30 Haziran 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

imç” İDARE EVİ: istanbul Ankara ciddi Pana vatana, berenkei hik, Telgraf miresli bitene e Yazı -işlerişti elonuş23072/ idare” “çi m “24370 ilân ATLARI. ONAR, Dı rr Dış siyasa Ispanya yanardağı İspanya meselesi, için için dalma ya- nan, fakat arada sırada alevlenen bir yanardığa benzer. Geçen hafta Londra katışmazlık komisyonunda verilen ka- rardan sonra sönmüş gibi görünen ateş ansızın gene alevlendi. Karışmazlık komisyonunun kararı malümdur: Bir sene evel, İspanya har- . bının Avrupa'ya sirayetine mâni olmak için İngiltere tarafından bir proje ileri sürülmüştü. Proje, prensip itibariyle bütün alâkadar devletler tarafından ka- bul edilmiş olmakla berâber, bir türlü tatbik edilemiyordu. Geçen hafta Lon- dra karışmazlık komisyonunda nihayet, projenin tatbikine karar verilmiştir. Ka- rara göre 1 — Her iki taraftaki gönüllülerin sayılması için komisyonlar gönderile- cektir, nİzden mürakabesi takviye edilecektir. 3 — Sayım neticesinde her iki ta- raftaki gönünllülerin mikdarı malüm olur olmaz, az olan taraftan on bin, diğer taraftan da o nisbette gönüllü ge- ri çekilecektir. 4 — Franko'nun muhariblik hakları tanmacaktır. Eğer birkaç ay slirecek olan bu ame- liye, pürüzsüz olarak yürüydeek olur- sa, İngiltere hükümeti, 16 nisanda im- zalanan ingiliz - italyan itilâfının mer- İyete girmesine razı olacaktır. İtalya hükümeti de bu noktaya ehemmiyet ver diği içindir ki bir müddetten beri ta - kib ettiği tavik siyasetini bir tarafa bs rakarak İngiliz projesinin tatbikine muvafakat etmiştir. Bügün artık işle- rin pürüzsüz olarak bu mecrada yürü- mesine mâni olan tek bir engel, gönül lülerin geri alınmaları masrafram ki- 2 tarafından tesviye edileceği mese- İtalya ve Almanya, masrafm alâ kadar devletler arasında müsavi ola - rak taksimini teklif etmişlerdir. Sov- yet Rusya ise, İspanya'ya gönderilen İtalyan gönüllülerinin, Sovyet hazinesi Hesabına geri çekilmelerini aykırı gör- düğünden bunu kabul etmiyor. Sov. yetler, ancak kendi tebaalarının tahliye masraflarını ödiyeceklerini bildirmiş- lerdir.Maamafih bu ihtilâf bugün için 9 derece ehemiyetli değildir. Masraf meselesi ancak gönüllülerin (ilen geri gekilmesine sıra geldiği zaman bahis mevzuu olabilir. Halbuki İngiliz pro- jesinin tatbikinde henüz bu safhaya ge- çilmişdeğildir. Projenin tatbikine geçilmesi hak - kında verile nkarar enteranasyonal mi- nasebetlerde bir salâh husule getirmiş- ti. Pakat bu sıralarda Pranko'nun ulu» orta İngiliz gemilerini batırması ve hükümetçilerin ellerinde bulunan ye birleri bombardıman etmesi nazik bir vaziyet meydana getirmiştir. Bu bom- bardımanlar yüzünden İngiliz Avam Kamarasnda oÇemberleym'e şiddetli bücumlar yapılmıştır. o Çemberlayn bunlara mukabele etmiye çalışırken, İspanya hükümeti, mukabele bilmisil. de bulunacağını bildirdi. n Hükümetçi | şehirleri o bombardı man eden tayyareler İtalya'ya aidol- duğundan bu tehdid, önce, hükümet- çilerin de mukabele bilmisil olmak Üzere İtalya şehirlerini bombardıman etmek istedikleri şeklinde anlaşılmıştı. Böyle bir hareketin t:hlikesi meydan- da olduğundan Fransa ve ingiltere İs panya hükümeti nezdinde şiddetli te - gebbliste bulundular. Fakat meğer İs - panya hükümeti, İtalya topraklarını değil, Majorka adasındaki deniz ve ha- va üslerini bombardıman (edecekmiş. Ancak bu izah, vaziyeti teskin edeceği Yahudi aleyhtarlığı Faşistler hâdise çıkarmak için mitingler yapıyorlar, Yahudilere küfürler ediyorlarmış... İngilterede, bilhassa o Londramn Ya. kudi makallelerinde bazı kimselerin ya. Audi aleyhtarı hareketlerde bulundu. ğunu, ingilizce gazetelerden naklen yaz. muştık, Bu sabah gelen “Deyli Herald, gotetesi, bu aleyktarlığın gittikçe şiddet- lendiğini söylüyor ve diyor ki: Yahudiler çok kaba lâkırdılara maruz kalıyorlar. Bazan yalnız nümayişler es. nasında değil, Yahudi, evlerinin bulur. duğu sokaklarda bile şiddetli hücumlara uğrıyorlar. 'Bir kanunun İlik kurbanı ni gördüğünüz Margarit is. mindeki bu İngiliz kızı, Amerikalı mi- şanls: ile evlenmek üzere Amerikaya Bdypuyü0a ÜL , Miyapiın lan Basil, ondan bir müd- det evvel İngiltereye gelmiş ve Mârja ritle orada tanışmış ve sevişmiştir. O. rada nişanlanmışlar, sonra Amerikada evlenmek üzere ayrılmışlardır. Basil Nevyorka gitmiştir. Bir müddet sonra Margarit te gidecek ve orada evlene - cekler, Geçen gün nişanlısından aldığı mek- tup üzerine, Margârit vapura bi ve Nevyorka gidiyor. Uzun müddet hasret olduğu sevgilisine kavuşacağı için memnundur, Fakat Nevyorka çıkar çıkmaz, Mas garite, nişanlısın; on beş gün göremiye ceğini söylüyorlar. Sebep: Yeni bir ka. nun. Hakikaten, Amerikada yeni çıkarı - lan bir kanuna göre, orada daimi veya uzun bir zaman oturacak olanlar muha- «ir sayılıyor ve on beş gün zarfında Amerikaklarla temastan menedilerek, sbhi bir müayeneye ve bilhassa kan muayenesine tâbi tutuluyor. Zavallı Margarit, Nevyorka tam o kanunun tatbik edildiği İ ve nişanlısını görmek işin on beş başka bir in alevlendirmiştir. Bu krizin sebebini anlamak için Ma- jorka'nm İspanya karbı çıkalı, İtalyan işgali altında bulunduğunu hatırlamak lâzımdır. Sevkulceyşi ehemiyeti halz olan bu adanm İtalya tarafından işgali, İngik tere ve bilhassa Fransa için büyük bir kaygı mevzuu teşkil etmektedir. Fran- sa ve İngiltere İtalya'nın: bu adayı harbdan sonra da elinde tutmak istiye- ceğinden korkmakta idiler, Binaen- âleyh İngiltere, 1937 İkinci Akdeniz statükensunun muhafazası İc“ İtalya ile bir gentlemens agreement yaparken, bunu düşündüğü gibi, son İngiliz “İtalyan itilâfının esaslarından birini de Balear adalarının en ehemi- yetlisi olan bu Majorka adası teşkil etmektedir. İspanya hükümetinin bu adayı bombardıman etmek için sâyur- duğu tehdit karşısmda İtalya, bunu ken di topraklarma (Okarşı yapılmış bir tecaviz telâkki edeceğini bildirmiş - tir. İşte İspanya meselesinin alevlen » mesine sebeb olan hâdise budur, İngi- Dp” Devamı 4 üncüde din si aşik nununda / in söylediğine (göre, bu tethiş keti, Yahudi aleyhtarlığınm ilk gö- ındüğü 19233 senesindenberi en şiddetli hali bugün almıştır. İ Parlamentodaki Yahudi aza ve parti Yahudi aleyhtarı hareketlerin bilhassa görüldüğü İst End semti Yahudi erkân bu hususta dahiliye nezaretine şikâyette bulunmuşlardır. Parlamentodaki Yahudi mebuslar grupu da bu hareketlerin men. edilmesi için dahiliye nazırına bir heyet “#nrlermiştir. Meselenin Avam kamara. İngiliz hâva yolları, Londra İle Melburn (Avustralya) arasında