27 Nisan 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

27 Nisan 193» CUMHUBİYET Yirminci asırda Müstem lekecilik hatası Yeni Müstemleke İmparatorluğu kurmak istiyen milletler aldanıyorlar îtalyanın arazisini genişletmek ihti yacında olduğunu işitmiyen kimse kalmadı. Italyanlar bu ihtiyacın kendile rini harb açmağa icbar ettiğini söylü yorlar. Ingilizler de bu ihtiyacın varid olduğunu söylüyor; fakat harb açmak için kâfi derecede bir sebeb teşkil et mediğini iddia ediyorlar. Kimse geniş lemek ihtiyacının ne demek olduğunu söylemiyor. Kimse, bunun bir manası olup olmadığını sormuyor. Her hangi bir milletin hakikaten genişlemeğe ihtiyacı var mıdır? Farzedelim ki, hakikaten sırf kendi membalarının besliyemiyeceği kadar fazla bir nüfusa malik olan bazı memleketler vardır. Böyle bir memleket ne yapabilir? En aşikâr cevab «genişle mek» tir. Genişlemek yalnız üç şekilde olabilir: 1 Fazla nüfusunu yerleştirmek için kısmen meskun olmıyan araziyi zaptetmekle, 2 îhracatına pazar teşkil etmek üzere terakki etmemiş araziyi ele ge çirmekle, 3 îşlenmemiş ham maddelerle dolu olan araziyi zaptetmekle. mesi için arazi zaptetmek siyasasına karşı farazî bir misal getirmeğe lüzum yoktur. Ingiliz İmparatorluğunu alınız. Hiçbir millet ondan daha çok, daha büyük, ve daha zengin kolonilere ma lik olamaz. Hindistan, 350 milyon ahalisile bir îngiliz müstemlekesidir. Fa kat, o pazar şimdi kimin eline geçiyor? İngılterenin değil, Japonyamn eline. Malaga yarım adası bir îngiliz mülküdür. Fakat şimdi ora ya îngiltere değil, Japonya eşya satıyor. Sabık Alman kolonileri şim di îngilterenin elindedir. Fakat Tan ganyıkaya ithal edilen sun'î ipeğin yüzde 99 u Japonyadan gelir ve Kenyaya giren îngiliz kumaşının her yardasına karşı 6 yarda Japon kumaşı girer. Buna benzer misaller başka imparator lukların müstemlekelerinde de bulunur. Cava ve Somatra, Felemenk malıdır. Fa kat Japonyanın Cava ve Somatra ile olan ticareti Felemenginkinden daha büyüktür. İtalya, Habeşistanı işgal edip ebediyyen elinde tutabilir. Fakat Habeşistanın ticaretinin mühim bir kısmını Japonya, Almanya, yahut Birleşik Devletler eline geçirecektir. Kısacası, bundan sonra artık müsternlekeye malik olmak, oranm ekonomik varidatına sahib olmayı garanti etmi yor. Tarifelere kredinin kontroluna. tedavülün idaresine rağmen ticaret artık sancağı takib etmiyor. Ticaret şim di, milliyete bakmadan, en mahir müstahsile, ayni kalitedeki malı en ucuz fiatla yapabilen fabrikatora gidiyor. General Göring Başvekâlet muavinliğine tayin ediliyormuş Fransada saylav seçimi başladı Siyasetimizin parlak semeresi! [Baş tarafı 1 inci sahijede] seçimdir. her seçici bir tek namzed için rey Berlin 26 (A. vermektedir. A.) Bazı mahfillerde M. GoerinSeçimin birinci kısmında reylerin mut gin yakında daha Iak ekseriyetini kazanan nazmed seçil büyük siyasî salâ miş addolunur. Seçimin ikinci kısmında hiyetlere sahib ola muvaffak olmak için nisbî ekseriyet kâfidir. Birinci