30 Haziran 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

Yazan: Rahmi YAĞIZ Komodor Brodey, iç geçirerek mırıldandı: Felâketler başlıyor ! Eğ Brodey kâğıdı aldı.. Prildakla verilen bu su altı telsizi şunları yazıyordu: Komodor Teodor Brodeye: 6 Gomine önde giden Fransız lak- telbakiri Safir, Türk topçusu tarafın. dan batırıldı. Yerimde duruyorum. Şimdi aleş kesi, Önümüzde bir eğ mani vör. Sağımızda da (bir torpil hattı, Rota sancağa doğru 45 derecelik bir dönüş üczrinde, iki tehlikenin ara- sındaki yoldan geçiyor. Hareket emri bekliyorum. B11 Yab. Nazmet, Brodey kâğıdı okudktan sonra Palmre uzattı: İşaret memuruna emir verdi: — Hareket emrini filotillâya işaretle! — Başi & komodor! İki dakika sonra Safirin B 11 in kılavuzluğu ile fil tine devam için yürüyüşe geçti... Filotillâ bin ihtiyat birokadarda dikkatle arızalı yolu alıyor, süvariler her an kumanda vermekle ivicaclı rotayı tan zim edebiliyorlardı. Tehlike mıntakası a. Bır ağır geçildi.. Sefineler, biraz evvel kendi" gö: i olan ve Türk topçuları- rın mermilerile biranda batırılan Safi enkazı yanından geçerken ona acı baktılar, İngiliz kapitenlerinde bir fikir vardı. Herkes, Safiri o süvarisi Jan Gayyarın kurbanı sayıyor, Fransız yüz. başısının ihtiyatsızlığı bu neticeyi mey- dana getirmiştir diye düşünüyordu. Hal buki iş hiç de böyle değildi. Vaka bir te- sadüfün neticesiydi. İstirahatte bulunan bir Trük topçu neferi denize dalan göz. imenin dalgasını geçerket istünde pırıldayan, güneşle ii eden bir cisim görmüş, dikkatle bakınca bunu suyun üstünde yüzen bir könserve tenekesine benzetmişti. Fakat gemi sağa sola ileri geri gitmeğe başlaynca bunun bir preskop olduğunu anlamakta gecikmemiş, koşmuş işi he- men onbaşısına anlatmıştı. Bir iki saniyede zabite kadar giden bu hâdise batary dürbünlerini bu yüzer kutuya ç işte Safirin başma da o zaman kızılca kıyamet kopmuştu. Brodey, batan Fransız gemisinin enka- 7 yanından geçerken lümbozdan dışarı baktı. Bordalar üzerine kıvrılarak uzan. mış yatan Safire acıdı. o Gürültücü Jan Gayyarı düşündü. Hüzünlü bir sesle mı. | rildanırken haç çıkardı; | — Allah taksiratmı bağışlasın! Gene kapı vuruldu: —Gir! Baş varda bandra tekrar Brodeye bir işaret yazısı verdi.: Brodey kâğıdı alır. ken sordu: — Gene ne var? — ES arızaya uğramış! Bizi takip e. den E9, işareti verdi. kıntılı kırpışlarla oynayan göz gıtta gezdirdi. İşaret şunları bil- “iriyordu: Komodor Teodor Brodeye: Ben, E8 süvarisi yüzbaşı Miller.. Se. finemde öriza var.. Makineletim ça. ışmıyor.. Anamil yataklan yanmış. yedek parçam yok. Hatlan çıkıyo. rum. Suların cereyam bizi geliş is- Hikametimize sürüklüyor... Malümet veriyorum. Komodor iç geçirirken mırıldandı: — Felâketler başlıyor.. Sonra yanımda bekliyen varda bandra. ya: — Peki! vazifenin başına git. Dedi, tekrar preskopunun başıma geç- ti. Boğazm en dar ve en tehlikeli mınta- kasındaki geçit işini başarmağa koyuldu. Daha ağ manile 11 numaralı Türk ma yin hattınm arasındaki dirseğe girme. mişlerdi. Varda bandra birkaç dakikada bir Brodeyin yanına geliyor, her gelişin. de bir felâketi, yeni bir arızayı haber veriyordu: — Komodor bir işaret daha! Komodor Teodor Brodeye; Ben, ETT süvarisi yüzbaşı Venkam: Sefinemin amonyak deposu iştial ef. yerini alan lâ hareke- ti. Olduğum yerde