9 Nisan 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 12

_. ıı' T AT İ .Fransız kabi nesi ELER” Baştarafı 1 iniclıte “—- Kabinemin henüz yirmi beş günlük bir hayatı Vvardır. Mebusan meclisinin ekseriyetine dayandığı hal. de, kabine akalliyetle de teşriki mesai etmek istedi, fakat bu sahada yaptığı bütün teşebbüsler akim kaldı. İktısa- di meselelerin hususf ehemmiyetini gözününde tutarak biüyük bir cesaret- le halline tesebbüs ettik. Mebusan meclisi bu maksatla hazırladığımız kanunu büyük bir ekseriyetle kabul etti. Siz ise, biraz evvel verdiğiniz ka- rarla kabinenin yasamasını imkânsız bir hale getiriyorsunuz. Buna bir di. yeceğim yoktur. Fakat yarın ne yapa- caksınız? Halk cephesinin bütün kuv. vetini muhafaza etmekte olduğunu u- nutmamalamız.,, İstifa Ayan içtimamdan sonra kabine top. lanmış ve müteakiben Blüm reisiçüm- hürun yanma giderek istifasımı ver- | miştir. Reisicümhur saat 22 de yeni kabi- neyi teskile milli müdafaa nazırı Da. ladiyeyi memur etmiştir. Daladyenin bevunatı Saat 23.10 da Elise sarayından ç- kan Daladier, gazetecilere şu beya. natta bulunmuştur: '— Reisicümhur yeni kabineyi kur- mak vazifesini bana tevdi etti. Beri de bu vazifeyi kabul ettim. Enternasyonâl politikanın inkişaf . ları ve dahili ve mali güçlükler seha- bile, kabinenin en nihayet pazar sa- bahr kurulmuş olması lüzumuna kani büfunuyorum. Azmim bu yoldadır. Sosyal'stler kabineye girecekler mi ? Bir mili birliğin vücuda getirilme- sinin henüz daha kabil olmamasına | müteessif bulunan Daladye, sanıldı - ğına göre, sosyalistlerden demokratik ittifak partisine kadar genişlemiş bir ekseriyete dayanan az azalı bir kabi- ne kurmaya gayret edecektir. Bunun için de maliye nezaretini Reynoya vermeyi düşünmektedir, Fakat esas meselelerden bir tanesi, sosyalistlerin hükümete iştirak edip etmiyecekleridir. Sosyalist partisinin mrilli meclisi, yarın için toplantıya çağırılmıştır. Eğer sosyalistlerin ka . bineye iştiraki aleyhinde karar veri- Hr ve bu suretle Daladier sosyalistle- rin iştiraki olmaksızın bir kabine kür- mak mecburiyetinde kalırsa sosyalist. lerin bu kabineye müzaheret eyliye - cekleri herhalde muhakkak gibi gö « zükmktedir. Balkan Maitbuat ve ekonomi içlimaları Balkan matbuat koönferansı tarafın- dan teşkil edilen komisyonlar dün Yıl- dız sarayınım mutelif dairelerinde mesa. ilerine başlamışlardır . , Tehmin edildiğine göre, komisyonların mesaisi muhtelif proje, teklif ve temen- nilerin tanzimi için üç dört gün kadar sürecektir. Saat 13 de Serkldoryanda delegas - yonların şerefine büyük bir ziyafet ve- rilmiştir. Yunus Nadi, Seferyadis, Gon- göopol ve Yuvanoviç nutuklar söylemiş. letdir. Rumen delegasyonu azasından — ve eski Osmanlı impaartorluğu nazırların- dan Bükreşte münteşir Universul ga- zetesi başmuharriri Batsaria bir nutuk söyliyerek hazır bulunanların şiddetli alkışları arasında hatrralarını