21 Kasım 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün 1 2 Sahife 2 nci sahifede: Siyasî İcmal. Sabahın sekızınde Istıklâl caddesinin hali Kande. mir. 3 uncü sahifede: Antakyada intihabat nasıl cereyan etti? 5 inci sahifede: Türk lerde madencilik Napolyonun hayatmda rakamların rolu. 6 nci sahifede: Spor haberleri. 7 nci sahifede: Çocuk sahifesi. umhuri Cevabî notamızın metni Halebde bazı esrarengiz hâdiseler cereyan ediyor KERi 21 İkİllCİteŞrİll 1936 Yeni harfle^n7zle>^ek nefis rette basıldı. Yahh^ tabılarındaı nab için Hüseyin Kâzım imzasm kat ediniz. Yaldız cildlisinin hedi kr. «Semih Lutfi» kitabevinde s , .r«« ÎSTANBUL CAĞALOĞLU • 40UU Telgraf ve mektuB adresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: îstanbul, No 246 Telefon: Başmuharrtr ve evi: 22366. Tahılr heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı 24299 . 24290 Donanmamızın Akdeniz Seyahati Donanmamız Maltaya vardı u satırların yazıldığı saatte, Türk donanması Maltaya varmış, Türk ve İngiliz topları, La Valetta ufuklarını inleten salvolarile birbirlerini selâmlamış bulunuyorlar. Bu seyahatin, Türk donanması için tarihî ehemmiyetinden bahsetmiştik. Dost ecnebi limanlannı bütün bir filo ile ziyaret etmek, ilk defa Türk Cumhuriyeti bahriyesine nasib olmuştur. Fakat bu ziyaretin manası, Türk donanmasının, Akdenizin ortasmda, yıllarca ve yıllarca sonra ilk defa olarak, Atatürk devrinde, Antakya Iskenderun ve havalisi tekrar görünmesinden ve Türk denizcilehakkındaki notamıza Fransız hüku rinin, ataları Turgud Reisin meşhedini metinin cevabile bu notaya verdiği ziyaret fırsatını bulmalarmdan ibaret demiz mukabil cevabın metni bugün gildir. Malta ziyaretinin bir de siyasî lerde neşrolunacaktır. Bu mevzu et manası vardır ki o da tarihî manası karafmda teati edilen notaları vesika dar ehemmiyetlidir. larile ihtiva eden ikinci Beyaz kitab Türk filosunun dün sabahtan itibaren da alâkadaralara tevzi edilmis buluîngilterenin Akdeniz donanmasının mi nuyor. Bu kitabda notalardan başka safiri olmasile başlıyan bu ziyaretin siyasî Cemiyeti Akvam paktının 22 nci bakımdan ehemmiyeti, Türkiye ile îngilmaddesi, San Remo itilâfnamesi, 20 tere arasında, yeniden kurulan dostluğun teşrinievvel 1921 tarihindeki Türk bir tezahürü olmasıdır; bu dostluğu kuvFransız itilâfı, Lozan muahedesi vetlendirmek için yapılan ve filhakika nin bu hususla alâkadar maddeleri kuvvetlendiren bir tezahür. de gösterilmiştir. Kitab Antakya IsBir devlet donanmasının diger bir dev kenderun ve havalisi hakkındaki letin deniz üssünü ziyaret etmesi sık sık Türk davasının nekadar kuvvetli bir görülen hâdiselerdendir. Hatta, Büyük hakka dayandığını beliğ olduğu ka • Arsuz köyünün halkı intihaba istirak etmemek için yaptıkları mitingte Harbden az bir zaman evvel, îngiliz do dar açık ve samimî bir ifadesidir. bu muahededeki Suriye tabiri Türki Büyük Millet Meclisi hükumetile nanması, Almanyanın Kiel limanmı ziFilhakika 25 nisan 1920 de ltilâf yeden ayrılacak arazi hukukan meç Fransa hükumeti arasında akdedilen yaret etmişti. Fakat ziyaret esnasında sedevletlerinin San Remoda akdettikle hul olduğundan nihayet coğrafî bir anlasma ile haliharbe hitam vermeklâm salvolan atan toplar, bir müddet te ve nihayet Türk ve Fransız askeri anlaşma îngiltere ve Fransaya bazı tabirden ibarettir. sonra, birbirlerine ölüm yağdırmağa başİArkası Sa. 8 sütun 5 te] mandaterlikler tevdi etmiştir. Ancak 20 teşrinievvel 1921 de Türkiye ladılar. Türk filosunun Maltayı ziyareti, bu neviden bir ziyaret değildir. Filomu zun Malta seyahatinin asıl hedefi, ingiliz Türk dostluğunu tarsin ederek Ak deniz sulhuna hizmet etmektir. Bahriyelilerimiz çc büyük merasim ve t < zahuratla karşılandi Halk, Türk denizcilerini coşkun tezahun alkışlıyor, Amiralımızm şahsında mensu olduğu milleti selâmlıyordu Fransızlar tarafından Sancakta gösterilen meb'us