3 Temmuz 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Çankaya ç ve Kremlin ... İç Bakanı ve Parti Genel Sekreteri Şükrü Kaya'nın Moskovaya hareketi. ni, Türk milleti ile Sovyetler Birliği milletleri arasında mevcut dostluğu |lâyık plduğu kıymetle göze vurmak ve bütün ehemmiyeti ile bir daha te- barüz ettirmek için mes'ut bir vesile Milletler arasındaki siyasi münase, betlerin tarihinde bir eşine raslanmı. yan, diplomasinin malüm, muayyen Si j materyalist ölçülerine tamamiyle yabancı olan bu dostluk, ârızi inbi. zamların » MEeV'ud ve sakını. mukadder, lamaz gibi gösterilen hakstz neticeleri karşısında bu milletlerin ayni azimle, ayni büyük ve romantik cüretle şah- lTanmalarımdan h Bu şahlanmalar umumi harb sonu ve mütareke devri dünyasının en iğ. renç ihtiraslara mahşer olan sefil sat. ht Üzerinde iki milletin, iki efsane ta. yı gibi, boy gösterip, birbirini görme- sine, biribirine hayran olmasma im. kâr? vermiştir. nin arşı olan hayranlığını izhar için ne Vran- g.ın denize dökülmesini, ne Amiral lçakın bir Sibirya istasyonunda kurşuna dizilmesini, ne de Denikinin ıosn :lmıtlırmln boşa çıkmasmı bekle. Mmiştir. Leninist Rusyanın da yins tı böyle bir erkekço ve asil yllıı.ı-ı:l:ııı).lk: Türk milletinin istiklâl davasma sa- rılışındaki hakkı tanımış olduğunu, Türk inkılâbmin, karşısma Gdikilen dehhaş tehlikeleri ve kudretleri tosla. masındaki bi k kahramanlığı olan. €a kıymeti ile kavramış olduğunu, her suretle yıprandığı sanılan bir devirde Türk milletine inkılâb, ihtilâl ve istih. üs gahlanışında şahsile ilk ve en büyük misali vermiş olan Mustafa Kemali anlamak, ona hayranlığını izhar et. mek için istilâ aordusunun Akdenize dökülmesini beklemiye lüzum görme, diğini iyiçe hatırlarız. Türk milleti ile Sovyet milletleri arasındaki dostluğun materyalist dip- lomasi sarraflarının hesaplariyle anla. gılamıyacak derecede büyük olduğunu tekrarlamak isteriz. Bu dostluk çok maveraidir, Zira biribirinden maveral meselesi ve... Bir beyhude korku ! Yazan : Sıkhat vekilinin son beyanatında göyle bir tümle var: *“Hastalık çıkan bazı evlerin pek fena şart lar altında olması, abdesthanelerle müşterek kuyuların görülmesi hustalığın — sirayetind> bunların da bir rotü olduğu fikrini verebilir.,, Veklila bu sözlerini okuyunca amri altım daki Sıhhat memuru doktorların — abdestha melere kargı numl olup da hâlâ bu ae,—nc Jazayd kalabildiklerini düşündüm! ta Sirkeci rıhtımında — büyücek bir n tam yanı başında — açık ve piş bir Halâ bulunmasıma hiç bir sihkat mü a Itiraz ettiği yok. hasttiğim hali © kadar pistir ki tram geçerken bile İasana tiksinti veriyor. » Eğer bu halâ daha evvelden orada idiyse o Kahvenin açılmasına nasıl müsaade edilebil miştir? Yok, kahvenin oruda katması Jâzım Yazan: Nizamettin Nazif ,talor etmekte olduğuna emniyetimiz L Te ü ea olan iki kahramanın eseridir. Bizi A- tatürke ulaştıran merhalelerden biri olan Mustafa Kemal, bugün 190 mil. yonluk bir insan denizinin saygısı or. tasmda vatan ve mezarı dünyanın her tarafına