anlatmış- tır. Bugün murahhas heyetler hususi bir vapurla Yaloyaya giderek geceyi orada geçirecekler ve yattn İstanbula döne - ceklerdir. Ekonomik konsey komite içtimaları. Ha gizli olarak devsem edecektir. Prenses Jülyana Baer- Baştarafı 1 incide Hakikaten, prens Bernhard bugün Lâheyde ideğildir ve martınm 28 inden beri Holandadan ayrılmış bulunuyor. Nereye gitti? Bilinmiyor.. Fakat, prens Bernhard, Holanda- dan yalnız ayrılmamış, kardeşi prens 'Aşvin ile beraber gitmiştir. Esasen, ih- tilâfin sebebi prens Aşvindir. Ağabeyisi evlenince, küçük prens te evlenmek hevesine düşüyor. Fakat her kes evlenecek bir prenses bulamaz ya! O da, bir tayyarecinin dul karısı olan otüz yaşlarındaki Jettie Sandboy ile evlenmek istiyor, İşte ihtilâf ta bundan çıkıyor. Kraliçe: — Dömadımın kardeşinin asil olmı- yan bir kadınla evlenmesine razı ol- mam)! diyor. : Tıpkı İngiliz sarayını altüst eden Madam Simpson meselesi gibi, bu da Holarıda sarayını ikiye ayırıyor. Prens Bernhard kardeşinin tscafını tutuyor . Kraliçe kaynana istar ediyor. Kavga alevleniyor ve nihayet prenses Juliana- nn koöcası, kardeşini elinden tuttuğu /" gibi Holandadan çekip gidiyor. Londraya veya Parise gittikleri zan- nediliyor. Fakat gelecekler mi, gelmi- yecekler mi? Juliananın üç aylık çocuğu * babasını bir daha görecek mi, görmiye- — cek mi? Malüm değil.. — P UK . CAĞ ikiz Hdi aki & Müthiş bir kasır ga Nevyork, 9 (A.A.) — Alabamba devletinde cıikan kasırga neticesinde 2| kişi ölmüştür. Hasarat mühimdir. Şehrimizdeki Almanlar Reyiâm için Karadenize gittiler Şehrimizde bulunan Alman ve A- vusturyalılar, AÂvusturyanın Alman. yaya ilhakı hakkındaki reylerini ver- mek üzere bugün Karüdenize gitmiş. lerdir. Reyiâma iştirak edecek olanlar, sa- at 9 da Şirketihayriyenin 68 numa- ralr vapuruyla Büyükdereye gitmiş- ler, orada demirli bulunan Alman bandıralı İtaka vapuruna binerek Ka. radenize, kara sularımız haricine çık- mışlardır. Kara sularımız haricinde reyler ve. rildikten sonra vapur geri dönecek ve yolcuları Büyükderede tekrar 68 nü- maraya aktarma edecektir. İkinci bir kafile de yarm hareket edecektir. Memleketin muhtelif yerlerindeki AL manlar reyiâma iştirak için şehrimize gelmişlerdir. Japony” ve İngiliz müstemlekeleri Bi Baştarafı 1 incide bara alındığı takdirde bile, Uzak şarkta yeni ihtilâflar ihdas edebi- lecek mevkide bulunup bulunmadık larını suale şayan bulmaktadır. Her halde Japonyanın Çinde müşkülâtla karşılaştığını görmek Londrayı mem nun etmektedir. Çünkü — bu suretle Roma - Berlin - Tokyvo müsellesi za- yıflamakta ve demokrasilerin mev- kii kuvvetlenmektedir. Deyli Telgraf gazetesi, İngiltere hükümetinin izhar Gttiği arzu üzeri- ne Âmerikan — hükümetinin İne'liz hava silâhlanmasını tesri İçin askeri tayyareler vermeğe amade bulundu. gunu yazmaktadır. Hattâ İngiltere sıkıntıda bulunduğu takdirde bizzat kendi hava kuvyretleri için — sipariş