namzedieri istifa ettiklerinden meb'us intihabatının nasıl cereyan edeceği merakla bekleniyor Donanmamızın Amıral gemısı Yavuzun Maltaya hareket ederken ahnan n Malta 20 (A.A.) Anadolu Ajan da yoluna devam ederek bu sab sının sureti mahsusada gönderdiği mu 8 de Maltanın merkezi olan Valet lannda ziyaretine gitmekte olduj habirinden: Yavuz ve filotillâ, tayin edilen nok memleket filosuna mensub beş ada denizaltı filosuna iltihak ettikten tarafından karşılanmıştır. îngiliz ı sonra donanmamız tam bir intizam altın[Arkasi Sa 8 sütur Türkiye Cumhuriyeti, banşa candan bağlı bir devlettir. Cumhuriyetimizin sulhperverliğinden kimse, zerre kadar, şüphe edemez. Biz, samimî olarak sulha bağlıyız ve komşumuz olsun olmasın, bütün devletlerle münasebetelerimizde, herşeyden önce banşa hizmeti, bir medeni yet ve insanlık vazifesi biliriz. Cumhuriyet hükumeti, Türk îngiliz dostluğunun Akdeniz sulhunun temel taşlanndan biri olduğuna kani bulundu ğu için, bu temeli kuvvetlendirmek maksadıle donanmamızı Maltaya göndermiştir. Aralannda hiçbir pürüzlü mesele kalmadığı için birbirlerile tabiatile dost olan Türkiye ile îngilterenin bu dostlu ğunda, sulha hizmetten başka bir gaye aranamaz. Buna rağmen, bazı Avrupa gazeteleri, Türk donanmasının Maltayı ziyaretine bir takım manalar veriyor, ve Türk îngiliz dostluğunun îtalya aleybine müteveccih olduğunu bile iddia edıyorlar. Nitekim birkaç gün evvel, Cum huriyette kısaca cevabını verdiğimiz L' İnformation ismindeki Fransız gaze tesi, gülünc bir iddiada bulunarak «îtalyanın, Şarkî Akdenizde yayılmasına Kont Cianonun Berlin seyahatinde M. Göring ve refikasile mukavemette bulunmağa matuf Türk siberaber alınmış resmi yasetine muzaheret etmesi için Ankara mevcudiyetinin Cenevre 20 (A.A.) Havas ajan* nevre müessesesindeki dan vaki olan davetlere İngiltere artık smın muhabiri, îtalya hükumetinin Mil meşrutiyeti hakkında bir karar almasmı muhalefet göstermiyor» demişti. letler Cemiyetinden Habeş heyetinin CeLArkast Sa. 6 sütun 1 de] Bu garib iddiadan îngıltere gibi ci MMIHIIIMIMIIIIMIIIIMIIIIIIIIIIM1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII llllllllllllll!lllll"HHIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMnimill!llllll|l|IIIMI!ltllllinillllllltllllltll hanşümul bir devletin siyaseti üzerinde bizim müessir olmağa çalıştığımız manası çıkar ki bu, bile Fransız gazetesinin mantıksızlığmı ve yazısının boş ve yanlış olduğunu göstermeğe kâfidir. Türkiye ile îngiltere dost olmuşlarsa, bu dostluk, üçüncü bir devlete karşı düşmanlık yapmak için kurulmuş değildir. Yukarıda da söylediğimiz gibi Tür kiye ile İngiltere arasında hiçbir ihtilâflı mesele kalmadığı içindir ki bu dostluk tedricî bir surette artmış ve bugünkü samimî ve kuvvetli halini almıştır. Hatır larda olsa gerektir ki bugün Türk filosu, beş altı sene evvel îstanbula gelmiş olan îngiliz donanmasının ziyaretini iade etmektedir. Demek ki bu dostluk beş altı sene evvel başlamış ve tabiî seyrini takib ederek bugünkü şekle girmiştir. îngiltere ile îtalya arasında Habeş meselesi yü zünden hasıl olan ihtilâf ise ancak geçen sene ortaya çıkmıştır. Patrikhane, Antakyada Kont Ciano ile M. Gran Komünistler mes'ul ola Ermenileri takdir ediy dinin arası açılmış! rak M. Tardiyönün Patrik, «Ermenilerin Türk kardeşlerile müş Berlin seyahatinden sonra M. Salengronun ölümünden sonra tevkifini istiyorlar İtalyanın Londra sefiri, iki hükumet arasında bir mukarenet teminine çalışırken, îtalya Hariciye Nazırı Cemiyeti Akvamdan çekilmek istiyor Paris 20 (A.A.)Komünist fırkası nın siyasî bürosu toplanmış ve aşağıdaki talebleritan zim etmiştir: 1 Roger Salengroya karşı hücum etmiş olan haftalık ringoire mecmu asının intişarının men'i, 2 Roger Salen Eski Fransız Başvegroya karşı yapılkillerinden M. mış olan hücum • Tardiyö lardan mes'ul tutularak eski Başvekil Andre Tardiyö ile