13 Kasım 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

13 İkinciteşrin 1935 CUMHURÎYET SON Volkischer bachter gazetesın Şam (Yenî Gün) Matbuat re de Süveyş kanalı si kumandan Kole dün Şam gazete Atina 12 (Özel) Cumhurîyetçi nın hukukî vaziye cilerini yanına davet ederek kendilerine Roma 12 (A.A.) îtalyan hükupartilerin liderleri birkaç gündenberı yap ti hakkında şu mabazı tebligatta bulunmuştur. Bu >Sli neşredilmiş • metinin zecrî tedbirlere iştirak eden devtıkları saatlerce süren konuşmalardan kale ahn başında Atatürke suikasd meseLletlere verdiği protesto notası, şu noktasonra iç siyasanın aldığı duruma karş> tir: inde Suriye gazetelerinin yaptığı Lazı lan ihtiva etmektedir: «İngiltere hüku güdecekleri yolda ittifak etmislerdir. anhş neşriyat gelmektedir. Kumandan, 1 Paktın 12 nci maddesinin çiğ Hükumet taraftarları gazeteler, siyaal metinin Süveyş ka • )U suikasdin Suriyede hazırlanmad'ğınm nenmesi ithamını reddeden îtalya, me hayattan çekildiğini söyliyen Venizelo nalını kapatmağı düapılan incelemelerle anlaşıldığını, bu morandomundaki delilleri bu ithama karsun rahat durmadığını, bir taraftan Kraİa ünmedığı Londra • şde Suriye tebaasından hiç kimsenin de §ı ileri sürmektedir. Yunanistana dönmemesıni tavsıye e*mek nın resmî mehafi • methaldar bulunmadığını bildırm!.; ve Ankara 12 (Özel) Cemiyeti Ak te diğer taraftan da Yunanistandakı a ınde tekrar edılıp 2 Nota, Italya tarafından kurla Fransız mandası altında bulunan memvam tarafından ittihaz olunan ted rılan ülke halkının Italyayı bir mutaarrız damları vasıtasile bir genel af ilân edıl durmaktaysa da ec eketlerde komşu ve dost devlet başkabirlerin tasdıkı hakkmdaki kanun ebi matbuatta Ak olarak değıl, fakat himaye edici bir devmesine çalışmakta olduğunu yazıyorlar. anına hazırlanan bir suikasda a^ia göz lâyihası varınki Kamutavda görüşület olarak telâkki ettiğini ve bu rolün Cumhuriyetçi gazetelerden Eleftcıon deniz ihtilâfının şid umulmıyacağını söylemiştir. lecektir. Lâyihayı aynen bıldiriyo paktın 22 nci maddesi tarafından kabul rum: imanın yazdığı bir başmakalede «Cum detlenmesi üzeri Istanbul gazeteleri, Yunan gazetele edildiğini temin etmektedir. saklamıyoruz. ne Süveyş kanalı 1 Akvam Cemiyeti heyeti umu huriyetçi olduğumuzu inden naklen suikasdcıların üzerindeki 3 Zecrî tedbirlerin tanzimi için miyesince teşkil olunan irtibat komi Krallığın istikbali bizi alâkadar etmez. meselesinin hâd bir 'esikalarda Beyrutta mukim Fransisko toplanan konferans, hiçbir şekilde Llus tesinin misakın 16 nci maddesi mu Bizim düşündüğümüz Yunanistanın paı ekil alabileceği, hâBiyanki namında bir adama aid kâğ dUr cibince Akvam Cemiveti azalarına lımantarizm sisteminden ayrılmamasıdır.» söylenıyor. Bı lar Sosyetesinin bir organı değildir. Bu mlunduğu yazılmıştır. Fransisko Bıyanki karşısındc konferansa iştirak eden her hükumet, terettüb eden vecibelere aid olarak Mart isyanında 20 seneye gıyaben aziyet >urada işsiz kaldığından ve bazı k?dınkabul evlediği iktısadî ve malî ted mahkum olup ta Rodosta bulunan al nazarî