geceyi bekliyece- Gim. Harekete devamıma imkân yok Malümat veriyorum. Brodey bir taraftan kendi sefinesini sevk ve idareye uğraşıyor; kan ter için- de preskopla harita arasmda (koşuyor, emirler veriyor, kumandaları tekrarlıyor, hareket süratini tanzim için odidiniyor; diğer taraftan işaret o memurunun gelip gidişi sıklaşıyordu. Dirseği dönünceye kadar 7.8 dela ge. lip giden varda bandra ber (odelasında bir hâdise haber vermişti, En belâl yerden geçilirken, dirsek dönülürken işa- ret memuru bir su telgrafı dahâ ve; Komodor Teodor Brodeye: Ben, Turkuvaz Fransız taktelbakiyi süvarisi yüzbaşı Aljred Didiye, A- monyak depolarım delindi.. Hatam zehirlendi. Türk topçusu yerimi keş jJetmiş.. Ateş altında kaldım. Su ü- zerine çıkmak o mecburiyelindeyim. Bunu haber veriyor, teda ediyor, de. nizin yüzüne çıkıyorum. Her yeni haber Brodeyi biraz daha st. kıyor; komodorun yüzü gittikçe asılıyor, daha Marmaraya varmadan 17 gemilik filo yarıdan aşağı düşmüş bulunuyordu. Dirsek; ağ mani ile mayin hattı ara- sındaki tehlikeli dönemeç bin (zorlukla aşıldı. Artık tehlike mıntakasından dışa- rı çıkılmış, tektük rasat postalarile, yerli sahil toplarının çok dikkat etmedikleri sulara girilmişti. Brodey burada ilk molayı vermeği dü- şündü. Saatine baktı: Mister Palmrp söy lendi: — Saat 11,30... Hareketimizden beri . Dört saat, fakat obinbir korku bir o kadar da tehlike ile dolu dört üzün saat!.., Paltor yalnız başını cevap verdi: — Hakkın var kapiten! — Şimdi bir mola yapalım! Sefirelerin halini öğrenelim. Yeni arızalar, rota aksaklıkları var mi arlıyalım. Kendimize biraz çekidüzen verelim. Sonra harekete geçeriz! Brodey Palmrin cevap vermesini bek. lemeden dışarıya seslendi: — Hello! Kim var orada? — Emret kapiten! Sesin çıkmasile kapının açılması ve on. başı Kleybertonnun içeri girmesi bir ol. du. Uzun boylu, iri yarı bir adam; onbaşı, Brodeyi selâmladı: — Hazırım kapiten! — Onbaşı Kleyberton!.. Başvarda ban draya söyle, gemilerden. pırıldakla tek- mil haberi istesin! 10 dakika mola yapt- lacak!.. Haydi marş! — Baş üstüne kapiten! Kleyberton süvarisini tekrar selâmladı sonra hizlı adımlarla kamaradan çık, koridorda kayboldu. Mister Palmr Brodeye sordu: — Gemi için İstanbul ajanımıza malü- mat verildi mi? — Hangi gemi? — Benim için hazırlanacak liyeti, me esas olacak, size üs tedariki için ça. lışmalarda bulunacak yelkenli?.. Amiral Dörobeke böyle anlatmıştık yal... Brodey, darmadağınık kafasile, işi ne. den sonra hatırlayabildi: — Evet. Evet. Amiral buna müteal- lik her işi bizzat yaptırdı.. Size talimat verilmedi mi? Palmr cebinden bir zarf çıkardı. Oku- sun diye Brodeye uzattı: — Sabahleyin, hareketten çok o evvel amiral bu zarfı göndermiş. Bozcaadada iken aldım.. Bakın, siz de okuyun kapi- ten! — Ne diyor? — Okuyun hele!.. Brodey zarfı açtı. İçinden çıkan ufa. cık bir kâğıdda yazılı şu kısa yazıyı yük. sek sesle okudu: “İhtiyat deniz yüzbaşısı Mister Pal, mre; İstediğiniz vasıtanın kazırlanması i- sallamakla buna Adana ovası Sulama kanal- ları yapılıyor 7 milyon litaya çıkacak | bu büyük işne safhada bulunuyor ? mizde sulama ları inşaatı m etmektedir. nı sene bu ay zarlında arazi üze- rinde etüdler yapılarak harita ve proje- ler tanzim edilmiş ve inşaatı müteahhi- dine ihale edilerek (yılbaşına inşaata