22 Ağustos 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

G — — tahkikata başladık.,, Ş yoktur. - poliçe — İspanyada neler oluyor ? Bazan insanla'ın dimağında bir hâdise ne güç yer ediyor. Vapurda, irende, hattâ avukat, doktor, yukseî: memur gibi münevverlerimiz arasında hâl> şu suali soranlar var: “Yahu! İspanyada neler oluyor? Kimdir bu bi- ribirlerile dövüşenler?,, Böyle soranların bir bakıma belki de hakkı var. Çünkü ismlhas kalabalığı içinde haritayı şaşırmak cidden mümkün... İspanya isyanını haşındari itibaren takip eden okuyucularımızdan özür diliyerek şu meseleyi elifbesinden hülâsa edeceğiz: * Sor. İspanyol intihabatında, sol cenah (yani Sosyalist, Demokrat, A- narşist ve köylü fırkalarının grupu) kazanıp — Fransada olduğu gibi — hükümeti kanuni şekilde ele aldı.Lâkin ordunun başında asil, yani büyük teprak sahibi sınıfım evlâtları olan zabitler vardı; bunlar Faşist usulü bir devlet kurmak üzere isyan ettiler. Bu milliyetçiler, kendi milletleri üzeri, r.*, tarihi düşman ve şimdiki müstemleke halkı olan Arap ve Berberilerden mürekkep bir ordu ile yürüdüler. Evvelâ İspanyol Fas'ını tamamen ele ge- çirdiler. Sonra, anavatana da geçip mühim sanayi merkezlerinin bulunduğu amele muntakaları hariç olmak üzere toprakların yarısını ele geçirdiler. Hü- kümet, kadınlar da dahil olmak üzere, halkı, orduya — karşı silâhlandırdı. Tabiatile, gene hükümetin elinde muti bir ordu kısmı kaldı. İspanyanın Portekiz, yani garp kısmı sağ cenahın (asilerin) elindedir. Asilerin cenup kümandanı general Frankodur, şimal kumandarnır ise general Moladır. Bun- < Lirleşerek hücum ettilerse de Madriti ele geçirmek - teşebbüsleri akim kaldı.İsyarıım daha ilk günlerinde Barselon'u faşistleştirme isyanı da hükü- maet ve halk tarafından bastırıldı., Bu boğuşmaya bir milyon kişinin iştirak ettiği ve şimdiye kadar elli bin insandan fazla telefat verildiği bildiriliyor. | — Fakat işin asıl en mühim ciheti, harici müdahalelerdir: * Almanlar ve İtalyanlar, — Avrupada yeni bir faşist devlet türesin di- ye — asilere zahir oluyorlar. Fransızlarla Ruslar ve İngilizler ve diğer sol 'ahut demokrat devletler İspanya hükümetine müzahir.Bunların kimi açıktan açığa, kimi gizliden gizliye, İspanya kıtalinin her iki cephesine yardımlar da bulunuyor. Amerika ki, Avrupa işlerine karşı bitaraf kalmak niyetinde- dir, o da İspanya hâdiseleri muvacehesinde lâkayit olamıyor. Çünkü, Ame- rkadaki İspanyol asıllı insanların miktarı nefsi İspanyadakinden fazladır. Hülâsa, İspanyada facia, bütün cidalidir. dünyayı alâkalandıran bir sağ ve sol Hüseyin Faruk TANUR - Ermeni Sigorta dolandırıcılığı işine Patrikhamnesi de karıştı (Baş tarafı 1 incide) lira müm parası verilerek bir. —makbuz alındığı anlaşılmıştır. Bu şekilde veril- miş olan vesikalardan 17 tane bulun - müştür. T T Te Patrikin sözleri Ermeni patriği Mesrob Naroyan bu meseleler hakkında şunları söylemiştir: - — Sigorta işinde patrikhanenin ölüm ilmühaberleri verdiği hakkında yazılan şeyler doğrü değilidr. — Zaten sigorta w — müamelelerinin tamamlanması için mah keme kararr alınması lâzımdır. Bunun için patrikhane bu gibi vesikalar vere- mez. i ; Vesika.arı - Patriğin bu beyanatı Üüzerine ayrıca - Ermeni mahafilinde de tahkikatta bu- lunduk. Salâhiyet sahibi zevattan aldı- ğımız malümata göre, patrikhanede bun dan evvel de müteaddit sahte vesikalar tanzim edilmiş, bu yüzden bir çok hâdi- seler çıkmıiştır. " Cismâni meclisi kâtibi umumisi