4 Mayıs 1935 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

" Trabzonda gayri tabii sıcaklar baş Her yerde zelzele... Karsta on mevre yarıklar açıldı kırmızı sular fışkırıyor Bay Fatinin beyanatı Japonyadan İtalyaya kadar düz bir çizgi çiziniz... Bütün beşeriye- tin nazarında, bu saha, yaşamağa en elverişli ve mutedil iklimli yer- lerdir.. Fakat heyhat... Şimdi ar- tık hiç de böyle düşünemeyiz.. Bu saha, pek de o kadar emin olmr- | yan oynak topraklar halini alma- ğa başladı. Bu sene, son otuz sene içinde, birçok memleketlerde zelzelelerin en sık veençok — vukua geldiği, pek fazla zararlar yaptığı bir sene oldu. Hepsi de mutedil memleket- ler içerisinde.. İnsanın — “mutedil memleketler, itidalini mi kaybet- ti?,, diyeceği geliyor. Üçayevvel Marmara adası civarında olan — zelzeleler birçok zararlara sebep — olmuştu. İki gün önce de Karsda büyük bir zelzele gene müthiş tahribat yaptı. İran- da, Tibette, İtalyada, Yunanistan- da ve nihayet Japonyada,olan zel- zeleler de başka... Hemen Kars zelzelesi sırasında göstermiş, Varşovada da — keza gayri tabit soğuklar halkı şaşırt- mıştı. İstanbulda da güzel bahar ha- vası üç gündenberi soğuk kış gün- lerine yerini — bırakmış, sıcaklık derecesi üç gün evvelkine nazaran 10 santigrad birden düşmüş bulu- nüyor. Bütün bu hâdiselerin hepıinı dü- şünürsek endişe duymamak kabil değil: Ne oluyoruz? — Fevkalâde hâdiselerin teksif edilmiş bulundu gu bir sene içinde miyiz?, Akla gelen bu suallere cevap sathanesi müdürü profesör Fatin- le görüştük, Verdiği izahat endi- şeleri izale edecek mahiyettedir. Diyor ki: — Marmara zelzelesi, Formoz adasındaki zelzele, onun arkasın- dan Kars zelzelesi ve ayni günler- de Trabzonda gayri tabit sıcaklar baş gösterişi ve — İstanbulda yaz günlerini andıran havaların bir- denbire kış havasmma çeviriş ara- sında bir münasebet olup olmadı- ğını, bana sizin gibi, bazı alâka- dar zevat da sordu. Onlara söyle- diğim gibi size detemin edeyim! Bu hâdiseler arasında hiç bir mü- nasebet yoktur. Bu münasebetler sadece tesadüften ibarettir. Bir kere bu saydığım zelzeleler ayrı ayrı muıntakalarda olmakta- dır. Bu itibarla aralarında müna- sebet yoktur. Trabzondaki fevkalâde sıcak- lık alçak depresyondan, yani baro- metrenin düşmesinden sonra sı- cak rüzgâr esmesinden ileri gel- miştir. Bu ise Kars zelzelesile alâ- kadar değildir. Kars zelzelesi — dolayısile Az- rı dağının bir yanar dağ halinde indifa etmesi ihtimali ise hiç akla gelemez. Çünkü volkanların zelze- le ile alâkası yoktur. Zelzele ar- zın altındaki taş — teşekkülâtımın herhangi bir sebeble yerinden oy- naması demektir. Volkan hâdisesi ise büsbütün başka bir şeydir. — | Karstan alman bir habere göre zelzele mımmtakasında sular çekil- diği gibi bazı yerlerde de on met- re genişliğinde açılan — çatlaklar- | dan kırmızı renkte sular akmakta- dn' almak, için bugün — Kandilli ra- — Fransız-Sovyet paktının beş maddesi Fransa ile Sovyet Rusya arasında akdedilmekte olan “karşılıklı yardım misakı,, şu çok ehemmiyetli beş mad- deyi ihtiva etmektedir: 1 — İki devletten biri, herhangi Avru- pa devleti tarafından bir tehdit kar- şısında kaldığı zaman, lâzımgelen ted- birleri almak üzere derhal biribiriyle görüşecektir. 