetine karşı mü- cadele eden Türk inkılâbı muhak. kak ki bir olamaz. Fakat bunlar arasındaki fark, bazı kalem sahiplerinin. göster- mek istedikleri gibi Fransız inlı:ı-ı lâbr kanlı mücadeleler içinde yü- rüdüğünden ve Türk inkılâbınınsa kansız olduğundan iler! gelmez. Bu noktada bu iki inkılâp ta gene kendi öz şartlarına bağlı u- fak tefek farklarla, idiğer bütün inkılâplar gibi biribirlerine ben- zerler. Türk inkılâbı da Ocmanlı ha. nedanını devirirken, memlekette derebeyliğe ve dini müesseselere dayanan saltanat hükümetini yı-| kıp ta cumhuriyeti kurarken pek çok kanlı hâdiselere şahit olmuş- tu. Türkiyenin o zaman yart müs- temleke vaziyetinde bir memlek2t olması hasebiyle her şeyden ev- vel emperyalizme karşı milli mü cadeleye mecbur olduğu halde ida- hi, memlekette ecneb* sermaye- darlarının ajanlığını yapan 'Türk ve gayri 'Türk anasırın gösterdi- ği mukavemeti kırmak için az mı uğraştı?. b 'Saltanat, htilâfet; softalık, -de- rebeylikle ecnebi sermaye ile bağ- ı zümrelerin ayaklandıklarını ve onlarla yapıları silâhlı mücadelele- ri ve bu uğurda inkılâp ve aksi inkılâp cephesinde bir çok kimse. lerin öldüğünü bilmek için Türk inkılâbr tarihini bilmeğe hacet yoktur. Bu vak'aları biz yaştaki- ler gayet iyi hatırlarız. Saltanat paşalarının idaresi altınldaki hilâ- fet ordularını Anzavur paşaların idare ettiği kuvvei inzibatiye kıta. larını ne çabuk wnuttuk?, Türk milletinin inkılâpçı ek- seriyeti inkılâp ve istiklâl namına dövüşürken inkılâbr arkadan vur- mak için mürteci zümrelerin teş- kilâtlandırdıkları Konya, — Yoz- gat, Adapazar, Nevşehir, Bozkır isyanlarırr neden hatırlamryoruz? Hattâ cumhuriyeti kurulduktan saltanat ve hilâfet taciyle, tahtile yıkılıp göçtükten sonra da gene beynelmilel emperyalizmin teşvi- kiyle baş kaldıran irticam teşki- lâtlaridırdığiı Kürt — isyanlarını, Ağrıdağ — isyanlarını, Menemen | yerli ve ecnebi irticam bizzat in. mız durmaldan ilerlediği e “r Fostası TRZ — ha v4' B < HABER — Akşam durdu, halat attılar, tardılar. Meçhul ve kahraman yürekli lar. min gözleri artık görmediği için gayret hayret edilecek bir şeydi. ücreti almak kaygusundadır. kayguları değildir. purdan İdare ettiler, — Polislerimi reket ettiklerine şüphe yok. Fakat bizim deniz zabırtamız : dımı yapmak için nöbet bekliyen Limandaki bir facia karşısında duyulan endişeler.. S Yazan: M DALKILIÇ VVELKİ gün gözümüzün önünde bir facia oldu, Köprüden hareket eden Şirket vapurlarından biri ak sakallı bir ihti. yarın sandalında taşıdığı birtakım ev eşyasile birlikte adamcağız da denize yuvarlandı, Fakat vapurun kaptanı derhal vapuru dur. Kaptan ve vapur mürettebatı candan çalışarak İhtiyarı kur- Ak sakaliyle hâlâ kayıkçılık etmekte olan bu betbaht ihtiya- rm denize yuvarlanmış eşyasmı denizden topladılar. Şüphesiz, eşyacığını kayığına yüklemiş olan bu ak sakallı ada. ti. Fakat bu ak sakallı ihtiyar can kaygusile halata yalnız elleri- le değil, ayaklarile değil, boynunu da sararak çıkmıştı... * Garibdir ki fakir ihtiyarın denizden kurtulan eşyasını köprü hamallarınm derhal sırtlarma alıp iİskeleye taşımakta gösterdikleri Hamallar, denize düşmüş ihtiyarın malını da taşıyarak hamal Hani, adam sakalı tutuşmuş, ö- bürleri cigğara yakmaya çalışırlarmış.. O hikâye! Fakat bu hazin hâdisede bahsettiğimiz ne ak sakallı ihtiyarın kurtulmak için el, ayak ve boynunu halata bağlamakta gösterdi- ği tatlı can kaygusu, ne İskele hamallarının tatlı hamaliye ücreti Bütün hâdise esnasında polisimiz vakayı va., zabırtamız gibi en son sistem vesaitle mücehhez değil midir?,. Polisimizin emrinde en seri istimbotlar yok mudur?.. Liman dahilindeki boğulma ve kaza vakalarımda yıldırım yar- O halde limanda hayat emniyeti berkemal