olsa da şöy münferıden mes'ul bulunmaktadır. arla ahlâkı umumiyeye mugayir ,'<lere 4 Habeşistana yapılacak sılâlı ıh birlerin Cemiyet azasından bulunan bay Hacı İstavrinin bir yelkenli ıle ora e bir sual varid oçiriştiğinden daha bir buçuk sene evvel Türkiye Cumhuriyeti tarafından tatdan kaçtığını Rodos konsolosu bıldirmiş uyor: racatı üzerine mevzu ambargonun kal mnıyeti Umumiye müdıriyeti emrıl? bikı hususunda icab eden mukarredırılması, Uluslar Sosyetesi komite^inin ratın ittihazına Kamutav tarafından «Hukuku düve' udud harıcine çıkarılmıştır. :ır. tekliflerine muhaliftir. Bu komite, Ma İcra Vekilleri Heyetine salâhiyet veahkâmma göre Sü • Çaldaris Kondilis ceryanları Diğer taraftan gene gazetelerde Şarbeşistanın «tehlikeli bir karışıklığın önü rilmiştir. Atina 12 (Özel) Başbakan Kon eyş kanahnin ka ulerdün meclısi meb'usan azasından Hane geçecek olan» arsıulusal bir kontrol Yukarıda 1 Esad Paşadan bahsedilmekte idi. 2 Bu kanun neşri tarihinden iti dilis Atina basın üyelerine yaptığı di patılmaması esas i Kanalın açıldığı günlerden hatıralar: altına alınmasını kabul etmişti. evde Çaldarisin iktidar mevkiine gel ibarile kabil mi »arkülerdende bu namda bir meb'us baren muteberdir. hafriyata başlamrken, aşağıda kanal 5 Bu gibi zecrî tedbirler, evvelce Lâyihanın esbabı mucibesinde teş mesine itiraz ettiği hakkında çıkarılan dir?» oktur. açıldıktan sonra derinleştiriliyor rinievvel bidavetinde Habeş İmparavuku bulan daha ağır ihtilâflarda asla ayıntıların doğru olmadığmı ve cski Bu suale cevab vermeden evvel ka çe istifade hakkına harb zamanında bile torunun, Cemiyeti Akvam meclisine Başbakanın yeni seçim yapılmasına ta tatbik edilmemiştir. Muğlada tütün satışlan nalın tarihini kısaca gözden geçırmek i dokunulmıyacakhr. îtalyan hükumeti, zecrî tedbirlerin, harekâtı harbiyenin başlamış oldugu raftar bulunduğunu memnuniyetle te cab eder. Çünkü böyle bir tarihçe yapılSüveyş kanahnin ablukası varid ola Muğla 12 (A.A.) Şimdiye kadar vidünya ekonomisi üzerindeki ağır netı nu bildirmesi üzerine başlıyan mesai lâkki etmekte olduğunu söyliyerek ken maksızın meselenin hukukî tarafı tenvir maz. âyet dahilinde iki milyona yakm tütün anlatılmakta ve nihavet 18 ler komicelerine dikkati çekmektedir. disinin Kraldan pralâmentonun feshine edilemez. Kanalın iç'mde ve methallerini leşkil ;atılmıştır. Satılmamış olarak 400 bin tesinin ittihaz ettiği beş karar zikrezin vermesini istediği hakkında gazete Bu itibarla, bütün îtalyan ihracatı ü1854 tarihinde Fransız Lesseps, o za eden limanlarda ve methallerinin önün ilo kadar tütün kalmıştır. Fiatler 70 dilmektedir. lerde görülen haberlerin de aslı olmadı man Türkiyenin hukuku hükümranisi alzerine konulan memnuıyetın gerçek bir Lâyjhada irtibat komitesi tarafından de $ mil mesafeye kadar olan mmlaku 0 arasındadır. Tütüncüler durumdan düşmanlık olduğunu kaydederek, mu kabul edilen birinci teklif, esliha, ğını ilâve etmıstır. tında bulunan Mısır hükumetinden Ak larda muhasamat yapdamaz ve kanalda ok memnundur. İl içinde 12 alıcı var lcabil