6 Temmuz 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugiin 1 2 sahife 3 üncüde: Hikâye: Demirci Mahmud F. Berçmen 5 incide : Tahran misakının akdi arifesinde Murad Sertoğlu 6 ncıda : Serbest sütun: Mavi kuş Dr. Mustafa Hakkt Akansel Spor haberleri OnuçüncD yıl sayı: 4722 umhuri Moslcovada Şark misakının imzası arifesinde Viyana dönj Yazan: M. Turhanj Tan Bir değil, on değil, y*z kere okunacak tarihî bir Çıktı İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: Istanbul, No 246 Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366. Tahrlr heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı 24299 24290 Saiı 6 Temmuz 1937 Fiatı 150 kurustur. Suriyede esen garib hava ve Vataniler arasındaki niza Başvekil, Sancağın Arablığını muhafazaya azmettiğini Şamda söylediği ilk nutukta ilân etti Büyükdere meyva fidanlığı vesilesile Türk meyvacıhğı B Bize dair kuvvetli müşahedeler Türkiye iktısadiyatı gittikçe inkişaf ediyor Osmanh Bankasının Londrada yapılan senelik heyeti umumiye toplantısında bu vaziyet ehemmiyet ve takdirle kaydedildi Osmanh Bankasınm hissedaran heyeti senelik alelâde toplanblarını 22 haziran 1937 tarihinde Londrada yapmışlardır. General Sir Herbert Lavvrence'in ri yasetinde yapılan toplantıda Türkiye hükumetinin komiseri îhsan Rifat Koral da hazır bulunmuş ve 144,401 hisse temsil edilmiştir. İlkönce umumî komite raporu okun muştur. Bu raporda hisse başma 3 şilinlik bir temettü dağıtıhnası teklif edil mekteydi. Bunu müteakıb reîs senelik nutkunu okumuştur. Bu nutkun en mühim kısımlarını aynen alıyoruz: Reisin nutka « Bayanlar, baylar, İhsan Rifat Koral Umumî heyetin alelusul teşekkül et miş olduğu anlaşılmaktadır. Bu salona dahilî harb başladıktan sonra, tehdid et girerken bir nüshası herbirmize takdim mekte bulunan siyasî teşevvüş tehlikele edilmiş olan rapor ve bilânçoyu okumuş rine rağmen, devam etmiştir. Maamafil bu hareketm mümeyyiz vasfı esas itit ;ibi telâkki ve farzediyorum. 1935 senesinde başlıyan kalkmma ha rile millî kalkınmalarm bir muhassalasiE reketi, size hesabını vereceğimiz 1936 dan ibaret olmasıdır ki, kalkmma lArkast Sa. 1 sütun 5 <e]j yılında da, dünyayı, alelhusus îspanyada Gazetelerde dostane neşriyat devam ediyor Moskova 5 (Hususî) Türkiye Hariciye Vekili Dr. Rüştü Arasla Dahiliye Vekili Şükrü Kayanın Moskovayı ziyaretleri münasebetile Türk gazetelerinde çıkan başmakaleler Sovyet gazeteleri tarafından iktibas edilmektedir. Bilhassa Cumhuriyet Başmuharririnin yazmış olduğu başmakale çok hararetli bir şekilde tefsir edilmektedir. Şam • Haziran 1937 vakkuf etmek istememiş, yoluna devam Suriye Başvekili Cemil Mürdümle etmiştir.» diyenlere bu zatın eskidenberi Hariciye ve Dahiliye Veziri Sadullah Türk muhibbi olduğu cevabını verenler « Bu mektebi vilâyette amelî meyCabiri bu sabah Şarna geldiler ve mera de vardır. va bahçeciliğini yaymak için kurmuş busimle karşılandılar. Ancak Sadullah Cabirinin istanbulda Junuyoruz. istanbul gerek arazisinin feyFakat bir yandan da dedikodular al kalmayışı, Suriyeye girdikten sonra da zi ve kabiliyeti, gerek coğrafî vaziyeti dı, yürüdü. Şama gelerek Halebde Başvekilini bekitibarile meyvacılığa en müsaid olan yerZaten