edilmiş olan tayyareleri de İngilte- röeye verecektir. p AA ÇA L Bakkai dükkân- larıve sucuklar Şehir Meclisinin dünkü toplantısm- da, yeni belediye zabıtası talimatnamesi üzerinde görüşülmüş ve tuzlama mad- tlelerle bakkallara ait fasıllar müzake- | re edilmiştir. Nizamnameye verilen son şekle göre sucuklarım dayanma müddeti tesbit edilmiş, domuz sucuğunun 15 gün, su- çuğun 3 ay, pastırmanın 9 ay, kavur- maların da bir sene dayamabileceği ka- bul olunmuştur. Bakkal dükkânlarının kârgir ve be- ,ton binsdarda olması hakkındaki kay- da itiraz edilmiş ve pek haklı olarak bu kayd tatbik edilirse İstanbulda he- men bemen bütün bakkal dükkânları- nın kapanacağı ileri sürülmüştür. Ne. ticede bu I:ayt kabul edilmemiştir. — K F T l T REk ' kk LA Frankonun emrindeki ec- nebı tayyareler e- Baştarafı 1 incide anlattıktan sonra, topçu kuvvetleri- nin Cebelüttarıkı talhrip edemese bi- le boğazı geçilmez bir hale getirebi- leceğini ve Cebelüttarık İlimanının da her türlü askeri ehemmiyetini or- tadan kaldıracağını kaydederek hü- kümetten ne gibi bir tedbir almağı düşündüğünü sormuştur. Hükümet namına beyanatta bulu- nan harbiye müsteşarı Lord Stran- kona, hükümetin bu meseleyi uzun zamandanberi incelediğini, bu İstih- kâmların dahili harp başlangıcında Franko İspanyası, Bahillerini müda- faa için tesis olunduğunu söyledik- ten sonra, bu istihkâmlardaki topla- rın İngiliz baz'ı için hakiki bir teh- like teşkil edemiyeceğine dair milli müdafaa nazırı İnskipin 27 temmuz tarihli beyanatı ile, icabında bu me- seleyi enternasyonal sahada mevzuu bahs etmek hakını İngilterenin mu- hafaza eylediğine dair olan hariciye nazırı Edenin 19 temmuzdaki sözle- rini hatırlatmış ve demiştir ki: “ Hükümetin bu hattı hareketini değiştirmesini icap ettirecek Buretle vaziyette bir tebeddül olduğundan malümatımız yoktur. Fakat Lordun etinde bulunan malâümat hükümetin malik olduğu malmata — uymuyor. Binaenaleyh koeyfiyetin yeniden tet- kiki için mezkür malümatın harbi- ye nezareti emrinde bulundurulma- sını Lorddan rica ederim.,,, . Lord Farington, bunu kabul et- miş ve demiştir ki: “— Roma hükümetihin İspanyada toprak, siyaset ve — ekonomi saha- larında istifadeler teminini araştır- mryacağına dair olan İtalyan temi- natmnma fazla itimat gösteriliyor. Hü- kümetin bu İman ve itimadına Fran- kö makamatının katiyen iştirak et- mediğini size temin edebilirim. Bu husustaki bütün malümatı Salaman- kadan geri gelen salâhiyettar zat- lardan elde ettim.., Frankoya ingiltereden istikraz!) Londra, 8, (A.A.) — Mali mahfil- lerde zannedildiğine göre ecnebi gönüllülerinin gitmesini ve — dahili harbin bitmesini mütekp Franko hü- kümetne mühim miktarda ikrazatta bulunulacaktır. Bu mahfiller İngi- liz hükümetinin ajanı . Hodegson ile Burgosda bir ikraz meselesinin gö- rüşüldüğünü iİlâve eylemektedirler. Siyasf mahfillerde dolaşan şayialara göre, İngiltere