dağılmış başka insan — mil. mılırmm kâbesi haline yükselmiş lunan Leninin gahsan hayran oldu. Bu bir fevkalbeşerdir. Bu haliyle Leninin Moskovadaki mezarı Türk milleti Ile Sovyet millet- leri arasındaki dostluğu Sovyetler ül, kesinin en büyük merkezinde parafe eden muhteşem bir mührü andırır. Ve dünya ortasında gösterdiği müstesna boyla Atatürk, bu dostluğa, şimdi, yal nız yaptığı bir esere #nanan san'atkâr gibi değil, ayni zamthanda, kıymeti bi. İlmmiş, enerjisi takdir edilmiş ve &a. dakatine hayran olunmuş bir dostun vasiyetnamesine hürmet etmek mana. siyle de sadıktır. Kendisine muasır olmük bile başlı: başına bir gönül ferahlığıyken, deh- rin bize Önder — olmak taliini ni de bahşettiği Atatürk, “Mustafa Kemal - Lenin” anlaşmasına Türk milleti tarafından gösterilen samimi alâkaya, Leninin ölümünden sonra da Sovyet milletlerinde aynen iştirak e. dilmekte olduğu kanaat ve emniyetini bizde arttırmaktır. Bu itibarla Türki. ye iç ve dış bakanlarının Moskovayı ziyaretlerinde biz, bu ziyaretin bütün resmi zarfına rağmen tam bir dost teklifsizliği görmekteyiz. Zira Krem. linde şimdi, Sovyetler Birliği adını taşıyan büyük dost devletin kumanda manivelâları Leninin düşüncelerine, Leninin eserlerine ve iştirak etliği eserlere en sekter bir ihtimam göste. ren ve hâdiselere Leninin görüş zavi, yesinden bakmaktaki ısrar ve hassa, siyeti herkesin açıkça malümu olan Yoldaş Stalinin elinde bulunmaktadır. Yoldaş Stalinin Türk dostluğunu ötedenberi bütün Sovyet ülkelerinde kazanmış olduğu yüksek kıymetle mü vardır. Zira Lenini tanımış olanlar Leninistliğin bir parça da Kemalizme çok sekter ve çok saygı gösterir bir döst olmak manasına geldiğini bilir. ler, Nizamettin NAZİF Karadavut Harbiyede tesadüf etmek mümkündür. Tram vay durak yerindeki umuml halânım bir ka Ti Ötesinde de gene kahve vardır. Acaba bu şehirde urauml! halâ yaprlacak yerler ml iyi seçilemiyor, yoksa kahvelerden umumi halâ larm gözükmesi bodil bir İhtiyacı mı tatmin ediyor? Sıhhat vekilinin #ıhhat müfettişlerine dik Kat tavsiye etmesini istemek yerinde — olur. Bir beyhude korku!? Dünkü akşam gazetelerindan birinin (kir ©İ sayfazında (Dış #ilyssa) sütununda Alman yadan yükselen Üç ses adir bir. yazınım şu gümlelerle bittiğini gördüm: *O halde ne olncak ? « Almanya maksadına biran evvel erebilmek için e yapacak Yalnız Avrupanım — değ'i, bütün dünyanm beynini burgulayan — muam ma', Bu arkadaşı şu bakikatten haberdar atmek isteriz; *1 — Almanyanın ne Avrupayı ne de dünya yı düşündüren bir munmmalr tarafı kalma mıiştir. Yani Alman muamması çoktanman haltedilmiştir., Kara DAVUT (Devamı $ üncüde) Tetkikler : Işçiler / Iş bulma Kanunda şekilleri yazılı; iş verene skargşı iğfal, tecavliz, uygunsuzluk, teh. dit halleriyle, İş yerine sarhoş gelmek veya ispir . tolu içkiler getirmek, emniyeti sulisti » mal etmek, hırsızlıkta bulunmak, mes « leki sırları ifşa etmek, üç günden fazla hapisle cezalandırılıp cezası tecil edil . miyen bir suç işlemek ve, Kendi kastinden veya derbeder