seçimde hiç kimse mutlâk ek cağı söylenmekte seriyeti almadığı takdirde ikinci seçim yadir. Ve belki de pıhr. Bu ikinci seçimde bütün namzedler Başvekil muavini vayerlerini muhafaza etmezler ve vazgeçerzifesini ifa edeceği ler. Nitekim «Halk cephesi» ne mensub ilâve olunmaktadır. Bu tedbirin perşem General Göring sol cenah partileri üyeleri bir çok seçim be günkü Bakanlar Kurulu toplantısın dairelerinde ikinci turda aralarında birinci da kararlaştınldığı ve pazartesi günü nazmed lehine seçimden feragat etmektedirler. resmen ilân edileceği söyleniyor. Salâhiyetli mahfiller bu haberi teyid Seçimde müteaddid namzedlerin kar etmektedir. şı karşıya bulunması şu netice verir ki, bü Türk îngiliz dostluğu en şaşaalı devrinde... lBa$ tarafı l inci sahifede] Cemiyeti karariarının icrası dolayısile Akdenize aza devletlerden birine karşı tahrik edilmeksizin bir tecavüz yapıldığı takdirde mütecavize karşı birlikte etşriki mesaide bulunmağa muvafakat etmiştir. Alıirane Lokarno mısakının Almanya tarafından feshedilmesi Türkiye hüku metine İngiliz politikasını anladığını izhara ikinci bir fırsat vermiştir. Bu defa Türkiyenin mevkii bilhassa güçtü. Çünkü Türkiyenin daimî dostu Sovyet hükumeti Almanyanın tarzı hareketini bariz bir şekilde takbih etmekteydi. Türkiye kendisinin menafii doğrudan doğruya alâkadar olrnadığından nizaa filî bir surette iştirak ermemekle beraber îngilterenin telif ve uzlaştırma yolunda takib ettiği hattı hareketi iyi gördüğüne süphe bırakmamı?tı. Bugün ise Türkiye, Rusya ile çok sıkı dosttur. Türkiyenin yeni mevkii hem Rusya, hem de îngiltere ile dostane münasebat tesisine müsaiddir. Büyük Harbden evveiki Türkiye Yunanistan münafereti hakikî bir anlaşmıya münkalib olmuştur. Artık Ingilizler beynelmilel politikada Yunan lehtan, yahud Türk aleyhtarı sayılmıyorlar. *** îngiltereye karşı bugünkü dostane ta hassüs, Kamâl Atatürkün ilhamı eseri o* larak ecnebi düşmanlığı yerine kaim olan realist politikanın bir semeresidir. Fakat Büyük Harbin ve Türk inkı âbının akabinde bu kadar seri değisiklik olmasında îngiliz diplomatlarının mesa isinin de hissesi vardır. Sir Ronald Licdsayin Musul meselesini ehliyetle idare eylemesi Türkiyedeki zimamdarlar Ü7e * rinde devamlı bir intıba bırakmıştır. Mumaileyhi istihlâf eden Sir Corc Klarka da Türklerin itimadını tekrar kazanmak gibi gayet güç bir vazife düşüyordu. Mumaileyh altı sene devam eden nazik vazifesini büyük bir sabır ve meharetle ifa etmiştir. îki sene evvel de îngiliz büyük elçisi olarak gelen Sir Percy Lorainee Türk îngiliz anlaşması işini ikmal et meleri vazifesi düşmüştür. Türklerin îngiltere ile dostluğu tarsin etmek arzusunun nekadar samimî oldu ğunu gösteren bir delil de Ankarayı ziyarete gelen îngiliz ticarî gruplannın mümessillerine gösterilen hüsnü kabuldür. Eğer Avrupanın ahvali karışık olma • saydı Türkiye limanlannm inşası işi şimdiden îngiliz müteahhidleri tarafından deruhde edilmiş olurdu. Türkiyenin beş senelik