hükümeti — general Frankodan — İspanyol hududunun masuniyeti hakkında kati teminat almıştır.. Belçika ve Frankocular Brüksel, 9 (Hususi) — Belçika a- yan meclisi, Franko hükümeti nez- dine bir ticaret mümeessili gönderil- mesi hakkındaki teklif 58 müstenki- fe ve 17 muhalife karşı 59 reyle rad- detmiştir. Harp vaziyeti Barselona, 9 (A.A.) — Havas ajan sının hususi muhabiri bildiriyor: Ebrenin cenubunda bulunan hü- kümet kuvvetleri Frankistlerin de - nize doğru ilerlemelerine karşı mu- vaffakiyetle — mukavemet etmekte- dirler. Samueva Moralla sırtlarında milisler anudane mukavemet etmek - tedirler. Bu kuvvetler asilerin Kata- lonyayı cumhuriyetçi — İspanyadan ayırmağa matuf hareketlerine mani olmak üzere kati bir muharebe yap- mağa hazırlanmaktadırlar. Tartaza şehri şimdi Frankistlerin tazyikin- den tamamile kurtulmuştur. Düşman tayyarelerinin bombardı- manına rağmen münakalât devam etmektedir. Diğer cihetten cumhuriyet kuvvet "leri Estramadurede 40 metrelik bir cephe üzerinde taarruzlarma de- vam etmektedirler. Bu kuvvetler Ha kaleroyu Alba geçidini İşgal ederek Guadalupe istikametinde ilerlemek- tedirler. Cumhuriyetçilerin bu hare- keti Madriddeki kuvvetlerle Fran- kist İspanyanın cenubundaki asi kuvvetleri arasındaki nakliyatı teh- dit etmektedir. Fratko taarruzunda ecnebi tayyareler İtalya ile Almanyanın, Frankocu- lara asker ve cephane günderdiğine dair, Avam kamarasında işçi partisi Hderi Artur Grinvud tarafından ba- zı vesikalar gösterişmişti. “Devli Herald,, güzetesi bu — vesi- kalardan bazı rakamlar zikrediyor. Buna göre, 200 Alman tayyaresi ve 196 İtalyan tayyaresi bugün Fran- kocuların taarruz hareketine İştirak etmektedir. İsçi partisi lideri hükümetçiler ta- rafından esir edilen Alman ve İtal- yanların, beyanatı bildirilmiş ve bun ların fotoğrafını, İspauyadan gelen birisinde görmüş olduğunu söyleamiş, hattâ son İngiliz vapurunu batjıran tayrarenin Alman tayyaresi olduğu- nu İlâve etmiştir. a Ha UG Ez 0 aa aA CA Nazi propagandası 9 NİSAN — 1938 yüzünden 5 skandal | W Baştarafı 1 incide Jerdenberi yapılmaktadır., fakat şimdi- ye kadar farkına varılmamıştır. Bugün Her taraftfa Gestaponun çehresi bir- denbire görülmüştür. Matbuatla propaganda, casusluk, tah- rif gibi işlerle Gestapo, Nazi davasını muzaffer kılmağa çalışmaktadır, Belçşikada bir Nazi gazetesi 1936 senesi teşrinisanisinde, Brük. seldeki büyük bir gazetenin yazı işleri müdürü, komünist aleyhtarı bir gazete çıkarmak için sermaye koyacak bir İn- giliz iş adamr tarafından şüpheli gö- Müzakereler aylarca sürmüş, aiha- yet, 1937 eylülü zarfında İngiliz serma. yedarr Belçilralr gazeteciye, lâzim ge- len sermayeyi bulduğunu söylemiştir. Bu sermayenin büyük bir kısmımı İn- giltereden bulacağını ve yüzde dokuzu- nuün da Hamburgda Aavukatlık eden Behn isminde birinin vereceğini ilâve etmiştir . Teşrinievvel ayında “Ayvrupa mat . Teşrinievvel