5 Nisan 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Ingiliz Türk ış bırlığı Orada tecelli eden tngiliz ,Türk dostluğu tezahürlerinin bütün Türkiyede büyük memnuniyet uyandıracağını temin ederiz arabükte yapılacak demîr ve çelik fabnkalarınm temelatma törenine iştirak etmek üzere Başbakan İnönüne refakat eyliyen heyet arasında oraya gelmek zahmetini ihtiyar eylemiş olan İngıliz Büyük Elçisi Sir Persy Lorraine bu münasebetle bir nutuk Srad ederek Türkiyenin bu en ehemmiyetli işinde kendı memleket ve hükumetinin gösterdıği alâkayı tebarüz ettirmiştir. Ingilterenin Türk ağır sanayıine gösterdiğı alâka iki türlüdür: Birisi işın teknik tafafıdır ki Brassert mühendısler heyeti tarafından temsıl edılen Ingiliz fen ve san aü onun bu kısmını başarmağı kendi üzerine almıştır. Diğeri malî cihetidir ki İngiliz hükumeti bu kısmm istedıği bütün kolaylıklan temin ve teyid eylemek suretile onun tahakkukuna esash surette yardım eylemiştır. Ingiliz Büyük Elçisi Türk ağır sanayiinin kurulmasında îngiltere tarafından memnuniyetle deruhde olunan iki rolü manalandırmıştır. Ingiliz Büyük Elçisinin Ingiliz Türk iş ve elbırhğını tebarüz ettıren sözlerı, Başbakanın sulh davacılarile birlikte yürüdüğümüzü ifade eden sözlerini ikmal etmek suretile bütün bütün krymet kazanmıştır. Karabük fabrikalarının kuruluşu merasimi bundan dolayı müstesna bir mahiyet almış oluyor. Orada tecelli eden İngilizTürk dostluğu tezahürlerinin bütün Türkiyede büyük memnuniyet uyandıracağını temın ederiz. Milliyetçi ve devletçi Türkiyenin peyderpey tatbik olunan endüstrileşm* programında nazarı dikkate alınmak lâzım gelen başlıca esaslara evvelld §iiwkü tunda Başbakan İsmet İnönü tekrar ve kuvvetle işaret eylemiştir. Türkiye için endüstrileşmenin ilk maksadı onun medenî bir cemiyet olmak ihtiyacına cevab veren tarafıdır. Ekonomik terakki ve tekâmül içtimaî tekâmülün temelmi teşkil eder. Bugünün kuvvetli cemiyeti, kendi vaziyetine hâkım olmakta modern terakkilerin bilgilerine sahib olan ve onları filiyata koyan bir insan heyetidir, ve o heyet yalnız millî vaziyetinde bir kuvvet değildır, mılîetlerarası muamele ve mübadelelerinde de kuvvet faktörüdür. Bir mesele: Endüstri bakımmdan geri olan memleketlerın azçok endüstrileşmeleri milletlerarası ekonomik mübadelelerinde zaten endüstrıleri mevcud memleketler aleyhine bir hareket midir? Bıuvu böyle sanan basit görüşlü insanlara tesadüf edilmıştir. Ekonomik terakkilerin mılletlerin hayatmda oynadığı rolleri bilenlere göre hakıkat bunun tam tersinedir. Dahılî hayatında ilmin ve fennin terakkılerinden istifade ederek kuvvetlenen ve kendi ferdlerinin maişet seviyesini yükselten bir memleket, milletlerarası mübadelelennde eskisine nisbetle üç misli, beş mislı ve adeta sonu gelmiyecek kadar çok mislı fazla faaliyet gösteren bir memleket olur. Biz dahilî terakkilerimizi temin etmeğe uğraşırken kendi ihtiyaclanmız itibarile kendi kendimize yeterek kabuğuna çekilmiş bir millet haline gelmeği asla düşünmedik, ve imkânsızlıkla müeyyed böyle Eir cehalet bizden ebediyen uzaktır. Biz ziraati ve endüstriyi kendi memleketimiz dahilinde mümkün olan terakki hadlerine götürürken otarşik bir hayata kavuşmağı değil, belki milletin maddî ve manevî hayat ve maişet seviyesini yükseltebilmek gayesini takib ediyoruz. Aklı erenlerin meçhulü değildir ki o zaman Türkiyenin milletlerarası mübadelesi şimdıkıne nisbetle bırkaç mislı fazla olacaktır. Dolayısile tahakkuk edecek olan bu neticenin bizim plânrmızda yer tut Cebclidüruz isyanı genişlîyor , Jfi'jn tSTANBUL CAĞALOĞLU IJİ . 