6 Temmuz 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 7

Bütündevletler içinde, İngiltere, si Sizlanma hesabına, donanmasından && büyük fedakârlıklarda bulunmuş Slan memlekettir. İngilterenin 1914 den 336 sonuna kadar deniz kuvvetlerin - ?_“ yapmış olduğu silâhsızlanmayı Yüzde 48 olarak rakamlıyabiliriz, Halbuki bu esnada Amerika, Japon . Ya, İtalya gibi devletler deniz kuvvet - :'“'li arttırmakla meşguldüler. İngilte * zırhlılarının miktarı 1914 te 69 ken 1936 4415 e, kruvazörler 108 den 50 Ya, torpidolar ve hafif gemiler 322 den 8 &, denizaltılar 74 ten 48 e İnmişti. ahriyeye tahsis edilen krediler yekü - Nu 1025 ten 1934 e kadar yüzde 12 a- talmıştır. I_“îhayet Habeş buhranı, bütün göz - (n açılmasında âmil oldu, ve âmiral - B& elindeki vasıtaların noksanlığını Scı bir şekilde hissettirdi. Gerçi, İngiliz donanması, 1936 'ipti. Sında, korklunç bir harp vasıtası ol - devam ediyordu. Çünkü bu do;. fanmanın tonaj “yekünü geçen yıl bir “yon ton hacminde yeni gemilerden nürekkepti: 11 zirhlr (337.550 ton), 3 harp kru- | ?'"0“1 (100,106 ton), 7 tayyare gemsi 'â:o.ı 50 ton). 18 büyük kruvazör (173 ton), 22 hafif kruvazör-, (127,900 h. sekiz filotillâ rehberi (11,640 ton) ç forpido (68,539 ton), 37 denizaltı 15/624 tor) bir torpil toplayıcı kruva. tibi (6.750 ton), 4 monitor ve filo muh- (23,660), 39 topçeker (43,285 ton), ı: Mayın dökücü (17,005 ton), ve daha ! gemiler.. Bu bir milyon tonluk dern gemilere (248 gemi), yaşını ta. e '_nîamı; fakat henüz istifadeye elve - iv“' 233,436 tonluk 143 gemi ilâve e. , Melidir. Böylece 1.326.676 - tonluk " yekün elde edilir , Eı’-mula beraber bu donanmanın bir eksikleri gösterilebilirdi: Donan - h Ih belkemiğini teşkil eden büyük 'ilî]hıirm yekünu muahedelerin mü - k * ettiği 15 yerine ancak 12 adetti. Yazörlerin ve torpidoların miktarı hnnîşfay'“üdi' İnşa halindeki gemiler %—" da azdı, çünkü “ancak - 115,450 g ük 40 gemiden mürekkepti. “Gen sene alınmış ölan teğbirler; hat , Yük milli müdafaa istikrazından ve haz: İnşaat hususundaki geniş program , *anmasından önce, tamamiyle tat. *dildi. Bu tedbirler, 3'mart 1026 müih_li Beyaz Kitapla ilân edilmişti. Bu vesika bir silâhlanma politikası - Hü *$ru kılan enternasyonal temayü'. İş .hrlatryor ve donanma için sür'at- ha î'“ Bemiler inşası ve malzeme ve cep hi Stoklarında — göze çarpan eksik. kOyu doldîmımm lüzumuünu ortaya h.eîîı;îkıte" de deniz inşaatı geçen &e- Oldü "flflda yeni bir hamleye mazlıat San 'ıgîğ"z _Ki_tap.. ta tarif ve 28 ni. da teyit îafl%llı ilk munzam bütçey'e Gibine _e'îllmış olan ana program mu -< & iki zırhlr, bir tayyare gemisi, FUvazör ve daha bazı küçük gemi. E;:igâha konuluyordu. Bu program Tatan î:“elerî_n inşâ vaziyetine na - ; !a 9 geniş tutulmuştu - €ndüstri, âmiralliğin tahminle. Röster d:“_zf"m yapmak kabiliyetini Bi için, ayni senenin temmuzun- Ö2 ik dildi İnci bir munzam bütçe tanzim -. 