plânı mucibince kurulacak yeni çelik fabrikalarınm insası îngiliz şirketleri tarafından deruhde edilmesi için başlamıs olan müzakerat şimdi hayli ilerlemiş bulunuyor. Türk ve îngiliz noktai nazarlannın tetabuk etmediği yegâne siyasî mesele olarak Boğazlar meselesi kalmıştı. Yakm şarktaki îngiliz Rus rekabetinde uzun müddet Boğazlar rol oynadığından bu meselede en ziyade îngilterenin alâkadar bulunduğuna dair Türkiyede bir kanaat vardır. Fakat Türkiyenin Boğazlar mukavelesini imzalamasındanberi vaziyette büyük değisiklik olmuştur. îtalyanın emperyalizm emelleri Tür kiye için ihmal edilemiyecek bir tehlike teşkil ediyor. Zaten en ziyade bu dü şünce Türkiyenin Boğazlar mukavele sinin tadilini taleb etmesinde saik olmu;* tur. Türkiyenin mukavelenin tadilini temin için müstekimane bir tarz ittihaz ehnesi daha ziyade îngilterenin tasvibini kolaylaştırmak düşüncesi eseridir. Eğer îngiltere de Türkiyenin davasına muzaherete bir yol bulabilecek olsa yeni îngiliz Türk dostluğu mühürlenmiş olacak ve Yakınşarkta ve Akdenizde sulh ve müsalemetin muhafazasına doğru büyük bir himmet gösterilmiş buluna caktır.» Yanlış akseden bir havadis Nüfusu yerleştirmek için müstemleke 1 Evvelâ nüfus için mahreci alınız. Burada îtalyanın tecrübesi kendi kendisini izah etmektedir. italya, zâhiren nüfus tazyikından kurtulmak istiyor muş gibi görünerek 50 senedenberi bir imparatorluk kazanabilmek için bütün membalanm sıkıştırmıştır. 1880 de Afrikadaki müstemleke kapışmasına iştirak ederek Habeşistanda ve Trablus garbde harbler yaptı. Fakat 1914 te, Afrikada kazandığı kolonilerde oturan bütün îtalyanların adedi 8000 i geçmi yordu. O tarihte yalnız Nevyork eya letinde bunun 50 misli İtalyan vardı. Paris 26 (A.A.) Bu dakikaya kadar neticeleri alınan 156 seçim dairesinde ikinci tura kalan saylavlıklann adedi Almanyayı misal alınız. Bir impara106 dir. torluk kazanmak içindir ki Almanya, Yeniden seçilen şahsiyetler arasında îngilterenin bahrî hâkımiyetine mey şunlar vardır: dan okudu ve Cihan Harbine sebeb olTicaret Bakanı Radikal sosyalist du ve 1914 te sırf müstemleke arzusu Bonnet, radikal sosyalist partisi başkanı yüzünden patlak veren harbin başlan Daladier, îş Bakanı Frossard, P. T . T . gıcmda, Afrikadaki bütün Alman müstemlekelerinde (3,5 milyon kilometro Bakanı Mandel. murabbaı) yalnız 22 bin ve dünyadaki 1932 de mühim bir ekseriyetle kaza bütün öbür Alman müstemlekelerinde nan «ski bakanlardan Reims Belediye de ancak 2 bin Alman bulunuyordu. başkanı Marchandeau ikinci tura kalmış Nevyork şehrindeki Monbatton adası tır. Radikal sosyalist müsteşarlardan Hunın 80 inci ve 90 ıncı caddeleri arasınlin bir sol cenah cumhuriyetçisi tarafından da bundan daha fazla Alman vardı. mağlub edilmiştir. Kültür Bakanı RadiFazla nüfusa malik olduğu farzedile kal sosyalist Gernut, Nafıa müsteşan rarek her zaman misal gösterilen üçüncü dikal sosyalist Maze, radikal sosyalist bir memleket te Japonyadır. 