iki gündenberi Cemil Mür leyişi, sonra da her seferden dönüşte lerimizden biridir. Burada hakkile en iyi dümle Sadullah Cabirinin arasına bir olduğu gibi nutuklar vermeyişi ve dahe şekillerinde yetiştirlecek meyvalann al karakedinin girdiği söylenip duruyordu. bir sürü ufaktefek hâdiseler Vatanî küttm kıymetine kalbi kolaydır: Gerek da« Hariciye ve Dahiliye Veziri Sa le arasında bir anlaşamamazlığın başlanhilî istihlâk noktasından, gerek dışarıya dullah Cabiri Türklerle anlaşmak taraf gıcı sayıhyor. çıkanlmak itibarile. Bu kat'î imkâna lArkası Sa. 5 sütun 4 te] rağmen İstanbul vilâyeti meyvacılığınm tarı değildir. Bu sebeble İstanbulda teileri bir san'at sayılabilmekten çok uzak kalmış olduğunu esefle görmemek elde değildir. Bu müşahede beni bu noksanm telâfisini temin etmeğe sevketti. Büyük dere meyva fidanlığı çok derin takdir edilmiş olan bu ihtiyaca cevab vermek üzere kurduğumuz başlangıç müessese dir. «Burada tamamen amelî bir yoldan yürümeği e&s ittihaz ettik. Bu bir mekteb olmaktan ziyade bir tatbikat sahasıtlır.' Buna tatbikî bir mekteb diyebiliriz. «Orada meyvacılık işini bilen bir müdürle onun yardımcılan bulunacaktır. Fakat asıl çalışma işini bizzat talebe kendi yapacaktır. Bu bakımdan bunlara talebe değil, amele demek bile muvafık olursa da bizim maksadımız orada çalıştırdığımız insanlara çalıştıklan işi öğretmek olduğu için onlar gene talebedir. Onlar en muğlâk, en derin nazariyeleri kendi çapalarının tatbikatile bahçelerin toprak şeklindeki sahifelerinde dokuya caklar, meyvacıhğı kitabdan değil, kendi tatbikatlanndan öğreneceklerdir. stanbul Valisi Muhiddin Üstündağ birkaç yıl önce bize bir sürpriz hazırlamakta olduğunu, hatta hazırlamış sayılabileceğini haber vererek meselenin ne olduğunu gizli tutmak suretile merakımızı tahrik etmişti. İstanbulda bu sürpriz ne olabilirdi? Arasıra Boğaziçine gidip geldıkçe Büyükdere koyunun karada biraz içerilek büyücek bir köşe teşkü eden sahasında, orasını bir çiftlik başlangıcı yapmak istiyen ufaktefek faaliyet lere şahid oluyorduk. Yavaş yavaş te ressüm eden eserlerine göre burasmm bir fidanlık olduğuna hükmedilebilirdi. Aklımızdan şu geçti: Sakm Muhiddin Ustündağın sürprizi burası olmasm? Ve kendisini ilk gördüğümüz zaman ona acaba bılmeceyi halletmiş miyiz diye bu tahminimizi söyledik. Meğer tam üstüne düşmüşü^. Muhiddin Üstündağ artık açığa vuran sürjunzi hakkmda o vakit coşkun bir ifade ile bize şu izahatı ver mişti: [ran Irak hudud ihtilâf ı resmen halledildi Tahran 5 (A.A.) Dün akşam Irak Nazın Naci Elâsil şerefine verilen ziyafette, İran Hariciye Nazın Sami söyle diği untukta ezcümle şöyle demiştir: « İran Irak ihtilâfmın hallinin, Dr. Rüştü Arasın Bağdada ve Tahrana muvasalatının tam arifesinde vuku buluşu, bize yalnız sizi Tahranda karşılamak fırsatını değil, ayni zamanda İran, Irak ve Türkiye arasında daha evvel parafe edilmiş olan ve Efganistan tarafından da iltihak edilecek olan paktm pek yakında imzası fırsatını hazırlamıştır. Bu tesadüf, tarihin kaydettiği en mes'ud tesadüfler den biridir.» Irak Hariciye Nazın Naci Elâsil bu nutka verdiği cevabda ayni mevzua te masla demiştir ki: [Arkası Sa. 3 sütun 6 da] D Şamda, Başvekilin