6 Nisan 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

6 Nisan 1937 CUMHURIYET SON HABERLER... TELEFON TELGRAF v« TELSiZLE Çekoslovakya Cumhur Reisi Belgrada geldi Yugoslav hükumet erkânı ve halk Beneş'i büyük tezahüratla karşıladılar Belgrad 5 (A.A.) Bugün Belgrada gelecek olan Benes'in şerefine parlak bir kabul resmi hazırlanmaktadır. Çekoslovak Reisicumhurunun yolu ü zerindeki bütün istasyonlar bayraklarla donatılmıştır. Ordu, halk, mekteb çocuklan, Üniversite talebesi ve sıyasî fırkalar, Benes'i istasyondan ikametine tahsis edilmış olan eski saraya giden yolun iki tarafında yeı alarak kendisini selâmhyacak ve alkıslı yacaktır. Bir askerî geçid resmi yapıla cak ve müteakıben Naibi hükumet Prens Paul, bir ziyafet verecektir. Benes, Belgraddaki ikameti esnasın da, gerek Naibi hükumetle, gerek Stoyadinovitch ile siyasî görüşmelerde bulu nacaktır. maiyetlerindeki zevatın bindikleri oto mobillerle teşekkül eden alay, eski Kra liyet sarayına müteveccihen hareket et miştir. Beîgradda ikameti esnasında Reisicumhur Benes, bu sarayda oturacaktır. Güzergâhta toplanan halk tarafından iki devlet reisi siddetle a'kıslanmışhr. Filistin, Yahudi ve Arablar arasında taksim edilıyor Bir proje hazırlandı Bu tasavvura göre Filistinin sahil kısmı Yahudilere verilecekmîş Dün şehrimize gelen Daily Herald yazıyor: Şimdi Londrada hali içtimada bulu nan Filistin komisyonu, Filistini Arab larla Yahudiler arasında taksim etmek meselesile ciddî surette meşgul olmaktadır. Taksim meselesinde iki plân mev zuu bahsolmaktadır. Birinci plâna göre iki müstakil hükumet kurulması tasavvur edilmektedir: 1 Ingiltere lmparatorluğu içinde kendi kendini idare eden bir Yahudi dominyonu. 2 Müstakil bir Arab hükumeti teS1SI. ispanya ihtilâli Şimal cephesinde çok şiddetli muharebeler oluyor İhtilâlcilerin Malagayı zaptettikten sonra hücumlarını şimdi de Bilbao üzerine teksif ettikleri anlaşılıyor ((Büyük donanmalar Okyanuslara daima hâkimdir!)) GhurchiH'in bir yazısı Eski Nazır «Ingiltere Akdenizde emsalsiz bir harb cephesi kuracak» diyor Ingiliz ricalinden Winston Churchill Paris Soir gazete sinde neşrettiği «Bü yük donanmalar Okyanuslara dainu hâkimdir» başlıkl makalede ezcümle diyor ki: «Britanya hüku metinin, senede iki üç büyük kruvazör Wmsıon thurchıü inşa etmek suretile harb filosunu yeniden vücude getirmek ve mevcud filosunu modernleştırmek hususunda verdiği karar Avnıpa ve cihan için çok büyük ehem miyeti haiz bir hâdısedir. İngilterenin silâhlanma programı he men bütün memleketlerde müsaid surette karşılanmıştır. îsveç Hariciye Nazın, Britanyanın silâhlanma programını «sulh kalesi» diye tavsif etmiştir. Birleşik Amerikada da İngilterenin silâhlanma işi müsaid bir tesir yapmıştır v« Amerikalılar da Büyük Britanya ile ayni seviyeyi bulacak şekilde gemi inşaatına başlamışlardır. İngiliz dili konuşan bu iki millet, en yeni sistemde ve şimdiye kadar görülmemiş. derecede kuvvetli on zırhlıyı ayni zamanda inşaya başlıyacaklardır.» M. Churchill, bundan sonra, Japon yanın, Ingiltere ile Amerikayı, gemi a dedlerini tahdid