9 Nisan 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

2&5 Siyasa Ispanya harbi Ve Ingiliz - İtalyan müzakereleri Yazan : Şekip Gündüz Baştarafı 2 incide vurduğu bir devirde İtalyanların bu ağır fedakârlıkları tediye ettirmek is- temiyeceklerine inanılabilir. mi? Mu. solini, sadece Frankonun kara gözle- ri uğruna on binlerce İtalyan gentini ölüme sevketmiş olabilir mi? Herhal. de bir menfaat koparmak istiyecek. Acaba bu menfaat ne olabilir? Günün en mühim meselelerinden bi- ri de budur. İspanya, İngilterenin muhtelif ba. kımlardan hassas olduğu bir cağrafi 1 — Cebelüttarık boğazımım — hin- terlandında, İngiltere kendine her su- retle sadik bir devlet bulunmasını is. ter. 2 — İngiltere için İspanya, Çin ka- dar ktymetli bir pazardır. Evvelâ ya. kındır, saniyen halkının - düne kadar . satmalma kabiliyeti fazlaydı. 3 — İngiltere İspanyanın tabil ser- vetlerini kendi kontrolu altında bu - lundurmak ister. İspanyol madenle- Tinden İta'ya ve Almanya gibi iptidai maddelerden mahrum iki büyük dev. letin 'bol bol istifade etmesi Londra - nım emniyetini ve rabatını ihlâl eder. Fransa dahi, İngiltere gibi muhte. 1 — İspanyanm askeri bir devlet halini alması Fransayı Pirene hu- duftlarında da Ren boyunda olduğu gi-. bi çok masraflı tahkimat yapmaya sevkedecelitir. | 2 — EBir harb vukuunda Fransa yal- | O nIZ Alplerde ve Rende değil bir de Pi- ' buvvet bulundurmaya mecbur kalacaktır. Büyük rakibi olan Alman- yanın kartısına bütün kuvvetlerini teksif cdebilmek için İtalyanlarla an. laşıp Alpleri müdafaa zahmetinden kurtu'muya calışırken Pirene hudutla- rını dahi müdafasya mecbur kalmak | Fransonın hiç de hoşüna gidecek bir | vaziyet defildir. — 8 — Pramsayı Afrika müstemleke. lerire bauzluyan muvasala — yollarınır, garbi Abdıemiz kıyılarına hâkim bir düşman Gevlet tarafından kolaylıkla vuru'aer TT malümdur. Bu hz1 bir harb Vuküundla Fransanın bel kemiğini kırmak damektir. İspatıya geri bir memleket olduğu icin ancak İtalya ve Almanyanın yar- diraları olursa bu tebditleri başarabi- lir. Fransayla İngilterenin bu güne ka- dar İspanyadaki siyasaları bu devleti dünya hüâdiselerine karıştırmamaya çalışmakla hulâsa edilebilirdi. Şimdi böyle bir politika gülünç olur. Zira İs- panya bizzat dünya meselesi halini “almıştır. Fransamın İspanya icin muhtelif devirlerde harbi göze almış bir devlet olması, İspanyaya Pariste verilen ta. rihi ehemmiyetin manasını ve derece- sini göze vurur. liz ve Fransız hükümetlerini tatmine çalısmaktadır. Zira Frankonun gale. besi, İspanyada demokrasinin uçuru- ma düşmesi, hattâ İspanyol milletinin mahvolması dahi demokrat Londrada ve demokrat Pariste kabul edilebilir; fakat İspanyanın fiili bir Alman - İ- talyan işgali altında kalmasma bu devletler müsamaha edemezler. Artık olmuş bir armud gibi Londra banger- lerinin kucağına düsmüş bulunan İtal. ya, acaba İngilterenin ve Fransanın bu endişelerine nasıl bir cevab vere- | cektir? Müsoölininin — fikirlerini neşreden Gazetla del Popnolo, “Zaferden sonra” — başlıkiı bir makalesinde bu cevab şöy. lece verilmetttedir: | “İtalya asırlarca İspanyanın talii İamygyypralilİ A tiygyoygekKEAİ Hyoyyy gel ge yayye AM aryaggaygaya İ kat havadan gitmeleri tehlikeliydi. Bu se- behle sefir, tayyareleri Fransanın