6 Nisan 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

, JMI * tSTANBUL CAĞALOĞLU S3)fl •' 40ü I Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: İstanbul, No 246 Telefon: Başmuharrir ve evi: 22366. Tahrlr heyeti: 24298. İdare ve matbaa fcısrnı 24299 24290 umhuriyet Salı 6 Nisan 1937 Ankara (Başvekile refakat eden Tahrir Müdürümüzden) Başvekil İsmet İnönü bir cumartesi sabahmdan bir pazartesi sabahına kadar geçen iki günlük kısa bir zaman içinde, memleket için, tarihî denilebilecek bir iç gezintisi yaptı. Cumartesi günü, öğleyin, Karabukte, Türk demirciliğinin temelini attı. Pazar günü, sabahı, Kayserideki büyük pamuklu mensucat fabrikasını gezdi. Pazar günü, akşamı, Ereğlideki ince pamuklu mensucat fabrikasını açtı. Bu üç endüstri müessesesinin üçü de, îsmet İnönünün Başvekilliği zamanında tahakkuk etmiş üç büyük eserdir. Ve bu üç müesseseyi birbirine bağlıyan, bizi, Ankaradan Karadeniz kıyılanna, Karabükten karlı Erciyeşin eteklerine, tarihî Kayseriden güzel Ereğliye götüren trenler, hep onun eseri olan demiryollan üzerinde gidip geldiler. Karadenizi Akdenize bağlıyan bu çelik yollar olmasavdı, cumartesi cünü Kara V ca TUrkçe Resimli Dil Kılavuzu i cild çıktı Â Fiatı (4,5) dört buçuk liradır, KANAAT KiTABEVi Başvekilimizin beyanatı Yeni "inönü,, ler Başveküimiz hayatında iken eserleri arasmda dolaşmağa muvaffak olan ve halkın şükranına bizzat şahid olan bahtlı bir devlet adamıdır bukte, pazar günü Ereğlide, pazartesi sabahı Ankarada olmamıza imkân mı vardı? Büyük Şeften aldığı ilham ve kuvvetle bu işleri başaran İsmet İnönü, ne talihli ve mes'ud bir devlet adamıdır ki, iki gün, dünkü, bugünkü ve yannki eserlerinin arasında dolaşıp dufdu. Devlet adamı vardır ki büyük işler görür; fakat onların zevkini, saadetini idrake talihi müsaade etmez. Devlet adamı vardır ki büyük işler görür; fakat yaptığı hizmetlerin kadir ve kıymeti hayatında takdir edilmez. Devlet adamı vardır ki büyük işler başarır ve kendisi de bu eserleri idrak eder, halk ve memleketler de onları takdirler ve teşekkürlerle karşılar. Böylece, o devlet adamı, eserlerinin abideler halinde yükseldiğini ve halk tarafından şükranla Karabukte yapüan merasimden intibalar: Başveküimiz nutuk soyluyor, Ismet Inonu, Vekıller ve Ingiliz sefırile Karabukte, Başveküı dınlıyen bınlerce halk, Ismet Jnonu halk arasında, solda çok m ühim bir nutuk soyliyen muhterem misafi rimız İngıliz sefiri Sir Percy Loren kursüde Rüzgâr eken fırtına biçer! Cebelidüruz'da başlıyan isyan hareketi Şamın, idareyi ellerinde tutan akıllıları akıllarının doğrusuna giderek vurduğumuz vurduk, kırdığımız kırdık siyasetini güdünce neticeler kendinde» «elmeğe başlamıştır uriyenin Cebelıdüruz mıntakasmda Şam hükumetıne karşı bir hareket başgöstermiş bulunuyor. Komşu bir memlekette rahat ve huzuru ortadan kaldıran vazıyetlerden memnun olacak değıliz. Fakat Hatay işımizde Fransız müstemleke memurlarıle beraber adlanna Vatanî vasfını takan bir takım Surıyelılerın Hatay Türklerını tazıb ederken Tiırkıye Türklenni dahi sinirlendıren saldırıcı hareketlerıni düşündükçe Cebelıdüruz'lulann dahi buna benzer tecavüzlerle çıleden çıkanlmış olduklarına hükmetmekten kendimizı alamıyoruz. Şam hükumetine karşı istıklâllerinin korunması kaygısına dıisen Cebelıdüruz ilen gelenlerımn sözlerinden anhyabildığimız mana da bundan ıbarettir. Cebelıdüruz'a gönderilen Şam valisinin bu vazife ve vazıyetı muvakkat ve hatta altı ayla tnahdud olduğu hakkında verılmiş olan temınata riayet olunmadıktan başka fena idarenin umumî ve hususî servet üzerinde tehnbkâr bir amıl roliınü oynadığmdan yanayakıla şıkâyet olunuyor. Akdolunan muahedede Cebelidüruz'a temin olunan hususî idarenin şımdiden