16 Eylül 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8
Esrarengiz Sanghay Dünyanın en garip şehri ve beynelmilel kaçakçılık merkezidir dan ve hafif mitralyöz bölüğü Bunu arsıulusal tir menfaati HABER — AkKsam postası Memlekette tetkikler Top sanılan dağ Dersimlilerin itikadınca dişidi' ve Hızır gibi imdada yetişir' r yazımda Dersimin ayni zamanca işaret et. miştim. Cahalet ve burafenin en mebzul erin ne kı keli ol- emeğe ha bir hürafeler yeri olduğuna mızda yükselen bir dağı göstermiş ve le demişti: orası Zeyl dağıdır. — Zeyl kimdir? — Düzgünün he ! — Demek o dağ dişidir?. — Dişidir amma bizi o kurtaracak!, — Noden kurtaracak?. — Her şeyden.. Eğer bizi meselâ bu. ralardan kovmak isterlerse Zeyl top a- € yardım edecek! ak biz Bu hurafeye inanan pek çoktu.. Âsır ların kafalara yerleştirdiği urafe son harı di met etmenin imkânı kı Dersirml bu esnasında tamamiyle silin- Türk askerzleri ilerlerken mukave, madığını gören — Zeyl ne vakit top atacak? Demeğe başlamışlar.. Başı gene kendi adamları tarafın - dan kezz'len AH Şir ile Seyvit Riza — Daha vakti topları bizden atmaz, Zeyi Sonra var, demişler, hazızlar. hepsini birden atar. O vakit kargımız- da kimse kalmazl. Fakat muhalifler, Munzurun buzlu de smıfları İsköç, Yahudi ve Çinlilerden, Mivarisi Çindeki beyaz —Ruslar. Amnerikalılardan mürekkeptir. müdafaa fçin teğkil edilmiş olan araulusal ilk kuyyet sddetmek mümkündür. Bu kuvvetin muhtelif Töliletlere didüsüp insanlardan teşekküli fi. Hün birinde Mületler cemiyet? tarafından teşidi “edilebilecek kareulusal -ondu- bakkında bir fikir verebiliyor. Resimler soldan başlamak üzere — bu gönüllü kuvveti muhtelif milletlere measup ölan. larmı gösteriyor: Amerikalı mitralyözcüler — İskoçyalr piyade — Yahudi Piyadeler — Be. yaz Ruslardan müteşekkil süvari — Çinli pi yadeler — Kumanda heyeti., Bataklık bir körlerde, sivrisinekle. [ rin ufunetleştirdiği boğucu sıcaklar al- tında, asırlardan beri birkaç sefil balık- çt ailesi yaşamaktaydı. Şimdi, ayni saha üzerinde, dünya- dördüncü — şehri yükseliyor. Daha su bir “gehirler — mecmuası,, ki macmu nüfusu dört buçuk milyondur. Bu şehrin en uzak iki urunun biribirine mesafesi 42 kilometredir. — (Pariste 6.) Burada dev binalar düzünelerle sayılmaktadır. * Büyük caddeleri olan Bund ve Nankin - Road dünyanın en Tüks caddelerindendir. Uzak şarkım ma- li merkezi buradadır. Çin ticaretinin üçte ikisinden fazlası burada temerkür eder. Avrupa milletleri Çine nüfura baş- ladıkları ve kendilerine nüfuz mımmtaka- ları elde ettikleri zaman, bu bataklık o- vanın ekonomik kaymetini takdir etti- ler. Şanghay, Yang - Tse nehrinin bir kolu olan Vang ? Pu'nur. - munsabında dır Yang - Tse, 2500 kilometresi sey- rüsefere rişli olan dünyanın en bü- yük nehirlerinden biridir ve bütün gi- mali Çini sular. Bu nehir Çinin kalbine doğru tek nüfuz yolud! Hatırlanmalıdır ki dünyada en aşa- ğ dört yür milyon Çirvli vatdır. Dün. yanın dörtte biri Çinlidir en' büyük e- konomik pazar. Giydirilecek, beslene- cek, modern