tedbirler almak zorunda bulundu mühimmat ve harb malzemesi addeBaşbakan Kondilis yakında yeni seçim denizi Kızıldenize bağlıyacak bir kanal ki mürur serbesiisini ihlâl edecek bir ha lır. punu ileri sürmekte ve Italyanm büyük apılacağından taraftarlarının şimdıden kazmak üzere bir şirket tesisi için imti rekclle bulunulamaz.f> dilen maddeler, irtibat komitesinin karışıklıklara meydan vermemek için U 14 teşrinievvelde kabul ettiği ikinci bunun için hazırlanmalarını söyledığinı yaz almışh. îmtiyazın alınmasını müteYukarıdaki ahkâmla alâkadar taraf arb zamanlarında bilâtefrik her devleluslar Sosyetesini terketmek istemediğini teklif, malî teklifler, komitenin 19 eyid etmiştir. kıb hafriyat başlamış ve 1869 senesin ların cümlesini memnun edecek bir hal în harb ve ticaret gemilerine açık bulutarihinde kabul ettiği üçüncü teklif, İlâve eylemektedir. İç Bakanı Shinas da gazetecilerle gö de kanal ikmal edilmişti. çaresi bulunmuş oluyordu. Fakat bir u ıacaktır. Muahedeye dahil olan devletİtalyan emtiasının men'i, 10 tarihinüşürken Kral gelir gelmez kabineye parItalyanm Parlse verdiği nota Kanalın çok büyük olan ehemmiyeti fak kayid yapılan bütün hayratı yıkma er, kanalın serbest olmasını karşılıklı ode kabul ettiği dördüncü teklif, ihra lâmentonun fesih hakkını vereceğinı kaParis 12 (A.A.) Dün M. Ce cat ambargosu ve mütekabil müza deniz işlerile alâkadar olan devletler ta ğa kâfi gelmişti. ingiltere Istanbul mu arak temin ve tekeffül etmislerdir. Muahedede imzası bulunan devletler ruttinin M. Lavale verdiği şifahî nota heretin tanzimi hakkındaki beşinci binenin de parlâmentoyu dağıtarak he rafından pek çabuk takdir edilmiş, «ti ahedesini ancak bazı şartlar ve ihtiyatî men yeni seçim yaptıracağını söylemıştır. caret ve yolcu talimatını kolaylaştırmak kayidlerle imzalamışu. arb zamanında bile kanalın mürur sernın muhteviyatı ne olduğu bilinmemek teklif te zikredilmektedir. Çaldaris taraftarları Kral geldiğinde maksadile yapılan kanalın, sulha hizmet tedir. Bununla beraber, gazeteler, bu noIngilterenin böyle hareket etmesi de bestisine hiçbir suretle ve hatta harb geLâyiha Fırka Grupunda reni kabinenin kurulmasını Çaldarise ha ıtmiyecek gayeler için kullanıldığı tak tanın zecrî tedbirlere karşı, Italyanm tattabiiydi. Çünkü bu devlet memleketın milerile dahi mâni olamazlar. Daha a tasvib olundu vale edeceğıne emin bulunduklarından dirde, vaziyeti ne olacaktır» düşüncesi bit etmeği tasarladığı önleyici tedbirlersükun ve intizamını muhafaza iddiasile çıkçası: Herhangi devlet Süveyş ka Ankara 12 (A.A.) C. H. P. Ka parlâmentonun toplanmasını istemekten devletlerı düşündürmeğe başlamıştı. lını seddetmeğe kalkışırsa Istanbul den bahsetmesi ihtimalini endişe ile kaygirmiş olduğu Mısırdaki mevkiini kolay mutay Grupu idare heyeti başkanlıarfınazar etmislerdir. muahedesinin mana ve ruhuna münafi detmektedirler. Lâkin ortada bir hakikat olduğunu kolav bırakmak istemiyordu. Bunun i ğından: Streitin temaslat Matin gazetesî, bu hususta şunları >aherkes tasdik ediyordu: Kanalın harb çin