mecburiyetinden kurtarmış olmasını memnuniyetle kaydederek, Japonyanm telâşa düşmesine kat'iyyen mahal olmadığını, diğer taraftan Almanyanin da, tonaj bahsinde deniz anlaş masına sıkı surette bağlı kalmasının ve uzun müddet, bundan daha başka türlü hareket etmesine imkân bulunmaması nın mucibi memnuniyet olduğunu söyli yerek sözü Akdeniz meselesine getiriyor ve şöyle devam edıyor: «İngiliz efkân umumiyesinin, ademi müdahale anlaşmasının ihlâli ve İtalyan ordusuna mensub müteaddid fırkalann İspanyayı istilâsı karşısında münfail olmadığını söylemek manasız olur. Duçe, kendini islâmiyetin hamisi gibi göstererek bütün dünya tarafından alkışlanmağa çalışırken, 100 milyon müslü manm Britanya İmparatorluğunun teba ası olduğunu ve Kral = împaratorumuzun islâm ekseriyetinin hükümdarı bulunduğunu hatırlatmaktan geri duramıyo ruz. Diğer taraftan, Libyadan Mısır hu duduna kadar uzanan ve «turistik» maksadlarla inşa edıldiği söylenen 200 kilometrelik yolun Mısırda endişe uyandır ması ihtimali vardır. Fakat bu mülâhazalar, Büyük Britanya ile İtalya arasında Akdenize aid olarak en son teati edilen dostane teminatın kıymetini hiçbir suretle azaltamaz. Bugün Harbi Umumideki müşkülât Ingiltere için hamdolsun mevcud değil dir. İngiltere, bugün, Akdenizde sadece emsalsiz bir harb cephesi tutmakla kal mıyacak, belki her smıftan kuvvetler de bulundurabilecektir. Büyük filolar hâlâ denizlere ve Okyanuslara hâkimdir; yeni hücum metodla nna rağmen modaları geçmiş değildir. Yalnız Akdenizde değil, daha geniş diğer mıntakalarda statükonun ve sulhun muhafazası davasına onların da hizmet etmeleri lâzımdır.» Çek Cumhurreisinin ziyaretleri Belgrad 5 (A.A.) Çekoslovakya Cumhur Başkanı Edouard Benes saat 16 da Başvekil ve Dış Bakanı Stoyadinoviç'i ve sonra da Çekoslovakya Dış Bakanı Kamil Krofta'yı kabul etmiştir. Saat 1 7 de Kraliçe Mari, Benes şerefine bir çay vermiş ve müteakıben Benes Naiblerin ziyaretine mukabelede bulunmuştur. Benes Beîgradda Saat 20 de sarayda bir ziyafet veril Belgrad 5 (A.A.) Reisicumhur miş ve ziyafetten sonra misafirler Bel Benes'le maiyeti erkânmı hâmil olan hu grad fılârmonik orkestrasmın verdiği konsusî tren, saat 10,30 da istasyona gir serde hazır bulunmuşlardır. miştir. Trenin muvasalatından biraz ev vel Prens Paul ile Prenses Olga halkın alkışlan arasında Çekoslovakya bayraklarile süsleraniş olan rıhtıma gelmişler dir. Londra 5 (Hususî) ÇekoslovakMerasim salonunda Naib Prens, Baş ya Cumhurreisi Dr. Benes'in Belgrad zivekil Stoyadinovitch, Nazırlar ve sefir yareti münasebetile halk muazzam teza hürat yapmıştır. Bu münasebetle binlerce ler heyeti tarafınetan kabul edilmiştir. Hususî tren istasyona girdiği zaman kişi Italya aleyhine nümayiş yapmış ve mızıka Çekoslovakya millî marşını çal «yaşasın demokrat devletler, kahrolsun mış ve Kraliyet muhafız kıt'ası selâm faşizm» diye bağırmıştır. durmuştur. Polis yüzlerce nümayişçiyi tevkif et Birkaç gündenberi Beîgradda bulu miştir. Bazı nümayişçiler de «yaşasın nan Çekoslovakya Hariciye Nazın Krof Küçük Antant, yaşasın Balkan Antanta, Yugoslavya hududuna