insanın dalma artan ihti- | yaçlarma alıştırılacak dört yüz milyon Şanghaya hâküir olan, Çin pa- zarma da hâk'mdir. Uç şeh'r İdari bakımdan Şanghay üç şehre ı | | insan! ayrılır: Fransız nüfuz mantakası, enter- yonal nüfuz mmtakası, ve Çin şeh- Bunlardan — ilk ikisi Pu'nun sol sahilinde, üçüncü- sü sağ sahilindedlir. Pratik bakımdan ternasyonal şehir İngilizdir. Bugün de yaşıyan, çırpınan, birleşen, düş- man olan, casusluk eden otuz bin avru- palı, otuz bin Japon ve dört milyondan fazla Çinii vardır. Fransız şehrinde üç yüz yaşamaktadır. Buradaki Pu - Toöng... Vang - bin kişi | Fransızların sayısı ancak iki bindir. Komşuların ih- tiraslarını bileyecek bir vaziyet değil mi? Fakat Fransız harp gemileri dal olarak Vang - Pu nehrinde demirli bir alay âsker ve Şanghaydaki Frans polisi bu şehre muhafızlık etmektedir. 180 Fransızın kumanda ettiği Annam- ir, Çinli ve Rus iki bin adam. Bu kuv- | met, en mükemmel silâklarla (tank, mit | ralyöz, zehirli gaz) mücehhez olarak daimi bir tayakküz halinde bulunmak- tadır. Dünya kaçakçılık merkezi Muhakkak ki Şanghay enternasyo- nal kaçakçılığın merkerzidir. Burada pa- Muk, çay ve ipek satılmıyor mu? Şüp- hesiz. Fakat daha başka şeyler d Bütün keyif verisi ilâçların, afyo- nun, ercinin gizli ticaret merkezi Şang- haydır, Bu gizli alış verişin miktarı mil- yonlarla rakamlanmaktadır, İçeri Çinde yarı haydut, yarı gene- ral “harp derebeyleri, — kaynaşmakta- dir, Bunlara silâh, cephane, tayyare lâzımdır. Bu sebeple Şanghay düny: nın en büyük kaçak silâh pazarıdı Normal zamanlarda ay geçmez ki Şanghay yeni bir isyanın patlak verdi- | Rini görmesin. Siyasi — mücadeleler, | tahrikçi —unsurlar, şu veya bu istilâcı | devlet'n bulanık suda balık avlamak is- | temesi. Her vasıta mübahtır... Ve | Çinliler aclıktan ölmekted'r. O zaman polis harekete gelir. Stra- telitk nokto'ara birlaç tenk, birkaç mi ralyöz.... B'rkac idam.. Ve gelecek se- fere ka'ar mesele kananır.. Ayrı adl? nizam'ar Hevsi bu kadar değil: Üç ayrı şehrin irt'nden — farklıdır. : .. * | Hiç bir Avtumnalr. konsolosunun mösaa- adii nizamları bi | Bütün e>bit etmadan tevkif edilemez. t biribirin benzerler ve is'mleri yoktur. Bu itibarla, adam | çırmalar, dolandırıcılıklar, | zler. ietikam kasdiyle katiller biri- birini kovalar. Asya, karışık müzakereler, muvak- kat ittifaklar, mahirane politika oyun- larının sahasıdır. Muhtelif casusluk ser- ka- silâr dağları arasma sıkışacak kadar kendi . lerini çemberden kurtarmak için kaç- tıktân sönrâ Zeylden herkes şüphe et- meğe başladı ve bir Zeyl dağında Türk bayrağı dalgalandıktan sonra Dersimin bu en koyu ve tehlikeli hurafesi ebedi. yen tarihe karıştı. * » * Hozatta, bir Dersimli ile Zeyl dağı- na 'dair üzün üzün konuştum. Sözlerin- de çok samim? olan bu Dersimlinin an. a uyandımcıdır. Der. ün cehaleti haklıımda kâfi bir fi- kir verir. Ona sordum: — Görüyorsunuz ya, dedim. Zeyle bu kadar inanırdınız. Hani niçin top atmadı? Dersimli ilk önce cevap vermek iste. medi. Düşündü. Bir şeyler söylemek