1 Ee%ğ“ Yeni tahsisatla bir tayyare | iki kruvazör, bir - filotillâ, bir !rt Bi kaç torpido ve dört denizaltı yapılacak- tı. Yeni gemiler Programdaki iki büyük zırhlının “Prince of Vales,, ile “King George V., in yapılması geçen senenin 23 tem. muzunda Gammell — Laird ve Vikers firmasına tevdi edildi. Her iki gemi 1 sconkânun 1937 de tezgâha konuldu. Halli gereken en mühim mesele bu gemilerin toplarının kalibresinin ne ola- cağı idi? İngiltere âmiralliği en büyük topların 356 milimetreden yüksek ka - | librede olamıyacaklarını bildirdi. -Fil - hakika, 1936 Londra müahedesi, büyük harp gemilerindeki topların azami ka. libre haddini böyle tesbit etmişti. An - cak bu kayıt Vaşington muahedesi â. kitleri tarafından 1 nisan 1937 ye kadar kabul etmediği takdirde kalibre — 406 milimetreye kadar çıkarılabilecekti . & vi Haa aa B D Bu geminin “Protector” isimli bir Japonyanın harp gemlerine 406 mi- limetrelik toplar koymak hususundaki kararma rağmen, âmirallik ilk kararı- na uygun olarak bu yeni gemiler için 356 milimetre kaydının idamesine karar verdi. ' Deniz makamları gemilerin diğer ka- rekteristikleri hakkında tam bir ketu- miyet muhafaza etmişlerdir. Yeni gemi- | lerin 35 bin tonluktan aşağı olmıya . cakları ve sür'atlerinin 30 mili bulaca- ğt tahmin edilmektedir. Fakat bunlar ancak tahminlerden ibarettir. Kruvazörler ve küçük gemiler 1936 programında 7 kruvazörün in - şası dahildi. Bunların ikisi 9000 tonluk. | tur. 152 milimetrelik 12 topla ve daha küçük beş topla mücehhezdirler; diğer beş kruvazör beş bin tonluk kruvazör- ler cinsindendir. Bu kruvazörler bir yandan sipariş edilirken, evvelki programların tatbi - |- katı da sür'atle ilerliyordu. 1933 proz. ramından iki kruyazör 1936 baçlangı - cında tamamlandı. 1934 programından 3 kruvazör 20 haziranda, 23 temmuüz - indirildi. 1935 programından 3 kruvazör 17 şubatta da ve bir eylülde suya suya indirildi. Küçük — kruvazörlerden 1933 programına dahil Penalope, âmi - ralliğe 18 ilkkânun 1936 da teslim etil- di, Geçen sene, torpidolar İngilterenin yeni gemilerinden şayanı “Guardian” . * hususunda ngiliz donanması | Süratle kuvvetleniyor ( Bir buçuk milyon tonluk donanmaya yakın bir zamanda yarım milyon ton hacminde yeni gemiler ilâve edilmiş olacak hissedilen eksikliği tamamlamak için büyük bir gayret sarfedildi. Hardy ve H sımıfından 8 torpido 1937 sonkânunu sonunda teslim edildi. Bunlar Akdeniz ikinci filotillâsına verildi. “İnglefield,, ve “I,, sınıfından 8 muhrip 1936 ilkkâ- nununda hemen tamamiyle suya indi « rilmişlerdi. “Jervis,, ve *j,, sınıfından 8 geminin 1936 programına uygun © - | larak siparişine karar verilmişti. 