İngiltere, Mısırın işgali devam ettiği areket etmiş olur. C. H. P. Kamutav Grupu bugün Atina 12 (Özel) Kralin müşa'îri Hatime olarak şurasını da kayid ve zıyor: lamanmdaki vazıyetınin ne olacağı me müddetçe, Ingilterenin serbestii harekâ Asbaşkan Hasan Sakanın başkanlı Streit konuşmalarına devam etmektedir. «îtalyan notası, kat'î bir şekilde ya ğında toplandı. Zecrî tedbirler me selesi kanal kumpanyasına bırakılamaz ve tını müteessir etmemek şartile, Istanbul esbit edelim: Dün Çaldarisle Dış Bakanı Teodokisi Süveyş kanalı meselesinde ilk defa zılmıştır. Zecrî tedbirleri tatbik etnıeği selesi üzerinde Dıs İşleri ve Ekonomi kumpanya bu meseleyi halledecek mev muahedesini kabul etmişti. îtalyan Habeş ihtilâfı rol oynamış dekabul eden devletlerle mevcud tecim and Bakanlarının verdikleri izahat din ayrı ayrı ziyaret ederek görüşmüstür. kide degildir; kat'î ve vazıh bir vaziyet Bu kayid Istanbul muahedesinin kıy lasmalarının feshedileceğinden bahsettiği lendikten sonra hükumetin bu husu Streit bütün kralcı liderleri bir ıttihad hdası için beynelmilel bir muahede vü metini hemen hemen tamamile sıfıra in gildir. Daha Büyük Harbin başlangı sa dair hazırladığı lâyiha esas itiba kabinesi kurulmasına davet etmektedir. cude getirmelidir. sanılmaktadır.» dirmiştir. Çünkü tngiltere gibi büyük bir cında İngiltere îstanbul muahedesini hiBugün de Metaksasla görüşecektir. rıle kabul ve tasvib olundu. ttalyada ekonomi tedbirler Muhtelif müzakere ve teşebbüslerden deniz devleti, Istanbul muahedesinin ah ;e sayıp Süveyş kanalını harb mınta sonra 1888 senesinde ıstanbulda bir mu kâmını tutmadıktan sonra, diğer devlet lcası ilân ederek, Almanyanın ve mütteRoma 12 (A.A.) Bugün çıkan lerin bu ahkâma riayet eylemesi birşeye fiklerinin gemilerine karşı seddetmisti. ıhede akdolundu. bir emirnameye göre, İtalyaya getirilecek şamba günleri, gemilerde ve karada, et Bundan anlaşıldığı veçhile politika, her eşya hükumete bildirilecektir. Diğer istihlâkini yasak etmiştir. Bu muahedeye, Almanya dahil oldu yaramazdı. nazarî ve hâlis hukukî düşüncelere göre Bir Amerikan âyanının Fakat İngiltere 1904 senesinde Franbazı eşya ise hususî müsaadeye tâbidir Rapidcity 12 (A.A.) Esnlorer a ğu halde, bellibaşlı deniz devletleri iştireket etmez. Binaenaleyh Italya ile ki bunların arasında domuz eti, tereyağı, mânidar sözleri rak ettiler. Kanal Mısır arazisinde ka sa ile akdettiği muahedede, 1888 muadındaki stratosfer balonun 23/13 te Habeşistan arasında bir sed vazifesi gökahve, kakao, deri, ipek, birçok madenLondra 12 (A.A.) Royter aj'an Whiteleke civarında yere inmiştir. zıldığı ve bu arazi hâlâ Mısıra aid bu hedesindeki ihrirazî kayidlerini geri al recek olan Süveyş kanahnin kapanıp kaler ve bazı lüks esya bulunmaktadır. smın bildirdiğine göre, Los Angeleste Balon 9300 metroya alçaldığı sıradd lunduğu halde Mısır hükumeti Istanbul mıştır, Süveyş kanahnin ancak, o za panmamasında son ve kat'î sözü Istanbul man beynelmilel hukuk noktasından mevRoma 12 (A.A.) Elektrikten ta bulunmakta olan Senato Dış işleri ko balon