is. tedi: — Bize öyle söylüyorlardı, dedi ve ilâve etti: visleri Şanghayda birleşir. Avrupada Fransız ikinci büresunun, “iki harfli casus,, larla başı helâdadır. Şatıghayda, casuslar, den'lebilir. ki beş bükümete birden hizmet ederler. *“Profesyonel öldüürücü,, |i Umumiyetle z delardır, bu- nun yarısı peş'n verilir, yarısı da iş gö ersek şışar misii adam öldürme tarifesi *kten sonra ödenir. Bir sene kadar önce, zengin bir Çinli Çin şehrinin küçlük bir sokağın'a I maki uf ol arak bulundu. Bu, birksç ptin Katil hırsizlik maksadiyle de yapılmamıştı. Sonra, bir başka cinayet dolayısiyle Sorguya çe- etle cinayetini cardı. Hiç bir düşmanı — yoktu. itiraf etti: — Nankinli tüccar mr? Onu ben öl- dürdüm. Çok teessiife değer'bir iş Pas- Tsen isminde birini & rmek ic'n ne şinen $0 dolar elmıştirr. Onu bana ta- etmişlerdi. Nankinli bu adama ben- ziyordu. yanılmışım. Sordular: — Pekâülâ, avansı geri verdin mi? — Hacet yoktu. Üç gün sozra, ha- kikisini öldürdüm. atacağı Yazan: Niyazi AhM' jzale i da n0f Ğıi Thübi 81 edelert l"( ,î;îı araısf (:“ t — Sormaz olur muy4f, ?Ç*—'h. şey söylemiyorlar.. ğ /;""V — Acaba topun barutlar b *l:r mış? dedim . pi N bakti: Wezy Haso g Ş :ş., SA darmnı büktü ve: ça y — Nelki.. dodi ve acelt * *r_—.;z. ladı: vi ço | Bi 7 — Belki öyle olmuştur G Tanmratır! x"14-,1 Weye ĞA Vç Bunaltıcı ve '“h'mmuı.,ıi P'“î —LI.!, * sıcak bir gün, TP ke ÖYÜ » ırunun kiralamı$ dduîdı" n vet edildik. Dışarının ı:_"î 04"',; ç Akr Naf Gaye bu suzetle korunabilecektiir F ĞAAT y f GYEKENĞA POKl 2e | — bu güzetli HEAYANN tleriyle zehirlenmeden tam rer girmez ilkönce - OtUfA >da p Digt a uriyet valandaşı olarak yeli. — baktım. Sonra gü “'l“) ,.J’F- hçi Ar ek bir Dersimli çoci tavana kaydı. Hayret GÜZE öçik! ahı miş tavan tahtaları resiM 4 'çu"ğı rzılarla doluydu. BAİN ÇA w 5 Elendim haş — safa “"'anı/ “';; Ç Yel Nihayeti okunamıyor. Başka bir yazı: # y Yarap bu ulursuz gecenin * Mahşerde mi biçanelerin ,wla' Vridetle nazar kıl bana Eİ Mağruru hayat olma güz6l igi V€ Evin sahibini merak ett ı,/' tüm. Yazılanların münasmt! #a %lm fakat orlur için her kz]imtmr;” $ '% | var. Çünkü tavanın - bir YE K'. k tanı evvel,, diye yuıl Nîh-'* — Peki, dedi madem, | nu bilmiyorsunuz. Derhal atıldı: $ M;in"ly: j Dersimin artık tarihe karışan seyit " x H hp ve ağalarından birer tip — Seyyit yazdırdı. ) .:îı)_. e yt yi — Ağalar da, seyyitler de inanıyot: a Tnak Te lardı. Onlar döğrüdür, “dedikten son. | — Bu misalleri çoğtU D Deller *i Neticede — göreceğiniz i“’,.,yi"' Sin nahiyesinin bir köyünde oturdu. | mezur ,fena olan her $'7 , ğunu — ve adı. Haso olduğunu söyle- yen bu Dersimli benimle konuşurken aa eriğini görüeettük ağadan geldiğini B Nif“'u;'ı Tecrübe için Cüzö aşılanan mahküm . FEE 18 Dünyanın en feci kastalığı olan cüzamin tedavi çaresi MA bulunamamıştır. Cüzama yakalanası bir kimsenin ömdütüü * dir. Amerikada bu hastalığın tedadi şeklini tesbit içit ler yapılmaktadır. Bu arada bir idam mahkümuna cüğüm.' loce hastalığın seyri takib edilmiştir.