yaşa. yışından veya işret iptilâsından yahut suç sayılabilecek bir hareketten doğma bir hastalığa veya arızayd uğramak ve (İzinsiz veya meşru bir sebebe istinat etmeksizin ardı ardınca ili gün veya bir ayda iki defa her hangi bir tatil gü- nünün ertesi iş günleri ve yahut bir ayda ceman Üç iş günü) işine devam et- memek, vazifesini ifadan ihtara rağmen imtina etmek, işin yolumda şlemesini bozacak hareketlerde bulunmak, kasti veya ağır bir ihmali yüzünden işin em. niyetini tehlikeye düşürmek veya on günkük ücreti tutariyle Öödenemiyecel bir hasar ika etmek. (Madde 16), Yukacıda sayılan hallerde akdi der . hal bozarak işçiyi bırkmak hak ve sa » hiyetinin kullarılabilmesinin müddeti, iş verenin bu hareketleri üğrendiği ve- ya bu hareketlere uğradığı günden iti . baren altı iş günü olup, bu altr iş günü içinde akit feshedilebilir ve işçi bırakı. labilir. Muttali olma ve uğrama üzerinden altr iş günü geçtikten sonra akit bozu - lamaz. Yani işçi bırakılamaz. Yukarıda sayılan hallerde işçiyi bı - rakmadan haklı taraf ayrıca dava aça . rak hâkimin kestireceği tarminatı dahi alır. (Madde 17), XVIT — Ayrılışta ücret tediyesi hak- kında şu kayıtlar vardır? A — İş bitince veya-akdin feshinde ücretin derhal ve tam olarak ödenmesi B — İhbar mühletine riayetsizlikte bu mühlete ait Ücret tam verilir. (Mad - de 13). i € — İşin bir haftadan fazlâ tatilini mucip mücbir sebepler hâdis ohr.da_ işçi ayrılma hakkını küllanırsa Wncf haftalık beklemenin yafım ücretini işçi alır. D — Bir haftadan fazla müddetle iş. çiyi işlemekten meneden mülebir se - bepler hâdis olur da iş veren işçiyi bi - rakmak hakkını kullanırsa işçinin de - vam etmediği müddetin yalnız birinci haftasının yarım ücretini işçi alır. XVIT — Ayrılışta alınacak tazminat hakında şu kayıtlar vardır: A — İş verenin ikbar mühletine ria. yetsizliğinde işçi hâkimin kestirdiği tazminatı alır. (Madde 13-) B — (Müddeti belli olmuyan işlerde) beş seneden fazla çalışmış bulunmada işçi beş seneden fazla olan her tam iş senesi için on beş günlük ücret tu - tarında'tazminat alır. — Madde 13), Ç — Dilenirse, akdin derhal feshedi - Tip işin bırakılabileceği hallerin (3) ün. cü numarasında yazılı kısımdan dolayı işçi bâkimin kestireceği tarminatı alır. (Madde 15). XIX — Her hangi bir suretle olursa olsun işinden ayrılan işçi, işin nevini, mahiyetini ve müddetini gösterir bir iş şahadetnamesi almak hakkına malik . tir. Yani ayrılışında işçiye iş şahadet - namesi verilmek mecburidir. Bu husus ta kanunun 31 inci maddesine daha baş- ka hükümlerde konmuştur. C — İşçiye kazanç hukukundan baş. ka ayrıca temin edilen menlfaatler de şunlardır: A — Hususi iş ve işçi bulma idare . hanelerinde iş dairesi tarafından kont- rollü musaddak tarifeler bulundurula - cak ve bu tarifeler yazıhanelerinde her kesin görebilecegi surette büyük lev . halarla iln edilmiş olacaktır. (Madde 67). (Husuzsi iş ve işçi bulma idarehaneleri kanununun tatbikinden itibaren Üç se- ne sorra kapatılacaklardır. Yolsuz ha - reket edenler