1905 te partisi ikinci başkanı Perretti ve Oeure Japonya 300 bin adam pahasına RusyaUmumi grev devam edecek pazarlara tahakküm kuvveti olmazsa gazetesi başmuharriri Jean Piot, geçen sedan cenubî Mançuryayı aldı. (Şimdi de bundan edilecek istifade mahduddur. Kudüs 26 (A.A.) Arab partileri çimde de olduğu gibi ikinci tura kalmış Japonya Çine sahib olmak arzusu yü Bu pazarlara tahakküm kuvveti de ma liderleri yaptıkları bir toplanhda, umumî lardır. zünden Rusya, veya birleşik devletler, hir, geniş kaideli bir endüstriel meka greve devama karar vermişler ve bütün yahut ikisile birden tekrar bir harbe İlk neticeler nizmaya müsteniddir. Eğer bir memledoğru gidiyor.) Japonyalı müdafiler bumemleket için bir yüksek grev komitesi ket böyle bir endüstriel mekanizmaya Paris 26 (A.A.) Seçimden ilk alınu yapmağa mecbur olduklanm iddia malik ise, muhtac olduğu ham madde seçmişlerdir. Bu komitede mutediller ve nan neticeler yeni Fransız saylavlar kuruediyorlar; çünkü nüfuslan senede bir leri satın almak suretile elde edebilir. hatta Kudüs Belediye Başkanı gibi gre lunun eskisinden mahsus derecede farklı milyon artmaktadır. Fakat 1930 da, yaIhtimal onlara prim vermeğe bile mec ve aleyhtar olanlar da vardır. Bütün memni cenubî Mançuryanın fethinden 25 seolmıyacağını gÖstermektedir. bur değildir; zira dünya pazarında fi lekette asker ve polis daimi teyakkuz ha ne sonra orada ancak 200 bin Japon yerNamzedlerin yansından fazlası mut atları sabit olmıyacak derecede mün lindedir. leşmiş bulunuyordu. (Orasını kazanmak Iak ekseriyeti alamadıklanndan gelecek hasıran bir tek sahada bulunan maddeiçin ölenler'den daha az). O zaman A pazar günü yapılacak olan ikinci tura kaller pek azdır. merikanın yalnız Kaliforniya eyaletinmıştır. Baki kalan, yahut fethedilmeğe ma de bunun yansı kadar Japon bulunu lzmir 29 «Hususî» • îzmir limanında Pariste sağ cenahtan Dommange se ruz bulunan bütün müstemlekelerin yofdu. îtalyaya ve Almanyaya pek az fayda tetkikat yapmak üzere Istanbul limanı u çilmiş, fakat gene sağ cenahtan ve vatanNüfus tazyikına istinad eden împa ları dokunur. Japonyaya gelince, Çini mum müdürü Raufi ile Iktısad Vekâleti perver genclik teşkilâtı başkanı Taittin ratorluk iddiası, aşikârdır ki, yalnız fethetmek masrafı oradaki ham madde müşaviri Von der Porten bugün şehrimize ger ve say^llar kurulu ikinci başkanı Zahirî bir sebeb ve sırf vatanperverane lerden elde edeceği kârdan o kadar da geldiler. Pate ikinci tura kalmışlardır. Dış İşleri hırsları ayaklandırmak için yapılan bir ha yüksek olabilir ki, Japonya iflâs eyaygaradır. Rakamlar gösteriyor ki, bir der. Şu halde ham madde tedariki için sahib olmıyacaktır. Îngiltere kendisi bile Bakanı Flandin, Tekaüd Isleri Bakanı memleketin ahalisi hicret ederse, o en emin ve belki de en ucuz vasıta sa artık o mevkii bir daha işgal edemez. Besse ve Dahiliye müsteşan Rongitte sememleketin müstemlekelerine değil, olmuşlardır. Baskaca tın alma usulüdür. Müstemleke fethet Tok olmıyan