avu- kat Vartan Akgül bu sabah — kendisile görüşen bir muharririmize şunları söy- lemiştir: “Cismani meclisinin bu mesele ile hiç — bir alâkası ve malümatı yoktur. Bunun- | la beraber, bu işin patrikhaneyi alâka- dar eden kısmm aydınlanması ve mese- lenin içyüzünün meydana — çıkarılması için bugünderi itibaren biz de — ayrıca kim vardi ? - Diğcr taraftan patrikhane ktâiplerin- den Aram da bu sabah — bize şunları — göylemiştir: “ Patrik Naroyanın — söylediği gibi — meclisi ruhani iki şahit dinlemiş ve bun ların şahadetine istinaden tehcirde ölen — Maltalr bir Ermeninin — öldüğüne dair | bir ilmühaber vermiştir. Hâdise bundan — ibatettir. Mum parası adiyle 4 lira alın- dığı doğru değildir. — Meclisi cismani verdiği vesika ve ilmiihaberlere karşılık #“ücret,, olarak muayyen bir para almak tadır ki, bunun — mumla hiç bir alâkası Yeşil kapı defter Onnik'in evinde yapılan araştırmalar da elde edilen yeşil kaplı bir defterde — | dün de yazdığımız gibi — şimdiye ka- — dar ölü gösterilerek paraları almanlarla, | almacak olanların — isimleri, adresleri, numaraları — ve kaç İiraya si- goörtalr oldukları yazılıdır. Bu defterde- ki parasr alınmış isimlerin 80 i, alma- tak olanların da 20 yi bulduğu söylen- mektedir. Vuçino ve Onnik ne diyarlar ? - Halen zabıta tarafından zan altında — bulundurulan Vuçino bu işlerde hiç bir alâkası ölmadığını ve Şirkette bu gibi| sahtekârlıkların yapılamıyacağını söyle- mektedir. cut olan bütün isimleri Vuçinodan al- dığını söylemekte ve: _ — Ben, demektedir. Vuçinodan bun- larr almamış olsam — koca bir şirketin dosyası içindeki isimleri poliçe numara larına kadar nasıl öğrenebilirim. O, si- gortası bozulan veyahut bozulmak üze- re olanların listesini bana veriyor, ben de göstermiş olduğu yollardan yürüye - rek sahte kâğıtları hazırlrıyordum. Al- dığımız paraları da yarr yarrya taksim ediyorduk. Dahiliye Vekâleti vaziyeti sordu Dahiliye vekâleti İstanbul emniyet müdürlüğünden sigorta dolandırıcılığı tahkikatının ne yolda olduğunu sormuş tur. Bu hususta Beyoğlu emniyet me- murluğu tarafından hazırlanan mufas -| sal bir rapor vekâlete gönderilmiştir. İktisat vekâletinin de bu mesele ile yakından alâkadar olacağı zannediliyor. KUÇUK HABERLER Icerid'e: * İstanbul defterdarlr$iının yeni kadrosu Maliya vekâletinden vilâyete bildirilmiştir. * Şehrimizde bulunan — Nafla vekili Ali Çetinkaya dün Belediyeye giderek Reis Mu. hiddin Üstündağla bazı meseleler hakkında görüşmüştür. * Taksimde açılmış olan fotoğraf sergisi dün akşam kapanmıştır. Önümüzdeki salı » gÜNÜ ayni binada karikatür ve mizah gazete leri ıırgifi açılacaktır. * Şehrimizde yeni açılan ortamekteplerin müdürlüklerine tayin — edilenlerin — isimleri Maarif müdürlüğüne bildirilmiştir. * Kültür bakanlığı tarihi eserlerin bütün antika eşyanın ne şekilde korunması lâzım geldiği hakkında hazırladığı bir kitabr bütün alâkadarlara göndermiştir. * Avrupada bir sgeyahate çıkmtış olan Hi. caz hariciye nazırr Fuat Hamza dün şehrirgi ze gelmiştir. Kendisi birkç gün burada kal. dıktan sonra memleketine gidecektir. * Bu sene bütçede harcırah tahsisatı'az olduğundan küçük memurlar arasında müm kün olduğu kadar az nalkll yapılması vil r1âye ta bildirilmiştir . * Yeniden Türk tabliyetine - gecçecek 100 kadar bevaz Rusun İlatesi Heyeti vekileden çıkmıs, Hate alâkadar makamlara gönderil. miştir. n * Hava tehlikeslne brt-st korunma komlsyo nu dün Vali muavini Hüdal Karatabanın ri. yaset| altımda