27 Mayıs 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

Köy mebiilariyle uğraştığım: gö. ren bir genç bana Dürendeden eserle. rini yollamış. Bunları Dihassa masa başında yazılamayıp hayattan alınmış oldukları için kiymetli buldum. Ve pü. muna olarak bir tanesini dercediğo- Tum, (VAN) ».* * Hacı ağsnım ölümü ile, köyde, koca bir devir kapanmış oldu. İstibdad, bu köyde, düne kadar, olanca giddetile dovam ediyordu. İnkrlâb, yalnız 8öz- «dö kalmış, hiçbir damm kapısını çala- gâmişti, Bunun, bir tek sebebi vardı: — Hasi ağa... Hükümetin, on şiddetli emirlerinin tatbiki, onun bir sözüne bakardı. Yarımyamalak tahsili, şeytani ze İkâsr, dehgetii politikâcıliği ile o, bü. | kümete nüfüz etti; halka nikim ola. bildi. Kaymakamın, jandarma kuman. danınm ve bütün hatırı sayılır kaza memürlarının döğtluklarmı kazanmak ta, oldukça usta idi. Daikavukluğu Yöktü. Fakat, hâdisatı tahlil eder, menfi işleri karşımdaki büyüğe, İk. na edici bir gekilde anlatırdı. Medeni kânunu ezberlemişti. Köyün en büyük hâkimi, avukatı o idi. Muhtarm ve heyeti ihtiyariyenin birçok kararları. fr Hacı ağa, bir tek Sözü ile bözardı Karşısmdakinin ruhf alıvalini, kısa bir konuşma ile anlsr Ve sözlerini, o. ah fikri ve ruhi ölçüsüne göte evirip çevirirdi. Şimdiye kadar, bağlı bulun. dukları vilâyets kaç vali göldi, bunlar ne karakterde insanlardı? Sor; söyle- sin, Yeni gölen kaymakamları ve nahi. ye müdürlerine yol gösterdiği, herkes. ge bilinirdi. Köylü önün için: “— Kâtip adam, derin sdam: cevap. ları İle vali (paşa) ları bile sustürür. du, . diyor. . - eEtwde, evli bir kadm ter kaererimtz, Arayan, ışın ıçınde Hacet ağa yöksa, ben kellemi veririm. Bir adam rar Vu. rülmuş? Muhakkak, ottün parmağı vardır, Bir hırsıslık mı ölmüş? birkaç gün sonra, Hacı ağanın ağtlmi araştı. rın, çalman koyunların Yarismi orada bulursunuz. Bir düğün oluyor, değil Mİ, sorun söruşturun, bü işi bitiren ve düğün vaktini tayin eden, yine ©- dur. Tahsildar gelir, 250 hanelik köyün on bin lira tutan vergi' bordu için köylüyü stkıştırm. Hacı ağa tohsildara: — Ülen, görüyon köylünün Halini... Allahın günü tükenmez yat.. Şu işi biraz sonraya bırak.., Dedi mi, akan suler durur; tahsil, dar pilismi pırtisını toplayıp başka köye göç eder. Ses çıkarmaz. Çok iyi bilir ki, her iş Hazer ağa ile bitecek. tir. Önün gönlü . daha doğrusu çıkarı. oldu da, köylüye bir: — Hadin har, Dedi mi, börcü olan gömleğini, ka. bın kacağını, dâvarını, bir tek ireği ile bir çift öktzünü satar, o borcu ö. demağe çalişir. Çünkü, “ağa,, emret. miştir. Ve Hacı ağa, böyle sikrçik zaman. larda, köylliriin haline acır, sırf bir , Yârdri olsun da köylü borcunu Ver. sin diye (1), yok pahasma koyun, ke. Şİ, sığır, kab, kacak . ne gelirse - alır. Bu şekilde, köyün Yarı arazisini zap- le | Fakat, zinhar, köylünlin ondan şi- kâyetçi oldüğunü #arnetmeyin. Köy. a “hükümet” odur, “Ankara” 456 ağüdün sohrâ gelir. O, yarım ilâh. tır. | go Bü köyün şerefeti “Şerefi” Hacı | yi mezar başında, bütün köylü | ağlıyarak bu sözü söylüyordu. | Umumi harbin el İde | lerden, davul zurna ile asker toplanıp gubeye sevkediliyormuğ, Hacı ağanm borusu, eri fatla o ““müstesia,, Zaman- larda ötüyürmus. Kendisi önde, jah. darmalar arkısında, sanki isteği ve ettri İle asker gönderiyörmüş, gibi bir tavır takılarak kapt Hapt dölaşı ene ba: hazırlanın ha!.. Ha eskerler