mi”?.. iki genç soyunup denize fırladı- vapurun hareketini farketmemiş. zin çok mükemmel ve İnsani ha. yok mu? Deniz zabıtamız, kara polis vasrtalarımız yok mu?., vak'alarını nasıl akıldan çıkarabi- liyoruz. İnkılâbımızm büyük şefi A- tatürke yapılan suikast teşebbüs- lerine karşı kalbimizden döğmüuş olan kin ve nefretin izleri hâlâ si- linmedi, Bunları hatırlamamağı alelâde bir unutkanlık olarak telâkki ede- bilsek bile bu unutkanlığın çok zararlı olduğunu — söylemekten kendimizi alamıyacağız. “ Türk inkılâbı kanlı olmadı. O- | nun dahili mücadeleleri yoktu, demek, onun çok yüksek olan de- ğerine karşı sinsi ve o nisbette de | kötü bir tecavüzdür. —Vakraları inkâr eden bu fikir, Türk inkılâ. binı eskiye karşı kâfi şiddette ve cezri olarak mücadele etmemiş ol- makla itham etmektir. Türk inkılâbınr akim bırakmak, isteyen onu gevşetmeğe uğraşan kıdlâp zamanında teşkilâtlandır- dığı mukavemet ve isyan hare - ketlerini inkâr etmek, irticam To- lünü hiçe indirmek, irtica tehli. kesini görmemek demektir. Halbuki ayni tehlike inkılâbr- ve her gün yeni bir adım daha attığı için irtica tehlikesini her an pusuya yatmış bir halde tasavvur etmek ve tedbirli bulunmak faydalı olur, Böyle bir tehlikeyi efkârrüumu- miyeye yoktur gibi göstermek, o- na karşı uyanıklığı baltalamak demektir, ; İrticaa karşı kâfi derecede uya- nık olmamak ta inkılâbr daha zi- yade ilerlemekten belki İde alako. yabilecek kadar zararlı olabilir . Onun için Türk' inkr- lâbının dahili mücadeleleri olma- dığı fikrini ileri sürmek Türk gençliğinin emanet olarak ve iler- letilmek üzere kendisine tevdi e- dilen inkılâbın düşmanlarımma karşı uyanıklığını azaltmak, onu uyüuş- turmak demektir. İçtimai ilim ve prensiplere uy- mayan bu fikrin siyasi mânası pek büyüktür.. Suat DERVİŞ (*) Bundan evvelki yazılar 12, 13, 14 temuz tarihli sayılarımız- dadır. İskenderun limanı Yarın limanlar umum müdürlüğüne geçiyor Hatayın İskenderun limanı yarından itibaren devlet liman- ları işletmesi umum müdürlü- ğgüne bağlanmış olarak idareye başlanacaktır. Umum müdür Raufi bir müddet sonra Hataya gidecek, işletme işleri üzerinde tetkik ve teftişler yapacaktır. Şimdi Zonguldak Jlimanında bulunan İngiliz Gips firması mühendisleri de yakında İsken- deruna gideceklerdir. BasTİE ASA BF A GT TP Te TAE K F F DA SAAPAÜTAŞEDA FO A İtalyan hovardalığı ! AİLY Express ismindeki İngiliz ga. B zetesinin verdiği habere göre İtal- yan hariciye nazırı kont Çiano'nun İspan- yaya gitmesindeki sebeb başkaymış, Meğer İtalyan nazırı İspanya harbin- de İltalyanların sarfettikleri 380 bin ingiliz lirasını şimdi geri almak istiyormuş!... Niçin mi?.. mesi için!,. Halbuki bu parayı kahramanlık gös. Rasgele vazgeçmesi, bunun yerine eski, hurda bir şirket vapuru satmalması lâzımgelir. Vapurun içini boşaltıp onunla bira İç- # &* * kikada 20 Istânbulda ihtiyarlığın bir saâdeti ! İR gazetenin verdiği malümatı oku. dunuz mu? i Meğer bir yaşmdayken — dakikada 25 defa, 2 yaşındayken 23 defa, gençlikte da. defa, orta yaşta 18 defa nefes alırmışız!.. İstanbulda nefes aldığımıza göre de- Şikâyetler, temenniler NB LT A FF LKT Eğlence yerlerinde tasdıkli tarife meselesi Heybeliadada oturan bir arkada- şımız yazıyör: Bu sene Heybeliada gazino ve kahveleri arasında oldukça — farklı ve halkı haklı olarak şikâyete sev- keden meşrubat tarifeleri var. Me- selâ deniz kenarında obarlörlü ve radyo gramofon tesisatı — bulunan kahvelerde meşrubat beş buçuk ku- Tuş veya 7,5 kuruş iken plâj gazi- nosunda garsonun arzusuna — göre 16,5 veya 17,5 kuruştur. Geçen âkşam bu gazinoya — biraz hava almak için birkaç arkadaş git- miştik. Halk bü gazinonun bu sene tatbik ettiği yüksek tarifeden şikâ- yet