günder- mesini, sonra d9 Sovyel Husyadan deniz tarikile gelecek tayyarelerle bu açığın ka- — Montrö mukavelesi ve İtalya Fransızca “Tam” güzetesinin Lon- dra muhabiri bildiriyor: Habeşistan İmparatorluğunun Tür. kiye ve Yunanistan tarafından tanın- masmdan bahseden İtalyan gazetele. ri, Balkan devletlerinin, siyasetlerini Cenevre siyasetinden ayrı tutmakta j olmalarından memnuniyet gösteriyor- lar. Gazetelere göre, bu sahada ilk a. dımı atan Yutgoslavya olmuştur. Diğer taraftan, İtalya, Montrö mu- | kavelesine ergeç iştirak edecektir. Bu hususta Rüştü Arasla Kont Çianonun Milâno görüşmeleri hazırlanılmakta- dır. Bu İtalyan - Balkan yakmlaşma. sından İtalyan gazeteleri Yugoslavya- nın büyük bir rol oynadığını işaret e- âiyorlar. VitryaınıdĞİPUDİ aa gaa ÜYU aayıyaı U PPa gıoTİ W eaeyıre B ae eI İ97” TORK Mevsimin en muhteşem eserı DELı PETRO 30 yıldız, 200 artist, 20000 figüran, baştan başa heyecan, zeık ve takdirle görülecek büyük tarihi film, BAHÇE SARAY Şark opera filmi, Sahte şehndetaame işi Sahte halk dershanesi şehadetna- meleri etrafmdaki tahkikat devam et. | mekte ve yeni yeni şehadetname sa- hipleri bulunmaktadır, Dün öğleden sonra maarif müfet- tişleri de emniyet direktörlüğüne gi. derek alâkadar memurlarla görüşmüş- lerdir. Tahkikata hem maarif müdür- | lüğü ve hem de emniyet müdürlüğü cephelerinden devam edilmektedir. Sovyet Rusyada bir azil Moskova, 9 (A. A.) — Tas ajansı. nm bildirdiğine göre, Sovyetler birli- yatı komiseri Pakomoy'u azletmiştir Dahiliye komiseri Ejov ayni zamanda mazulün işlerile de meşgul olacaktır. Nafıada yeni tayin ve terfiler Ankara, 8 (Telefonla) — Naflada Trabzondan Muharrem Çoruh, Zongul - daktan Halit Bingöl fen memurlüklarına tayinlendiler. Muhabere müşavirliğinde Nurullah Demiryollar inşaat kalemine, goöseler muamelât kaleminde Vehbi mu- habere müşavirliği kalamine, Evrak ka- leminden Sabahattin şoseler muamelât kalemine, telgraf muhabere memurla - rindan Nihat evrak kalemine, Edirneden F'aik Çorum fen memurluğuna, Elâziğdan Behçet müfettişliğe, Boludan Ahmet 1- çel fen memurluğuna, Kocaeliden Halim Çanakkale fen memurluğuna, Yapı iş- lerinden Hakkı Demiryolu inşaat kale- mine, birinci umumi müfettişlik başmü- gaviri muavini saljhattin Malatya me - murluğuna, Samsundan Cemal Manisa su işleri kalemine, Maraştan Hüsnü Ba- kesir fen memurluğuna, Manisadan 'Namık merkez koponlar fen heyeti mü- hendisliğine, Ağrıdan Necdet Kars fen memurluğuna, nakledildiler. Sivas Er - zürüm hattr başmüdürlüğü mühendisle- rinden Nedim ve Feridin maaşı 125 ten 180 Hraya, Zonguldaktan Murat 75 den 80 liraya, İstanbul ve Antalya fen me - murlarmdan Emin ve Hilminin maaşları 30 liraya terfilenmişlerdir. Yaalılmasını teklil ediyordu. Fakat İngiltte- re huna da mani oldu.,, kuvvetli ve Akdenizdeki mevkiine 1â. yık bir İspanya kurulmasımı istiyo- ruz. Zira biliyoruz ki böyle bir İspan- / ya bizim için büyük bir menfaat olur. Eğer binlerce ve binlerce İtalyan, kanlarını dökmek için seve seve İs- panyaya gitmiş bulunuyorlarsa bun- ların zaferden sonra orada kalmak is. tiyeceklerini, zaferden ferdi veya mil- Ni bir realist menfaat koparımak en. dişesini güttükleri — sanılmamalıdır. İtalyan gönüllüleri, aziz İspanyanm bir Bolşevik vilâyeti haline gelmeme. si için