1935 munzam bütçesiyle yapılması- na müsaade edilmiş olan “Tribal,, S'. nıfından yedi torpidonun imaline 1956 nisaniyle haziranı arasında başlarımış - tır. 1936 programının “Tribal,, tipi © muhribe ağustosla ilkkânun — arasıtıda başlandı. Burlar 1805 tonluk, 115 mi - limetrelik 8 topla mücehhez ; gemiler - dir , , dikkat bir tip: Çelik ağ dökücüsü eşi daha vardır, Burunları çift olan bu gemiler denizaltı gemilerine karşı denize ağ atarlar ve endaht talimlerinde a- | ğır hedefler çekerler, İngilterenin yeni Yyaptırdığı metrin gem'lerinden Leda geçen hafta denize indirildi. Denizallı filosu Denizaltı filosunu inkişaf ettirmek hususunda İngiltere, Fransanın dere - cesinde olmak için, daha çok gaytet sarfetmek — zaruretindedir. — Bunut'a beraber bir çok denizaltı gemileri ge - çen sene tamamlanmış veya inşasına başlanmıştır. Bu meyanda üç deniza!. ti tamamlanarak teslim edilmir, dört gemi suya indirilmiş ve iki denizaltı si- pariş edilmiştir. İngilterenin yeni yaptırdığı torpito * L Te gâlıri*ti'. B e ” * Bee muhriplerinden ikisi daha Armstrung « Vikenrs tezgüâhlarında denize indirilmiştir. Bunlar Kazak ve Afridi adını ta, şımaktadırlar. Muhriplere bu adların verilmesi bir hayli münakaşayı mucip olmuştur. Zira “Afrid,, bir çapulçu Ef gan üşiretinin adıdır ki bu aşiret Hin distanın şimal hudutlarına ikide bir tecavüzler yapmaktadır. Kazak ise Sov, yet hudutları içinde yaşıyan bir milletin adıdır. Hatta bu münakaşalar esnasın, da bir münakkit kızmış: “Ben Almanların yeni yapacakları bir cep gemisint bir İngiliz adı takacağını tahmin edemi yorum,, demiştir. 1935 programiyle yaratılmış olan (Karakol) denilen yeni sınıftan bir denizaltı tezgâha konulmuş, ayni sı - nıftan dört gemi sene sonunda sipariş edilmiştir. Daha küçük tipten Üüç de . nizaltı da geçen sene son teşrininde sipariş edilmiştir. Mayin gemileri *Şalopaların miktarı da çok artmış- tır. Eylül ve ilkteşrinde Grimsby sını . findan ve 1934 programında iltihak et - miştir. “Halcyon,, tipinden 815 şer tonluk iki gemi de haziran ve temmuz. | da ikmal edildi. “Hebe,, ve “Sharpshooter,, ismindeki diğer iki gemi de ilkteşrin ve sonteş - rinde suya indirildi. 1936 programın - dan ayni sınıftan iki gemi tezgâhtadır. Mayin tarayıcı diğer Üüç “şalopa,, da geçen seneki programa konulmuştur. “Klâvuz,, denilen şalopalardan iki tanesi tamamlanmıştır; biri inşa halin- de ve ikisi de proje halindedir. 585 torı.. luk sahil şalopalarından “Kingsfisher,, “ sınıfından beş gemi tamamlanmıştır ve ya tamamlanmak üzere bulunuyor. Çoök sür'atli torpil atıcılarım miktarı ehemmiyetli surette artmıştır. 1935 munzam bütçesine bunlardan altı gemi ilâve edilmiş, bunlar ayni sene zarfın - da teslim edilmişlerdir. Diğer altı tanesi de ertesi sene 1s . marlanmıştır. Bunlar hava kuvvtleri - nin emrinde bulunan tahlisiye gemileri nevinden yeni bir tipe mensupturlar, 15 tonilâto hacminde olan bu gemiler dört küçük top ve iki torpili hâmildir . ler; sür'atleri 40 mildir,fırtınalı deniz- lerde 30 mil yapmak kabiliyetini gös . terdikleri söyleniyor. Verilen tahsisat Bu senenin bütçesi deniz silâhlanma- sının sür'atini arttırmak imkânını ver: miştir. Donanmaya tahsis edilen kredi yekünu 105.065.000 — sterlin İirasıdır; fakat bunun 27 milyonu istikraz sure- tiyle temin edilecektir. Geçen seneye nazaran tahsisatta artış miktarı 24 