21 Mart 1936 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Çocuk ——.—ewyzwex>xrmmre işçiler Fabrika ve iş sahiplerinin çocuk işçi çalıştırmalarının S ıhhı, ahlâki ve içtimai İşçi anketimizin bugünkü mev- — zuu, çocuk işçilerdir. İş kanunu- — nun henüz çıkmamasından istifa- “de eden fabrika ve imalâthane sahipleri sırf daha ucuza çalıştık- — larmdan dolayı çocuk - işçiler ça- lıgtımnktı.dı:rlır — Küçük çocukların çalıştırılma- — smda biri sıhhi, biri ahlâki ve bi- —Fi de içtimat olmak üzere üç mah- - Zur vardır. — 1— Sihhi mahzur: Henüz adaleleri ve kemikleri Mahzurları olduğunu gözden kaçırmamak lâzımdır Kızın, ustabaşının ve mahalli cinayetin cereyan ettiği Madamın ismini yazmıyorum. Mektubu ay- men İstanbul müddeiumumiliğine göndereceğim. Bu işin mabadi ile orasının alâkadar olacağı muhak- kaktır. 3 — İçtimat mahzur : Tahsil yaşındaki çocukların ©- kuyacakları, inkişaf edecekleri yerde çalıştırılmalarının cemiyet hesabına da ne kadar zararlı ol- ":İnkişaf etmemiş, gelişmemiş, ufak ) Mi ğ _'GOC“H“, ağır şerait altında ça-| | _ İıştıkları takdirde gayri tabifleşir- _';; — der. Göğüsleri içeriye doğru ba- — tar, kamhurları çıkar. Vücut gay- - Bismark Prüsyanın bir kasabasma | | | gelmiş. Ve kasaba erkeklerini as- — — öksürsen yere düşecek gibi adam-| / Yi tabif şekilde inkişaf eder. ; — Ufak çocuklarım çalıştırılma- ımdıkı sıhht mahzurları ilk öhce — gören ve tesbit eden Bismarktır. 'ljıero yazılmak için davet etmiş. Fakat birdenbire bakmış ki, gelen kimseler zayif, çürük, çarık, lar. — Bütün kasaba erkeklerinin böy- - İe olması nazarı dikkatini celbet- '_ miş. Tahkikat yapmış, bir de öğ- / rerimiş ki, bu erkekler küçük yaş- Otan itibaren civar fabrikalarda çalışıyorlarmq (| - ocaklarmda geceleyin de çalıştırı- —Tamçocuklarınm büyük bir ekseriye- /| tinin 25 yaşmdan fazla yaşama- dıkları statistiklerle tesbit edil- : mıştır Biz, tüfusu az bir milletiz. Nü- fusumuzun — süratle — artmasını — — fakat sağlam Fertlerle — isti- _To'i_'uz. Bunu temin etmek için de / yapılacak ilk işlerden biri küçük — çocuklarımızın hifzissihhasımı te - — Min etmekdir. Nerede gördüğümü — hatırlamıyorum. Fakat bir yerde — okuduğumu iyice biliyorum. Dün- — ada çocuk vefiyatı en fazla bi- ' zim memlekette oluyormuş. Şüphe yok ki, bunda çocuğa — bakmasmı bilmemek gibi sıhhi ve İ terbiyevt bilgisizlik büyük rol oy- — nar, Fakat acaba bunda küçük ço- — cuklarm çalıştırılması, zayif bün- — eli ana babanım rolleri yok mu? Va 2 — Ahlâki mahzur : “Bu bahiste uzun şeyler yaza- -— cak değilim. Sadece aldığrm, ben- > de saklı bir işçi mektubundan ba- — Zı satırlar neşredeceğim. '.';ı" “Tahminen bundan bir buçuk - ay - mukaddem Ortaköyde .. . Tü- : t“'—'l deposunda işçi kızlırdan 14 — ©oranm — minde bir adam, Madam . yaşmdn * adında bir kıza gene ustabaşılamıdnn . İs- .nm evinda kızm ırzma taarruz etmiş- ti..Bu mesele o zamandanberi ka- — pak altı oldu, unutulduü. Biz Türkler ki, milliyetimizi, — şerefimizi, haysiyetimizi koruyan — bir milletiz. Bir ermeninin bir '1 Turk kızmı iğfal