üç sene bitmeden kapa - tılacaklardır. Madde 66.) B. Muhtelif iş ve san'at gruplarına 7 için — teşkilât Yazan: Münir Evrinyol n a mensup iş veren veya İşçiler tarafından kendi aralarında veya muhtelit olarak tesis edilmiş olan mesleki teşekküller tarafından, Veya umumi menafle hizmet eden cemiyetlerce , Veya sırf hayır işleriyle Uuğraşan ce. miyetlerce, Açılan iş ve işçi bulma teşkilâtları . Tun görecekleri hizmetlere karşılık iş- çilerden her hangi bir ücret — almaları yasaktır. Madde 68, C — Kanunun tatbikinden Üç sene sonta iş dairesi içinde kurulacak olan devletin resmi iş ve işçi bulma teşkilâtı da işçilere ücret mukabili olmaksızın iş bulacağı gibi bu teşkilât vasrtasiyle iş bulmuş olan işçiler çalışacakları yerle- re giderlerken devlet nakliye vasrtala . rında ücretlerde yüzde SO tenzilâtla gi- “derler. (Madde 63,64/71) II — İşçi ücretlerinin ayda 30 lifaya kadar olanmın haczit başkasına devir ve temliki caiz değildir. Ayda otuz'li- radan fazlası hacze, başkasına devir ve temlike tâbidir. Ancak iaşe ve nafakası kanunen işçi üzerine düşen âile fertlerine tahsiş edi. len meblâğlar yukarıki frkra hükmüne tâbi tutulamaz. Yani otuz Hiradan fazla. dan değil de otuz liradan bile kesilebi - lir. (Madde 23) Hİ — Kanunun 27 inci maddesinde- ki ekonomanın lüzum ve mecburiyetleri de İşçilerin nef'inedir. IV — Kanunun tatbikinden 'üç sene sonra iş dairesi içinde kurulacak resmi iş ve işçi bulma teşkilâtımın iş ve işçi bülma işlerinden başka olan gu vazife . leri de işçiler için pek ehemmiyetlidir: A — Her türlü ekönomik işletmelerle serbest san'at ve hizmet mahiyetindelki diğer bütün işler bakkında malümat toplayarak iş arz ve talebini intizama bağlamak, B — İşçi ücretlerinin inip çıkmasını takip ederek ve İş$çi Ücretlerinin inip gıkımasını geçim şartlarındaki pahalılığa göre mukayese ederek içtimal sıkıntıla. rın önüne geçedek ümuüsni veya bir mım- taka veya bir belediyeye ait tedhisler tesbit edip bu tedbirlerin tatbiki çare . lerine baş vurmak . C —İş mukavelelerinin akdine vası . ta olmak. Ç — İşçilerin meslekt terbiyelerinin yükselmesi ve ehliyetli (kalifye) işçi yetişmesi için gerekli tedbirler üzerin- de faaliyette bulunmak, D — Ve bunları bir ücret mukabili olmaksızın yapmak, Madde 64. Hülâsa: Görüküyor ki iş kanunu işçi gımıfının her tütlü hak ve menfaatlerini tamamiyle temin ederek bu'sınıfı tetfih we ihya etmiştir. İşçi de buna karşılık yurda we devle- te karşı bir vazife, bir borç altına gir . miştir: İşinde disiplin, yani zabtü rapt içinde ve azami ve en iyi verimler vermek suretiyle çalışmak işçiye bir yurt borcudur. Yalnız hakkını aramağa bakmamalı vazifesini de yapmalıdır. Münir Evrinyol —-SON— (Bu serinin ilk makalesi 28 Hazi. ran tarihli sayımızda çıkmıştır.) — Kİ şişe ve cam fabrikasında işçiler Tatstamen 4 'TEMMUZ — 1937 > € » d a I.B Bi a y srcara .. Samimiyet FIK]RI.ERJNE uymıyan sözleri tam bir #ükünetle dinliyebi. Jen İnsanlardan pek hoşlanmam, Kare şısındakine kızsın; onujı kalbini kıra, cak şeyler