6 Temmuz 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

* T Benzin ihtikârını Hükümet ezecek (Baş tarafı 1 incide) ay müddetle hattâ birkaç saat için bile şehirlerimizi ihtikâra teslim etmeğe ta. raftar olmadığına tam bir delildir. Petrol ve benzin fiatlarının piyasa- mızda ihtikâr temayülleri göstermeleri- nin bir tarihçesi vardır. 1926 yılına kadar bu memlekette benzin ve petrol hiç te pahalı satılmazdı. 1926 da fiyat. lar azami 60 — 70 kuruş arasında dal. galanırdı. Ondan sonra yavaş yavaş zıplamağa başladı. İki kuruş, beş ku - ruş, on kuruş derken 120 ye ve 125 e ırlayıverdi. Başvekilimizin Ege mıntakasında gehirliye ve köylüye “mayi mahruk fiat. larını ucuzlatmak,, vadinde bulunması akebinde fiyatların yükselmesi bizim igözümüzden kaçmadı. Meseleye derhal el attık. İlk yazımızın çıktığı günü bir kısım İstanbul gazeteleri, her nedense, petrol ve benzin fiyatlarının ucuzlama sına taraftar gözükmediler. Hattâ fiyatlarda ihtikâr olmadığını da iddia edenler de oldu. İstanbul bele- diye iktısat müdürlüğünün meseleyi mütaleca ekeek vadinde bulunması için bir hafta beklem>k lâzım geldi. İstan . bulda yaptığı tet'iklerin neticesini bil . dirdiği zamarnı ice belediyenin gayet na- zari bir üküm verdiğini ve bu hükmün İzmir, Ankata, Balrkesir, Bursa bele - diyelerinin büküm ve kararlarına hiç uymadığı anlaş.Ildı. Halbuki is gayet açıktı. İhtikâr mey. danda idi. Hükümetin petrol ve benzin den aldığı gümrük ve istihlâk vergileri kaldırması ve bunların kalkmasiyle bir. likte dizbarko, duhuliye ve muamele vergilerinin otomatik olarak azalması dolayısiyle fiyatlarda görülecek deği - giklikten istifade etmek ve turnayı gö - zünden vurmak istiyorlardı. Şirket müdürleri İstanbul piyasası . naın Romanya piyasasına tâbi olduğu - nu söyliyerek Romanyadaki fiyat yük - selmelerinin (!1?) burada da tesiri ol - ması lâzımgeleceğini ileriye sürüyor . laâar, ve bu nazariye memleketin her ta- rafında bilfiil cerhedildiği hakle İstan- bulda dinleniyordu. İzmir valisi fiyatları 120 den 75 e An- kara belediyesi 130 dan 82,5 a ve Ba. lrkesirle Bursa kat'i bir irade ile 75 ku. ruşa indirdikleri halde İstanbulda ni- hayet 82,5 kuruş üzerinde durulabili - yordu. Halbuki Ankara bu rakama 130 dan inmişti. Ankaranın limanlardan uzak. lığını düşününüz; maliyet fiyatına bi. nen şimendifer nakliyesini ilâve etmek lâzım geldiğini düşününüz. Ankara - nın bu fiyatını İstanbulda kabul etme - nin yanlışlığı derhal anlaşılır. Kumpanvalar Bursa ve Balırkesir be. lediyelerinin kat'i hareketi üzerine bu iki şehrimize benzin göndermemeğe karar vermek cesaretini de göstermekten çe. kinmediler. İzmirde belediyenin emir- lerine muhalif hareket etmeleri - için memurlarına emirler gönderdiler. İz - mir derhal hepsini muhakemeye verdi., Fakat istinabe tezkereleri İstanbul müddelumumiliğine gelmeden benzin . ciler buradan Ankaraya yollandılar. Şimdi mesele bu safhadadır. İktısat Ve. kinin Bağdattanr döner