Türkiyeden avdetini bekliyen Demirgömlekliler Cemil Mürdüm, siyasetinin ana hatlannı anlattı «Fakat kim ne derse desin, Fransız komiseri Kont De Martel bugünlerde Hataya gidecek.... ve..» «Yakın bir mazide Dersim semalarında kahraman* Portekiz Başvekili otoca uçuslarüe Türk kadınının erkeğin yapmakta mobiline binerken patolduğu her seyi basarabileceğini ispat etmis olan lıyan bomba hiçbir Sabiha Gökçeni kendinize b'rnek alımzly> zarar yapmadı Eskişehir 5 (Hususî) Bir hafta danberi hazırlıklan görülmekte olan Türk kuşunun Inönü yüksek yelken uçuş kampı bugün parlak bir törenle ikinci çalışma devresine girmiştir. Eskişehir Hava Okuluna mensub sekiz askerî tayyare başlannda ilk kadın uç manımız Sabiha Gökçen olduğu halde birbirini takiben tören yerine gelmişlerdir. Değerli hava kumandanlarımızdan albay Zeki Doğanın da bulunduğu elliye yakın hava sübayımız da davetliler arasında bubulun^yordu. Davetliler, sahaya doğru ikî sıra üzerîne dizilmiş olan plânörleri tetkik ederken, Kurum yarbaşkanının gruplar önünde durarak ayn ayrı izahat verdiğini görüyo [Arkası Sa. 3 sütun 1 de} M. Salazar'a yapılan suikasd Inönü Türkkuşu kampı büyük merasimle açıldı Kız plânör namzedleriie hitabe: Tifo salgını hakkmda yeni kararlar verildi Gıda maddeleri satan bütün esnaf aşılanacak, yeniden aşı istasyonları açılacak ve memba sularının temizligine dikkat edilecek # Tifo salgını hakkmda şimdiye kadar alman tedbirlerin isabet derecesini gözden geçirmek ve şehrin umumî sıhhatini tehdid eden bu hastalığın seyrini durdurmak için yeniden bazı kararlar almak üzere dün sıhhiye müdürlüğünde müsteşar Hüsameddinin riyasetinde bir toplantı yapılmıştır. Dünkü toplantıya umumî hıfzıssıhha müdürü Asım Arar, hıfzıssıh ha birinci şube müdürü Emil Gotschlich, hıfzıssıhha başmütehassısı Zeki Faik, vilâyet sıhhiye müdürü Ali Rıza, lâboratuar şefi bakteriyoloğ Nureddin, sıhhat müdür muavini Haydar, Belediye sıhhat «Vilâyetin kazalanndan ve terıcihan çiftçi çocuklarından toplanacak olan ta müdür muavini Osman Said iştirak et lebemiz fidanlık müessesemizde ellerinin mişlerdir. Toplantıda şimdiye kadar alınan tedemeğile iş yaratacak kimseler olduğu için kendilerine bir gündelik tayin edeceğiz. birlerin verdiği neticeler gözden geçi Sıhhiye Vekâleti Müsteşarı Hüsameddin Onlar bu gündeliklerinin hasılile geçine rilmiş, ve yapılan aşılar sayesinde hastaceklerdir. Fazla olarak oradaki tahsil lık seyrinin durdurulmuş olduğu, tedbirBir haftadanberi devam eden tetkikat müddetlerini bitirdiklerinde kendilerinin lere devam etmekle vukuat yekununun neticesinde şehirde bir su epidemisi mevyevmiyelerinden artarak birikmiş parala daha fazla indirilebileceği, hastalığın cud olmadığı gibi lâğımların da hastarı olacaktır. Onlar müesseseyi terkede mevcudiyetinde, temaslann büyük bir iıkta müessir rol oynamadığı anlaşılmış cekleri zaman kendilerine bedava fidan, intikal rolü oynadığı anlaşılmıştır. lArkası Sa. 4 sütun 4 te] bedava alât ve edevatla beraber birikmiş IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHntHllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınııııın paralan bakiyesi de verilecektir. Bu kü larda hulâsa etmeğe çalıştığımız