ha!... Diye bağırarak babalık eâtıyormus, O günlerden birinde, köcâlâri “es. ker,, e alman kadılar, toplanıp Hacı ağaya giderler. Ağanm ayaklarıma ka, pandıktan sonra: i — Dabanlarımın altını öpek ağa; biz itti, sen itme!.. Haci ağa, bir şey an. lamadığı halde, hiç oralı değil: — N6 o eğsikler (“akit kısalar, lar demek) > Bir diyeceğiniz mi vas? Kadılar, ağlaşarak: v — Yrkeklerimizi bize bağışla, ağı. Yedi düveli birbirine kırdırıp da ne| geçecek eline?.. Bilirsin, emme, erkek-| lerimiz dönmezse bu köyün hali nice ölür? z Zavallı “avratlar,, zannetmiğler Ki, Umumf Harbm müsebbibi Hacı ağn. dir. Ve bu zan, birçoklarında, hâlâ vardır, N |.» Bütün kış hasta idi. Fakat, en ağır zanianlarnda. bile yatmadı. Çünkü, yatmak, yorganı sırta çekmek, halka karşı küçültmek, ağalık kudretini kay. betmek demekti, Bu.yüzden, yaraçıyı omuzlar, baş Köşedeki işlemeli yastık- lara dayanarak otururdu. Hastalığı &snasmda, odası, dolup boğaldı. Her sabah, süt, yoğurt, yağ, kaymak, ta. Vük, yumurta geldi. Köylü. yemedi, satmadı; ona götürdü. Havaların güzelliği, çiftini bitirme. yönleri alâkadar etmiyordu, Onlarca, Hacı ağanm sıhhati her şeyden mü- Kinidi. Doktora gittiler, Kazanın dok. töru, evlenmek İçin İstanbula hareket etmiş. Akşam, pek ağırlaşmıştı. O halile bile, sağa sola JAf yetiştirmekteri geri kalmıyordu. Kendisini ziyarete gitti. ğim zaman, ümidi kesmiştim. — Eğer vanda yetişmedi ise, bon ök mem, Ben, ölecek adam değilim! di. yördü. a Gece, mde inliyen yağmuru dinleye dinleye derin bir uykuya dal, mişimi. Birdenbire kapıma vurulan darbeler Je uyandım. Ne 6? Kim01. .— Berk muhtar. Hact ağn sizlere ömür, beğ; fahmeti rahmana kayuştu. Muhtarin sesi, Ütriyordü. Kapıyı açtım, Yağmur, hâlâ, şakır şakır YE. ğıyor, ara sirk horoz sesleri düyulor. e oturduk. O, Hacı #ğanıtı, bü emsalsiz adamın ölümünü anlattar. ve ağladı. Tekrar “mühte, (mevts) er güzel sesli kadınlar, ölü kalkın- (Devamı 15 #elde) LİLİYE İNANMIŞTIMI, AMA o Zi! Bu DEFA 1 A b KLAN. CANI - ADAM GİLERLE BİRLİKMİŞ... DIŞARDA NÖBETCİ AYDINLIK OLAN PENCEREYİ GÖZLEYOR.. HABER — # postast Tonton amcâ- nın evlilikten aldığı der$ K zı sacayak Çelik yüreğin maceraları Za madıkça elinizden m mama ————— Yazan : Niyazi Anmet 144 sene evvel bugün Ftansa korkunç bir dahili harbin arifesinde idi “Paris arlık kalmayacak, Sen nehri kenarında bu şehri gösterecek bir şey bulamayacaksınız,, , tahkir Milli meclise riyaset eden jiton- donlar reisi İsnar, bütün Fransaya şöyle haykiriyordu: — Paris belediyesinin her gün yeni bir şekle giren isyanları milli meclisin nüfuz ve haysiyetini ihlâl e. derse Parisin sahaı alemden tama- miyle kaldırılacağını, Sen nehri ke narında bunların mevcudiyetine de- lâlet eden hiç bir eser kalmıyacağını bütün Fransa namına beyan ederim. Bu söz, ihtilâl esnasında yapılar tehditlerin, ithamların en küvvetli- siydi. Danton ve taraftarları bu sözü reddetmek, makamlara reddet #rmek istediler; fakat muvaffak o lamadıktan başka Konvansiyon da İsnar'ın sözünü tasdik etti. 1793 yılı 27 mayıs günü 144 sene evvel bugün, selâmeti umumi- ye komitesi bükün kargşalıklar ni ermek kararını aldı ve encü- b e İlğsini kala etdi, Bu karar, dahili karışıklıkların önünü almak içindi. Fakat 24 saat sürdü. İkinci gün, kabul edilen esaslar hepsi tekrar feshedilmiş bulunuyor- du Bütün bu hareketler, yeniden