memleketler isterlerse bü çimde muvaffak müstakil olan, ve zaten önceden mes mek yalnız daha masraflı değil, ayni tün îngilterenin kolonilerini ve üste şunlar da muvaffak olanlar arasındadır: kun bulunan başka memleketlere hic zamanda emniyet edilecek bir usul de lik daha fazlasını da alsmlar. İhtiyacları Sağ cenahtan harb malulü kör Scapini, ret ediyor. Bunu yapmalarına da s e değildir. En büyük ihtimal şu ki, bütün gene tatmin edilemez. sağ cenahtan de Lasterie, merkezden beb şudur ki: împaratorluklara müs kârlar endüstrice daha mahir olan mem meşhur hatib Laurent, sosyalist lideri Letemleke teşkil eden hemen hemen büHakikat şu ki, artık 20 nci asırda imlekete gidecektir. on Blum, sosyasilt Monet, Echo de Paris tün arazi, beyaz insanların yerleşmesine paratorluk mükâfatları pek kısırdır. Imkân vermiyecek bir iklime malilctir. Tok ve aç milletler Buna rağmen, milletler, silâhlana başmuharriri Henri de Kerillis, Lille şehöyle ise genişleme siyasası niçin ta caklar, birbirlerine karşı ittifaklar teş ri Belediye başkanı sosyalist Salengro. Bazı amelî sebeblerden dolayı son akib ediliyor? Bu yakınlarda bir naza kil edecekler, tecavüzlere girişecekler Sir zarfında dünyanın fethedilmeğe müİlyonda sağ cenah namzedi Dr. Fransaid olan yegâne kısımları, yani zayıf riye moda oldu. Diyorlar ki, harb teh ve şüphesiz nihayet gene bir umumî cillon 4201 rey, eski Başbakan Herriot ve terakki etmemiş milletlerin elinde likesi, dünyanın tok ve Almanya İtal harbe sebeb olacaklardır. Fakat şurası gibi aç memle iyi anlaşılmalıdır ki, milletler bunu zap da 3698 rey almıştır. İkinci turun neticesi olan bütün arazi, Afrika ve Asyada bu ya Japonya lunuyordu. Hindistan ve Çin gibi zaten İcetlere taksim edilmiş olmasından ileri tettikleri zaman malik olmıyacakları biner rey almıs olan sosyalist ve komünist kendi yerli ahalisile kalabahk nüfusa ma geliyormuş. Tok olmıyan memleketler bir şeyi elde etmek için yapıyorlar. namzedlerin elindedir. Genişlemek artık manasız ve sebeblik olan memleketlerden haric arazi be muvazeneyi temin etmeğe çalışacaklar Paris 26 (A.A.) Saylav seçiminin yaz insanların müstemleke kurmasına ve bunun için de mutlaka kargaşahk siz bir şey olmuştur. Bugün imparator tamamile gayrimüsaiddir. Şarkî Afrika olacakmış. Bu, güzel ve oldukça man luk kurmak hevesleri bir milleti yalnız ilk turu bugün saat 18 de bitmiştir. Se sahilinin iklimine kaç İtalyan mukave tıkî görünen bir nazariyedir. Fakat ha ölüme ve inkiraza sevkeder. çime kesif surette iştirak edildiği sanıl met edebilir? Fazla nüfusa malik ol kikatle pek cüz'î bir alâkası vardır. Bütün endüstrileşmiş memleketlerde maktadır. duğunu zanneden her hangi bir Avrupa Tok memleketlerin her hangi bir mu ümidsiz iktısadî zorluklardan kurtul Pariste öğleye kadar, seçimlerin yanmilleti isterse bütün dünyadaki kolo ayenesi tokluğun pek tatminkâr olma mak için en iyi çare kendi kendimizi nileri eline geçirsin, fakat gene nüfus dığım göstermeğe