tonlenmeratir. Dısarda: : * Çinde pek yalkmda yeni bir dahili muha rebenin başlamasımndan korkulmaktadır. ”. v va HAŞ_ER — AIğnm Poıtgıınr. | — (Baş tarafı 1 incide) ron Von Nöyrattan — başka) hiç kimse| bunun ne mana ifade ettiğini bilmiyor. Hattâ Berlin hariciye nezareti de bil miyor. Almanya İspanyaya silâh, cep- hane ve harp malzemeleri, harp gemileri göndermemek hususunda diğer milletlerin bitaraflığına iştirak e- decektir. Fakat bunun için şartlar ileri sürmektedir. Bu şartlardan bir tanesi ehemimyet - siz görünebildiği gibi, bütün plânı alt- üst edebilecek kabiliyettedirder.. Bütün mesele iki kelime — etrafında dönüyor. Almanya, kendisile — birlikte ne derecede olursa olsun, — zikre şayan silâh sanayii bulunan “bütün devletle - rin,, ayni surette takyidat altına girmesi ni şart koşuyor. Acaba “bütün devletler,,den maksa-| dr “bütün Avrupa devletleri,, mi de'- mektir? Eğer böyle ise, bu şart nisbeten maküldür. — İtalya — müstesna olmak şartile — büyük bir güçlük — arzetmez. İtalyanın ise bitaraflığa razı — olmasını müuhakkak istiyoruz. Ve bu esastir. Yoksa Almanya, “bütün — devletler,, derken, Amerikayı da hesaba — katıyor mu? Eğer böyle ise İspanya dahilt har- bine bitaraf kalmak hususundadaki te- şebbüsler akim kalmağa mahlşümdur. Zira, Vaşington hükümeti - “bitaraflık kanunu mucibince ancak iki veya daha ziyade MİLLET arasında harp çıktığı zaman silâh veya — herhangi lüzumlu malzeme üzerine memnuiyet koyabilir.,, Bu yolda izahat alması için kendisine talimat verilen Berlindeki muhabirimiz diyor kit “Alman hariciyesine sordum. (Bütün devletler)den ne kasdettiklerini _s_ıöyle - yemiyeceklerini bildirdiler. Müteakip münakaşalar bu hakikati meydana ko- yacakmıs,,, italya da cevap verdi .« İtalya İspanya işlerine karışmamak hususunda Fransanın — teklifine cevap vermiştir. — * İspanyaya ve müstemlekelerine silâh, mühimmat ve harp malzemesi, tayyare göndermiyecektir. İtalya hükümeti, bu kararımı İngilte- re, Fransa, Türkiye, Almanya ve Birle- şik Amerkianın iştiraki halinde derhal tatbik etmeğe hazır bulunuyor. İtalya cevabi notasında, — silâh imal eden tekmil Avrupa milletlerinin ayni tahhütlerde bulunmaları — lüzumundan bahsetmektedir ki, Almanyanın bu hu- ıııeıâtaki cevabi 'notasma pek benzemek- tedir. #ümme v İtalya Avrupa devletleri ile - birlikte Amerikanın da bu taahhütlere iştirakini istiyor. Gordoöne şehri hükümet elinde Madrit 22 (A.A.) — Reuter aşansı muhabiri bildiriyor: Madride gelen ve henüz teyit edil- miyen haberlere göre Gördone şehri hükümet kuvvetlerinin eline düşmüz-| tür Hükümet kuvvet'eri İrunu tahliye mi ettiler ? Burgos 21 (A.A.) — Havas âajansı bildiriyor: Seville ve Gırnata ihtilâlcileri hükü- met kuvvetlerinin alelâcele İrunu tah- | Tiye ettikleri hakkındaki haberi büyük bir sevinçle karşılamışlardır. Bir gaze- teci ile mülâkat yapan general Mola biraz beklemek şartile muzafferiyeti elde edeceğini söylemiştir. General hükümet kuvvetlerinin silâhsız ahali- ye karşı zehirli gaz kullanma,larmı protesto etmiştir. ispanya veklli bir kaç içinde kati netica alınacağını söylüyor Londra 22 (A.A.) — Deyli Telgraf gazetesinin Madritteki hususi muha- biri ile görüşen İspanya Başvekili de- miştir ki: Size şu kadar söyliyebilirim ki on beş yirmi güne kadar kati vaziyetlerle| karşılaşacağız. Fakat, çete harbi bel- ki haftalarca, aylarca, sürüp gidecek- tir. Ecnebi mallarına gelen zararlar, tazminat verilmek suretile tamamen telâfi edilecektir. Kamerun