edip ismetine ta- P. n k D _-' f'“î' :' - B ) —arruz ettikten sonra işin örtbas e- — dilmesine ve ayni adamın hâlâ e- — İinikolumu sallaya sallaya aramız- — da gezmesine nasıl tahammül e- - debiliriz. Rica ederim bu işle alâ- — kadar makamlarm nazarı dikka- Bundan başka İngiltere maden | PA LA duğu meydandadır. Fırsat bulur- sanız birkaç fabrika gezin. Bura- da tesadüf edeceğiniz yüzü çok sarr, vücüdü çok zayif, ve gözleri| çok çukura batmış işçilere sorun! Göreceksiniz ki, bunların hepsi on, on iki yaşından itibaren, yani daha çocukken çalışmağa başla- dıklarını söyliyeceklerdir. Küçük yaştan itibaren çalış- mağa başlıyan kadın işçilere ge- lince, bu zavallılar büsbütün bit- kin bir hale gelmektedirler. Küçük yaştan itibaren çalışan kızlar tam inkişaf yaşına geldik- leri zaman vücutları şaşılacak ka- dar bozulmakta ve çirkinleşmek- tedir, Kadm işçiler dağılırken bu ha- kikati siz de kolaylıkla ve açıkça görebilirsiniz. On yedi, an sekiz yaşlarındaki kızlar arkadan ba- kıldıkları zaman otuz yaşında sa- nılırlar. Bacakları ve belleri ga- yet kalın, omuzları gayet dardır. Üstelik çocukların çalıştırılma. ları büyüklerin de işlerini kısmen almakta, bu suretle işsizliği ve iş fiatini düşürmektedir. Bir de son olarak şu nokta var: - Bir tanıdığım anlattı. Edirne. kapı civarında ismini buraya yaz- madığım hasis ve fena yürekli bir imalâthane sahibi on kuruş yev. miye ile on yaşlarında çocukları çalıştırmakta imiş. Bu çocukları sabahleyin önlerine büyük bir yı- ği iş koyarak bir odaya kilitli- yormuş. Öğle vakti birer dilim ek. mekle birer avuç zeytin yemeleri- ne müsaade ettikten sonra kapıyı gene kilitliyor ve akşam geç va- kitlere kadar katiyyen açmıyor- muş. Tabiatiyle ufak çocuklar bu iş- kenceden farksız hayata zorla ta- hammül ediyorlarmış. İş kanunu şüphe yok ki, çocuk işçi işini de kökünden ve en doğru bir şekilde halledecektir. ee K 21 MARE — 1936 — — HABER — Akşam postası _ Venizelos Cenazesi ölen başve- killere yapılan me- rasimle kaldırılacak ismet inönü Demir- cise Türk hüküme- tinin taziyetimni bildirdi Atina, 20 — Türkiye Başbakanı İs- met İnönü Demircise bir telgraf çekerek Venizelosun ölümü dolayısile Türk hü- kümetinin taziyetini bildirmiştir. Yapılan cenaze programına — göre ceset perşembe sabahı iki — torpido ile Pireye getirilecek ve doğruca — Âtina Metropolithanesi kilisesine — nakledile- cektir. Burada cumartesi gününe kadar teşhir edildikten sonra cenazesi, Başve- killere yapılan merasimle kaldırılacak" tır. Venizelos partisi azaları — kırk gün matem tutmağa, siyah — boyunbağı ve siyah kordon takmağa karar vermişler» dir. : Rivayete nazaran anti Venizelistler, hükümetin eski başvekilinin ölümü etrar fında gösterdiği faaliyetten dolayı hü- kümete ademi itimat reyi vereceklerdir. İşkence dJapon Mançu otoritesine mensup Memurlar Sovyet mahpuslarına işkence yapıyorlarmış 10 Mart 1936 tarihli Jurnal dö Mosku gazetesinde okunmuştur: Çita'dan bildirildiğine göre bu- | rada Japon — Mançu otoritesi- ne mensup memurlar hapsettikle- ri Sovyet