kumandanı Stevens telsizle verdi muahedesine iştirak ettirilmememiştir. muahedesi ahkâmı söyliyemez.» sarruf maksadile hükumet dairelerinde iş misyonu baskanı M. Pitmann, bir ko ği bir haberde, 22,570 metroya kadar îstanbul muahedesi, mesele hakkmda kii tavazzuh etmiştir. O tarihten sonra îsCUMHURİYET Alman gazesaatleri su suretle tesbit edilmiştir: Saat nuşma sırasında demiştir ki: yükseldiğini ve bu yükseklikte bilhassa yapılacak tetkikatın esasını teşkil eder. tanbul muahedesinin ahkâmı değişmemiş esinin son mütaleası gayet doğrudur. ve hatta eski halile Versay muahedesine 9 dan 16 bucuğa kadar çalışılacaktır. « Japonya ve Italyanm süel teşeb güneş istikametinde balondan aşağı ba Bunun başlıca ahkâmı şunlardır: Çünkü büyük ve kuvvetli devletler. beyÖğleyin 12 den yarıma kadar istirahat büslerini durdurmak lâzımdır. Fakat bu kıldığı vakit aşağısı simsiyah gözüktüğü«Süveyş kanalı gerek sulh gerek harb ithal edilmiştir. nelmilel muahedeleri ve hukuku, daima edilecektir. nu yapacak ancak iki devlet vardır: A nü bildirmiştir. zamanında bilâtefrîk her devletm licaîşte bu izahat, ileri sürülen suale ce kendi istedikleri gibi tefsir elmişlerdir. Roma 12 (A.A.) Deniz Bakan merika ve İngiltere. Uluslar Sosvetesinret ve harb gemilerine açık ve serbat o vab olmağa kâfidir. 1888 muahedesi ahNitekim, Büyük Harbin başlangıcında, Bükreşte üç mühim tevkif lığı, ayrıca müsaadeye tâbi bulunan öze! den birsey beklenemez. Uluslar Sosye lacaklır. Kanaldan her devletin serbest kâmı mucibince Süveyş kanalı sulh ve Kanalm bir tarafı, yani şark sahilleri Bükreş 12 (A.A.) Mütekaid Geneahval müstesna olmak şaitije salı ve çar tesi artık ölmüştür.» Türkiye arazmne dahil bulunduğu ve ral Radescunun, Bükreşin en mühim Türkiye, henüz Almanyanın taraiını kliniğinin şefi profesör Gerotanın ve tutmamış olduğu halde, İngiltere, Al meşhur Rumen avukatı Vasiliu Clujun tevkifleri burada heyecan uyandırmışman ve Avusturya Macar gemilerinın tır. kanaldan girip çıkmalarını menetmişti. Bunların her üçü de Mareşal AveresO zaman buna sebeb ve vesile olarak ta konun halk partisine mensubdurlar, kanalm emniyet ve selâmetini ileri sür Tevkiflerinin sebebi yalnız yüksek idamüştü. rî makaları ilgiliyen bazı meselelerle a Şimdiki vaziyeile, Ingilierenin Italya' lâkadar hakikate uymıyan yazılar neş ya harb ilân etmeden Süveyş kanalını, retmiş olmalarıdır. geye sığmıyorlar kendiliğinden Îtalyan gemilerine kapa masma imkân yokiur. Böyle bir vaziyet Ankara 12 (Telefonla) Buraya ge Şanghay 12 (A.A.) Bir Japon Ingilterenin Italya ile harbetmesi demek len bir habere göre Halic şirketi Istan Paris 12 (Özel) Paris Borsasmin 'denizcisinin öldürülmesi ve Japonyanın buldaki alâkadar makamata noterli bugünkü kapanış fiatleri şunlardır: olur. Onun içindir ki İngiltere, harbe ka' tehdidleri üzerine burada baş gösleren vasıtasile bir ihbarname göndermiş v rar vermedikçe böyle birşey yapmaz. Londra 74,73. Nevyork 15.18, Berlin heyecan arsıulusal bir Japon dükkânu'in aym 22 sinden sonra seferlerini tatil eYalnız, zecrî tedbirlerden