4D0U Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, îstanbul Posta kutusu: İstanbul, No 248 Telefon: Başmuharrir ve evi: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa losmı 24299 24290 u m h u riyet Dgıgrfooi R Uicon 1QQ7 rdZaricSI 0 NlSdll I9dl Fiatı (4,5) döît ftüçıılf liradır. KANAAT KİTABEVİ Şam Vatanî hükumeti tehlike karşısında Fransadan yardım istedî Isyanın başında bulunan Emir Hasan Eletraş beyanatta bulunarak: «Hakkımızı kanımızın son damlasına kadar müdafaa edeceğiz!» dedi Başvekilimiz Ereğli fabrikasını da açtı Dün açılış merasimi yapılan Ereğli mensucat kombinamız bir misli daha genişletilecek Başvekilimiz Ereğliye giderken Kayseride tevakkuf ederek yanlarında Hariciye, İktısad, Gümrük ve Inhisarlar Vekillerile Ingiliz sefiri olduğu halde Mensucat ve Tayyare fabrikalarını ziyaret ettiler Şamdan bir manzara ve Emevî camündeki minarelerden Hazreti İsânm ahir zamanda ineceğı minare efsanesine aid İsâ minaresi gökten Şam 4 (Hususî) Cebelidüruzdan alınan son haberlere göre Emir Hasan Eletraşın Maverayı Erdünden avdetini müteakıb isyan hareketi endişe verici bir mahiyet almıştır. Şam hükumeti Fransız Fevkalâde Komiserliğine müracaat ederek yardım istemiştir. Emir Hasan Eletraş Arab gazeteci lerine şu beyanatta bulunmuştur: « Son ve kat'î kararımızı vermiş bulunuyoruz. Her ne pahasma olursa olsun artık Şam hükumetinin idaresine tahammül etmiyeceğiz. Cebelidüruzdaki bütün [Arkası Sa. 7 sütun 3 te\ Dün Büyük Başvekilimiz tarafından açüan Ereğli dokuma fabrikasının İsmet İnonü nün elile yapuan temelatma aid muhtehf ınlibalar ve bir abide gıbi yükselen fabrıkanın bugünkü manzarası merasimine Beşiktaş Uçoku 41 yen ~meğe muyaffak oldtr" Ereğli 4 (Sureti mahsusada gönder diğimiz arkadaşımızdan) Başvekil İsmet İnönü yanlannda Hariciye Vekilı Tevfik Rüştü Aras, Ekonomi Bakanı Celâl Bayar, Gümrük ve Inhisarlar Vekili Rana Tarhan, İngiliz Büyük Elçisi Sir fi«Mİ^oren, Millet Meclisi azaları, bankalar direktörleri ve diğer zevat olduğu halde saat 18,30 da buraya gelmiştir. Başvekil istasyonda Konya Valisi, ordu müfettişi İzzeddin, Korgeneral Kerameddın, Ereğli Kaymakamı, Belediye Reisi, Ereğli mensucat fabrikası direk törü tarafından selâmlanmışür. İstasyo « nun dtşı ve fabrikaya kadar giden .yol genc, ihtiyar, kadm ve erkek bütün Ereğ li halkı ve bu güzel açılış merasiminde bulunmak için civardan gelenlerle doluy du. Her taraf millî renklerle donatılmış olduğu gibi fabrika methalinde yaşanılan şu dakıkalann en güzel bir ifadesi olan «devletin yapıcı kuvvetine inan» vecizesi yazılmıştı. \Arkast Sa 7 sütun S tel Ankarada yapılan maçta da Ankara ispanya dahilî harbi gücü Doğansporu 5 1 mağlub etti Ihtilâlciler şimal cephesinde ilerliyor Ispanyada bir kısım Italyan zabitleri kurşuna mı dizilecek? Lehistanda doğan endişe Almanya, Sovyetlerle anlaşmak istiyormuş Sovyet Rusyanın Almanyaya açık kalmış yegâne iptidaî maddeler piyasası olması buna sebeb olarak gösteriliyor Varşova 4 (A.A.) Siyasî mehafil, Almanya ıle Sovyet Rusya arasmdak: münasebetlerın ınkışafına intızar et mektedir. Bu inkişafın bazı ruhî ve iktısadî alâmetleri görüşülmüştür. Şımdi siyasî muhalefet yerine, bir teşriki mesai kaim olacaktır. Bu hal, Lehistanı endışeye düşürmektedır. Muhalifler mehafıli, bühassa endişe için dedir. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUI1IIIIIII ıııııııııiıiıı ıınıııı ıı ıı Hakkt İzmir kalesine gol atarken İzmirin Üçok takımı dün ikinci ma lib gelebilmeleri, Beşiktaşlılann muvafçını Şeref stadyomunda Beşiktaşla yap fakiyet ihtimallerini çok azaltmış buluntı. Bir gün evvelki karşılaşmada Fener duğundan stadyomda toplanan meraklı bahçelilerin bu takıma bir tek golle ga\Arkası Sa 6 sütun 1 de] IIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIMIIIIIIIIIIItlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllılllllllllllllllllllllilllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Sağ cenahın naşiri efkârı olan Ad nowa admdakı haftalık gazete, Sovyet Rusyanın Almanyaya açık kalmış olan yegâne iptidaî maddeler piyasası oldu ğunu hatırlatmaktadır. Bu gazete diyor ki: «Fütuhat yolu şimdiki halde kapalı olduğundan anlaşma ve ticarî mübadelelerden başka yol kalmamıştır. Bugün yarm Sovj'et Alman münasebetleri değisebilir.