isimli Alman vapuru hak- kındaki suale de B. Giral şu cevabi vermiştir: Bu vapur, İspânyol sularmda dur- d uş ve Kadikse petrol naklet- mekte olduğu görülmüştür. Petrol it- hali yasak olduğundan Kamerun va- puru kaptanma, geri dönmesi söylen- miştir. ispanya Harhiye Nazırının zıfere dalir beyaratı Madrid, 21 (A,A.) — Kabinenin dünkü içtimamında Harbiye Nazırı, hü- kümet kuvvetlerinin Gotvtadarrama | Sierradaki asilerin mevzilerine dün muvaffakiyetle taarruz cderk bir asi | kuvvetini hezimete uğratmış ve mühim Ispanya Isyanı tayyare vcl miktarda malzeme zaptetn:iş oldukla- rını söylemiştir. Kİ Sulh teşebbüsü yapı'ıyor Viyana, 21 (A.A.) — Avrupa itti- hadı birliği reisi Kont Coudenhove - Kalergi, M. Azana ile M. Girala ve ih- tilâlci generallerden Moia ile Caba- nellasa müracaat ederek tavassut tek- lifinde bulunmuştur. Sulh müzakere- lerine girişilmek üzere bir mütareke yapılmasını teklif etmektedir, Aranan A'man gemisinin vaziyeti Berlin, 21 (A.A.) — Kamerun a- dındaki Alman vapurunun İspanyol harp gemileri tarafından muayenesi dolayısiyle İspanyol sularındaki Al- man filosu kumandanı, İspanya hü- kümet filosu kumandanına bir telgraf çekerek ezcümle şu ihtarda bulun- muştur: “Bu gibi şiddetli hareketlerine karşı müsamaha göstermeğe mütema- yil değilim. Kumandam a!tındaki bü- tün kuvvetlere gemileriniz tarafından haksız olarak yapılacak olan her tür- lü şiddet hareketine şiddetle mukabe- le etmelerini emrettim.,, _ Almanya yeni harp gemll :llndır:r ' Şimdi İspanya sularında bulu- nan 17 Alman harp gemisine ilâve o- larak 7 harp gemisi daha Almanyadan İspanyaya hareket etmiştir. Almanya Sovyet Rusya İle ispanyayı porotesto etti Londradan bildirildiğine göre, | Berlia hükümeti Moskova ile Madri- de birer prötesto daha gndermiştir. Bu protestolarında Tİspanyadaki Alman tebaasının Marksitistlerin yap- tığı tazyik ile Sovyet kaynaklarının asılsız bulduğu neşriyata itiraz et- mektedir. Sovyet Rusyada sulikast muha- kemesi Maznunlardan biri bize talimatı Troçki verdi diyor Moskova 21 — -Bugün de - devam “eden suikasteilerin mühakemesinde maznunlardan biri Troçkiden talimat aldığını itiraf etmiştir, Maznun bu ta- limatm bizzat Troçki tarafından bir kitap içinde gönderildiğini göylemiştir. Diğer maznunların ifadeleri de aynı merkezdedir. Bu münasebetle İzvesti- ya gazetesinde bir makale neşreden Karl Radek diyor ki: | “Faşizmin aşağı tabakaları kahra- manları birer birer kendini göştererek birbirlerine zıt ifadelerle Sovyet prole- teryasının en güzide adamlarmı katlet- mek için Trocki ile uyuştuklarmı iti- raf etmektedirler. Trockiden nasıl di- rektif aldıklarımı, katil plânlarını nasıl tanzim ettiklerini, katilleri nasıl seç- tiklerini, Gestapo ile nasıl irtibat te- min ettiklerini söylemektedirler. Hâdiseler gösteriyor ki, Norveçte bulunan haydut Troçki , proleteryanm en mümtaz adamlarımm katlini tertip edenin ta kendisidir. Bu adamlar han- gi maksatla proletar şeflerini katlet- mek istemişlerdir. Bu adamlar faşiz- min menfaati için çalıştıklarından fa- gist olmuşlardır. Tariht hakikat bu merkezdedir. — : İngiliz ve Yunan kralları Akdeniz misakımnı- miı konuşacaklar İngiltere kralı sekizinci Edvardın Yunanistan ziyaretinin' ehemmiyetin- den bahseden gazeteler, iki kral ara- sında konuşulacak meselelerde Akde- niz misakının da mevcut olduğunu yaz Fırıncıyı soyan ve çalınan parayı saklayan Tevkif edildiler Cerrahpaşada fırmer Nurinin beş yüz lirasını alan