dönmez Sanayi umum müdürü Reşat ile Ankara bele - diyesinin çok kıymetli iktısat müdürü Şevket Süreyyayı yanına alarak İstan - bula gelmesi bu pandomimayı kökün . den temizleyeceğine bir delildir. Vekilin bugün bütün tetkikatını bi. tirmesi, vaziyeti bir tamimle matbuata bildirip benzin fiyatlarının 72,5 kuruşa indirilmesini emretmesi muhtemeldir. İktrsat vekili dün öğle üzeri Ticaret Odasına gelmiş ve buraya çağrıları Sa- nayi Umum müdürü Reşat, Ankara be- lediyesi iktısat müdürü Şevket Sürey . ya, îıtanbı.u belediyeşi iktısat müdürü Asım Süreyya ve Titaret Odası umumi kâtibi Cevat Düzenlinin iştirakiyle ve . kilin riyaseti altında bir toplantı yapıl- omıştır. Toplantırda son zamanlarda hüküme- tin büyük fedakârlıklar ihtiyariyle yap. tığı benzin ve petrol fiyatlarındaki in. dirmeden sonra memleketin muhtelif 'y:rlçinde görülen vaziyetler mütalea edilmiştir. -Bu hususta simdiye kadar Arkara, İstanbul belediyeleriyle Türkofis — ve , Ticaret Odası tarafından hasırlanan ta yorlar tetkik edilmiş ve bir çok hesap- Uğ'ı göre 78 kuruşa satılınası lizim ge- “Jen benzinin şişesinin niçin İstanbu'da 82,5 İıruga satıldığı noktası Üüzerinde ehemmiyetle durulmuştur. — İçtimamn sonunda Celâl Bayar benzin ve petrolun hakiki perakende fiatının ne olması lâ. zım geldiğinin saat 16 ya kadar tesbiti. ni Ticaret Odasına bırakmıştır. Saat 14 te biten içtimadan sonra Ti- caret Odumı benzin kumpanyaları di- rektörleri gelerek izahat vermişlerdir. .- BSaat 16,5 ta İktısat Vekili, Ticaret Odasında, hazırlanan fiatlar üzerinde tekrar tetkikler yapmıştır. Öğrendiğimize göre içtimaların so - | nunda hükümetin yaptığı fedakârlığa mukabil halkın azami istifadesini temin edecek bir formül bulunması tekarrür etmiştir. Vekilin bu sabahki tetkikleri İktısat Vekili Celâl Bayar bu sabah ta saat 10,5 ta Ticaret Odasına gelmiş we burada benzin meselesiyle meşgul olmuştur . Anlaşıldığına görte, İktısat Vekilimiz dün bazı kumpanyaların satış şekille . rine ait malümatı. tetkik etmişti. Bu- gün de diğer kumpanyaların satış şe - killeri tetkik olunmuştur. Ticaret Odasında sırf bu iş İçin bir büro kurulmustur. Bu sabah Ankara vilâyeti İktisat Müdürü Şevket Sürey. ya ve İstanbul belediyesi İktısat Mü. dünü Asım Süreyya da odada umumi kâtiple beraber meşgul olmuşlardır. Celâl Bayar, bugün öğleden sonra da 'Ticaret Odasına gelecek ve zannolun - duğuna göre bu akşam benzin ve pet - rol işi üzerine kat'i bir karar verilerek fiyatlar bir tebliğle bildirilecektir . Fabrika müdürleri Odada Bugün öğle üzeri Sümerbank ve İş Bankası fabrikaları müdlürleriyle bazı sanayiciler odaya gelmişler ve sanayi umum müdünü Reşat nezdinde toplan . 