vatandaşlarına hapisha- nede işkence yapmaktadırlar. Bunlardan Harbin hapishane- sinden nihayet tahliye edilen Pi- rogof Yoldaş da böyle işkencelere uğramıştır. Kendisine Harbin'deki Sovyet general konsolosunun muıluk yaptığını itiraf ettirmek için “Bur” nuna su ve petröl doldürulmuş,|' ayakları kızğın demirlerle dağ- kalemler sokulmuştur. Pirogof tahliye edilir edilmez derhal Sovyet hududunu geçmiş ve başından geçenleri alâkadar memurlara anlatmıştır. Camide ölen adam Yatsı namazından sonra Tarah- ya camiini süpüren adam yaşlı bi- risinin halılar üzerinde boylu bo- yunca yattığını görmüş, ve uyudu- ğunu zannetmiştir. Yüzüne bakın- ca öldüğünü anlamış, Tarabya po- lis karakoluna giderek haber ver- miştir. Zabıta memurları gelip bakın- ca yaşlı adamı tanımışlardır.Tarab yada belediye caddesinde 86 nu- marada oturan Süleyman ismin - deki bu adamın cesedi belediye doktoruna muayene — ettirilmiş, kalbten öldüğü tespit edilmiştir. Doktorun raporu üzerine cesedin gömülmesine izin verilmişir, Portakalcı Cemalin oğlu aranıyor Aksarayda Pazarda portakal satan Cemal zabıtaya başvurmuş, altı ay evvel ansızın kaybolan on yaşındaki oğlu Kurtişin hâlâ bulu- namadığını söylemiştir. Zabıta, çocuğu kaybolduğu gündenberi aramaktadır. Bu sa - bah yeniden bir müvezzi çocuğun ifadesi alrnmıştır. Kurtiş, altr ay evvel gazete sat- mıya başlamış, üç gün — sattıktan sonra vazgeçerek seyyar satıcı İs- mail isminde bir adamla tanışmış- tır. Bu adam çocuğa kalem, def- ter sattırmıştır. Kurtiş, son defa olarak bir pa- zar günü öğleye doğru Eminönün- de İsmaille birlikte görülmüs ge- 'ce ımniı dönmeyince babuı zabı-; t # 4 v a İK üdi lanmış, gene burnunun deliklerine! Edırneye_gu baskını Tehlike geçmiş değildir; birçok köy halkına kayıklarla yardım edilmektedir Edirne, 20 — Yükselen sular 4,39 metreye çıktıktan sonra dur- muştu. Fakat bugün gene yüksel- di. Yeni ve orta İmaret, Tabak- hane, Darülhadis, Süleymaniye, Küçükpazar, Uzunkaldırım, Ka- sımpaşa, Kirişhane mahallelerin- deki evler boşaltılmıştır. Kazanova, Kırıkkavak, Kiriş- hane, Karaağaç, Demirtaş ova ve bahçeleriyle Tunca boyundaki Ha tip, Değirmen, Yeniköy ovaları, Karacaköy nümune çiftliği su al- tındadır. Su altında kalan köyler halkı- na kayıklarla ekmek dağıtılmış- tır. Tehlike geçmiş değildir. 300 bin kişi yurtsuz kaldı Su basması yüzün- den şimdiye kadar 133 kişinin öldüğü anlaşılıyor Nevyork, 20 (A.A.) — Dün ak- şama kadar feyezan neticesinde Pensilvanyada 56 kişinin öldüğü tespit edilmiştir. 300 kilometre boyunca Ühio nehri civarında ©- turanlar, korkudan yakındaki dağ lık araziye sığınmışlardır. Pitzburgda 150 milyon dolar- lık zarar vardır. Elektrikleri de işlemiyen bu şehirde şimdiye ka- - dar 6 ceset bulunmuştur. Civarlar- da da ayrıca 13 kişi ölmüştür. ! Ölenler 133 ü buldu Nevyork, 20 (A.A.) — 11 Şark hükümetinde feyezan neticesinde - bu sabaha kadar 133 kişinin öldü- ğü tespit olunmuştur. Bunlardan 90 « Pensilvanyada, 21 i de Garbi | Virjinyadadır. Yurtsuz kalanla- rın miktarı 300 binden fazla tah- min edilmektedir. Ohio şehrinin suları hâlâ kabarmaktadır. Su ba- - san şehirlerin bir çoğu elektriksiz ve gazsız kalmışlardır. İçilecek su da yoktur. Sari hastalıklardan korkulmaktadır. Vaşington, 20 (A.A.) — Senoe- to komisyonu, feyezanlara karşt tahaffuzi tedbirler alınması hakkımt da bir kanun lâyihası hazırlamış- tır. Bulâyiha, 200 milyon dolar” hk bir masrafı icap el:hı'mekh . dir. : —i Bir Istanbullu senede 151 kilo ekmek yiyormuş! 