tahakkuku ve tatbıkı istenılıyor, ve bunun içın icab ederse Cebelidüruz'luların kanlı mücadelelere atılacakları açık söyleniyor. Demek kı fena idare ile Cebelidüruz adeta cebren ayaklandınlmıştır. Bunda Sunyelıler kadar Fransız martda memurlarınm dahi mes'uliyelleri bulunduğunda şüphemiz yoktur. "Ereğli bez fabrikası bir Dost Ingiliz Sefiri seyahatinden millet fabrikasıdır „ memnun döndü İsmet İnönü, tarihî seyahatinden sonra dün Ankaraya avdet etti Ankara 5 (Telefonla) Başvekil Itmet İnönü ile birlıkte Karabük fabrikasınm temelatma merasiminde hazır bu lunduktan sonra seyahatin diğer safha larına da nihayetine kadar iştirak eden İngiltere Büyük Elçisi ekselâns Percy Lorraine de şehrimize dönmüş bulunu yor. Dost memleket Büyük Elçisi bu se • [Arkası Sa. 5 sütun 4 te] AB1D1N DAVER [Arkast Sa. 5 sütun 3 ie] «Türk işçisinin yüksek kabiliyet ve liyakatini Dün saatlerce devam eden yağmurlar kuraklık tehlikesini bertaraf etti ve çiftçinin yüzünü güldürdü takdir ettim» Bereketli yağmurlar Elektrik Şirketile kat'î müzakereler Merasıme ıştırak eden halk ovayı doldurmuştu Ankara 5 (A.A.) Seyahatleri es met İnönü, Anadolu Ajansı adına vaki nasında Başvekil Ismet Inönüne refakat ricam üzerine bu yeni fabrikamıza aid eden Anadolu Ajansı hususî muhabiri ıhtisaslarını §u cümlelerle ifade buyur dular: yazıyor: « Ereğli bez fabrikasınm resmen aBüyük Önder Atatürkün yüksek ilham ve dırektıflerile bir gün önce Karabukte çılmasmı yaptım. On beş gündenberi tam büyük sanayiin anası olan demir ve çelik işlemeğe başlamış olan bu fabrika, Sümer fabrikalarınm temelini atan ve bir gün Bank dokuma kurumlannın orta çapta sonra da gene Büyük Şeften alınan kuv bir örneğidir. 16,500 ig ve 300 dokuma vetle kurulmakta olan sanayiimizin men tezgâhı vardır. sucat şubesine aid yeni bir eserini, Ereğli Diğer fabrikalardan daha ince kumaş [Arkast Sa. 5 sütun 4 te] fabrikasını açmış bulunan Başvekil İs lllllllllllllllllllllllllllllllllllllHllllllillllllllllllllllllillllllllllllllilllllllllllllllllllllllinilllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllll Cebelidüruz idarî ve malî istiklâl istiyor Vataniler Suriyede yaşıyan Türk tebaalarınıda tazyik etmeğe başladılar Suriye Başvekili dün Türkiyeden geçti Iş Bankası kumbara ikramiyesini kazananlar İstanbul yağmur bulutlan altında ve Kopruden bir manzara Ankara 5 (Telefonla) İstanbul Birkaç gündenberi rüzgârlı ve soğuk kaç gün daha bu şekilde devam etmesi Elektrik şirketinin deruhde ettiği âmme giden hava, dün yağmura çevirmiştir. muhtemeldir. hızmetini ifa ederken eldeki mukavele Dun sabah saat dokuzdan itıbaren ak ve şartnameler hilâfına olarak bazı yol şama kadar şehir ve civarına bol yağ Bir müddettir memleketin şurasın suz muameleleri görülmüş ve Nafıa Ve mur yağmıştır. Hemen iki aydanberi dan burasmdan aldığımız haberlerde, eğer daha bir müddet yağmur yağmaz kâleti bunları hassasiyetle takıb ederek kurak gıden havalardan sonra mahsul sa kuraklık tehlikesinin belireceği ya umumun selâmetini tekeffül edici bir in vaziyeti böyle bir yağmuru icab ettır zılıyordu. Tahsisen garbî Anadoluda tizama koymak için şirket nezdinde de dıği içın bostan, bahçe ve bağ sahibleri yağmur ihtiyacı kendini iyiden iyıye vamlı teşebbüslerde ve taleblerde bulun dunku bol yağmurdan dolayı sevinmiş göstermekte ve ilk plânda olarak tütün lerdir. Yağmur yağması üzerine soğuk muştu. dıkimi zorlara maruz bulunmaktaydı. ta eski tesirini kaybetmiştir. lArkast Sa. 7 sütun 4 te\ Dün yağan yağmur, her yerde bu Dün akşama kadar şehrimizde yağan sıkışık ve korkulu vaziyeti bertaraf etyağmurun miktarı 23 mılimetredır. tiği için şüphesiz çiftçinin yüzü gül Memleketin muhtelif taraflarından müştür. gelen raporlara