'mışlardır. Vekil bu arada bazı müdür. leri kabul etmiştir. Izmirde takibat Diğer taraftan Şel, Sokoni Vakom ve Setoa Romana benzin şirketlerinin İzmirdeki satış şubeleri hakkında İz - mir vilyetince benzini fazla fiyatla sat- mak istedikleri noktasından takibata gi. Acentalar İstanbuldaki satış müdür - leri tarafından verilen emir ve fiyat ü-' zerine benzini sattıklarını söylemişler - dir. Bu üç benzin kumpanyası hakkında ihtikâr noktasından kanun? takibat ya . pan İzmir müddelumüumiliği İstanbüul müddeiumumiliğine bir tezkere yaza . rak İstanbuldaki benzin kumpanyaları satış yerlerinin ifadelerinin alınmasını istemiştir. aK / Benzin şirketi mümessilleri ne diyor ? Bu sabah müddelüumumi Hikmet O- nata İzmirden bu hususta bir işar vaki | olup olmadığını sordük. Henüz bir iş'ar da bulunulmadığını öğrendik. İzmir müddeilumumisinin tezkeresi bir kaç gün zarfında gelecek, satış mü. dürlerinin ifadeleri almacaktır . İfadesi alınacak olanlar Sokoni Va . kom satış müdürü alker, Şel satış mü - dürü Nikol,| Setua Romana müdürü Roözenbergdir. Diğer taraftan öğrendiğimize göre dört şirket satış müdürü dün akşam Ankaraya gitmiştir. Bu sabah görüştüğümüz bir benzin şirketi mümessili şunları söyledi: “— onguldak, Ankara, Bursa, Es - kişehir, Bursa, Afyon, Edirnede benzin yoktur, Bunun sebebi de ora belediye .. lerinin benzini maliyet fiyatından çok daha aşağıya sattırmak istemeleri yü . Zünden şirketlerin oralara benzin gön- dermemeleridir, Benzin şirketleti, ve- kâletçe İstanbulda yapıları tetkikatın sonunu bekliyorlar. İstanbuldaki fiyat anlaşıldıktan sonra taâşra fiyatları da buna göre tanzim edilebilecektir.,, |karılarını vurdu 3 adam stast (Baş tarafı 1 incide) Vakaları sırasiyle yazıyoruz; 1 — Üsküdarda Uncular sokağında 58 numaralı evde oturan Basurcu A. gühın kızı Sabiha dün Üsküdar işkele- sinde vapur beklerken ayfı yaşadığı | kocası İbrahim ansızım çıkagelmiştir. Sabiha kocasından kaçmak İbrahim arkasından yetişip cebinde taşıdığı usturasını çıkararak Sabihayr muhtelif yerlerinden ağır surette ya. ralamıştır. Kadın yere yuyvarlanmca İbrahim kaçmak istemiş, vaka yerine | yetişen zabıta memuru tarafından ya- kalanmıştır. Sabiha hastaneye kaldırılmıştır. 2 — Üsküdarda - Sultantepede Oz. man dede sokağında oturan tütün de- posu işçilerinden Huriye dün işinden çıkmış, evine giderken kocası Hüseyin tarafından bıçakla mühtelif yerlerin. den yaralanmıştır. Vakaya kıskançlık sebep olmuştur. Yaralı Huriye Hay. darpaşa nümune hastanesine kaldırıl- mıştır. Kocası yakalanmıştır. 38 — Cibalide tütün fabrikası arka. sında oturan Fikriyeyi Haydarda otu. ran Bayram isminde birisi kıskançlık yüzünden bıçakla sırtından ve belin. den yaralamıştır. Fikriye hastaneye kaldırılmış, Bayram yakalanmıştır. Bu seneki imtihanların neticesi (Baş tarafi 1 incide) Lise hocaları programın ve — kitabın ikinci plânda kalacağını, eğer vakit ol- sa bir hocatım talebesine birçok şeyler vermesi mümkün olduğunu ileri sürmek tedirler. Vakitsizlik yüzünden lise hocası ta- lebenin el ne verilen yüzlerce sayfalık kitabın birçok bahislerini atlamakta, birçoğunu talebenin “himmetine” bı. ramakta ve mühim bir kısmını da hulâsa etmektedir. Maarif vekâletinin iİstediği malü. mat üzerine gönderilen