1starıbulun en çok ekmek yiyen, semti Eminönü ve Sarıyerdir. Buğday ucuzladı, ekmek de ucuzluyor Ekmek fiyatları, buğday ucuz- ladığı için narhtan aşağı satılmı- ya başlanmıştır. Şehrin bazı semt- lerinde birinci nevi ekmek on ku- ruşa kadar inmiştir. Pazartesi gü- nü narh komisyonu gene toplana- cak, son on beş günlük — buğday fiyatlarına göre ekmek narhını tespit edecektir. Belediye tarafından ayda bir defa olmak üzere neşredilen eko- nomik statistikler bülteninde İstan bulda ne kadar ekmek yendiğini gösteren bir statistik vardır. İstan- bulda 188 fırın vardır. İstanbul belediye sınırı içinde bir günde 306.519 kilo, hir senede ' 111.879.435 ekmek istihlâk olun- maktadır, İstanbul nüfusuna göre, İstan- bulda bir kişi vasati olarak gün- de 413 gram, senede 151 kilo ek- mek yemektedir, Adalarda oturanlar senede 97 kilo, Bakırköylüler 340; Beşiktaş- lrlar 445, Beykozlular 448, Eminö- nünde oturanlar 500, Fatihliler 436, Kadıköylüler 397, Sarıyerli- ler 659, Üsküdarlılar 427. Beyoğ- lunda oturanlar 344 kilo ekmek ye- mektedirler. Bu rakamlardan anlaşılıyor ki, taya başvurmuştur. Kurtiş o zamandan beri kayıp- tır. Seyyar satrer İsmail de ortada yoktur. Zabıta yeni bulduğu bir iz üzerinde araştırmasına devam etmektedir. — “Beşiktaşta oturan ve bir aydan beri ortada bulunmıyan Reşit ile iki ay evvel evinden ayrılan Ge- İ Kh p ç. Heğ ..(-'. A dikpaşalı Koço da aranmaktadır. | TW L e y Ki 2 D5 eai d ' İstanbulda en çok ekmek yıye’ yerler Eminönü ve Sarıyer mıntl:__ kalarıdır. En az ekmek istihlâk & dilen mıntaka da Adalar, Bakır" köy, Beyoğlu belediye çııhelei'l mıntakalarıdır. Maamafih bu ra" kamlar tespit edilirken, belediy* şubelerinin kendi smırları içind? çalışan fırınların çıkardıkları el” mek miktarı göz önünde bulundf rulmuş, her belediye şubesi ııılf takasına diğer belediye şubhl!fi mıntakalarındaki fırınlardan gör” derilen ekmek miktarı hesaba kö” — Maliye şube me- murları arasında değişiklik T Bir sabah refikimizin yazdığ! na göre Mercan maliye Z bir vaka olmuş ve iddia edıldıl'il" | göre, müfettişlerden Nihat bu Şi | bedeki memurlardan Cemal uılî" : de bir memurla kavga ederek dö | vüşmüşler ve bu arada Nihat laca hırpalanmıştır. Hâdiseye ayni şube memurl# '; rından birisinin daha lw-ıı”' söylenmektedir, Mesele mürakibliğe bildirile! ve Cemal vekâlet emrine ılııl"f* tır. Bundan başka diğer : şubelerinde de bazı deiiıw h yapılmış ve Mercan maliye mj larından Sabri Hocapaşa M ne, Hocapaşadaki Zeki KuM ya, Kumkapı şubesindeki MM Aksaraya ve Aksaraydaki lardan Zeki de Hocapaşa m “_'-h şubelerine getirilmiştir. —— —,'_, | ; 4