marangoz Hulüsi ile paraları saklayan kitapçı Cemil bu sa- bah Fatih sulh mahkemesinde sorguya çekilmişlerdir. Hulüsi fırmcıdan beş yüz lirayı al- dığını Sahaflar çarşısında kitapçı Ce- mile saklattığını itiraf etmiştir, Cemil de paraları kitapların arasında sakla- dığını söylemiştir. Sorgu neticesinde Bu otomobil Tazla lüks ve fazla pahalı değil mi ? Milli Iktısat ve Tasarruf - cemil halkı tasarrufa alıştırmak için « O7 da nasıl bir sistemle çalıştığını bil yoruz ama - bir şeyler yapıp duru! Herkesin kulağına şunu koymak Ğİ yor ki, paranız fazla ise har vill harman savurmayın, saklayın.. - Pü nızı bankalara koyun. Bu hareketini hem bankalarda seyyaliyet fazlali hem de siz, buralara yatırdığınız pt ların bir müddet sonra çoğaldığım!! rürsünüz.. | Bu didinme niçin? İktısadın teti olan paranın çoğalmaüsi, memlekef*f zin zenginleşmesini doğuracağı içii. Sorsak: Milli İktısat ve Tasdf! cemiyetinin çalışması, propaga günde ancak ekmek parasını kazüti! lar, bir ekmek yiyeceklerine yart$ yemeliler, ve geri kalan yarısını dâ | türüp bankaya koymalılar manast! madir? | Cevap verirler: Yaşamasını bil, ı kat israfa gitme! demektir. Sorsak: Bu milli harekette şahısl la resmi daireler biribirinden ayrı ! dır? " Ceavp verirler: Böyle bir ihtimal düşünülebilir ! O halde sorarız: Bugünlerde yolumuz üstüne kırt renkli ve görünüşünde şöyle bir üç' lirdana aşağı alımnamıyacağı anlaş! bir otomobil çarpıyor: Süratli olduğu muhakkak, kullan! cağı işe bakılırsa bunun böyle olm Lüks:.İşile ne derecede alâkası öl! gu kestirilemez, | İktisatlı olup olmadığı: Böyloyef,lı göre bu arabadan daha iktısatlı, öll kadar dayanıklı arabalar bulmak bildir. | Yalnız sürati için alınmışsa bilmli rTüz, bugün mavnrut ntoamahil mar T içmMde ön ROTULETİNİL AM SÜTratil tanbul söküklarında yol almak kün müdür? — » ; O halde bu araba niçin alınmış! Tasarrufa riayet kastile mi? Yağlı müşteri işte böyle olu Son zamanlarda kadın l'm's#'ı kibar bir surette giyinerek mağazâ dükkânlardan öte beri ı-z;lııııılı'.tl_ld lar. | Dün Sultanhamamında 26 nüf ralı İsmailin manifatura mağaza* dört kibar kılıklı kadın girmiştir. ? kâhtarlar, müşteri sıfatiyi- gelen * kadına istedikleri kumaşıarı çık? rak önlerine sermişlerdir. Renk ğenmekte müşkülpesentlik göst bu dört kadının önüne kısa bir zâf zarfında rengârenk kıymetli kuf lar yığılmıştır. Dükkânda bir hayli müddet KÂ kadıular gösterilen kumaşları h'f mediklerini söyliyerek dükkândan ! mışlardır. Tezgâhtarlardan biri kâ' ların hepsinin yazlık pardesü gi!d rinden şüphelenmiş, mağaza sıll,“f bu şpühesinden bahsetmistir. — Tezgâhtarın bu şünhesi Ü7 dükkândaki mallar gözdea 92 Tira kıymetinde birkaç şar f kumaşın ortada olmadığı görülm' tür, Yağlı müşterileri yakalamık Ü diyle dışarıya fırlıyan muğaza !" ortada kimseyi bulamayınca Iıwdı minönü merkezine koşmuş, hris” haber vermiştir. w Zabıta tahkikata el hoymü$: rilen eşkâle göre kadınları arami koyulmuştur. Bunlarda? hirin*",: hallebici Hatı Recebin aükkânil” çıktığı görülmüş ve ynkn'anmlgi“f' Üsküdarlı Naime adındaki “ı dın diğer bir arkadaşiyle birlikf€ hallebici dükkânmna girm'ışla_'v 1 parça ipekli khmaşı düksâna €7" olara« birakmışlardır. Naimen kadaşları da aranmaktadır. — y Hulüsi ile Cemil jandarmd;;; wı —— Omnik ise, yeşil kaplr defterde mev- F T GA hâkim Ekrem ikisinin de tevkifine ka-| findan tevkifhaneye götürülmüs'” ' oe y — ZB ’il—.g[ıın; aa ıâı—":l.;n; A ı...ğıl u—&"h'—*—::w— Ta — Sf A eee FKS 1 a M y