izahla larmdan naklen yukarıya yazdığımız çerçük bir sermaye değilse bile ilk günlerin nndan sonra her gelip geçtikçe meyva çeve dahilindedir. Ancak beş yılm tecde bir tutunma vasıtasıdır. fidanhğını daha büyük bir sevgi alâkasile rübesi onu biraz daha tekemmül ettirmiş Sabiha Gökçen IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIinilMIKIIIIIIİ Portekiz Başvekili M. Salazar Lizbon 5 (A.A.) Yapılan tahkikat, Salazar'a karşı yapılan suıkasdin teferruatmı tesbit etmek imkânını vermiştir. Evvelki gece sokaktan geçenlerden biri Dr. Torcato'nun evi civarında fenerleri söndürülmüş bir otombilin durduğunu görmüştür. Otomobüin içdnde birkaç kişi bulunmakta idi. Bunlar kuvvetle tahmin edıldiğine göre lâğımm kapağmı açarak içine girmişler ve Torcato'nun evine uzanan bodrumun içine bir bomba koymuşlardır. Bombaya bağlanan ve lâğımdan ge çen uzun bir kordonun ucu elli metroluk bir mesafede bulunan «Beş Son teşrin» caddesinin köşesine kadar uzatılmıştır. Mücrimlerden biri gözcülük ederken, diğeri verilen bir işaret üzerine [Arkası Sa. 7 sütun 3 te] Benzin ihtikârı tktısad Vekili dün iki defa alâkadarlari toplıyarak tetkikat yaptı ve halk lehine bir formül bulunması emrini verdi «Çocuklar kazalarına ve köylerine dö temaşa ediyorduk. Bu yıl yola yakın o tir. nerek yeni bilgilerini orada filiyata kal larak büyüyen şeftali fidanlan adeta Müessese Muhiddin Üstündağın de Maruf romancımız bedeceklerdir. Böyle böyle en faydalı ağac manzarası vererek orasını bir şeftali diği gibi meyvacılık için bu iklimin yetişmeyvacıhğın tatbikî bir usulle vilâyete bahçesi haline koymuş olduğundan arbk tirdiği elma, şeftali, kayısı, erik, armud yayılması mümkün olacaktır. fidanhğm gezilip görüleceği zamanm ceviz, kiraz ve vişne gibi mahdud meynin «Cumhuriyet» için hazırla«Fidanhğımızda memleketimizîn bu iyiden iyiye geldiğine kani olduk, ve ge valar üzerinde çalışıyor, ve bütün mem iklimde yetişebilecek bütün yemişleri çen gün gidip müesseseyi gezdik. Hemen leketten ve hatta memleket haricinden dığı bu çok güzel ve cazib rotecrübeden geçirilerek en iyi nümuneler haber verelim ki bu ziyaret bizim için ha topladığı çeşidler üzerinden bütün bu manı neşre bugün başladık. ayrılacak ve bunların tamimi çaresine kikî bir saadet kaynağı oldu: Gördükle meyvalann en güzel nevilerini tefrik et bakılacaktır. Müessese ayni zamanda rimiz o kadar esaslı, o kadar mükemmel meğe uğraşıyor. Memlekette tamim olu ve o kadar umud vericiydi. meyvacılığımızm ıslahı sahasıdır.» YUNUS NAD1 Muhiddin Üstündağın yukanki satır lArkası Sa. 3 sütun 3 te} Program, Muhiddin Üstündağın izah Dağ Rüzgârları Benzin satış depolanndan biri Şehrimizde bulunan İktısad Vekili Celâl Bayar dün tam saat 11 de Ticaret ve Sanayi Odasına gelerek burada kendisine aynlan yerde çahşmağa başlamıştır. İktısad Vekilini biraz sonra İş Bankası Umum Müdürü Muammer Eriş ziyaretle bir müddet görüşmüş ve bunu müteakıb Sanayi Umum Müdüru Reşad, Ankara Belediyesi İktısad mü dürü Şevket Süreyya, İstanbul Beledi yesi İktısad mödürü Asım Süreyya, O da Umumî Kâtibi Cevad Nizaminin iş tirakile bir toplantı yapılmış ve toplan lArkast Sa. 7 sütun 3 tel MAHMUD YESARİ Beşinci sahifemizde