kâfidir. Hangi millet düzeltmek ve kendi aramızdaki mese dan fazlası reylerini istimal etmiş bulu tazyikından kurtulamıyacaktır. İngütereden daha geniş olabilir? İngil leleri halletmektir. Bütün garb mem nuyorlar. tere ki bir millete refah ve kuvvet bah leketlerinde hissedilen buhranın en büSonra, şuna da dikkat edilmelidir ki Feministler elli kadar seçim dairesinîn fazla nüfustan en çok şikâyetçi olan şettiği farzedilen her şeye maliktir. Şim yük âmili eskiden terakki etmemiş olan önünde büyük şapka kutular bulundur memleketler nüfusunu arttırmağa çalı dilik ne derece parlak bir vaziyette bu sahalardaki ecnebi pazarlarınm eksil gan memleketlerdir. Musolini seneler lunuyor acaba? împaratorluğu ne de mesidir. Çünkü bu memleketler endüs muşlar ve seçicilerden kadınlann seçime denberi İtalyan kadınlarına çocuk do rece emin ve ekonomi bakımmdan va trileşmeğe ve kendi mallarını kendileri iştirakleri lehindeki reylerini bu kutulara ğurmağı vâzetmiş, hatta şayani dikkat ziyet' ne derece metindir? Farzediniz ki yapmağa başlamışlardır. Onun için biz atmalarını istemişlerdir. yeludiyet vak'aları için ikramiyeler bile Almanya, yahut îtalya İngilterenin ye kendi memleketimizde yeniden teşkilât Herriot da ikinci tura kaldı vadetmiştir. Şimdi de bu teşviki se rini kaparak onun kadar büyük bir im yaparak yeni mahrecler bulmalıyız. Bu Paris 26 (A.A.) lyondan bıldirilmere temin edince (eğer etti ise) bu paratorluk kurdu. Şimdikinden daha da geride kalmış memleketlerdeki yerartan fazlalığa yer bulmağa çalışıyor. müreffeh bir vaziyette mi bulunacak lilerin almasını beklediğimiz malları diğine göre, lyon Belediye başkanı eski Başkalarına yapılan tecavüzün nüfus lar? îngiltereninkinden dşha büyük bir kendi memleketimizdeki kimseleri sa devlet bakanı Herriot mutlâk ekseriyeti İhtiyaclarına istinad eden müdafaası imparatorluğa malik olmayı hiçbir tm almağa teşvik etmekle mümkün oalamadığından seçimin bu ilk turunda jamimî olmayınca abes olur. millet ümid edemez. İhtimal hiçbir mil lur. îng'üizceden çeviren muvaffak olamamıştır. Herriot gelecek thracat yapmak için müstemleke let îngilterenin 1900 de malik olduğu apazar günü ikinci tura iştirak edecektir. ETEM EYÜBOGLU [Bas tarafı 1 inci sahifede] du. Hatta bu havadis Ankaraya da bu şekilde aksetmiş ve dost memleket hükümdarının ziyaı hükumet merkezimizde büyük bir teessür uyandırmıştı. Halbuki dün Anadolu Ajansının Kahireden aldığı bir telgraf Kralın vaziyetinde değisiklik olmadığını haber vermektedir. Bu telgraf, bir gün evveiki havadislerin her nasılsa yanlıs aksetmiş bulunduğunu gÖstermektedir ki gazetelerin saşırtılmış olmasma mukabil, kardeş memleket Kralının kaybedilmemiş olduğunu haber vermesi itibarile şüphesiz memnuniyetle karşılanmıştır. Ajansın telgrafı şudur: Kahire 26 (A.A.) Dün saat 22 de neşredilen son sıhhat bülteni Kral FuHam madde temini için adın sıhhî vaziyetinde değisiklik olmadımüstemleke gını bildirmektedir. Yeniden seyelânıdem 