raporların ek. serisi öğrendiğimize göre bu şekilde- dir. Alâkadarlar her şeyden evvel im. tihan tatillerin'n kaldırılmasını, bir tatil gününden sonra cuma, cumartesi gelirse o günlerin de tatil addedilme. si usulünün ilgasını istemektedirler. Esrar engiz cinayet Bugün Haliçte, Galata köprüsüne yakın bir yerde uzun müddet denizde kalmaktan tefessüh etmiş ve çürümüş bir ceset bulunmuş ve vak'a derhal zabıtaya haber verilerek ceset köprü dubalarından birinin Üstüne çıkarıl- mıştır. Ölünün korkunç haline zağmen köp rüden geçen kadın, çocuk, erkek her. kes o tarafa üşüşmüsş, o kadar ki kala. balik halkım yoldan geçişine mâni ol- duğundan zabıta tarafınlan güçlükle dağıtılmıştır. Buna rağmez, içlerinde zayıf yürekli olmaları lâzımngelen ka. dınlar da hbulunan bir me-akxlı kütlesi | uzun zaman , ceset morga kaldırılm- caya kadar . oradan ayrılmamışlardır. Bazı meraklıalr da dubadan dubaya atlıyarak, parmaklıkları aşkrak ta- hammül edilmez kokuya rağmen cese. din yanına kadar sokulmuslardır. Ölü kim ? Cesedin kime ait olduğu henüz tes- bit edilememiştir. Bu, morga kaldırıl. dıktan, zabıtada kaydı bulunan kayıh. lar listesini tetkikten ve akraha ve ya. kimselerin teşhisinden Sonra belki bel- li olacaktır. Belki, diyoruz. Çünkü ö. lünün yüzü o kadar bozulmuştur ki ta- nmması pek güç olacağı muhakkaktır. | Baş tarafı tamamen çürümüştür. Du. daklardan, gözlerden, burundan ve saçlardan eser yoktur. — i Ceset uzun boylu, geniş omuzludur. Boynunda kolalı bir yakalık ve siyalı pap'yon bir kıravat vardır. Gömleği tamamen çürümüştür. Üstünde siyalı yelek, siyah ceket ve siyah bir panta. lon, ayaklarında gene siyah potinler ve kurşuni çorablar vardır. Pantalo. nun üstüne ve kunduralarmmın altına midyeler yapışmıştı. Potinin altları yamasız ve ökçeleri yeniydi. Kılık kı- yafeti oldukça hali vakti yerinde bir adam hissini veriyordu. Cinayet Cezedin ellerinin kalm bir iple atka. sına bağlanmış ve ayni ipin boynuna dolanmış bulunması ölüm'in bir ecina- yet eseri olduğfuna şüphe bırakma. maktadır. İp birkaç defa da zavallı. nın göğsüne sarılmıştır. Kundura alt. | larında ve pantalonda midyelerin bu- lunması ve ayak bileklerinin, kafa de. risiyle yüzü göğde kısmının tamamen çürümüş olması ölünün uzun müddet deniz içinde kalmış olduğunu anlat- maktadır. Bu hal cesede ağır bir cis. min bağlanarak denize öyle atıldığı kanaatini uyandırmaktadır. Aksi hal. de ölünün, bir nihayet iki gün içinde sü yüzüne çıkması lâzımiselirdi. Üs. tündeki yelek de cinayetin, havaların daha, serin gittiği bir zamanda vukü- bulduğuna delil sayılabilir. Bu hâdise ş'mdiki halde bütün kor. kunç esrarını muhafaza ediyor. Zabr- tanın tahkikatı ihtimal ki bir iki gün istemiş, | Inö Bir haftadanberi son hazırlıkları yüksek yelken uçuş kampı dün par. lak bir törenle ikinci çalışma devresi- ne girmiştir. b Davetliler, saat 10 da tayyare, oto. mobil, ötobüs ve trenlerle kampa gel. “miş bulunuyorlardı. Eskişehir hava