kadar Reisi tı, yaşasın Çekoslovakya, kahrolsun îtalcumhur Benes'i karşılamağa gitmiştir. ya» diye bağırmışlardır. Prenses Olga, Mm. Benes'e güzel bir Belgrad 5 (Telefonla) Çekoslokırmızı gül demeti vermiştir. vakya Cumhurreisinin Belgradı ziyareti Prens Paul ile Benes, selâma duran münasebetile Italya aleyhinde yapılan kıt'anm önünden geçmislerdir. tezahürat bazı ecnebi ajanslar tarafından İstasyon salonunda yapılan mutad tak çok mübalâğa edilmiştir. Bu tezahüratı dim merasiminden sonra Prens Paul iie yapanlann sayısı binlerce değil, ancak Reisicumhur bir otomobile binmişler ve 30 40 kişidir. Beîgradda Italya aleyhine nümayişler oldu? îkinci plân, îsviçre sistemi üzerine ve İspauva Fransa hududunda kontrolun yapuacağı yerlerden Cerber'de hududu teşkü eden istasyon [bina hava bombardımanlarmdan sıyanet için elyevm mevcud Ingiliz mandaterliğini Fransız bayrağı renklerine boyanmıştır.] muhafaza şartile Filistini kısım kısım Yahudi ve Arab kantonlarına ayırmak. Avila 5 (A.A.) Havas Ajansı Buraya gelen hükumetçi Moursica Birinci plânda Yahudilere sahil bo nın muhabiri bildıriyor: motörünün kaptanı Biscaya körfezinde yundaki ovalan tahsis etmek düşünülü Dün, Bask cephesi haric olmak üzere üç gündenberi muharebeler vuku buldu yor. Esasen buralan şimdi Yahudılerın bütün dığer cephelerde istisnaî bir süku ğunu ve Bilbao havalisinde sahilde otu ran halkın bu muharebelerin muhtelif net hüküm sürmüştür. Madridin etrafında Jarama ve Gua safhalarını merakla takib ettiğini söyle dalajara mıntakalarındaki hareket, biı miştir. Kaptan, iki taraf gemilerinin siddetle topçu düellosuna inhisar etmiş ve piyade kıt'aları hiçbir faalıyette bulunmamış çarpıştığını, çünkü her iki tarafın deniz kumandanlığının Biscaya körfezinin lardır. zaptına büyük bir ehemmiyet atfetmekte Bask cephesinde Durango istikametinde faalıyette bulunan Franco yürüyüş olduğunu ilâve etmiştir. Yalnız deniz tarafından iaşe edilebi kolları mevzilerini ıslah etmeğe muvaf len İspanyanın şimalindeki cumhuriyetçi fak olmuşlarsa da ileri harekete geçme ğe teşebbüs etmemişlerdir. Dolgun mev eyaletler için bu muharebelerin hayatî cudlu kıt'alar sırtlara sağlamca yerleşe bir ehemmiyeti vardır. rek Durango istikametinde taarruza devam etmek üzere yeni hareket üsleri tesis etmişlerdir. Hükumetçiler Ambono da ğının yanlarından iki kere taarruz etmiş Taksim projesi (noktalı yerler Yahudilere lerse de civardakı tepelere yerleştirilen aid olacak kısımdır) topların ateşine maruz kalarak telefat vermişlerdir. Bisaye muharebesi Gene en mütekâsif bulundukları mıntakadır. Tahmin edildiğine göre buraya 1 mil ral Mola tarafından emniyet ve ihtiyatla yon Yahudi yerleşebilir. Şimdiki halde idare edilmektedir. Filistinde 400 bin Yahudi vardır. İhtilâlciler ilerliyor Arab müstakil kantonlan ise bu kı Vittroia 5 (A.A.) Havas Ajan sımdan maada Maverayi Erdün de dahil sı muhabirinden: olduğu halde bütün Filistini ihtiva edeFrancistler, dün Bask cephesinin bü cektir. tün genişliği boyunca ilerlemişlerdir. Francistler, Ochandiano adındaki büyük Bu şekil kuvveden file