söylesin demiyorum; fakat şahsa hücnm etmoden do fikirlere hü, gum etmek, onların yanlış, zararlı ve. ya budalaca olduğunu ileri sürmek kabildir. Bunu yaparken coşacak, gi. nirlenecek olursa hoşuma gider; çün« kü bu hareketi ile, fikirlerine gerçek. ten bağlı olduğunu, onları şahsının bir parçası saydığını göstermiş olur, Siz benim kanaâtlerime aykırı iddia- larda bulunacaksmız, benim güzel de, diğimin çirkin olduğunu söyliyeceksi. niz de ben sizi soğuk.kanlılıkla dinli. yeceğim, size akademik münakaşa kae idelerine uygun bir surette devab ve. receğim, öyle mi? Ama benim hisle- rimden, ahiâkımmdan şüphe ettiğinizi söylerseniz sinirlenmemi, kızmamı ma Zgür görürsünüz. Benim fikirldtim, ka. naatlerim de bence hiszlerim ve ahlâ- kım kadar mukâaddes değil midir? Kendi kanaatlerinin aksi fikirleri tam bir sükünetle dinliyebilen adanı ya kanaatlerine, yabud karşısındaki. ne ehemmiyet vermiyor demektir. Ya. ni söylediklerine tâ Içinden inanmıyan veya mağrur bir adam... Öylesi sevile. bilir mi? Hani Tevfik Fikret'in “Za« vallr evet!” diye bir manzumesi var. dır, onda muhatabinı pek budala bul- duğu, kendisile münakaşaya Tâüyık görmediği için sözlerine, “Evet” dedi. ğini anlatır. Ne yalan söyliyeyim? evet'in o cinsinden de hoşlanmam: karşımızdaki adamım acmacak derece. de budala olduğunu bilsek bile, sami. miyetinden eminsek, fikirlerinin yan. Dış olduğunu anlatmağa çalışmalıyız. Anlamazsa kabahat bizde almamalı- dır; biz elimizden . geleni, yapmalıyız: buma inanmariklerera eee HL UA e vazifesi bilmeliyiz. Tevfik Fikreti'in anlattığı şekilde: “Evet”. diyenler, başlarının rahatmı, fikirlerine tercih edenlerdir. *“Samimiyetinden eminsek,, dedim; emin değilsak m(hııhşny! lüzum yoktur, yanmdan çekilir gideriz. Şahsa hücum ile fikirlere; iddialara hücüm büsbütün ayrı şeylerdir. Şah. sa hücum, fikirlerin münakaşasını bı- rakıp Muarızımızın. hususiyetine ka. rışmak demektir, Bü, fikirlerini müda. faa edemiyeceğini anlamış zavallı. nm harcıdır. O sinirlenmiş, kızmış değildir; içi yanıp intikam hevesine kapiılmıştır. Nurullah ATAÇ Tarlanın biçilmesi 75 hektarlık bir tarta 5 erkek ve B gocük tarafından günde 9 saat çalıgmak şartila 20 günde tiçilmektedir. Eğer elimizde 8 erkek ve 2 çocuk ayni geraltle biçilecek 25 hektarlık bir olsa kaç gün sürer. Unutmayın ki bir Çocuğun hir erkağe naza ran yarı işi yaptığı hesaha katılmalıdır. Bu bilmecemiz mükâfatlıdır. Halledenler den İki kişiye hodiyo verilecektir. Cevapların ©9 temmuz tarihine kadar yollanılması lâzım dir. Hendese meselesi 26 haziran tarihli Atap saçının hallidir. AB kütrünü — çiziniz. AB kutrunu dört müsavi kasma taksim — cdiniz açbee A, Ahi Ac, Kü turları Üzerinde yarim a kuturlar çiziniz. Diğer taraftan da aB, bE, ve €B Üzerinde ayni işi ya pımız. Bunun ne kadar basit olduğunu gördünüz ya! Bu bümecemizi halledenlerden hediye ka zaman iki kişi günlardır: 1 — Cankurtaran mâhallesinde İrfan çın, 2 — Bultanahmetto Yerebatan n sinde A. Tuncay. Arap saçil Kuponu ,3 TEMMUZ — 1937, g x y Vü