2—İki devletten biri —sebep olmaksızın taarruza uğradığı takdir-| de öteki devlet hemen yardıma gele- cektir. Üçüncü madde, Milletler Cemiyeti misakının on altıncı maddesine İstina- den bu yardımın yapılacağı yolunda- dır. : 4 — Bu misak barışı temin için Mil- letler Cemiyetine düşen vazifeyi tah- dit eder mahiyette değildir. 5 — Misak hemen tastik edilecek ve beş senelik olacaktır. Feshetmek için bir yıl önceden ha- ber verilmezse misak devam edecek- tir. Her iki devlet bir yıl önceden ha- ber vererek muahedeyi feshetmk hak- kınr da hâizdir. Sovyetlerin söyledikleri Moskova, 4 (A.A.) — Dış Bakanlı- ğı erkânından biri demiştir ki: “Fransız — Sovyet iki taraflı yar- dım müahedesi, Avrupada sulhun te- şekkülil etmesine doğru, atılmış bir adımdır. Bu teşebbtise, buna benzer- lerln ilâve oluıııeıiuu ünüt etmekte- nin Fransız—Rus birleşik hareketle- rini Avrupaya inhisar ettirdiğini ve Rusyanın uzak şark menfaatleri me- selesinde Fransayı herhangi bir mü- ;dahaleden dışarı tuttuğunu söylemiş- tir. Fransız gazetele- ri ne diyor? Kotidyen gazetesi ise, bugünü bir kara gün olarak almakta ve se- bep olarak müuükavelenin yalnız Fran- saya taahhütler yüklettiğini, Rusya- nın istese bile taahhütlerini ifa ede- miyeceğini, çünkü Almanya ile hem- hudut olmadığını yazmaktadır. Kör baykuş ve Ben delimiyim piyesleri 6 Mayıs Pazartesi günü akşamı Şehzadebaşında Ferah tiyatro- sunda İlerispor Bozkurt Klübünün güzel san'atlar heveskârları tara- fiından Adnan Alpmanın son eser- lerinden olan (Kör Baykuş) is- mindeki 2 perdelik büyük bir aile eh LO İ dül Bır derecelı seçim (Baştarafı 1 ncide) Kurultayı Atatürk açarak bir söylev söyliyecek, Başbakan — İs- met İnönü geçen dört yıl içinde yapılan işlere dair izahat verecek- tir. Verilen hâberlere göre büyük Kurultay Parti nizamnamesinin ve programın bazı yerlerini değiş- tirecektir. Programda konuşula - cak şeylerden birinin, bir dereceli ve liste üzerine seçim olmasına ihtimal verilmektedir. Bugünkü muhakemeler (Baştarafı 1 ncide) Gomansın şirkette ecnebi lisan bi- lenlerle ekseriya ecnebi İisaniyile görüştüğünü, Türkçeyi de görüş - tüğünü ve gelen evraklara bakıp Türkçe meşruhat — verebildiğini söyledi. Mahkeme kendisinden bazı istizahlarda bulundu. Kibri! şirketi umum müdüründen Ekrem Lütfinin halen müfettiş olduğuna dair gönderdiği mektup okundu, Hamdiye gösterildi. Hamdi, Ek - rem Lütfiyi kendisinin halen u - mumi müfetiş tanırdığını söyledi. Hamdiden sonra Üniversite profesörlerinden İbrahim — Fazıl dinlendi. Profesör Gomansı dört seneden beri tanıdığımı, Türklüğü “tahkir etmesine ihtimal vermedi - ğini söyledi. Müddei umumi, teş - kil edilecek bir heyetin şirkete ge- len raporları tetkik ederek Go - mansın Türkçeyi ne kadar bildi - ğinin tesbitini istedi. Mahkeme, tetkikatm müddei umumilik ma - kamınca yapılarak — neticesinin verdi. Muhakemeyi 20 Mayıs