kanlı boğuşmalarm doğacağını işa» ret ediyordu. Birinci çekemiyen ve biribirleri aleyhinde bütün vasi talariyle harekete geçen teşekküller, sözle mevki alamayınca * füliyata geçmekten kendilerini alamıyorlar. dı. Paris belediye şubeleri tarafın” dan tayin edilen vekiller piskopos- hane binasında toplanmışlardı. Ver. dikleri karar Parisin hariç ile irtibat ve münasebetini keserek çanlarla bütün milleti içtimaa davet etmekti, Ani hareket, muvaffakıyetle ne. ticelendi. Sabaha karşı harekete geçilmişti. Yüzlerce insan sokakla” rı dolaşarak cumhuriyete sadık kala- caklarına yemin ediyorlardı. Yeni teşkil edilen askeri müfreze postaha. ne binasını basarak mektupları aldı ve Paris belediye dairelerinin isyan halinde bulundukları ilân edildi. Çan sesleri boşluğu inletirken fevkalâdeliği anlamıyan ta. Milli meclis, derhal içtima ederek Paris belediye reisi Paş ile Paris departmanı vekili Lolyeyi celbe ka: gi verdi. Her ikisi şu cevabı verdi” er: — Belediye daireleri manevi bir inkılâp hazırlıyorlar... ri Fakat her taraftan toplar atılı: yor, galeyan devam ediyordu. Bu bağrışmalar ve top sesleri ne ifade ? Bunu tahmin etmek müş küldü. Yahut imkânsızdı. Mara belediyeye giderek ahali- ye: — Silâhlanınız ve muzaffer ol. bırakmaymız... “Fransız milleti edildi, diyordu. Sonra bizzat can kulesine çıkarak çalmağa başladı. Şimdi milli meclis tekrar topla- nıyordu. Çan çalınması bir fevkalâ- delik demekti. Mebuslar içtiman © başladıktan bir müddet sonra Hanriyonun ku- mandasındaki askerler meclis binast. nı sarmış, bu suretle milli meclisi hapsetmişti. Mebuslar: — Ne oluyoruz. Aramızda ha. inler varsa meydana çikarmalı... Mu hakeme edilmelidir. Fakat bunlara «cezâ vermeden &vvel cürümlerini is- pat etmek lâzımdır.. diye bağırıyor. lardi. Hanriyo ise tek bir mebus dışa: "nı bıraktırmıyordu. İsimleri tesbit e dilmiş mebusların tevkifini istediği ni, bu yapılmadıkça meclis azaları hapsedilmiş bulunacaklarını alenen bildirdi. Dantoni “Fransız milleti tahkir edildi. Bu hakaret tamir edilmelidir... . die yordu. Fakat binayı saran asker ve toplar heyecanlı sözlere hiç yer vet miyordu. Bir mebus: — Biz buraya müzakere ve ka- rar vermeğe geldik. Geliniz askerle- rin arasina giderek orada müzakere lerimize devam edelim. i — Doğru.. Oraya gidelim,. ...; Pitar kapının ölüme ei ağızları bina ve kapıya doğru dön. müş bulunan topları görünce geri dönmekten başka çare bulamadılar. Milli meclis, © istenen mebuslar teslim edilmedikçe | dişarı çıkmak mümkün olmıyacağını anladı ve 29 mebusu Fransız milletinin, milli mec lisin muhafazasına ve Paris ahalisi- © hulüsu niyetlerine tevdi edildi- r. Bu Fransiz tarihinde belediye meclisinin milli meclise galebesi de- mekti, Ne İnsar'ın “bedediye lâğvedilir se Paris mahvolur,, diye ateşli ve heyecanlı sözleri, nede Dantonun “Fransız milleti tahkir edildi, cüm- lesi hakikate uydu. ” vi diye ayak diri; — İsterük diye riyen ye- niçerilerin kazan kaldırmaları gibi oldu. İstediler ve yaptılar. * Fakat 29 mebusun tevkif edile. rek teslim edilmesi büyük bir dahili harbin patlamasına mâni olmuştu. a DIŞ TABİBİ Necati Pakşi Hastalarını her gün sâbahtan akşa- ma kadar Kârâköy Mahmudiye cadde- si No 1.2 kabul eder. Sali ve cuma günleri 14.20 ye kadar parasız muayene eder. ——. IŞIK SÖNDÜ... > PENCEREDEN ?, ATILAN BIR ŞEYİ NÖBETCİ YERDEN TOPLADI...