çıktığı takdirde Arab Filistini Maverayi Erdün Emiri köyü tamamile çember içine aldıktan sonAbdullahın idaresi altma girmiş olacak ra işgal etmişlerdir. Bu köy, vaktile hütır. Kudüs ve hıristiyanlara aid sair yer kumetçilerin umumî karargâhı idi. Franler plân mucibince hususî bir muameleye cist'ler, halihazırda harabe halinde bu tâbi olacak ve Ingiliz mandası altında lunan Durango'ya 10 kilometre mesafede bulunmaktadırlar. bulunacaktır. Madrid üzerinde tayyareler Madrid 5 (A.A.) Asilerin üç motörlü beş tayyaresi, dün öğleden sonra payitaht üzerinden müteaddid defalar uçmuştur. Hava bombardımanlanna karşı kulla nılan toplar, bu tayyareleri kaçmağa mecbur etmiştir. Yahalanan kaçak gönüllüler Londra 5 (Hususî) îspanyaya gitmek istiyen 20 Amerikalı, 4 İtalyan ve 2 Ingiliz Fransız hudud muhafızlan tarafından yakalanarak Toulon limanına sevkedilmişlerdir. Van Zeeland mı, Degrelle mi? Belçika intihabatı 11 nisanda yapılıyor Brüksel 5 ( A . A T ) ^ Brükselliler, 11 nisan tarihinde demokrasi veya otokrasi prensiplerinden birini tercih edeceklerdir. Rexistlerin lideri Leon Degrelle ile Başvckil van Zeeland'ı karşılaştıracak olan kısmî intihabatın Belçikanm siyaseti üzennde kat'î bir tesiri olacaktır. İki rakibden her birinin birçok kozlan vardır. Fakat zayıf taraflan da yok değildir. Van Zeeland'ın idaresinin muvaffa kiyetleri gibi itiraz götürmez şans âmil leri vardır. Fakat komünistlerin van Zeeland'a muzaheret etmeğe karar verme leri». sağ cenah katoliklerini korkut muştur. Leon Degrelle'e gelince, kendisi halk tarafından pek ziyade sevilmektedir. Kendisi halkın bu teveccühünün propaganda ile, vâsi mikyasta neşriyatla, Rexiste fırkasının yani «İsa Kral» fırkasınm lehinde adeta tiyatro sahnelerini andıran tezahürleri mebzul gürültülü ve yaygaralı bir mücadele ile, siyaset adamlarına karşı yaptığı mütemadi hücumlarla muhafaza etmeğe son derece ihtimamla çalışmaktadıı. Maamafih kendisinin Berlin seyahati ve malık olduğu mühim miktarda propaganda sermayeleri, şüpheler uyandırmakta ve sosyalistler, delil göstermemekle beraber, bu paralan Almanyadan almış olduğu ittihadında bulunmaktadırlar. Sosyalistler «Dergelle, Berlinde» parolasını ortaya atmışlardır. Hindistan ihtilâfı karşısında endişe Ingiliz gazeteleri anarşiden korkuyorlar Londra 5 (A.A.) Gazeteler, Hin distanda çıkan anayasa ihtilâfile yeni den meşgul olmağa başlamışlardır. «Observer» diyor ki: «Hind partisi mukabil tekliflerde bulunmaksızın İngiliz projesine mâni ol mak istiyor. Hindistamn siyasî mehafilinde ihtilâfı halletmek için umumî valile Gandhi arasında bir mülâkat yapılması terviç edilmektedir. Daha bidayetlerde yeni anayasaya karşı durulması kararlaştırılmıştı. Şimdi valilerin salâhiyetleri kaldınlacak olursa anarşi alıp yürüyecektir.» Tımes gazetesi de Hind partisi liderleri ikmcı plâna atılarak yerlerine müslümanların getirileceğini yazarak diyor ki: «Binaenaleyh Hind partisi rüesası anayasayı baltalamak mı yoksa bu yasanın tatbikına çahşmak mı daha iyi olacağıru düşünmelidırler.