saat on dörde bıraktı. Dayak atan Yahudi çocukları Bu sabah üçüncü ceza mahke - mesinde Basri, Şükrü, İhsan is - minde üç çocuğu döven yedi Ya - hudi çocuğunun — muhakemesine başlanmıstır. Üç davacı çocukla dava edilen | şişeci Yuda oğlu Avram, sebzeci Sovyet hükümet adamı, muahede- Marko, Samuel oğlu Hayim, Av- ram oğlu Morgo, tenekeci Rafael, tenekeci Bensiyon mahkemeye gelmişlerdi. Davacılarm istidalarına göre, Basri ile Şükrü ve İhsan bir müd - det evvel Ortaköyde tramvay yo - lunda gezerlerken ansızın bir te - cavüze maruz kalmışlar, dayak yemişlerdir. Morgo kuvvetli — bir yumrukla Sabriyi gözünden ağır yaralamış, diğerleri de hücum e - derek döğmüşlerdir. Bu sabahki celsede — suçlular sorguya çekildiler ve hepsi de suçlarını inkâr ettiler. Morgo'dan nüfus cüzdanı istendi. Tetkik edi- len nüfus cüzdanında bazı silik - ler görüldüğünden cüzdan alako - nuldu. Diğer suçlularımn da nüfus kâğıtlarını getirmek üzere muha- keme başka bir güne bırakıldı. faciasiyle Ben Deli miyim ismin - deki komediyi temsil edecekler - Bir suikastçı mı, yoksa bir deli mi? — Kahire, 3 — İngiliz kuvvetleri kumandanı General Pine'nin evi- ne, elinde bir hançerle girmek is- tiyen bir mısırlr, nöbetçilerle bo - ğuşurken öldürülmüştür. Bu ara - da bir nöbetçi de ölmüştür. Bu a- damm deli olduğu zannedilmek - tedir. li | Filipin, Ar Amerıkadan ayrılmak için isyan etti Manilla, 4 (A.LA.) — Müfrit Sak- dalist'ler, dünkü gün, Sanildefonso belediye konağını beş saat müddetle işgal ederek, istiklâl ilân etmişlerdir. Amerika bayrağı indirilmiş ve yerine Filipin bayrağı çekilmiştir. Gene dün, Kabuayo'da 47, Sanilde- fonso'da 2 ve Santa Rosa'da 5 kişi öl- müştür. Karışıklığın birdenbire çıkması ve oldukça genişlemesi hükümet erkânı- nt şaşırtmışsa da, Manilla'da Ameri- kalr ve Filipin'li, 8000 asker bulundu- ğundan buraya karşı bir hücum vu- kuundan korkulmuyor. Resmi makamların haber verdik* lerine göre, Sakdalist'ler, daha ge | çenlerde, adam başmma birer dolar ia“ ne toplamışlardı. Japonya - konsolosu B. Kimurâ: kendi hükümetinin âsilere destek ol duğuna dair çıkarılan rivayetleri tek- zip etmiştir. : Sakdalist'ler, Filipin adaları istik* lâlinin derhal ilânmı istemekte vü 1945 senesi için derpiş edilen tam i* tiklâlden evvel hüküm sürecek istiha* le rejiminin temel yasasını tastik et- mek üzere 14 Mayısta yapılacak olan reyiâma karşı durmaktadırlar. | İngiltere, Almanyaya yenıden temayül ediyor — başladı. sulh muahedelerinin yapılmasın- danberi İngiliz — sryasası için çok mühim sayılabilecek — bir nutuk söylemiş ve kendilerinin de imza- lamış oldukları Versay muahede- sinden ayrıldıklarını ınln.