kanlarını dökmüşlerdir. Bol- geviklik — tehlikesinin kalkmasından sonra bu memleketi bir Fransız - İn- giliz istismar politikasına uluorta teslim etmek niyetinde de değiliz. İs- panyol milletini sefalet içinde yaşatan ve Fransız, İngiliz sermayedarlarma büyük kârlar temin eden bu politika. da İspanyadan ebediyyen tardedil- miştir. Bu sistem, Bolşevik tehlikesi gibi kanlı olmamakla beraber, Bolşe. vik tehlikesi kadar felâketlidir. Bu. gün Bolşevikliği ortadan kaldırmak için Frankoya nasıl yardım ettiysek, yarın da, icab ederse, Fransız - İngi- liz islismar politikasını defetmesi için Frankoya yardımlarda bulunabilirir. Franko, bizim ekonomik iş birliğimi- ze, teknisiyenlerimizin dirayetine, İş- çilerimizin çalışkanlığına emniyet €. debilir. İspanyayı, topraklarının, ser- vetinin, tallinin ve istiklâlinin hakiki sahihi haline yükseltmek için her fe. dakârlığa hezırız.,, Bu makalenin son cümlesi de şudur: “Nihaf zafer kazanıldığı gün, gö. nüllülerimiz, İspanyadan bir habbe al- maksızın, yalnız silâhlarını omuzları- na vurarak uzaklaşacıklardır. İtalyan gönülkileri bir fikir birliği uğruna kan dökmüşlerdir. Tediye istemiyetcekler ve gayeye ulaşıldığı gün İspanyada bir saniye fazla kalmaktan çekinecekler- dir. Ve işte İspanya, bunun için, ev- lâtları bu derece asil hareket ettikleri icin bundan sonra daima İtalyaya dost kalacaklardır.., . LAŞ Görülüyor ki İtalya, İspanyaya cengeli adamaktıllı takmış bulunmak. tadır. İtalyan yarımadasından atılan olta, çengeline takılan a'tın balığı bel- ki Britaenyalr müsteriye satmak isti. yecektir. Ama kata? Herhstde pek veuza vermek niye, tinde değil, Şekip GÜNDUZ * Belçika üyan meclisi hariciye bütçe- sinin heyeti umumiyesini 9 muhalife karşı 106 reyle kabul etmiştir. 6 müstenkif var- dir. — - * Brezilyanın, para sıyıuunl deıiıtire— ı:eğlne dair çıkan haberler, Brerilya ban- | kası tarafından resmen tekzip olunmak- tadır. Para siyaseti hiç değiştirilmeden ol. duğu gihi idame edilecektir. * Alman hariciye nazırı Fon Ribbentro pun 15 misana doğru Polonyaya yapacağı ziyaret tehir olunmuştur. “Bugünkü hâdi- | seler Alman bariciye narırının Berlinden ayrilmasına imkân vermemektedir.,, # İngiliz — sendikalarının 84 teşekkülü Yorkşayirde yaplıkları bir asamblede, mil- N müdafaa nazırının teklifi mucibince si- lâhlanma sahasında sıkı bir teşriki mesai- de bulunmak kararını vermişlerdir. * Lehisfan münakalât nazırı Ülrih, ge- çen mayısta Yugaslavya münakalât nazırı | Spahonun yaptığı ziyareti iade etmek ü- zere pazar günü Belgrada gideceklir. * Maarif nezareti, Bulgarislandaki Türk mekteplerinde yeni Türk alfabesiyle ted. risatta bulunulabileceğini meklep idarele- rine tebliğ elmiştir. * İngillerenin Meksika elçisi. İngiltere- nin 18 mart tarihli ve petrol madenlerinin satın alınmaşına dair olan — kararnameyi gayri muhik telikki etliğini ve Meksiken İgl Kompani'ye ait malların idaresini ta- Jep ettiğini Meksika hükümetine bildir- mek üzere İnlimat almaştır. * Deniz ağır lopçu kuüvveltlerine dahsis- edilen bir takım barut şarkl Prusyada Pil lauda infilâk etmiştir. Dört asker ölmüş. | dört asker yaralanmışlır. * Yüna He Kovynoyu birleştiren demir- yolunun Lamirlerni ikmal olunmuş ve tecrü- be ireni bu yoldan geçmişlir. * Cekoslovakyadaki Alman partisi