ayında “Avrupa mat- buat ajansı limited şirketi,, namiyle bir şirket tesis edilmiştir. Şirketin 10.000 lira sermayesi vardır. Belçikalı gazete- ci de senede 300.000 Belçika ffrangı ücretle, çıkacak gazetenin yazr müdürü tayin olunmuştur. Bu ajanısın asıl mahiyeti ne olduğu- nu Belçika sosyalist meb'uslarından bi. ri, meclise verdiği — vesikalarla ortaya koymuştur. O zaman ortaya bir skandal çıkmış- tır. Vesikalarla, bu ajans şirketinin Brükselde komünist alehytarı bir ga- zete kuracağı, sermayesinin — ÂAlman propaganda nazırr Göbelsle sıkı rabıta- sr olan biri tarafından verildiği bildiril. mektedir , Belçikadaki bu hâdise ortaya çıkınca Londra iş ve siyasi muhitinde bir telâş başlamış ve bu “Ayrupa matbuat ajan- sı,, Tit Londradaki mümessili, memle. ketten çıkarılmıştır . Bundan sonra, siyasi, askeri ve sınat muhitlerde de Gestapo'nun faaliyette | bulunduğu polis tarafından meydana çıkarılmıştır. Bernde açılan casusluk davası Hit- Terin adamlarınımn memlekette faaliyetini gösteren yeni deliller vermektedir. Başlıca suçlu olan, millt cphenin Bern şubesi kasadarı ve Gestapo tahrikâtçı- sı Fransis Tödli memleketten kaçtığı için cezaya çarpılamamıştır. Kendisinin Parise iltica ettikten sonra, Almanyaya gittiği zannedilmektedir. Todlinin geçenlerde, silâh almak için Almanyaya gitmiş olan suç ortağı Griscli mahkemeye verilecektir. İsveçteki meşhur Nazi tahrikâtçısı Lö Venstern artık ortada soksa ida a- damları tehlikeli bir faaliyete girmiş- ler ve şiddetli bir propagandaya başla. mışlardır . Lövenstern, İsviçre ile Almanya ara- sındaki Lihtenştayn hükümeti düka- sından bir asalet unvanı almrya muvaf- fak olmuş ve bu suretle İsveçli koöntes Ebba'ya yakalanmıştır. Gestapo cenubi Amerikada da faaliyet te bulunmaktadır.. Arjantin hükümeti memlekette nasyonal sosyalist mües - seselerin çoğalmasından endişeye düş. müştür, Bu müesseselerde çocuklara Nazi gayelerine göre terbiye verilmek- tedir. Bugün memlekette hakikatte nazi propağanda merkezi olan “Kültür,, mü- esseselerine karğı protesto hareketi baş- lamıştır ., Isviçredeki dava hakkında Bern'den “Deyli Herald,, gazetesine “Bütün Rusya Faşist partisi,, nin, nazi yardımı ile, G. P. U. teşkilâtının yüksek memuüurlarına karşı bir sulkast hazırladığı mahkemede mevzuu bahsol- muştur. Lâğvedilmiş olan İsviçre Nazi Par- tisi sekreteri İsler, Nazi partisini tekrar kurmak ve İsviçreli sosyalistlere — ve bir çok ecnebi şahılara karşı suikast ha- zırlamakla suçludur . İslere, aslen Rus, Boris Todli ismin- deki bir casus yardım etmiştir. Bu ca- sus Gestapo (gizli nazi polis teşkilâtı) Todlinin bir Rus faşist partisi lideri İi dd l z H olduğu anlaşılmıştır. Bu partinin Rus- yada ve bütün dünyadaki Rus muhacir- leri arasında şubeleri vardır. Parti, Gestapo teşkilâtından albay Flayşhavet ismindeki bir Almnın kontrolü altında- dır. Todlinin tevkifi esnasında Berndeki