ür bir vaziyet almıştır. İngiliz Başvekilinin nutku, Al- man Reisicühur ve Başvekili Hit- ler tarafından Berlinde ileri sürü- len tekliflere İngilterenin yanaş- mak üzere olduğunu göstermekte- dir. Hitler İngiliz Hariciye nazırı Sir Con Simonun Berlin ziyareti es- nasımda komşularile bir “ademi te cavüz,, misakr imzalamaya hazır | olduğunu ıöylemışti. ca ze ynr mı etmem esasına müstenittir. Hitler, sonra bütün bu misakların bir araya — getirilerek “umumi birademi — tecavüz pak- ti,, şekline konulmasıma da taraf- tar olduğunu ileri sürmüştü. — Hitler, bu umumi — pakte imza koyacak devletlerin kendi arala- rında “karşılıklı yardım,, misakı akdetseler bile, itiraz etmiyeceği- ni anlatmıştı. İşte devletler, başlangıçta kim- senin tarafdar — görünmediği bu teklifleri şimdi daha müsbet şe- kilde tekrarlamakla Almanyayı Berlin mülâkatında Hitlerin ileri sürdüğü teklifler Mak- donald'a Versay muahedesin den daha sempâtik gelmeğe İngiliz Başvekili Mac Donald, 'bir surette tetkike yarryacak fır- davet edeceklerdir. Bu gidiş, onu göstermektedir. | Almanyayı da içine — alan garp hava misakmın imzalanmasına da — ir olan teklifi Mac Donald, Alman hükümetine bir kere daha tekrar- | lamıştır. ! Almanyanın silâhlanma husu- sundaki tedbirlerine gelince, İngi- liz Başvekili bunu uygun görmese — bile, Almayaya çıkışmıyor. 1 Anadolu ajansınm bu sabahki telgrafımda, İngiliz Başvekilinin bubeyanatı hakkmda şöyle deni- yor: Mac Donaldin, bu beyanatı İn- giltterenin Versay muahedezine 0- — lan merbutiyetini hemen tamamen — terkettiğini gösterir..,, t Ve bu şerait içinde — İngilizler, silâhlanma meselelerini daha iyi satlar zuhur edeceğini zannetmek- tedirler. Çünkü Hitler, silâhsızlan- mayı bir kontrol altında — olarak kabule hazır olduğunu açık bir şe- kilde söylemiştir. 4 Anadolu ajancuun telgrafı şöy- | le bitiyor: “Mac Donald, nutkunu, nikbin bir ifade ile — bitirmiş ve umumi barışı kolaylaştıracak ihtimallerin. mevcut olduğunu ve bunlardan is- tıfuleye çalışacağını ıoyleımğır . | Fransayı taklid.. Bir Sovyet- Çekoslav muahedesine doğru Prag 4 (A.A)—B. Benes, Fran- sız Sovyet andlaşmasına benziyen Sovyet — Çekoslovak — karşılıklı yardım andlaşmasının metnini tet- kik etmek için Sovyet maslahatgü- zarı B. Aleksandrosky'yi kabul etmiştir. Ispanya kabinesi istifa etti Madrid, 4 (ALA) — istifa etmiştir. B. Lerroux, Cümhurreisine, Kortes'in karşısma çıkmayı mü - nasip görmediğini ve bu itibarla istifa etmek kararımdan vaz geç - mediğini söylemitşir. Cümhurreisi, Başbakanm isti - fasını onaylryarak, buhranm bu - günden giderilmesi dileğinde bu- lunmuştur. 21? NEDİR? Kabine z PeLi/TE| Dalga yüzünden Anadoluhisarında oturan sütçü | İbrahim arkadaşı İsmail ile bir * likte bir sandala binmişler, Arna- vutköyü akmtısından geçerlerken Şirketi Hayriyenin vapurlarından birinin dalgası ile İbrahim denizet düşmüşse de sandalcı Sava tara * fından kurtarılmıştır. | Camlar kırıldı w Şoför Hadinin 2101 numaral! otomobili Harbiyeden Fatihe ge * lirken Sipahi Ocağınm önünd? Taksim — istikametinden — gelef 1844 numaralı otomobille çarpıf — mış, her ikisi de hasara uğramı$” — tır. Hadinin otomobilinde bulu * nan ÂAli Rıza da kırrlan cam par” çalarından yaralanmıştır. ç Para vermemiş Beşiktaşta Uzuncaovada oturâ? Abdülkadir sarhoş olup şoför ZG* kinin otomobiline binmiş, Tık_ ' sime gelince para vermemek ist?” I* miştir. Bu yüzden şoförle ıı—ıll rında çıkan kavgada her ıkııı W bmnı dofmugtur