kon- gresinin bu ayın 29 ve 21 ünde toplanması kararlaştırılmıştır. * Fransız mebusan meclisi, Sar hakkın. | düaki Fransız - Alman anlaşmasımnı tasvip elmiştir. * Yukarı Avukturya idaresi Hitlere, he- diye olarak beş bin sene evvel — yapılmış taşlan bir balta vermiştir. * Arnavutluk adliye wazırı Tamas Arolo- ga istila elmişlir. * Lö Tan gazelesi müslesna olmak üzere dün Bertine gelen bütün Fransız ve İngi- liz gazetcleri müsadene edilmiştir. * Almanya, İsviçre, Macaristan ve Po- lonya arasında ticari müzakereler yapıl- maüktadır. Bu müzakerelerden maksat bu memleketlerin Avuslurya ile aralarındaki teari ve mali anlaşnımları Almanya ile a- ralarındaki mülekabil ticari münasebetle- rin heyeti umumiyesine ithal etmektedir. * VYiyanada çıkan Reihspost — garetesi- nin Roma muhabiri Heinz Ludvig plebisit yapılacağı zamana kadar tevkif edilmiştir. Ludvig ayni zamanda Çekoslorak garetele: ri hesahına çalışmakladır. * Habeşistan umumi valisi dük d'Aosla apandisilten mneliyat olmuşlur. Sılhhi va- ziyeli İlalyanlarca memnuniyete şayandır. TERRE e U S A NL BAP M Bugün Müntehap, muhteşem, zengin Kraliçe Viktorya Fransızca sözlü film. Baş rollerde: ve ADOÖOLF WOLBRUCK ROÖOMEO JULYET'inkinden daha kuvvetli bir aşk Seanslar: 2 - 4,15 . 6,30 suvare 9 da ANNA NEAGLE SAKARYA — semmâa ve emsalsiz bir şaheser Kurmay subayların terfi Kanuni esaslar Mec- lisce tadil edildi Ankara, 9 (Hususi) — Büyük Mil- let Meclisi dün Fikret Sılayın başkan. lığında toplanarak askeri ve mülki te- katit kanununun 26 ve 43 üncü mad. desinin tefsiri hakkmdaki mazbata i. le Türkiye - Letonya ticaret mukave- lenamesinin tasdikma ait kanuın lâyi- hasmı müzakere ve kabul etmiştir. İtalyadan ithal edilecek bazı eşyaya Ve gene Türkiye - İtalya ticaret an. laşmasma müteallik olarak icra ve- killeri heyetince alman kararlar ile Türkiye . Japonya ticaret anlaşması. nın tasdikma ait kanun lâyihalariyle ait kanunun (B) fıkrasına ek kanun lâyihasının birinci — müzakerelerini yapmıştır. 1 Bu sonuncu kanup lâyihası ile tas- vib edilmekte olan hükümlere göre: 2162 sayılı kanumnun üğşüncü madde- Binin “B" tıkrası aşağıdaki gibi de- ğiştlrilmiştir: “B"” fıkrası: her üç zümreye seçi . lenlere hirer sene tahsil kidemi veri- lir. Birinei-wve-ikinci Zütüreye saçilen- Yer kıta ve 'kurmay” stajına tâbi tu. tulurlar. Bunlardan iki sene içinde kıtada ve “kurmay” vazifelerinde eh- liyet göstererek liyakatleri tasdik e- dilenlere iki sene daha kıdem zammı verilir. “Bu zammın bir senesile - bir ev. velki rütbesinde dahi - terfi derecesi- ne girenlerin bu kıdemleri yeni ve es. ki rütbelerinde birer sene olarak ım- rütülür.., Bu iki #enelik kıdemi alacaklardan 4 verilecek tezi muvaflfakryetle yazan ve liyakatleri üst taraf âmirleri tara- fından sırasiyle tasdik olunanlara tez talimatı şartlarına uygun olarak bir sene daha kıdem zammı verilir. Üçün. cü zümreye “kurmay” yardımcı vazi- başka kıdem zammı verilmediği gibi bunlar “kurmay” stajma da tâbi tu- tulamazlar. Bu tadilâttan tevellüd edecek vazi- yetin netayicinden hâsıl olacak geç. miş zamana ait nasıp tashihinden T- | türü hiçbir müretle muhassasat veril. Mez.., “Trak,, gemisinin tecrübeleri yapıldı Kisl, 8 (ALA.) — Türk Denizyolları pılmış olan “Trak,, vapurunun tesellüm muamelesi ve Baltık denizinde tecrübe- Teri Türkyie büyük elçisi de hazır oldu- ğu halde yapılmıştır. Marmara sahille- rinde işliyecek olan bu vapur 450 yolcu taşıyacaktır. 