yazıhanesinde 2000 den fazla vesika elt geçirilmiş ve mahkemeye arzolunmuş. tur. Bu vesikalar, daha bir çok delillerle — beraber, Hitlerin Rus Faşist hareketi — ile bizzat alâkadar olduğunu göster- mektedir. Bu hareket, Fransadaki “ku- kuletaklar,, teşkilâtı ile de alâkadar- dır ve Rüs- faşistleri, bütün Almanya için propaganda yapanlar gibi, tedhişçi ve casusturlar. Todli gıyaben üç ay hapse mahküm olmüştur, İsler siyast cürümden beract — etmiştir. Amerikada yakalanan Almanlar , Vaşington. 9 (A.A.) — Millt müda- — faayı alâkadar eden bazı gizli evrakın — ortadan kaybolması üzerine 26 şubatta iki şerikiyle birlikte tevkif edilmiş oları — Europa vapurunun “sarışım kadın ber. beri,, Jehana Hofman meselesi yeniden — ortaya çıkmak istidadını göstermekte - dir. Yapılan tahkikat, âün Alman ırkın * dan üç kişinin tevkifiyle neticelenmiş" tir. Maznunlardan dördüncüsü hıçnı— ğa muvaffak ölmüştür. Amerikan makamları bu işin zanne. dildiğinden daha mühim olabileceğini itiraf etmektedirler. Amerikan memurları “Alman - Ame- rikan cemiyeti,, nin faaliyeti hakkında yakında derin tahkikat yapılacağını iş- rap etmektedirler, Bu cemiyetin ıııı'l naziliğe mütemayildirler, Tevkif edilenlerden biri hücum kıta- — larına mensuptur. Diğer ikisi de mez. kür cemiyetin azası meyanında kayıtlı | dır. Amerikada Japon casusları Vaşington, 9 (A.ÂA.) — Japonlar Bü- yük Okyanüs sahillerinde casusluk mü yapmaktadırlar?. Bir kaç haftadanberi hükümet ma- — kamları Amerikan bandırası çeken fa., kat Japonlara ait olan bazı balıkçı ge- milerinin faaliyeti hakkmda — tahkikat yapmaktadırlar, Saatte kırk mil sür'atle gidebilen bu gemiler Büyük Okyanosta Amerikan sahillerinde heııfhr yıpmık' tadırlar. Söylendiğine göre son deniz manev- — raları esnasında ÂAmerikan zabitleri bü — gemilerin donanmayı takip ettiklerini görmüşlerdir. ğ Japonlara ait portakal bahçelerinde 'Tokyo ile münasebatta bulunan kısa dalgalı telsiz telgraf istaryonları mev” cut olduğu da iddia edilmektedir. ğ , Diğer cihetten öğrenildiğine göre, Boston ve Nevyorkta muhaceret kantkı — nuna müuhalif harekette bulunduklar? için bir kaç sivil Japon tevkif edilmiş- tir. Bunların büyük bir kısmının Japoni bahriye zabiti oldukları anlaşılmıştır. Panama kanalr mıntakasında oturari bir çok ecneh'ler bu mmtakayı terch meğe davet edilmişlerdir. Nihayet Nevyorkta da bir kaç Ahnll' tevkif edilmiştir. Amerikada nazi faali' — yeti hakkında yapılan tahkikata derl’ edilmektedir. Başvekilin Balkan seyaha Bağşvekil Celâl Bayar, Balkan devletleri merkezlerine y matnıııkaırerâyamtlınubu ; yaret programıma göre, on iki gün &” vecek olan bu seyahatte ilkönce AW naya gidilecektir. Başvekilimiz y bir nutuk söyliyecektir. Atinad*” sonra Bükreş ve Belgrad ziyaret ©dt Tevfik Rüştü Aras ve gazetecilerimi?. dmhırsrwbuwhümmw deceklerdir. Cumhurreisliği için alman ve kmdıLnnüxdınümnm » mMmüÜUÜtl j ııdmhtmeliir