başlanmıştır. Bu inşaata devam edilmek te olup kazma makine şimdi kanalın sekizinci kilometmesinde (çalışmaktadır. Şimdiye kadar toprak ve kayalık olmak üzere 286,000 metre mikâbı yer kazılmış tır. Dilberler sekisinden başlıyarak bağ. arasından geçip Zeytinli (istasyonu civarında bitecek olan bu kanal kısmında yapılmakta olan beheri 24 metre uzunlu- Kunda ve 7-8 metre genişliğindeki dört köprünün inşaatı bitirilmek üezredir. Bundan başka 60 metre - uzunluğunda kanal altında menfez yapılmıştır. Hava- ların sıcak gitmesi Oyüzünden inşaata elektrik tenviratından (istifade edilmek suretile geceleri de devam olunmaktadır. I çalıştırılan 1200.1500 ameleye mu | ki şimdi ancak 150-200 amele ça > rılabilmektedir. Bu da hasad o mevsirhi dolayı amele bulunmamasından ileri gelm . Bu kısım kanal inşaatı bir milyon liraya mal olacaktır. Bu sene ihaleye çıkarılıp inşaata geçi- lecek kısımlara gelince: Başta Dilberler sekisinde yapılacak olan Bunun bütün proje, k Yakında eksiltmeye çıkarılacak ve iki ay sonrada inşaata başlanacaktır. Bu bend suları kabârtarak kanallara su verecektir. Bu regülâtör inşaatı Türkiyedeki inşaa. tm en büyüğü ve en mühimmi olup 23 milyon raya mal olacaktır. Burdan başka bu sene yapılacak olan işlerden biri de Yüreğir oyasını sulaya- cak olan “büyük sulama kanalı, işidir. Bunun da bir ay sonra inşaatına başla. Gene bu sene yapılacak mühim işlerden biri de feyezanları önlemek cak esas nehir yatağının geçi: miktarını geriye bıraktırıp iki k rüdan doğruya denize akıtmaktır. Bu iş için de bütün hazırlıklar ikmal edilmiş olup birkaç ay sonda inşasına ge- çilebileceği zannolunuyor. Bütün bunlar da dört mal olacaktır. milyon liraya çin icap eden tertibat alındı. Hare- ketinizden 2 gün sonra — 18 nisan cumarlesi — Bigados önünde bir yel- kenli sisi bekliyecektir. Tekneşinde siyah ve iri kerilerle türkçe bit isim, (Payyar) kelimesi yazılı olacak! Bu sefine emrinize verilmiştir. Üs tedavi. ki ve ikmal malzemesi o için gemiyi size teslim edecek kopiten Davistle temas edeceksiniz.,, Palmr devam etti: — Bundan anlaşılan şu: Bigadös önle. rinde istediğim yelkenli bizi bekliyecek. Orada Davist isminde ( birisini bulaca. #ım.. Bu adam gemiyi bara teslim ettik- ten sorira ayrılacak, Size lâzım olan me- vaddı, üs tedarik ettikten sonra Dacist- ten alacağım! Öyle değil mi kapiten? — Evet.. Bu kâğıddan o anlaşılıyor. Maâamafih siz gemiyi ele geçirdikten son ra Daviste pek de ihtiyacınız olmaz! 1 Yalnız o, İstanbulda iyi mev. se değil yalnız bana, bize, hat. tâ daha birçok teşekküllerimize de büyük faydalarda bulunuyordur. Brodey söze başlamak üzereyken ka. pı vuruldu.. Tekrar (o baş varda bandra içeri girdi: Brodey sordu: — Ne var?. Tekmil (1) aldın mı? — Evet kapiten! (Devamı Var) (1) Tekmil: Her hareketin o sonunda kumandana verilen malâmata denir. R.Y, 30 HAZİRAN — 193 Zonguldak iyi ve temiz suya kavuşuyor Yapılacak tesisat Belediyece bir şirkete 104220 liraya ihale edildi Belediyemiz, yıllardanberi su işini başarmak için türlü çarelere başvurdu Nihayet, bu çalışmalar Zonguldaklıları sevindirecek bir neticeye bağlandı. Su tesisatı, eksiltmeye çıkarıldı ve 104220 liraya Baker şirketinin üzerinde kaldı. Bu haber, memlekette derin bir sevi: ıyandırdı. Yakmda sözleşme imzalandıktan son ra, işe