> [Arkast Sa. 3 sütun 5 te] mı )iıııııııııııııınııııııııııııııniHiıııııııııııııııııııııuııuııııın Hindistanda yeni rejim Hind milliyetperverleri, yeni kanunu esaside hâkimlere verilen yüksek salâhiyetleri kabul etmiyorlar Londra 1 (Hususî) Büyük Bri tanya Imparatorluğunun birçok rahatsızlıkları arasına bir yenisi daha gelip in zimam etti: Hindıstanın vaziyeti. Hindıstanm bugünkü vaziyetinin belki her vakitten ziyade ciddî tehlikeler doğur mağa müstaıd olduğunu burada söyli yenler pek çoktur. Malum olduğu üzere bugünden itibaren Britanya Imparator luğunun bu geniş arazisinde yeni kanu nu esasinin hükmü cari olmağa başlıya caktır. Yeni kanun, Hindlilere yanm müstakil bir federasyon rejimi vermek tedir. Federe eyaletlerin başlannda u mumî valiler bulunan kabineleri, idarî ve teşriî hakları haiz parlamentoları olacak ve prensler tarafından idare edilen «müstakil» devletler hususî bir idare sisHind milhyetperverlerinin lideri Gandi temine tâbi olacaklardır. Bu yeni kanunun gösterdiği idare şek birleşik ve orta eyaletlerinde millici namline hazırlanmak için Hindistanm on bir zedlerin kazandıkları ekseriyet pek kaeyaletinde yapılan teşriî seçimde «bütün hirdir. Garbi şimalî hududlan eyaletile Hindlilerin millî kongresi» namzedleri Bengale'de hiçbir parti kat'î bir ekseriyet kazanmı^lardır. Bu 11 eyaletten altısm kazanamamışsa da kazanan milliciler dida Bombay, Madras, Bihart Orissa ile,, [Arkası Sa. 3 sütun 3 tel Belgrad toplantısınm uyandırdığı akisler Madrid cephesinde yeni kazuan siperlerden biri •• YUNUS NADÎ Salamanca 4 (A.A.) Asilerin tebliği: Biskaya cephesinde: Asiler, elde edilmiş mevzileri tahkim etmişlerdir. Cordoue ve Burgos cephelerinde cumhuriyetçılerin taarruzlan püskürtülmüş tür. Madrid ve Oviedo cephelerinde tüfek muharebeleri olmuştur. Başka taraflarda iş'ara değer birşey yoktur. lArkası Sa. 3 sütun 1 de] Bir Fransız gazetesi «Bu bizim için bir muvaffakiyetsizliktir. Fransa ile îngiltere fena oynuyorlar. Fakat neticede kazanacaklardır» diyor Paris 4 (A.A.) Küçük İtilâf konferansmın bir mütekabil yardım misakı akdi hakkındaki Fransız teklifini bertaraf etmiş olduğu suretındeki haberler dolayısile diplomasî mehafili, Fran sız Hariciye Nezaretinin Belgrad tebliği üzerine hiç bir teklifte bulunmamış olduğunu tasrih etmekte ve Benes'in pazartesi günü Belgradı ziyareti esnas.nda yapacağı görüşme lerin vaziyeti tavzih edeceğini ilâve eylemektedir. Fransa Hariciye Nezaretinin ümidlerinden vaz • geçmesi lâzım geldiği ğini yazmakta, fakat Fransanın, takib ettiği siyasetinin ademi muvaffakiyetle neticelenmiş ol masına rağmen birçok yeni teşebbüslere girişeceğini ilâve eylemektedir. Lavoro Fascista gazetesi ise, garb misakı im za edilmediği müddetçe Fransanın kâfi bir zıman ede addedilemiyeceğini iddia Yale%Ada BelgTadl ziywret eylemektedir. cek olan Çekoslovakya [Arkası Sa. 4 sütun 3 te] İÇ SAHÎFELERDE 3 üncüde: Eserler karşısında Peyami Safa 5 incide: Berlin mektublan Adnan Cahid Ötüken Hukuk köşesi Münib Hayri Ürgüplü 7 ncide : Türklerde madencilik M. Turhan Tan Sovyet Rusya Posta komiseri azledildi Moskova 4 (A.A.) Sovyet Rusya Merkezî İcra Komitesi Riyaset Divanı, posta münasebatı halk komiseri Ya Polonyalılara göre Cumhur Reisi Benes Küçük Antant goda'yı cinaî mahiyetteki bir takım cü İtalyan gaztüelerinîn neşriyah Varşova 4 .(A.A.) Hükumetin rümlerden dolayı azlermiştir. Roma 4 (A.A.) Giornale d'İta naşiri efkân olan Rurier Czenvony gazeMesele, tahkikat hâk;imıine gönderilı [Arkası Sa. 5 sütun 3 te] lia, Küçük İtilâf konferansından sonra mi§tir.