> Madridde meydana çıkan suikasd şebekesi Madrid 5 (A.A.) Polis hükumete karşı suikasd hazırlıyan mühim bir teşkilâtın elebaşılarını tevkif etmiştir. Tevkif edılenlerin hemen hepsi balık borsası idaresine mensubdurlar ve şehrin merkezinde bir otelde toplanmakta idiler. Teskilât milliyetperver ordular Madride girdikleri zaman bunlara yardım etmeği düşü nüyordu. Silâhlı mukavemetin merkezi bu otelle balık borsası olacaktı. Keza binada mühim bir silâh ve mühimmat deposu keşfedilmiştir. Polis araştırmalanna devam etmektedir. Pek ya kmda başka kimselerin de tevkifi bek lenmektedir. Hayfa bitaraf toprak olacak Musul petrol borulannın son merha lesi olmak itibarile sevkülceyş bakımın dan mühim olan Hayfa Ingiliz kontrolu altında «bitaraf» toprak addolunacaktır. Filistinde Arab ve Yahudi hükumetleri tesisi İngilterenin bu memleketteki mandadan feragat etmesini istilzam et mektedir. Kantonlara ayrılmak işi ise Ingiliz manda idaresi altında ikmal edilecektir. Henüz bu hususta kat'î karar verilmemiş olmakla beraber, yukarıda izah olunan plân komisyon azasmdan birinin bir çarei hal olarak son tavsiyesidir. Bütün mıntakanın sivil ahalisi, Bilbao'ya doğru çekilmektedir. Salamanca 5 (A.A.) Neşredılen bir tebliğde, ezcümle şöyle denilmekte dir: Numan Menemencioğlu nun intihab mazbatası kabul edildi Ankara 5 (A.A.) Bugün Fikret Sılaym başkanlığında yapılan Kamutay toplantısında Gazi Anteb saylavlığma intihab edilen Numan Menemencioğlu nun intihab mazbatası kabul edilmiş ve Menemencioğlu ant içmiştir. Bundan sonra jandarma kanununun 18 inci maddesinin tefsiri hakkındaki mazbatanın ikinci müzakeresi yapılarak Siyasî mehafil, muhafazakâr katoliktasvib edilmiştir. lerin aleyhte rey vermemeleri takdirinde Kamutay çarşamba günü toplanacakVan Zeeland'ın muvaffakiyeti müem tır. men olduğu mütaleasını serdetmektedir Numan Menemencioğlu yeni ler. Bununla beraber, muhafazakâr ka işine başladt toliklerin rey vermekten istinkâf ve bu Ankara 5 (A.A.) Hariciye Vesuretle Başvekilin muvaffakiyetini temin kâleti siyas müsteşarlığına, Gazi Anteb eyliyecekleri zannolunmaktadır. meb'usluğuna intihab edilmiş olan mez kur Vekâlet kâtibi umumisi Numan Menemencioğlunun tayini yüksek tasdika iktiran etmiş ve kendisi bugün yeni vaziRoma 5 (A.A.) Mussolini, dün Cifesine başlamıştır. ampino tayyare meydanmda 300 tay Devlet Havayollarî için yare ile 10,000 tayyareciyi teftiş etmiş ve birkaç nişan ve madalya dağıtmış ısmarlanan tayyareler tır. Ankara 5 (Telefonla) Nafıa VekâBu madalyalardan birkaç tanesi şarkî leti tarafından Devlet Havayollarî için Afrıkada ölen tayyarecilerin namına ısmarlanan 7 yolcu tayyaresi önümüz verilmiştır. deki temmuzda tesellüm edilecektir. «Yürüyüş kollarımız muzafferane ileri hareketlerine devam ederek 4 kilometrelik bir mesafe katetmişlerdir. Olaet, Gardovil, Ochandiano, Monchote kasa balarile Santa Cruz manastm tamamile elimize geçmiştir. Şimdiye kadar harb sahasında düşmanın bıraktığı 600 ölüyü gömdürdük. 