3 Ham madde mahsulâtına fazla olmamıştır. lık temin etmek için genişlemenin el'an Londrada bulunan Prens Faruğun, bir hükmü vardır. Bir sahadaki demi babasmın sıhhati hakkında telefonla marin, kömürün, petrolun, altının, bakırın, kauçuğun ve sairenin inhisarı millî lumat istediği haber veriliyor. Prensin tecavuz için icbar edici bir sebeb arze Kahireye çağırılacağı haberi teeyyüd etder. Çünkü bunların ve buna benzer memiştir. ham maddelerin mevcudiyeti endüstri Kahire 26 (A.A.) Son sıhhat raistihsalâtına zaruridir. poruna göre, Kral Fuadın sıhhî vaziyeBir müstemlekeye malik olmak bu ti eski halini muhafaza etmektedir. gibi millî membalara bazı haklar verebilir; fakat inhisar hakkı kat'iyyen veremez. Amelî sebeblerden dolayı hiç bir millet idaresi altındaki bütün membaları inhisar altına alamaz; çünkü böy[Bastarajı 1 tnci sahifede] le yaptığı takdirde derhal başka milletler tarafından mukabele bilmisli intac Bu sebeble, Müslümanlarla Yahudi edecektir. Ier arasında bir çarpışma ihtimali şimdiÎngiltere, Malayanın kauçuğunu idare lik bertaraf edilmiş gibi görünmektedir. eder. Fakat bu memleket kauçuğun başBuna rağmen vaziyet vahimdir. Ve lıca müstehlıki olan Birleşik Devletlerumumî grev tahmin edildiğinden fazla le anlaşmağa mecbur olmuştur. Fazla ham madde ile beraber ayni zamanda sürmektedir. tün Fransa dahilinde kazanan saylavlann aldıkları reyler kaybeden saylavların al dıkları reylerden ya pek az fazladır ve yahud hatta bunlardan daha azdır. Meselâ 1932 de son seçimde asıl Fransada ve Cezayirde secilen 605 saylavın aldıklan reyler 5.319.000 idi. Bu rakam 11.740.000 olan seçiciler adedinin yüzde kırk beşini ve 9.769.000 olan rey vermiş bulunanlar adedinin yüzde 54 ünü teşkil etmektedir. 1936 seçicilerinin vasfı namzed lerin çokluğudur. Bütün Fransa için 4.807 namzed vardır. Yalnız Paris mıntakası için namzedliğini koyanlann adedi 1.831 dir. Uçüncü mıntakada 46 nam zed karşı karsıyadır. Şurasını hatırlatalım ki namzedlerin umumî adedi 1932 de 3,837, 1928 de 3.763, 1924 te 2.765 ve 1919 da 2129 idi. 1932 deki seçimde ilk turda 615 say lavdan 264 ü seçilmiş ve 351 i ikinci tura kalmıştı. Bu rakam 1928 deki ikinci tur seçicilerinin dunundadır. 1928 de ikinci tura kalanlar 421 kişi idi. Türklerin duygusundaki değisiklik tkinci tura kalanlar Arablar Filistinde millî bir hükumet istiyorlar Liman Müdürü îzmirde Umumî Harbde 1 ürkıyenin hasmı olan devletlerden en ziyade Türklerin nefret ettiği îngiliz İmparatorluğu idi. îngiliz ordusu Osmanlı împaratorluğunu öl dürecek son darbeyi indirebilmek için Çanakkaleye gelmişti. Bu hareketi Mareşal Allenbynin Filistindeki muzafferane seferi takib etmişti. Bu seferin arkasında da korkunc miralay Lavrensin parmağı görülüyordu. Mon drus mütarekesile Türkiyenin şerefini kıran îngiltere olmuştu. Yunanlılann Ana doluyu istilâ teşebbüsünde kendilerine îngiltere mıızaheret etmişti. Lozanda Lord Gürzun Türk delege lerine mağrurane ve hatta biraz