okuluna mensub 8 askeri tayyare başlarında ilk kadın uçmanıntız Sabiha Gökçen olduğu hal. de biribirini takiben tören yerine gel- mişlerdir. Elliye yakın hava subayı. | miz da davetliler arasında bulunuyor. lardı. Türk Hava Kurumunun, bu sene İ- nönü kampının hakiki bir gençlik ve havacılık yuvası haline getirmek için hiçbir fedakârlıktan kaçılmamış oldu. ğu ilk bakışta göze tarpıyordu. Davetiller, alana doğru iki sıra Ü. zerine dizilmiş olan plânörleri tetkik ederlerken, Kurum yarbaşkanının gruplar önünde durarak ayrı, ayrı İza hat vermiştir. Türk hava kurumunun bu sene kampa getirdiği plânörler, İstanbulda mühendis Salâhâaddin Nuri Demirdağ fabrikasmda ve Ankarada Kurum a. tölyelerinde insa edilmişlerdi. Kampta Mevcutları yirmiyi bulan bu plânörle- rin sayısı birkaç güne kadar elli beşi geçecektir. Bu suretle her gün ayrı ayrı gruplar halinde 100 genci posta. başı birer muallimin nezareti ve mes. İkinci devresinde - Motörsüz tayyare ile uçuş Fampında dün merasim yapıldi görülmekte olan Türkkuşunun İnönü | - 6 TEMMUZ — 1937 kampı uliyeti altında uçurmak mümkün old" caktır. Saat 10,30 da kurum yarbaşkall söylediği bir nutukla kampı açmıştil" Yarbaşkan sözlerini göyle bitirmiştir! “— Sözlerimi bitirmeden evvel he pinize Ulu Önderin Türk gençliğin? verdiği direktifi hatırlatmak isterim: “Her işte olduğu gibi havacılıktâ en yüksek güzeyde gökte seni bekli yen yeri az zamanda dalduracakslı Niz.,, | Bu ülküyü dalma gözönünde tutul: Atatürk gençliğinin ayni zamandâ | uçucu bir nesil olduğunu herkese gö$” | terin, Aramızda bulunmak şerefini bizi verdiklerinden dolayı sayın Sabihâ Gökçene, bizden hiçbir yardımı esirge miyen süel havacılığın buradaki mük messillerine, kamunbay ile yarbaya te" şekkür ederim.., İlk kadın tayyareci Sabiha Gökçel kamp hakkındaki ihtisaslarını şu cülü lelerle ifade etmiştir: “Geçen seneye nazaran kampta WH riz bir ilerleme var. Talebenin istirâe hati için her sey en ince teferrüat8 kadar düşünülmüş. Gençlerde uçuculu ğa kâarşı çok büyük bir heves gördüm: (Bayan talebe mevcudu sayısının yif- | miyi aşması beni cok sevindirdi. Bul” lar arasında gelecekte Türk havacille ğinm büyük ümitleri olacak kabiliyet ler gördüğümü sevinçle söyliyebili" | rim.,, l Esrarengiz topal Lizbonda böyle bir adam aranıyor - Lizbon, 6 (AA,) — Polis ; Salazara yapılan suikasta iştirak ettikleri zanrte- lerinde ecnebiler de bulünan — miktarı mahdut bazı kimselerin bu suikasdı ha- zırladıkları zannedilmektedir. İnfilâktan sonra topallıyarak uzakla- şan bir şahıs aranılmaktadır. Tifo salgını Yeniden tedbir alın- ması lüzumlu görüldü Tifo hastalığını önliyecek - tedbirleri ve hastalığın seyrini tetkik etmek Üze- re dün Sihhiye müdürlüğünde Sıhhiye müsteşarı Hüsameddinin riyaseti altın- da bir toplantı yapılmıştır. 