göre hava memlekette İzmitte faydalı yağmurlar umumiyetle yağışlı ve kapalı geçmiş, İzmit 5 (Hususî muhabirimizden) zaman zaman muhtelif yerlere yağmur yağmıştır. Rüzgâr umumiyetle doğu is Vilâyet hududları çevresine bol mik tikametmde esmiş ve Karadenizde fır tarda yağmur yağmış ve böylelikle kutına çıkmıştır. Dün İstanbulda baro raklık tehlıkesi kaLmamıştır. Köylü semetro 753 milimetre ıdi. Havalarm bir vinc içindedir. Ankaraya gelen heyet dün temaslara başladı 4 Kumbara talihlileri ııııitıııııııııııııııııiııııııııııııiıııııııııiMiiıiııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııuıııııııııııımııııııııııııuııııııınıııııııııııııııııı Otedenberi tekrarlıyageldiğimiz veçhile mandater devlet olan Fransanm şu Suriye istıklâli nümayişlerinde nekadar ciddî olduğu bugün dahi kat'iyetle anlaşılmıştır denilemez. Suriye, istiklâline saŞam 4 (Hususî muhabirimizden) hib bir memleket olabilmek için herşey Cebelidüruz pek ziyade karışmıştır. Suriden evvel hayatî kabilıyet şartları derpiş ye hükumeti işin büyümesinden pek olunmak lâzımdı. Oyle sanılır ki Fransa ziyade korkmaktadır. Vatanî hükumetin Suriyede Lübnandan gayri hiçbir idare vadettiği affi umuminin icrasile memlekenin tutunamamasını düşünmüş ve Pariste tine avdet etmek üzere Amanda bekli Suriye istiklâli hesabına aylar ve aylar yen, Sultan Paşa Atraşın bütün taraftauzunluğunca devam eden müzakereler ranı ve Cebelde pek büyük bir nüfuzu oYUNUS NADt lan Atraş ailesi tamamen ayaklanmıştır. \Arkası Sa. 7 sütun 4 ie] Dürzüler Suriye idaresini kabul etmemekte, ve Cebelidüruz valisinin Cebel ahalisinden olmasını kat'iyetle istemektedirler. HâdiseSer arasında Av arayan konsolos arabük fabrikasınm temelat los o devirlerin giden ve bir daha gema merasiminde, Zongul ri gelmiyen tatlı hatıralarına eseflendağın Fransız konsolosu ol dise, kendi hesabına pek haklıdır: duğunu soyliyen bir zat, İsmet İnö Bundan sonra Türk topraklarında nüne yaklaşarak, oralara fabrikalar yabancı silâhı Türk müstahsilini can kurulacağı için teessür beyan etmiş, evinden vuramıyacaktır; Karabük «Yazık ki çok güzel bir av mıntaka fabrikaları o silâha karşı kendini çoktan müdafaaya karar vermiş bir milmız bozuluyor!» demiş. Bu konsolos gibi düşünen Avru letin silâhlarına demir hazırlamak palılar için yalnız Karabük değil, içindir ve iktısadî sahada bu müdabütün Türkiye «çok güzel bir av faa çoktan başlamıştır. Konsolos cemıntakası» idi. Bu memlekette yal nabları tüfeğini boşaltarak duvara nız tavşan, bıldırcm, keklik, toy, çil, assa da, vatanın her tarafmda yükyabankazı ve ördeği değil, Türk pa selmeğe b?.şlıyan Türk fabrikalanrası, Türk müşterisi, Türk emeği, nın bacalarmdan çıkan dumanın maTürk işçisi de avlanırdı; hatta Reji nasını anlamağa koyulsa!.. O zaman, kolculan Türk tütün müstahsilini espri zannettiği bir sözün Türk • çifte ile değil, ciddî surette «kara Fransız dostluğu hesabına ne büyük martin» denilen bir silâhla ta gözü bir «gaf» olduğunu da idrak ederdi. İÇ SAHİFELERDE 3 üncüde: tspanya ihtilâli 5 incide: Türklerde madencilik M. Turhan Tan 6 ncıda: Mimar Sinan ihtifali münasebetile bir teklif Mimar Sedad Çeüntaş Lâzkiye hükumeti denilmekle maruf, Alevî mıntakası addedilen Lâzkiye ve havalisi de, Suriyeye ilhak edilmişti. Mer kezi hükumet olan Şamdan, oraya da Vatanî liderlerden Mazhar Paşarslan isminde birisi gönderilmişti. Mazhar PaİArkası Sa. 1 sütun 1 de] Sultan Atraı Türkiye İş Bankasının kumbara ikramiye keşidesi 1 nisanda, Ankarada Noter Velinin huzurile çekilmiş, 1000 liralık büyük ikramiye Ankara Inhisarlar Başmüdürü Fikrinin oğlu, 91946 hesab numarah Erdoğana çıkmıştı. Ikinci ikralArkası Sa. 5 sütun 6 da] nün bebeğinden vururlardı. Konso PEYAM1 SAFA