müstahkirane davranmıştı. Nihayet Musul ihtilâfı da Türkiyenin aleyhine hal ve tesviye edilmişti. îşte bu hâdise ve hareketlerin müçtemi neticesi Ingiltereye karşı, uzun >zamanda bile bertaraf olamıyacak gibi görünen bir intikam duygusu uyandırmıjtı. Türkiyenin yeni baştan kurulması ve tensik edilmesi devri zarfında milliyetperverlik te rakki ettikçe îngilizlere karşı intikam hissi bir kat daha had bir şekil almışh. Fakat memlekette yeni hayat yerleştikçe harice karşı daha ziyade ehemmiyet artmıştır. Gerek emniyet, gerek iktısad noktasından ecnebilerden uzaklaşmak ve çekinmek politik&sının pratik bir şey olmadığı görülmüştür. Bunun üzerıne komşu memleketlere karşı yavaş yavaş dostluk eli uzatıldı. Bunu an'anevî düşman Yu nanistanla yakınlaşma takib etti. Daha sonra Balkan Andlaşması meydana geldi. En sonra Türkiye Milletler Cemiyeti azası oldu. Türkiyenin dış politikasındaki bu tebeddül îngiltere ile dostluğun tecdidile tetevvüc etti. Filvaki bu yeni vaziyet Osmanlı împaratorluğunun son gün lerini hatırlatmaktadır. O zaman îngiliz nüfuzu hâkim değildı. Şurası da kayde şayandır ki o za manki Türkiye ile bugünkü Türkiye a * rasında çok büyük bir fark vardır. Büyük Harbden evvel Türkiyenin en büyük korkusu Rusya idi ve îngilterenin Türkiyeye müzahereti Yakınşarktaki Rus emellerine kısmen sed çekmek maksadını güdüyordu. • Bafrada güzel bir kereste fabrikası var Fabrikamn haricden görünüfü Samsun (Hususî) Bafrada bulu nan Kunduz ormanları Türk Limited şirketinin kereste fabrikası Bafranın iktısadî hayatını hayli yükseltmektedir. Sirketin, Vezirköprü, Osmancık ve Boyabad kazalarının ortasında Osmancığa tâbi bulunan 14 bin hektar murabbaında geniş ormanları vardır. Bu orman larda mebzul miktarda bulunan kayın, çam ve güknar ağaclarından kereste yapmağa elverişli olanlar, Kızılırmağa dökme halinde bırakılarak Bafrada bulunan fabrikaya kadar sevkedilmek tedir. Boyabad, Osmancık ve Vezirköprü havalisinde bulunan keresteye yarar ağaclann kesilmesi işinde ve diğer iş lerde çalışan amelenin ye\nniyeleri senede yüz bin lira kadar bir para tut maktadır ki bu kadar paîanın bu havaliye dağılması bu civara çok faydalı olmaktadır. Fabrikada da daimî olarak 150 amele çalışmaktadır. Yalnız fabri kada her şeyin muntazam olmasına, revir ve diğer sıhhî teşkilâtın mevcud bulunmasma rağmen, amelelerin yat tıkları odalar sıhhî bir halde değildir. Fabrikada kerestelerden çıkan toz lardan da istifade edilmektedir. Gerek fabrikamn işlemesini temin ve gerek memur evlerini ve amele odalarını ısıtmak için hep bu kerestelerden çıkan ince talaşlar kullanılmaktadır. Hatta u zak köylerden gelen fakir köylülere bile bedava olarak araba araba dağıtıl maktadır. Fabrikada kesilen keresteler ve tahtalar Kumcağıza kadar uzatılmış olan dekovil hattile nakledilmekte ve buradan da vapurlara ve yelkenlüere yükletilerek istenilen yerlere sevkedil mektedir. • 2 Ihracata pazar olarak hizmet et1 razi kadar büyük bir imparatorluğa i