'Toplantıda şimdiye kadar alman ted- birlerin verdiği netiteler — gözden geçi- rilmiş, ve yapılan aşılar sayesiride hasta lrk seyrinin dürdürulmuş olduğu, ted- birlere devam etmekle vukuat yekünu- nüt daha fazla indirilebileceği, hastalı- ğin mevezdiyetinde, temasların büyük bir intikal rolü oynadığı anlaşılmıştır. Bir haftadanberi devam eden tetkikat neticesinde sehirde bir su epidemisi mev cut olmadığı gibi lâğımların da hastalık- ta müessir röl oynamadığı anlaşılmıştır. Son günlerdeki vukuat gözden geçirilir- ken 48 saatlik vukuatın ancak 30 kişiye baliğ olduğu, burlardan birçoğunun ev- velce müşahede altına alınıp da son 48 saat zatfınra tifolu oldukları tahakkuk edenler olduğu görülmüştür. Umumi vaziyetin bu suretle salâha doğru gittiği görülmekle beraber yeni- den bazı kararlar verilmiştir. Bu karar- lara göre gıda maddeleri alım satımile meşgul olan esnafa ve eşhasa mecburi olarak tifo aşısı yapılacaktır. Bunlardan tifoya yakalananlar iyi olduktan sonra da uzun müddet müşahede ve — köntrol altında bulundurulaçaklar, ancak mik- rop taşımadıkları kat'i surette tahakkuk cektir. olduğu muhakkak bulunan bu ölüm vakasının esrarı da bu suretle mayda. içinde neticelenir ve bir cinayet cseri na çıkmış olur. 1 ll dilen birkaç kişiyi tevkif etmiştir. İç-. (ederse tekrar gıda maddeleri alım satı- mile meşgül olmalarına müsaade edile- | Franko — imdat istedi Bilbao muhasarasında 25 bifl telelat vermiş — — İngiltere Akdenizd -— donanma tahşit ediyor Bayonne, 6 (A.A,) — İspanyollafif Fransız hudut taşlarını kaldırarak bulf” ların yerine Fratfiko bayrakları dikm” lerile hasıl olan hâdiseyi halletmek ür” re bu sabah Larbune dağının tepeıw' beynelmilel bir heyet gidecektir. Fransa ve Ingiltere teması muhaflaza ediyorlar Londra, 6 (A.A.) — İspanyol meselt si hakkımda Delbos ile görüşmek üzef' Parise gitmiş olan Fransa sefiri/Corbi” buraya dönmüştür. Corbin yakında Eden ile görüşecet tir. — ee Frankonun vaziyeti Paris, 6 (Hüsusi) — Paris gazetel Almanya ile İtalyanın İspanya mesci” sinde takip ettikleri siyasete hücum &*#| mektedirler. ” | Eko dö Pari şunları yazmaktadır: “İtalya ile Almanya, kendi mevkîlf-'f? ni İspanyada sağlamlaştırmağa ;lw maktadırlar. Bilbaoda yirmi beş bin İ7 san zayi eden general Frankonun gö yeti son zamanda çok fenalaşmıştır. * general, yardım için tekrar Almanyâf müracaat etmiştir. Binaenaleyh, Almif ya ile İtalya hükümetleri Şayet ade? müdahale sistemini bozacak olurl Fransa serbesti hareketini muhıfu'_", decek ve kolları bağlı bir halde durfi” yarak Valansiya hükümetinin yardım” na koşacaktır. Çünkü, İtalya ile,AlN:; yanın teklifleri hiç bir veçhile şay* kabul. değildir.,, Parise gelen son haberlere gört “ll'ı giltere hükümeti Malta ve Akd " | donanmasını takviyeye devam ©d daha birkaç zirhlryı Malta ve Cebelt” rıka göndermiştir. 31,500 tonluk U &| payt zırhlısı Maltaya gönderîldm sonra Malaya ida yola çıkarılmıştır. — yaloğ zırhlısı da İspanya sularına “::î ket etmek üzeredir. Bütün bu harp yf mileri tayyarelere — karşı çelik ağ la döşenerek harbe girecek bir hale b tirilmişlerdir. ; | Ö BÜY A S e VY M