430 esir aldık ve mühim miktarda harb malzemesile 4 top iğtinam Atina 5 (Hususî) Bu sabah saat Plâna muhalefet ettik. dokuzda Kral, Başvekil, Münakalât VeBu plân Filistindeki Yahudilerin ba Estramadure cephesinde Villar de Re kili kalabalık maiyetlerile hususî bir zılan tarafından şayanı kabul olmakla ino'yu isgal ettik.» trenle Mora seyahatine çıknışlardır. beraber dünya Yahudiliği bu şekli halli, Centa bombardıman edildi On iki gün sürecek olan bu seyahatin Yahudilik davasının kat'î surette hal ve Cebelüttarık 5 (A.A.) «Jaime I» ilk tevakkuf mahalli Elevsira olmuştur. faslma bir çare telâkki etmiyecektir. olduğu zannedilen meçhul bir harb gemi Her taraftan toplanıp gelen ahali taşArablar ise Yahudilere tahsis olunan si, bu gece 40 dakika kadar Centa'yı kın bir tezahüratla Kralı ve hükumet erkânmı karşılamaktadır. mıntaka Filistinin en iyi kısmı olduğun bombardıman etmiştir. Türk Bulgar uzlaşma dan bahisle muhalefet edeceklerdir. Hasarat miktan henüz tesbit edilememiştir. mukavelesi Komisyon mesaisini bu ay sonunda ikmal etmiş olacaksa da Kralın tac giy Bir tımarhane bombardıman edildi Ankara 5 (A.A.) Bulgaristanla me merasimi hitama ermeden evvel kat'î Bayonne 5 (A.A.) Son taarruz 6 mart 1929 tarihli bitaraflık, uzlaşma bir karar verilmiyecektir. lan esnasında asi tayyareleri bitaraf mın adlı tesviye ve hakem muahedesinin temHicaz Veliahdi Londraya takada bulunan Santa Aguada tımarha didine mütedair ve Büyük Millet Meclinesini, alçaktan uçarak, damın üstünde since tasdik edilmiş bulunan protokolun gidiyor tasdiknameleri, bugün Hariciye VekâleLondra 5 (Hususî) Hicaz Veliahdi göze çarpacak şekilde resmedilmiş olan Emir İbnissüud İngiliz Kralmın taç kızılhaç işaretine rağmen, bombardıman tinde Bulgar hükumeti Kraliyesi elçisi Kristof ile Hariciye Vekâleti kâtibi u giyme merasiminde bulunmak üzere etmişlerdir. Söylendiğine göre, hastalardan birkaç mumî vekili Nebil Batı tarafından teati nisanm 22 sinde Londraya hareket e olunmuştur. decektir. kisi ölmüs ve varalanmıstır. Yunan Kralı ve Başvekili Mora seyahatine çıktılar Yeni teslihat plâm ve bütçe İngiltere bütçesi 1 nisandan itibaren başlar. Bu hale göre, bu sene nisanının birinde tatbik mevkiine konulan 1937 1938 bütçesi yarım milyon îngiliz lirası fazla ile başlamak icab ettiği halde geçen sene bütçesinin 5 milyon 597,000 İngiliz lirası açığını da üstüne almış bulunu yor. Dört senedenberi İngiltere bütçesinde ilk defa olarak bir açık görülmektedir. Bu da, İngilterenin malî siyasetinde bir dönüm hareketi vukubulduğuna ve mut lak bir bütçe tevazününden istikraz siyasetine geçildiğine delâlet eder. Filhakika, birkaç güne kadar, İngil tere ilk teslihat istikrazmı akdedecektir. Bu istikrazm miktan yüz milyon İngiliz lirasıdır. Bu ilk istikrazı daha başkaları takib edecek ve beş sene zarfında 42 milyara kadar çıkacaktır. Bu suretle în giltere iki bütçeye sahib gibi bir vaziyette bulunacak, bu bütçelerden biri vergilerle diğeri istikrazla tevazün edecektir. Bunun neticesi olarak İngilterede hayat pahalılaşmakta, iptidaî madde fiatları yükselmektedir. Silâhlanma işi, İngiltereye, tahminden fazlaya malolacakhr. Bir müddettenberi, tngilterede grevler de artmıştır. Yu Musolini tayyarecileri teftiş etti