90 aenizallı gemisinin manevrası Napoli, 8, (AzA.) — Btefani ajan- sı bildiriyor: Hitlerin ziyareti münasobeti Na- poli körfezinde yapılacak olan deniz talimleri meyanında en dikkate şa- yan olanı 90 denizaltı gemisi tara- fından yapılacak olan manevradır. Bu gemiler ayni samanda denize da- lacaklar ve hep birden denizin sat- ür " H _._-"..J Nİ - ö Bubülerini dövmüşiti Dün gece, Fatih Babahasan m hallesindeki Oruçgazi sokağında ©* — turan kunduracı Fuat, ayni evde | turan Romanyalı sobacı — Recepli kıskançlık yüzünden kavga etmişlef ve biribirlerini döğmüşlerdir. : Kavga esnasında Fuat sırtmd çakr ile yaralanmış, her iki ııçlu yakalanarak tahkikata hııımw Sırıkla çorap çalıyormuş! Dün akşam Beyoğlunda Madam Sulçun yağhane sokağındaki 4 nu- maralı evinin sokağa bakan pences resi önünde, elinde uzun bir sırıklâ şüpheli surette dolaşan bir adam ıü' rülmüştür. Pencerede çorapların Bili bulunması da şüpheyi çoğaltir gından, sıriklı adam yakalanmış vt — üzerinde çaldığı çoraplar bulunmuş” tur. Kahveye giren- hırsız Beşiktaşta geceyarısı bir hrrııılxl vakası olmüş ve tramvay cadd deki 19 numaralı Coreinin w halâ penceresinden girilerek çekn ceden 29 lirası çalınmıştır. ,Polisin yaptığı tahkikat sonunda - hırsizin Vasil oğlu Dimitri olduğu anlaşılmış ve yakalanarak mahke- meye verilmiştir. Dün Bc oı.l.u kaymakamlığı da- hilinde, te.mız.liğe rlayet etmiyen 52 kişl hakkında ceza zaptı tutulmuş ve tramvaydan atlayan 18 kişiden pe- Şşin para cerası — alımmıştır. Ayrıc8 13 kilo ekmek de müsadere ve imhâ - edilmiştir. _ j Bir tramvay yoldan çıklı Şirket için uzün denilecek bir za- mandanberi tramvaylar yoldan çık- maz olmuştu. Fakat dün — Yedikule hattında vukubulan bir yoldan çık- ma hâdisesi — arabaların anane (!1 lerinden vyazgeçmediğini gösteriyor. Vatman Şerefin Idaresindeki Ye- dikule - Sirkeci arabası nahiye mer- kezl önünden — gzeçerken makasıli gevşek olması yüzünden yoldan çık- mış ve ancak yarım saat w tan sonra yerine konabilmiş'i". nabırhak bu gibi — kazaların yımlw rinden İstanbul halkını korusun! Yangın başlangıcı Ş Hacrkadın mahallesinde, İmaret sokağındaki 138-11 numaralı evdet: ev sabibi Hüseyin tarafından yere a tlan bir sigara yüzünden yangın zuü- hur etmiş ve duvarın bir kısmı yate dıktan sonra itfalye tarafından sön- dürülmüştür. Dikaktsizlik yüzünden vangınma sebebiyet veren M hakkında takibata başlanmıştır. # hıma çıkarak top atmak suretile mi- | safiri selâmlıyacaklardır. VA b a v P aj a VA E P MLRPa0k ). SN C AA AÇ *W0 L İ Ç İ el ĞNN LA (eT Mimar Sınan Ahtifali Büyük Türk sanatkârı Mimar .U" nanm 350 inci ölüm yildönümü münl' sebetile bugün, Mimar Sinanm £ maniyedeki mezerı başmda hir lhÜ- fal yaptlacaktır. Saat 16 da yapılacak olan ihtifi üÜniversite ve yüksek tahsil ri ve kültür muhitine mensup birçok Il* şi iştirak edecek, sanatkârın eseri W hayatı hakkında söz ıöylmkü Bundan sanra, Süleymaniye avlusunda da bir toplantı yapıhcl'f tn' Şehmmıdıkı bütün BW de ayrıca tören vardır. (Sinanın eserleri hakkında bir “" kik yazısı bugün 10 uncu sayfamızdır. dır.) . P el 9 Karl |_ | | 4 "e af £ . ç BB