başlanacağı anlaşılmaktadır. Yürüyen dağ Erzurumda bir köyü altına almak üzere Erzurum, (Hususi) — Beş, altı se- nedenberi kaymakta olan Şanşak da- ğında heyelân birdenbire şiddet kes. betmiş; koca dağ süratle ilerlemeğe başlamıştır. Dağın yamaçlarında bu. lunan birçok çaylar mecralarını de - Eiştirmişlerdir. Şanşak dağının önünde bulunan 500 nüfuslu ve 75 haneli Çat köyü büyük bir tehlike karşısındadır. Köy deki bazı evlerin temellerinden sular fışkırmaktadır. Bir fen memuru, köy- | de tetkikler yapmış ve vaziyetin teh. likeli olduğunu bildirmiştir. Çat köyünün birkaç kilometre ileri, ye alınması düşünlülmektedir. imei Define ârayanlar Mudanya, (Hususi) — İskeçeli Va. sil Pangalosla, yine İskeçeli Mümin adımda ik! kişi Yunaniştandan gele- rek hükümetimize müracaatla kaza mizin Mesudiye köyü civarında bir de fine çıkaracaklarından ruhsat iste . mişlerdir, Kendilerine ruhsat verilmiş ve hafriyata başlanmıştır. Hafriyat yapılan yer, on beş metre irtifamda bir kayanın üstünde sureti mahsusada oyulmuş olan bir kuyu i- çindedir. Bu kuyunun genişliği 45 derinliği de 4.5 metredir. Hafriyat de. vam etmektedir. amm aman Sıvasta halıcılık ilerliyor Sivas, (Hususi) — Büyük harpten sonra yavaş yavaş geriliyen Sivas ha- lıcılığı, son snelerde yeniden canlan- mağa başlamıştır. Eskiden iki bin tez. gâhtan farla çalışırken bu rakam yü. ze kadar düşmüş, fakat birkaç yıldır tekrar artmağa başlamıştır. Şimdi şehre kurulan bir tezgâhta, 300 - 400 metre mubabbalık gayet nefis Sivaş halıları dokunabilmektedir. Köyler de küçük halılar ve kilim dokuyan bin kadar tezgâh vardır, Turgutlu'da Belediye mıntaka teşkilâtı yapmak zarureti hasıl oldu Turgutlu, (Hususi) — Kasabamız her gün büyümekte ve genişlemekte- dir. Belediye; şehircilik işlerini kolay laştırmak 'için mevcut yeniliklere bir teşkilât daha ilâve etmiştir. Halkın kesif bulunduğu iki yerde betonarme iki küçük bina yaptırarak mıntaka teşkilâtı vücuda getirmiş, buralarda memurlar çalıştırmağa baş. lamıştır. Belediyenin 10 numaralık bir tele, fon santralı vardır, itfaiye merkezin- de faaliyete geçmek üzeredir. Seyrii- sefer, mmtaka memurlukları, temizlik memurluğu, mezbaha, fidanlık, asri mezarlık, parklar ve ağaçları koruma teşkilâtı ve diğer mühim merkezler te. lefonla belediyeye bağlanacaktır. Yurddan Küçük Haberler * Mersin tüccarlari oDenizbankâ müracaat ederek vapurların hiç ol mazsa Mersin limanında 12 saat dur. malarını istemişlerdir. * Daday kazasının büyük köylerin. den Akpmarda yeni bir ilk okulun te- melleri atılmıştır. Dadaydaki yeni ya. tı okulu binası da bitirilmek üzeredir. * Kastamonuda yeni bir adliye bi. nası yapılacaktır. Bunun için istim- lâklere sarefdilmek Üzere adliye ve. küler. reahalline 10 bin Tiralık tahsi. 319 yeli # Adana erkek müsllim mektebi bu yıl 114 mezun vermiştir. * İzmitin Kandıra kaza merkezinde gap hastalığı çıkmış ve tedbirler alın- migtır. * Uludağa yapılacak hava hattı İ. çin Bursa belediyesine bir yabancı firma tarafından teklif yapılmıştır. Bu firma evvelâ bir proje hazırlıya « rak belediyeye verecektir. * Babaeskinin Mandıra köyünde ku duz bir kedi bir kadını ısınmış ve ka. dm Kırklarelinde tedavi altma alın » mıştır. # Çeşmede bu yıl anason istihsalâ- tı çok bereketlidir. Rekolte 150 bin kilo tahmin edilmektedir,