yeni bir posta seferine başlamıştır. Bu hatta tahsis edilen son' sistem bir deniz tayyaresi ba mesafeyi do « yapılacak ve yolculuk bir haftaya in- dirilecektir, Bu tayyare seferlerinde yeni bir usulün de tatbikine başlanmıştır: Yol cular ve yükleri, tayyareye girerken sında mevzuübahs edilmek ihtimali var- dır. Yahudi erkânı, İngiliz Yahudi aleyh. tarlarının aynen nazi usulleri ile hareket ettiklerini söylüyorlar. Yahudi mebuslardian Dan Fönkel hâ, diseler hakkında şöyle demiştir: “Birçok mahallerden öğre mize gö re, Yahudi & aleyhtarlarının mitingleri sırf hâdise çıkarmak maksadı ile tertip edilmektedir. Yahudiler evlerinde oturur- ken bile faşistlerin sokaklarda oparlör. lerle söyledikleri sözleri işitiyorlar.... Londradan Avustralyaya tayyare ile... tartılıyor ve tayyarenin süratine mâ- ni olacak kadar fazla ylik ve yolcu alınmamasma çalışılıyor. Bu sürat seferlerine fazla yolcu müracaat ettiği için, Lopdradan iki tayyare kaldırılmasına karar veril » miştir. Tayyarelerin ikisi de Boömba- ya (Hindistans) kadar beraber gidi- yorlar. Orada yolcuların çoğu çıktığı için, kalanlar tayyarelerin birine ak» tarma ediliyor ve Avustralyaya bir tek tayyare gidiyor. Ingiliz kızları harbe hazırlanıyor | kuz günde almaktadır. Fakat, ileride bu seferler daha yeni tayyarölerle Avrupada emsali olmadığı gibi Türkiyede de ilk defa tarafımdan İ- cat edilen pirincunu torkalarmın şe- kil ve renklerini namıma tescil eden İktısat Vekâletinin (5515 - 5365 - 5367 « 5207 ve 5209) numaralı karar. larından sonra; bu kerre muhtelif materyâlden vücude getirilen ve ale- lmum müstahzarat ambalâjlarının kapanmasını tesbit ve temhire yara” İngiliz Okadm teyyarecilerin * den bir çoğunun, hükümete müra - caat ederek, a8 - keri tayyareci ya zilmak ve hava ordusunda vazife almak istedikle » rini yazmıştık. İngiliz hava ne zareti bu husus - « te henüz kat'ibir karar vermiş ol- mamakla bera - ber, talim yap» mak istiyen ka » 4 dm tayyarecilere © askeri tayyafe » ler tahsis etmiş « tir. Şimdi, o kadın tayyareciler, he men daima aske. ri tayyarlerde ta- lim yapmakta ve onlarla uçmakta- dr. ; Resimde tay- 22) Yüreci kızlardan bir grup talimler > emasında görü - lüyor. Çapamarkaya verilen yeni ihtira beratı yan bir (DİŞLİ KAPAMA KAPSÜ- LÜNÜN) de 15 sene müddetle ihtira beratınm; İktisat Vekâletinin 2511 No, ve 285-038 tarihli kerârile na muma tescil edildiğini alâzadarlarm malümu olmak Üzere sayım gâzete - nizle ilânmı rica ederim, Çüpamarka pirincunu Fabrikası sahibi M. NURİ ÇAPA CUMHURİYET 100 Milyonluk istikrazın tasdiki UNUS Nadi o İngiltere ile yapılan kredi — anlaşmasının Büyük Millet Meclisinde tasdiki münasebetile diyor ki: “Zahiri şekilleri itibarile büyük bir kre di muamelesi olan bu iş bakiki mahiyetile bir istikrazdır. Kredi şeklile alınıp veri). mesi pek ziyade kolaylaştırılmış bir istik rar. Gerçi para İngiliz piyasasından yapı. lacak mubaynalara tahsis olunmuş ve te. diyesi İngiliz piyasasına satılacak malla- rımıza bağlanmış! t kredinin isti. mall hiçbir kayıtla tal edilmiyerek onu kullanacak Türkiye hükümetinin emrine amade tutulmuştur. o Türkiye hükümeti, İngiliz piyasasından yapacağı mübayaat, ta dilediği firmalarla serbestçe konuşup anlaştıktan sonra, tediye