ettiğinden, belediyenin bu tarife yi nasıl vye ne vakit tasdik etmiş ol- |duğunu anlamak — için musaddak listeyi istedim. Garsonlar yarım sa at aradılar, fakat liste çıkmadı. Bu vaziyet üzerine polise hâdiseyi bil- dirdim. Ve burada öğrendim ki bü- tün gazinoların meşrubat — listeleri tasdik edilmek üzere belediye iktisat müdürlüğüne gönderilmiş. Ertesi akşam tekrar gazinoya gi- dince garsonun istemeden — derhal getirdiği tarifeye bir göz attım. Ge- çen seneki tarife olduğunu ve fiyat- ların 15 kurüş yazıldığını gördüm. Halbuki bu gazino geçen sene gar- son ücretile beraber âdi — günlerde 11, pazar günleri ve cumartesi ak- şamlarr 16,5 17,5 kurüş alırdı. De- mek belediyenin yaptığı tarife üze- rinden âdi günlerde oldukça mühim bir tenzilât yapılmaktayıd. Bu sene bilmiyoruz neden ayni — müessese belediyece yeni tarileyi tasdik edil- meden 16,5 - 175 kuruş gibi çok fazla bri tarife tatbik — etmektedir. Ayni müessesenin geçen sene vergi- lerle beraber plâj ücreti âdi günler- de 15 kuruüş, pazar günleri 25 kuruş rılmış ve pazar günleri 25 kuruş bı- rakılmıştır. Bütün bu hâdiselerden şu anlaşı- İryor ki bir çok eğlence ve istirahat yerleri belediyemize yüksek bir ta- rife tasdik ettirmekte, adi günlerde, müşteri celbetmek için normal — bir fiyat istemekte ve pazar günleri de asıl tarifeyi kullanmaktadır. Mev- zuubahsettifim gazino da bu siste- İmi takip etmekte, hattâ gündüzle- ri meşrubattan 11 kuruş — geceleri ra almaktadır. olup lâzımgelecek muameleyi yapa- cağına şüphe yoktur. Fakat muhte- rem belediye reisimizin gazinocula- riın bu şekil muvazaalar yaptıkları- nı nazarı itibara alarak ayni şekil- de yalnız bir gramofonlu ve oparlör- lü radyo kullananlar arasında yüz- de yüzden fazla fiyat farklı tarife- lerin tatbikine müsaade etmiyeceği- ne şüphesiz olmadığı için bu mek- tubumuzu dikkat nazarlarına arzını rica ederiz, tu. Bu sene vergi kalkmış — olduğu ., halde âdi günlerde 15 kuruşa çıka- — — 16,5 “ 17,5 kurüş!«gibi farklı bir pa- - Polisin nazarı dikkati:celbedilmiş — Muhabbet alâmeti ! | Yoz. termek İçin kendileri sarfettiler. Şlm_d-l Be, mek ki biz orta yaşlılar çocuklarımızdan ri istiyorlar... ” ZMİRDE daha mes'uduz. Çünkü: : 4 | genç bir kadın 8 yaşında, İ üü Nurullah ATAÇ İtalyan hovardalığı bul!.. ı Kİ yoruğunu modam gx üsmlle terz Daha az toz yutuyoruz!.. *& & & Ya kadehler nasıl olacak ? AKININ derecesi asgariye düşürü- lüyor, buna mukabil bira ucuzlatı- ** .» * Evlilik gibi ! İR gazete (Niçin evlenmiyorsunuz?) diye bekâr bayan ve baylar arasım- da bir anket yapıyor. Bu gazete dünkü nüshasmda bayan ve bayların biribirlerine biye etmiş: Tekdir maksadile çocuğu ürkütmel için ekmek bıçağımı göstermiş!.. Bıçak çocuğun göğsüne saplanıvermiş! Anne telâşla çocuğu kaptığı gibi hastane- de soluğu almış. — Adliyede yaz tatili Perşembeye - başlıyor T Önümüzdeki perşembe günü ad- “nin yaz tatili başlayacaktır. ÜU seneki tatilde 1, 2 ve 4 üncü lacak. Yani sarhoş olmak istiyenler bira ile — Unutmayın, sofrada yemekleri — .. " sarhoş olmayı tercih edecekler.. Bıçak çekerek terbiye, ne garib usul! ithamların şiddetlendiğini, münakaşanm G : el üncümahkcmelcriyle sulh 1 ve 3 İyi ama, birayla sarhoş olmak için ne Vakıâ annenin bu işi sevgiden yaptı- en hararetli safhaya girdiğini haber veri- misafirlerin solundan verip sağ da- —— aa 'teza mahkemeleri nöbetçi kadar bira içmek lâzım?.. ğma şüphe yok ama bu ne garib hal, ya- yor.... | raftan alacaksınız. e : ca_klardır. Sulh hukuk mahke- Hal böyle olunca meselâ üstad Çallı hu!.. Demek evlenmeye yüz tuttular!!.. — Battl itikallara inanıyorsunuz : *ri bu sene çalışacaklaridır. İbrahimin Kaşık adasını satmalmaktan Bizde seven bıçak çekiyor!!.. Mim demek bayan? M