mil. | yona yakındır. Bu tahsisatın en büyük kısmı yeni inşaata ve evvelki mukave- leler dolayısiyle âmiralliğin ödemek mecburiyetinde bulunduğu — taksitlere tahsis edilmiştir . Bir takim eski gemilerin yenileşti . rilmesi de dahil olmak Üüzere mevcut donanma idare masrafları eskisine na - zaran 4 milyon sterlin fazladır; do . nanmanın asker mevcuduna 11.000 ki- şi ilâve edilmiştir. Yeni inşaat programı Yeni inşaat programında evvelâ “Kral Beşinci Corc,, tipinde üç büyük zırhlı vardır. Bu zırhlılar da büyük toplar 356 milimetrelik 12 toptan ve- küçük toplar 150 milimetrelik 12 top - tan mürekkeptir, Havaya karşı müdafaa silâhları kuv. vetlidir. Her gemide dört tayyare var - dır. Makinelerin kuvveti 166.000 bey - girdir. Programda, bundan başka; iki tay . yare gemisi vardır. “Ark — Royal,, ti- pinde olması muhtemel bulunan bu ge - milerden her biri 22000 tonilâto hac . minde, milimetrelik toplarla mücehhez olarık 70 tayyare taştmaktadır; ayrıca SüCü tonluk beş ve 5300 tonluk iki kruvazür 30 mil sür'atindedir ve 115 ! dür; J sınıfından 16 destroyer; 7 de- nizaltı; 6 torpido ve iki depo gemisi de dahil olmak üzere daha bir çok ge - miler vardır. Yapılması kararlaştırılan yeni gemi « ler şimdiye kadar görülmemiş bir sür « atle tezgâha konulmaktadır. İnşalarına başlandığı ilk sene zarfında üç büyük zırhlr için yarım milyon sterlin tahsis edilmiştir; 8000 tonluk kruvazörler içit de ayrılan tahsisat 250 bin sterlindir. Hizmete konulmuş olan yeni gemi - ler arasında 9000 ner tonluk “Neva castle,, ve “Southampton,, kruvazör!&e ri silâhlarının ve bilhassa hava müda « faa vasıtalarınm kuvvetiyle ve tayya . relere mahsus hangarlariyle temayüz etmektedir. “Ark — Royal,, tayyare gemileri için mükemmel bir örnektir. Fakat İngilte « re donanması bilhassa umumi heyeti itibariyle tesir yapmaktadır. Son prog. ramın bütün gemileri denize indirildiği zaman, İngiltere 500.000 tonluk yeni inşa edilmiş gemiye sahip olmuştur; Bu, modern fransız donanmasının töhâ- jina hemen müsavidir. Eski gemileri yenileme faaliyeti Yeni inşalara müvazi olarak, eski ge. milerin yenilenme ameliyesine de faa « liyetle devam edilmektedir. ÂAkdeniz « den dönmüş olan (Valiant) gemisi ta- mir edilmektedir; tersanede yenilene . rek çıkmış olan “Varspitein,, yerini “Oucen — Elizabeth,, almıştır. 1933 ve 1934 programlarından beş kruvazör “bu sene filoya iltihak edeceklerdir. Deniz üslerinin takviyesi Amiralliğin dikkati aynı zamatnda v- zak deniz üslerinin takviyesi hususuna |- da çevrilmiştir. Baş lord bu hususta meclise şu beyanatta bulunmuştur : “— Singapur üssünün ıslâhı faaliyeti memnuniyet verici bir surette ilerle . mektedir; burada büyük harp gemileri. nin istifade ettikleir kolaylıklar yüzde 50 artmış olacaktır.,, (“Le Temps,, gazetesinde Edmond Delagenin yazısından). AUAYi eli TdAYRN — nf Bir İngiliz zırhlısında- üreye ıfj.glı_'zj e LELA u el A SS n İ ( İKi Ha TC WW gee e ;——ha_ı_ı vi İ LAT 19 İÇİGEETL A - — Y TU