meb'us Chiappein ve eski meb'us Carbuccianm tevkıfleri, [Arkası Sa. 8 sütun 3 te] hareket etmelerini Ermeni âleminin en bi dinî reisi sıfatile takdir ederim» diyor Rusyada yakalanan ihtilâl şebekesi Divanıharb huzurunda itirafta bulundular Moskova 20 (A.A.) Novosibrskte Sovyetler Birlıği yüksek divanıharbi, M. Ultrikhin başkanlığı altında toplanarak, doğu Sıberyada Sabotaj Trockist mukabil ihtilâl meselesini tetkike başlamıştır. Andrev Kovalenko, Leonenko de Şenkonov ve Alman Stiekling bu meselede suçlu bulunmaktadırlar. İddianamenin tasrih ettiğine göre, bu lArkası Sa. 8 sütun 5 te] Antakya ve îskenderun Ermenilerinin Suriye intihabatma iştirak etmemek hu susunda Türklerle beraber teşriki mesai etmelerinin, Ermeni vatandaşlarımız arasında büyük bir memnuniyet ve tasvıb hissile karşılandığı görülüyor. Bunun ne dereceye kadar umumî olduğunu öğrenip efkârı umumiyeye bıldirmek için, en sa hibi salâhiyet makamlara ve en başta Ermeni Patriki Mesrop Naroyana müracaat ettik. Naroyan bütün Türklük için millî bir dava olan Antakya îskende run ve havalisi meselesine karşı Ermeni vatandaşlarımızın samimî bağhlıklannı şu suretle ifade etmiştir: Patrik, bu hareketi takdir ederim diyor , « Tarihte Türk ve Ermeniler ha kikaten bir ırk ve bir millet halinde ya şamışlardır. Çok teessüf olunur ki împaratorluğun sonlarma doğru mütekabil baİArkası Sa. 6 siıtun 1 de] Ermeni Patriği Piskopt Mesrop Naroyan ingiltere, Habeşistanı petrola feda mı etmiş? Avusturya kralcılarını büyük nümayişleri Dün Prens Ottonun doğum yıldönüm münasebetile Viyanada 50,000 kişi «In paratorumuzu isteriz» diye haykırdı Bir Amerikan mecmuasına göre zecrî tedbirlerin ilgası ve îngilterenin Habeşistandan elini eteğini çekmesi hezimet değil, bir pazarlık neticesi imiş Sancak için miting yapılmıyacak 1 urk genclıgı sukunet ve vakarla beklemeği münasib gördü Bu da gösteriyor ki Türk îngiliz dostluğu, ne İtalyaya ne de başka bir devlet karşı husumet fikrinden doğmuş değildir. Esasen, îngiltere daima İtalya ile anlaşmağa çalışan bir siyaset takib ettiğine Kerkükten Hayfa ve Trablus Şama kadar uzatılan petrol boruları Dicle ve gün geçtikçe iki devlet arasındaki ger nehrinin sol kıyısında hendeklere yerleştirilmek üzere hazırlanırken ginlik azalmakta olduğuna göre, Fransız Amerıkada mtışar etmekte olan Asıa <Yakınşarktaki petrol kuyuları In gazetesinin İngiltereyi îtalya aleyhine mecmuasının ıkincıteşrin nushasmda gıliz İmparatorluğunun can damarıdır ABID1N DAVER Eliot Janeway ımzasıle yazılan bir ma tngiliz ve Fransız bahriyesine mayi [Arkası Sa. 6 sutun 5 tel lArkas} Sa. 3 siıtun 4 te] kaleden: Viyana 20 (A. Arşidük A.) Havas Ave Arşidük ( jansı muhabirinden: kızkardeşi A Dün Otto de Adelaide, bu Habsburgun doğu yişte hazır munun yirmi dör muşlardır. düncü yıldönümü ^ ! Hatibler, münasebetile saltaschnig hüku nat taraftarlarin saltanat le dan elli bin kişi hareketine V Habsburg bayrak k ehemmiyetle larile donatılmış o M^ mişler ve hül ^k * . ,^k Millî Türk Talebe Birliğinin AntakKonzertrausda ^^^B| bu nümayişte ya ve îskenderun meselesi için bugün bir lan H^^H kilin yaveri miting yapmak istediğini yazmıştık. Türk toplanmıştır. Bu nü gfşâjgg^f |^m Bartl ile pro] genclığinın bu meseledeki heyecanmı tak mayiş, Viyananın H H | | ^H^B da komiseri a! dir etmekle beraber, böyle bir miting ve şimdiye kadar gör ^ ^ ^ H 9 memiş olduğu muaz I H 9 | HHB dam tarafmd nümayişi lüzumsuz ve zamansız buldu zam bir tezahür olsil edilmekte ğumuzu söylemek isteriz. Devletimizin Prens Otto> ğunu söylemi Sancak meselesini halletmek için diplo muştur. • Saltanat taraftarları şöyle bağırıyorj^: ,, Saltanat taraftarları partisi lic masi yollarile çalıştığı ve müzakerelere fon Wiesner, saltanat taraftarlar giriştiği bir zamanda, Türk gencliğine ve lardı: lArkası Sa. 6 sutun « împaratorumuzu isteriz.» lArkası Sa. 8 sutun 6 da] ^^ S