fayda çık 610,25, Brüksel 256,62 1/2, Madrid 207,2 tahribi ve komünist beyannamelerinin deceğini bildirmiştir. Amsterdam 1031, Roma 123, Lizbon madığım gördüğü zaman, Milletler Ce Halic şirketi malî vaziyetini müte 68.10, Cenevre 493,75, bakır 39,5 39 7/6, 'dağıtılması üzerine bir kat daha artmışmiyelinden, kanalm İtalyaya karşı ka addid defalar bildirdiği halde hakkında kalay 233,10, altın 141,4, gümüş 29 5/16 Süveyş kanalından bir görünüş tır. panması için bir karar almağa teşebbüs Japonlann ekseriyette bulunduklan el'an bir karar verilmediği için malî edebilir. Cemiyet, böyle bir karar ver'vt' kudretinin tükendiğini, bu aj'in 20 sine Şapeiden Çinliler arsıulusal bölgeye gelse İngiltere, Îtalyan gemilerinin kanal » ve nihavet 22 sine kadar vapur işletedan geçmemesini temin vazifesini üstüne mektedirler. Burada kendilerini daha zi bileceğini bildirmektedir. alır. O vakit Italya, kanalı zorla' geç yade emniyet altında görmektedirler. Halic şirketi halka karşı vazifeslni mek için, Ingiliz gemilerine tecavüz et • fhentsinden Şanghaya bir Japon kru yapmış olmak için seferlerin tatil olu mek mecburiyetinde kalacak ve bu te • vazörü gönderilmesi büyük bir ilgi uvan nacağını, avın 18 inde gazetelerle ilân cavüz de, son Ingiliz Fransız anlaşmaedeceğini de bildirmiştir. dırmıştır. CUMHURİYET Muhabirimizin versına göre, Fransayı İngiltere ile müşte Japonyanın protestosu diği bu haberden sonra Şarbav Muhit reken harekete mecbur edecek, yani /ıarbe sürükliyecektir. Şanghay 12 (A.A.) Dün bir Ja tin Üstündağla görüştük. Kendisinin böyle bir ihbardan malumatı olmadığıpon mağazasının yağma edilmesi üzerine, Ingiliz politikasımn, lüzum gördüğü nı söyledi. Binaenaleyh Ankarada de Japon konsolosu, Çin otoriteleri nezdınd3 veran eden bu rivayeti ihtiyatla telâkki vakit, İtalyaya karşı kanalı kaoatmah i jbir protestoda bulunmuştur. çin Milletler Gemfycrınden karar alıp aetmek lâzım gelmektedir. lamıyacağını bize ancak zaman göstereJapon talimatt ceklir. Tokyo 12 (A.A.) Dış Bakan, zalandırılmasıni, tarziye ve tazminat veMuhakkak olan birşey varsa o da, Japonyanın Çin elçisine ve Şanghay kon rilmesini ve nihayet Çinde oturan Ja Süveyş kanahnin lngillerenin fili haki solosuna talimat göndermiştir. Japonya, ponların güvenliği için teminat istemek miyeti allında bulunmakta olduğudur. feahriyc askerinin katline kanşanların cc tedir. Italyanm zecrî tedbirlere Venizelos tekrar sahnede görünüyor karşı aldığı vaziyet Genel af ilânını temine Karara iştirak eden bütün devletlerle mevcud tecinı andlaşmalarmı fesnedeceği anlaşılıyor çalışıyormuş ON HAB ERLEP veTELSiZLE Süveyş Kanalı kapatılabilir mi? 1888 de Istanbulda yapılan muahede ve diğer muahedeler üzerinde bir tetkik Suriye Matbuat Reisinin mühim izahatı Beo ((Atatürke karşı bir teşebbüse göz yumamayız!)) Zecrî tedbirler Kanun bugün Kamutayda görüşülecek Stratosfer balonu 22,570 metroya çıktı Şanghayda geçen Halic Şirketi tatili faaliyet mi ediyor? son hâdiseler Çinliler arsıulusal böl Ankarada dönen rivayeti Şarbay teyid etmedi PARİS BORSASI