İçin © sadece bu kolaylıktan istifade edecektir. Kredi mabiyetinden dolayı istikrazın birçok külfetlerinden kurtulmuş olan bu istikraz muamelesi, bu son mahiyeti fti. burile de eşi pek az görülmüş ucuzluk ve kölaylık şartlarından dolayı müstesna bir iş olmuştur. Ezcümle faiz miktarının Üs- tüsle yüzde 5 e varmadığını kaydetmek le hâdisenin çok büyük ehemmiyetini t6- baröz ettirmiş oluruz. oTürkiye devleti, İmparatorluk devrinin hiçbir zamanında, halâ uzaktan uzağa bile buna benzer bir muamele akdine muvaffak olmuş değildi. Rejimin, dünya maliyesine ıerkezlik eden 'yi bu kadar İtibarlı ve şerefli bir mu. amele İle fetheylemiş olması evvelâ kendi memleketimiz için, satiyen Türk , İngiliz münasehelleri hesabına cidden büyük bir zafer sayılmak değerindedir. KURUN Kedilerin katliâmı M EHMET SELİM arkodöştmiz yazığor: “Geçenlerde 500 kişinin bir araya gele- rek, İstanbulda geri kalan ve sahipli olduk Yarı şüphesiz bulunan kedilere artık doku- mulmaması İçin imzaladıkları ve usme. leye koydürmağa giriştikleri istidağiri, — düşünülsün ki, bunlar sadece biribirleri- le tanışabilmek imkânını bulan kedi sn verlerden ibarettir ve eğer bütün İstanbul daki kedi severler teşebbüsten haberleri olup da imzaya iştirak edebilselerdi, şehir ahalisinin ittifaka yakın bir ekseriyeli bu müracatte bulunmuş Olacaktı — delklet elliği mana; kedi sevgisinin sade menfante bağlanmayıp, aynı zamanda İstanbulluların millekâmil bir zevk tema- yölünün de tezahürü olduğudur. Bir şehir belediyesinin, o şehrin menfaatinin yanı sıra, ahalisinin sempatisini — hele böyle masum ve güzel mevzuda bir arzu belirin. ee — İhmal etmemesi Jâzımgeldiğine naza- ran, üzün zamandanberi (yapılanlar İçin şimdi tekrar “artık yeler!,, denilmesini, İstanbul belediyesi de tamamile tekrar el- melidir! Olan bitenlerin bütün © Özücülüklerine rağmen, — bir kişinin değil, birçok kişi. nin içmennilerini oraya koyucu (olmak, üzere — bu yarıda sükünetle İfsde bulan temennileri, alâkadar makamın da ayni sükönelle karşılayıp ihatayla gözönünde tutması,. umulur?!, , Basin Birliği kanunu Ss ABİHA ZEKERİYA Serlel yazıyor: “Matbuat kanunu Meclisten geçti. Henüz daha konunun mubtevası hakkında fazl3 birşey bilmiyorum. Kanunu (görmedim. Dahiliye Vekili Şükrü Kayanın Mecliste verdiği nutuktan kanunun mahiyeti hak- kında bir fikir edinmek mümkündür. kat ben bilhassa Şükrü Kayanın bir parag- rafı üzerinde durmak İsterim. “Şimdiye kadar çok bokımsız ve hima- yesiz kalan! bir meslek erbabı olarak yal niz muharrirler kalmıştır, Bu vaziyellen kendilerini kurtarmak için lâyık oldukla. rı ve mensup bulundukları şerefli meslek- lerine kavuşmaları Mztmdır.,, Bu sözler bize çok şeyler (o vandediyor. Esas itibarile en büyük vaat olan hürriyeti benimsedikten sonra yazı amelesinin, fix kir amelesinin, konunun himayesi altına girişini en can gönülden aikışlayacak olan bizleriz... iikrü Kayanın, daha doğrusu kanunun vaadeden sözlerindeki büyük ma. hağı'en kuvvetle anlıyacak ve berlmsiye- eek olan en küçüğünden en büyüğüne ki” dar gatetediler, muharrirler, ve bülün YA yıcılardır. Yüksek, şerefli, şaurlu bir — gazetecilik imiyorsak, başta hürriyeti ve onun yarın da hürriyet şıdasile büyüyen © yazıcılar! ' karumak Tâzım.,,